馃實

Przyczyny i przebieg I wojny 艣wiatowej

Mar 30, 2025

View transcript

Przyczyny i przebieg I wojny 艣wiatowej

Przyczyny wybuchu wojny

  • Narastaj膮ce napi臋cia w Europie i wy艣cig zbroje艅.
  • Zab贸jstwo austriackiego nast臋pcy tronu Franciszka Ferdynanda przez serbskiego nacjonalist臋 Gawri艂o Principa 28 czerwca 1914 roku w Sarajewie.
  • Austro-W臋gry wykorzysta艂y zamach jako pretekst do poskromienia Serbii, stawiaj膮c ultimatum.
  • Serbia przyj臋艂a tylko cz臋艣膰 ultimatum, co Austro-W臋gry uzna艂y za wystarczaj膮cy pow贸d do wypowiedzenia wojny 28 lipca 1914 roku.
  • System wzajemnych sojuszy doprowadzi艂 do przekszta艂cenia lokalnego konfliktu w wojn臋 艣wiatow膮.

G艂贸wne fronty wojny

  • Front zachodni: Niemcy walczyli z Francj膮 i Wielk膮 Brytani膮.
  • Front wschodni: Austro-W臋gry i Niemcy walczy艂y z Rosj膮.

Kluczowe wydarzenia

  • Niemcy atakuj膮 neutraln膮 Belgi臋 3/4 sierpnia, co mia艂o u艂atwi膰 atak na Francj臋.
  • Op贸r Belg贸w, szybka mobilizacja Rosji.
  • Bitwa nad Marn膮 we wrze艣niu 1914 roku zatrzyma艂a ofensyw臋 niemieck膮.
  • Wojna przekszta艂ci艂a si臋 w wojn臋 pozycyjn膮 z charakterystycznymi okopami, zasiekami i broni膮 maszynow膮.

Nowe technologie i ich wp艂yw

  • Gazy bojowe: Po raz pierwszy u偶yte przez Niemc贸w w 1915 roku.
  • Samoloty: U偶ywane do rozpoznania i kierowania ogniem artylerii.
  • Czo艂gi: Wprowadzone przez Brytyjczyk贸w w 1916 roku, zmieni艂y charakter walki.

Sytuacja na innych frontach

  • Ba艂kany: Serbia i Czarnog贸ra zaj臋te przez Austro-W臋gry, z pomoc膮 Bu艂garii.
  • W艂ochy do艂膮czy艂y do Ententy w 1915 roku.
  • Imperium Osma艅skie przyst膮pi艂o do wojny, co rozszerzy艂o dzia艂ania na Afryk臋 i Kaukaz.
  • Krwawa operacja desantowa na P贸艂wyspie Gallipoli zako艅czy艂a si臋 zwyci臋stwem Turk贸w.

Prze艂omowe wydarzenia

  • Przyst膮pienie USA do wojny w kwietniu 1917 roku.
  • Rewolucja pa藕dziernikowa w Rosji 1917 roku, wycofanie si臋 Rosji z wojny.
  • Traktat brzeski 3 marca 1918 roku, Rosja zrzeka si臋 wielu terytori贸w.
  • Ostatnia ofensywa niemiecka na froncie zachodnim w 1918 roku bez sukcesu.

Koniec wojny

  • Ententa z pomoc膮 USA przewa偶a nad Niemcami.
  • Kl臋ska Bu艂garii i Turcji na Ba艂kanach i Bliskim Wschodzie.
  • Narastaj膮ce nastroje rewolucyjne w pa艅stwach centralnych.
  • Abdykacje cesarzy Austro-W臋gier i Niemiec na pocz膮tku listopada 1918 roku.
  • Rozejm 11 listopada 1918 roku, ko艅cz膮cy dzia艂ania bojowe I wojny 艣wiatowej.

Full transcript