Ang Pilipinas pala, fifth siya sa pinaka-mineral rich na country sa buong mundo. Ang Pilipinas ay mayaman sa minerals. Nasa top five tayo sa endowment. Ibig sabihin, maliit nga yung bansa natin pero marami namang makukuhang mineral dito katulad ng copper, ng nickel, chromite, gold.
Merong tinatawag na mga mineral districts ang Pilipinas. For example, meron tayong Baguio Gold District, meron tayong Surigao Nickel Mineral Reservation. Yan, narinig nyo no? Talagang kaliwa't kanan yung pagputol ng puno. And here behind me is that mountain over there, may makikita kayong brown patch.
Ibig sabihin na mine na yung lugar na yun. Isa lang ito sa 20 mining companies na nag-ooperate dito sa Surigao. May tatlong general na conflict pagdating sa pagmimina.
Una dyan yung pang-ekonomiya. Maapektuhan niya kung ano yung ginagawa at pinagkakitaan ng mga tao doon. Sakahan, pwedeng pang-isdaan.
Pangalawang, pangkalikasan. Pag pumasok yung minero o yung minahan doon sa isang lugar, puputol siya ng puno, maguhukay siya ng lupa. Pangatlo, sa mga tao, yung kalusugan nila, yung relasyon ng mga tao kasi yung iba gusto sa mina, yung iba ayos sa mina.
Isa si Eric, local na residente, sa may mga nakikitang pagbabago sa Surigao. So dati, sasabihin namin na ang kabundokan namin is madagandang paraiso kung titignan natin. Pero ngayon makikita natin mga malalaking desierto na.
Yun ang problema natin. Yun ang pagbabago. Mga dagat na kulay tsukulit, kabundukan sira na wala nang madadapwa na, o kahit anong klaseng mga wild animals. Sa natitirang forest cover natin sa Pilipinas, 48 ang aktibong metallic mines.
Mahalaga ang mining dahil kasama sa major pillar ng development. Yung infrastructure kasi, kailangan mo ng concrete, steel, which came from mining. So lahat ng mga raw materials sa paggawa ng infrastructure, galing sa minahan yan.
Yung mga sasakyan na ginagamit natin, even cellphones, galing sa pagmimina yan. Pagka dito ng company. Medyo nakaangat-angat ang buhay ng tao sa kabalaan.
Una-una, iyong daan. Pangalawa, skalar. Madami ng nakatapos ng mga eskwela.
Ang iyong mga bundok na dati, hindi naman siguro sabihin natin nakasira ang kampanya dahil hindi lahat ang bundok inuoperita ng kampanya. Tinitingnan kung saan ang mayroon makuha nilang sources. Ang pagmimina, hindi lumalampas sa 1% ang ambag sa GDP natin.
So, tingnan mo, yung 1% ng GDP natin, yung pagmimina, papatong mo sa sakahan, sa tourism, sa forestry, sa pangisdaan. Pag pinag-add mo tong apat na ito, mga 17 to 18% ng GDP natin yan. Bakit natin babayaan yung piso na masira niya yung 18 piso ng...
ekonomiya natin. Ang mining kasi ay para makuha mo yung mga minerals na yun, kailangan mong kunin yung lupa. Kailangan mong nang tanggalin yung pagbatang sa ibabaw niya.
The process, video destructive yun sa forest natin. So yung diversity ng dating lugar, totally nawala na. Ayon sa mga scientist, kailangan natin ng mga between 45 to 55. percent na forest cover.
We're down to 19 percent. Yung pagmimina ang isa sa una dapat kontrolin dahil meron siyang direktang relasyon doon sa kahinaan natin. Pagka binisita tayo ng malalakas na bagyo, yung mga mined out areas or yung mga active mining operations ang pinakamaraming mga disaster.
Nagiba yung mga palaya namin. Daming mga bahay na nangaanod. Putik na putik, tapos mga malalaking kaawoy.
Napunta dito sa kasada? Napunta talaga dito, dami. Dati nang wala pang minaw, walang putik.
At saka walang malalaking kahoy. Apektado rin raw ang kanilang hanap buhay tulad ng pangisda at pagsasaka. Itong ilog na ito, dati napapakinabangan nyo?
Oo, dati napapakinabangan. Kasi ang daming mga, yung crab, yung alimango. Oo, dati, mga shrimp.
Saka dito kami naliligo dati, naglalaba. Pero ngasa ngayon, sir, hindi na kaya kasi. Pag-ahon mo, ang dami mong mga, yung parang mga crushes ka, sir.
At kung hindi maganda yung soil and water conservation na ginagawa sa mga mining areas, mining operation, eventually, baba yan hanggang sa ilog natin. So hindi lang yung bundok yung epekto niya, of course, yung fishery natin. Masacrifice din yung sources ng isda natin. Officially, hindi sa ayaw namin sa lahat ng pagmimina dito sa Pilipinas. Nakikita namin...
May ambag dapat yung mineral sa kaunlara natin. Kailangan i-resolve ba yung mga problema na yun sa batas? We need a new mining law.
Meron tayong tinatawag na Eiras Close to Mining Application. Yun yung mga natural park, yung mga protected areas, yung mga proclaimed forest reserve, critical watershed, yung mga tourism areas, yung mga agricultural land na productive, hindi po pwedeng minahin. May mga exemption na yung mining permit na unang na-issue bago na-proclaim siya. So pag na-proclaim yung buong area, nire-respeto ng proclamation yung naunang nag-apply. Pwede siya explore.
Kung maayos-ayos yung local government unit, kaya nilang magpasa ng local ordinance o resolution na hindi pumapayag o hindi nila papapasukin yung mina, depende ngayon sa political will.