Transcript for:
Солонгос хэлний анхан шатны хичээл - Цагаан толгой

Сэм зайн суугүүд. Дамы ацхон үзгэждээ Солонгсээлний анханшатны хэчээлээ хэлэгээ дэбээлөн болно. Унадроз ихлэн би нээд 40 суворол хэчээлээр данж болонг Солонгсээлний анханшатны 1-2-3 түгшний мэлэгийг үзгэж тавихон төгөргөн. Суурнсээлчээлээ эгний тауу хэчээлээр Солонгсээлний цаган тулга болноон үй бүтэг зарчимыг заахуучирос хэчээлдээ эдгтээ оролцарай. Үнээдрээ хийч байлаар солонгос хангалд бүсгийн бүтсэн зарж байм, хобж түг зэргээ таньалзуулах нь зэрэг зэр солонгос гэлний үнцэн 11 бүсгийг заа холно. Англа салонгтай сургцар байхгүй мүүсээ гэрхэн хэлбэрхэн сургхыг гэж маших асуудаг. Хүний хайруултал юрдогол хөө хүний хэчээл зуртгийн гэдгийг табихан хэлүүлгэхүй санайлах жоогаахаа. Салонгт хэл нь Монгол хэлтэй адилхан алта язгүүрийн залгамал хэл бую. Үгэлбэрээн бүтэдэн хувьдон Монгол хэлтэй идилуу ядаг бөчрээс сургхат халтсангүй хэлбэр байдаг. Зижайдол Монгол хэлний Ав, Хол, Идиджээн гэсэн үгэлбэрээн бүтэц салонгт хэл нь Абоджига, Бабл, Могоё бую үгэлэг тахуун. Үлсэгд хүнг, үгүл хүнг гэсэн үнсэн хэлбэрээрээ байд. Үзэгч байдаа бүхэндээ Қангард буюу солонгс гэсэгэлний цагаан талхуу нь талаар дофчихмийдээ лэлгүйргийн үлэн авноо. Хангард нь нээдээ 10 ясан гээг үлэгч 21 ягшиг бүхийн дөчим үсэгтээ. Хангил үсгээг 1663-н үнд Сэжүн хан зөхөөссөн байна. Тухан үйдээ Хунминжангийм гэж нэрилдэг үйч. Энэн эргийнийг сургаа зүүд өдлөг гэсэн хуудахтай им. Тэр үйд Салонгсан артуман өөрийн өөгөөл бичигүйсгүйг хятадхан зүзгээ хэргэлдэг үйч. Тэймээс артумны дээлэнхэн бичигүйсгүйг үйч. Хангил үсгийг хүний өгөл хэрхэдний хэлбэр дурсайг дуура айлаган заахуусан бүхэд, ихшэг үсгийг тэнгээр, ацар, хүн гэсэн 3 көч нь чүртэж тэдгээрийн хэлбэр дурсайг заахуусан байна. Үргэрж түрдээд өнөөдрүү үнсэн хичээлдээ орцгой, та бүхэн бичжээж тэндэглэг зүйлээ билгээд хичээлээ анхаралдаа сонсоорой. Үнээдрэн хичээлээр үнцэн 10 икшгийг хамтадаа сурцгай. Үнцэн 10 икшгийг нь дуулааг хамтадаа хилцгай. Та бүхэн амаги дагаад хилдээрээ. Үнцэн 10 икшгийг нь дуулааг хилдээр. Ү, И. Эгшэг үсгүйдийн дуудалгүйдийн хувьда бидин тэхилгээд хэцүү эгшэг бараг байх гүй. Та бүхэн зүхэн ү эгшэг дээр анхаар хандуулаан өншараа. Учурон өөгэгэгэгээ монгол хэлний И эгшэгээр дуудалг хандулахтар байдаг. Усгийн зурлгай хувьд ахангал үсгийг дээрээдсэн, доошоо зүүнээсэн барон тээ шээ гэсэн шэглэл бичлэг, та бүхэн самбарлын ангааралтай харад дагаад хэчээрээ. Ааа икшэг дээр нэг зурлог нэмээд Яа икшэг болжын. Харын Ааа икшэгийг исрэг тээш нь харуулж бичкээд Ооо икшэг болжын. Ооо икшэг дээр нэг зурлог нэмээд юч бичкээд. Ёо. Эгшэг болж байна. Зарагийг эгшэг үүээгэжэг. үүээгэжэгийн үмн үдсэн а, я, о, ё эгшэгээс ялгаатан хүнхэл нь зурас нь илүү үртэн. Бичихтай эхлээд дээрээс нь доож зүнээс барон тэж гэсэн чигилэлдэч нь. Үүээ хэшэг дээр нэг зурлах нэмэж зурлахад Үүээ хэшэг болно. Монгол хэлний Үүээ хэшэгтэй аядалдаудлахдаг бүм алтараа. Заа, дараагийн хэшэг нь Үүээ хэшэгийг доош нь харуу чуудсан маань. Энэ ол монгол хэлний Үүээ хэшэг байна. Зурлахан мүн хүнлэн зурлахсаг зүүнээсэн барон тээр татаад. Доо тадын босоо зурлахсаг дээрээсн доош шигилээл бична. Уу икшэг дээр нэг зурлааг нэмээд Юу икшэг болж байд. Харан ү, Иий икшэг нь хүм зурлааг босоо хэвтээ гээд гээрээ яалгаа таваа. Бидний энээдлэг гаргаа та галдаа бол үсгийн дурсийг бичихтээ шиглээл үл хамараан дур аилгаа чичтээд. Мүн үсгийг Монгол үсгийн айтал. Барон, зүн, альний талруу нь ташуу хаджаа лгаад бичгээд байдгаа. Тэмээс, та бүхэн анхараан үсгүйдээ зүнээс барон, дээрээс, доож чиглэлтээ, дэгэш 23-гүй үнцэхтээ бичин гэдийг анхараараа. Заа, энэгээ бүгдээрээ хамтдаа үнцэн 10-үн ихшэхээ ихнийс нэхлээ харцгаа. Заа, зурлааг. Ааа. Дээрээс, доож, зүнээс, барон чиглэлтээ. Яа. Яа. Аа икшэг дээр нэг зурлах нэмэж байсан байна. Мүн зурлах дээрээс 4, зүүнээс барон чиглэлд 2 зурлах нэмсэн байна. Дарааг икшэг маа оо, оо икшэг байна. Оо икшэгний хүндлэн зурлахсийг зүүнээс барон тээш бидсэнээ дараа босоо зурлахыг дээрээс 4 чиглэлд бичхэн. Дараагийг шиг маань оо хэшэг дээр мүн нэг зурас нэмэж байгаа анзаар ч байгаа тэмээ. Эхний хүндлэн зурасыг датаахдаа зүүнээс барон, дараагийг зурас мүн зүүнээс барон дээрээс доош ч байхлээл бичих нээ. Дараагийг шиг маань үү үг шиг хүндлэн зурас нээлгөө үрт. Заа, дээрээс, доож чиглэл богоон зурас дараан зүүнээс барон чиглэл дараагин зурасын зурсанар үүэхшэг маань бүтэж бай. Үүэхшэгийн дарааг гэгэшэг, бонгол бэлгний йоо авиаг гарагдаг гэгэшэг маань үүэхшэгдээр нэг зурлах нэмэж зурсан маань. Дараагийг икшиг маань үү икшиг, табуухаа ана зарсан болд үү икшиг маань үү икшиг, чиглэлэг доош нь харгаач бүшцэн байгаа зурлган хувь зүүнээс баруун тэж хүнлэн зурасыг зурад дараан дээрээс доош чиглэл босоо зурлгаг зурч байгаа. Дараагийг икшиг юу икшиг мүнг үү икшиг нь дээр нэг зурас нэмэж бүтсэн байд. Бидний аю таа доулгайг нь анзаархасдаа икшийг болд бол ү үгээд хүнлэн зурас нь илээ үрд. Табихан анзаар бол зүүнээс барон чиглэлд гансан зурас зурсан байгаа. Энэ ол бидний аю доулгайг нь анзаархасдаа ү икшийг болжин. ү икшийг тэмдэгээлгээг босоо чиглэлд дээрээсг доож бичихээд. И. И. Энэ ол бидний үдрүүд хүтэм хэргэлдэг и икшилтээр ижил доодлах даймаар. Та бүхэн анзарсан болоо заримэгэлхэн босоо зүрлган үрт заримэгэлхэн хэвтээ зүрлган мүн айлуртар бичихцэн байна. Хамтатаа харцгай. А, Я, О, Ё, И. Эдгээрэг шүүдээн босоо зүрлган үрт аа харын. У, Ё, У, Ю. Ү. Эгшгүйдийн хэфтээ зурлахан ордан. Зурлахан энэхүү оонслахтан үнрэхлэн босооэгшэг хэфтэээгшэг гэж хэлдэг ба. Босооэгшэг гийгүйлэгчийн ар тал, хэфтэээгшэгийн гийгүйлэгчийн доо тал бичтэг. Гийгүйлэгч үсэхтээ нээлүүлж үй бүтээхтээ элүү табахинд тодоргаа харвал холно. Уудахчтай солонг сэлний аалсан энэ зайн анхаршилны хэчээлмөн үргэлж байна. Биид аа үнэөдрэн хэчээлээр солонг сэлний цаган талгаан үнсэн 10 нэг хэшэг үсгийг үзэж байлаа. Та бүхэн амаг дагаад үнэш араа. А, Я, О, Ё, У, Ё, У. ю, ү, и. Солонгсайл нь ууий бую үг, эгшэг үсгээрээ хэлдэг бай. Тэймээсээ эдгээрээ үсгүүд нь үг бүтээхдээ ордаа заауул доуүгийг гийгүйлэгч болох. Энэхүүгийгүйлэгчыг авдог. Ороор хэлд байлаа солонгсайл нь үүийн гийгүйлэгч, эгшэг, гийгүйлэгч, гийгүйлэгч гэсэн хэлдбэртээ байна. Босоо икшгүүдээд дууггүй гэгүйлэгч байхан арталдан хэвтээ икшгүйдэн дууггүй гэгүйлэгч байхан дорн бичигдэдэг. Зурлган дараалай табихмүү анзаар араа. Зай хамтад даа, намаг дагаадамш яа. Аа, яа, оо, ёо, үу. Ё, ү, ю. ү ү а я о ё у йо у ю ү и Эгшэг үсгэн өмнөх эгшэг дээр нэг зурлааг нэмийг буюу. Эсвэл байрлыг нь үрчлэн дараагийн эгшэгийг бүтээж байсан нэг та бүхэн анзаарсан байх. Дарааг эгшэгүү дээг сонсоод та бүхэн дээв дэртээд чирийн. Эгшэгүү дээр нь үрчлэн дараагийн эгшэгийн нэг сонсоод дээр нэг та бүтээд дараагийн нэг сонсоод дээр нэг сонсоод дээр нэг сонсоод дээр нэг сонсоод дээр нэг сонсоод дээр н о йо у ю ү и а я о йо Ү, ю, ү, ю, ү, и. Зүү харуултаа хамцудаа дэрлэгтэй сартсгаай. А, я, о, ё, ү. Ё, ү, ю, ү, и А, я, о, ё, ү, Ё, ү, ю, ү, Ээ. Урголч лүүлээд дараах үйвдэг сонсоо дэлгэц дээрээс зүйбийг нь сонгоороо. Умны нь дорц нь дагуу игшийг үсгүйдэг. Доггүй гэгүйлэх жээр амилуулан үй бүтээл нь байгаа табихон. Дахуур анзаар араа. Ээл. Аа. 2, 5 3, 2 4, 5 5, 6 7, 8 8, 9 9. Ё 10. Ю 1. А 2. О 3. И 4. О 5. У 5 6 7 8 9 10 Заа, та бүхэн байрлаа. Сай ээ сонсоо ч бичтсэн үүүдээ зүйсгэх дээрлигтэдээрээс хамцтай харцгай. Ихний ой? Аа. Тараагий ой? Оо. Ии. Оо. Үүл. Ү Ү Ү Я Я Я Ё Ё Ё Ё Ё Сүүдэн хүй? Ю Ю Ю а а тарагийй о о о и и о о о о н Ү, я, я, ё, ё, ё, ё, сүүжийн хүй ю, ю үйээ ла. Энгээд хамчатаа үнөөдөр сурсаа егшгүйдээ ашааглаан үг өтээж өншэцхай. Ай Тара гэв? Ую Уи Ёу Ау Я ю Яаю. Ай. Тара гэв? Ую. Ую. Уи. Уи. Яу. Яу. Ау Ёой Ай Ую Уй Яу Ау Яаю Бүнээдрээ хичээлээр бид Салонгсайлний цаган талгаан төгч бүсгээс үнцэн 10 икш гээ сурцгайлаа. Та бүхэн бүнээдрээ хичээлээр сурцган икш гүсгүйдээ татир нөллөөрөө. Дараагийн хичээлээр үнцэн 14 гээ үлгөөч бүсгээ хамтсадлаа сурцгайх болно. Салонгсайлний ангарж байсан нэгдэгээр хичээлтэй хамт байсан үзэгч байдалай, сурцгайх бүсээдсэн амжилгэсээ. Дараагийн хичээлээр болсадлаа төр байдалай өтөхнэжтэй. Тааум шигааны тоу байд гэсэн. Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэнээ Бүлгэ