Hallo en welkom by Tumamina Teaching. Ek is Emmanuel Europa en hier is jou Tumamina les. Vandaag behandel ons een van graad 12 huistaal gedigte Dienar van die Nagereg, dier Patrick Pietersen. Voordat ons die gedig analyseer, is dit beter om so ietsie meer oor die dichter te leer.
Dit die hap jou. om die tekst en konteks waarbinnen die gedig geskryf is, te verstaan. Patrick James Peterson is op 6 juli 1951 op Wolseley in die Boland gebore.
As theologische student aan die Universiteit van West-Kaplan, vind hy in die laat jare 60 van die vorige eeuw sterk aanklank by die Black Conscious beweging. Een beweging wat gekan was ten die overhuisbeperking op die identiteitskeese van mense en aan zwart mense al self-respect kvote regie. Hy debuteer in 1985 met die bundel Amantla Kaweto. Die bundel beteken mach aan die volk en bevat politieke versetverse. Peterson word as een kampvechter verswart.
Afrikaanse versetskryvers beskou. Die titel van die gedig ty reeds aan dat het gaan handel oor een poliesieman. Diener van die gereg is immer een bekende uitdrukking in hy die verband.
Die laaste woord, nagereg, hou echter een verrassing in. Die gedig beskryf die jongkind sy groeie ontlichtering met die vaderse werk as poliesieman. In hy die gedig word skerp kommentaar gelever op die onmenselikheid waarmee die poliesiemacht anderskleriges behandel het.
Swart en bruin wat amtstitels bekleed het was aandadig aan die instandhouding van die apartheidsregime. Putersens gedig is een verzuchting van diegene wat uitgesluit was van die kern van maatskapelike, politieke en ekonomise macht. Hy het een kritische ingesteldheid gehad 10 oor die aparteetsjare.
Dienaar van die nagereg is dus een herinneringsgedig waarin die persoonlijke, huiselike aspekte saam met die sociaal politieke aspekte voorkom. Kom ons lees die gedig lekker saam voordat ons met die analyse begin. Dienaar van die nagereg, dier Patrick Peterson. Wanneer ek PJP, denk aan ie pa, pap. Papa, papie, sien ek die langarm in die jasrenerige kakie op die groen rally vir precies wees.
Een teenkouwe kakie kom berst, dik om die luif gespan. Wasem wat so spookasem uit die mond hang, op kantoor bezig met die administratie van witmacht. En buiten brand die blauw licht blauwer ten die totale aanslag van links en swart wees.
Tussen twee tot. 10, 11 tot 7, 5 tot 1, en 10 tot 6. Wanneer ek aan die werk dink, papa Piet, sien ek a hart wat vuiste maak, a hart wat opgroei, en a groot man raak, die man wat s'nachts die bietstap tel, die wind altyd weer die wind op boelslie wat die dood in sy knope opgaar, blink geel koper knope. waarin die volksnacht lavenis soek, Lexingtons en Weisaitwak, die apostoliese have, a klokbaai wat haar skuitjies by mekaar hou, en eenkant langs die tafel, voor die stoof sit slaap, my skadewee en ek, wach vir die kadoes met die husse met lang oore, wach vir tjoklet en handbaks, wach vir... dienaar van die nagereg.
Wacht vir een dag. Terwyl ons die gedig analyseer, gaan daar een persblok op die skerm verskyn, waar ons die woord en sy betekenis of verklaring aan jylle gaan verduidelik. Hierdie gedig verwoord sy herinnering aan sy pa, wat vir die destijdse wit regering moes werk.
Die pa is die dienaar van die gereg. maar ook ter selde deed, die naar van die nagereg. Daar is echter een paar theoretische aspekte wat jy onder die knie moet kry voordat ons met die analyse kan wegsprang. Ons gaan nou gedigte theorie doen en hierdie gaan een lekker activiteit wees wat jylle saam met my gaan doen.
Ek gaan vir jylle die eerste twee voorbeelde gee en daarna gaan jylle op die skerm volg. Die pauzeknopje ook druk wanneer dit nodig is, wanneer jylle dan self die aanwoorde moet verskaf. Ek gaan vir jylle leid met die eerste twee en dan doen jylle saam met my die rest van die gedigte theorie. Wanneer ons van gedigte theorie praat, verwys ons na beeldspraak, stijlvergeren, woordkeeses.
en ander middele wat die dichter gebruik. Op die skerm sal jylle sien, daar is vier blokke. Eerste blok verwys na die reel waar jylle die bewys sal vind.
Die tweede blok is die term wat gebruik word om die bewys te kry. En dan die derde blok is die bewys uit die gedig. Onthou, bewys beteken dat jy een gedeelte uit die gedig moet aanhaal.
En die vierde blok is dan die verklaring, die funksie of betekenis van daar die bewys binnen die term wat ons in blok 2 gegeen het. Goed, ek gaan die eerste twee voorbeelde saam met julle deurgaan, vele ook die aanwoorde wees, en daarna gaan julle sel die rest van die oefening doen, so dat julle lekker interactief met die tekst en die gedig kan omgaan. In reel 1, voordanaat. eerste persoonspreker verwijs.
Die bewys uit die gedig is, wanneer ek PJP die verklaring of betekenis van eerste persoonspreker verwijs na die spreker wat die kind van die poliesieman in die apartheid jare is. Kom ons doen die volgende een. In reel 1 kan ons aflei van die bewys uit die gedig. Wanneer ek, PJP, dink aan ie, pa, papa, papie, verwys na een herinneringsgedig.
En die verklaring wat ons hier kan gee, is dat die spreker roep herinneringe oor die pa en later ook oor die pa'se werk op. Vervolgens dan die bespreking van die gedag. Die titel draag verskye betekenisse. Die woord dienar is afgeleid van die woord dien, wat beteken in diens wees, werk of bruikbaar wees.
Politiebeamtes word gerechtsdienars genoem. A politieman is iemand wat die wette van die land handhaaf. Dit kan verwys ook na die pa wat een polisieman is, wat vir sy kinders nagereg, Chocolate en Hambak Sversrel 21 bring.
Die woord nagereg is een voorbeeld van woordspeling. Die titel kan ook een dieper symbolise betekenis hee. Die polisieman pa, wat die dienaar van die nagereg is, die witman, wat in die destijdse bestel in die bevoorrechte positie was. Die woord nagereg bevat die kernwoord Gerecht, wat centraal in hierdie gedig staan.
Gerechtigheid, onrecht en nog vele ander. Daar komt een stredigheid in die titel voor oor die dienaar van die gerecht teen oor die dienaar van die nagerecht. As dienaar van die gerecht is die spreker se pa dit waarvan hy nie hou nie. Terwijl die dienaar van die nagerecht een positieve beeld van sy pa skep as iemand wat lekker goed huis toebrang. Die titel van die gedig is belangrik, want dit ontsluit die gedig.
Nou dat jy een beter greep op die woordeskat, gedigte theorie en die titel het, kan ons nou voortgaan om die gedig reel vir reel te bespreek. Kom ons begin by strofe 1. Dienaar van die nagerig, dit het verskye betekenisse. Dit verwees na die lekkers wat die pa bring. maar ook dat hulle die detseise witmacht doen.
Die PJP verwijs na die voorletters of name van die dichter, PJ Peterson. Daar is ook progressie in die gedicht wat dui op die verteedering en liefde, bijvoorbeeld pa, papa en daarna papie. Die aanspreekvorm I is baie formeel. Die formele aanspreekvorm kan dui op die respect wat die spreker vir sy pa het, of dit kan ook op afstand of verweidering tussen die kind en sy pa dui.
Daar word in die gedig verwees na langarm van die gereg. Die pa'se uiterlijke word hier beskryf. Langarm kan letterlik of gegeerlik vertoor word. Letterlik kan dit na sy paasse arm verwijs. Vergeerlik verwijs dit na die uitdrukking langarm van die gereg, wat beteken dat die polisie geen misdaad miskyk nie.
In strofie 1 is daar ook renerige kakie, wat een voorbeeld van synesthesie is. Nou synesthesie verwijs na verskillende syntuie, in die geval... Sien en voel of sig en gevoel wat saam gebruik word. In die verlede het bruin poliesiemanne kake-eniforms en kake-jasse gedra.
Die pa het op een rallyfiets gerei en het in die reen, in moeilike omstandighede, sy taak as gerechtsdenaar gedoen. Een kake-combers is om die pa gevou om die kouwe te verdrijf. Die vergelijking in die strofe beklem toe in die kouwe.
Wasem wat soos spookasem uit die mond hang. Die polisieman pa verrig ook aan toerwerk, maar die kind beskou dit as een manier om wit oorheersing te administreer. Buiten brand die blauw licht blauwer en dit is een voorbeeld van alliteratie. Nou, blauw licht is traditioneel by een polisiestasie. En dit beklemtoon vir ons hier die beskermingsstaak van die politie.
Die blauw licht moet as bufferdien teen dit wat die Zuid-Afrikaanse regering bedreig. In reel 7, Swartwees vorm een teenstelling met witmacht. In reel 8 en 9, vir die skofte wat sy pa gewerk het vir ons uitgebeeld.
Goed, vervolgens. gaan ons nou na strofe 2. In strofe 2 sien ons hy is sy paas naam genoot en wanneer hy aan sy paas verting vervuld het om met woede. In reel 11 kom alleen plaasing voor en na hierdie vers reel word die kindse herinnering aan sy paas werk beklemtoon. Ons krij ook een voorbeeld van personifikasie.
In die volgende aanhaling, hart wat vuiste maak. En dit dee op die kindse woede teenoor die polisiewerk, omdat sy pa as breinman vir die witregeringse polisie mag werk. Die stemming in die gedig verander nou.
In strofe 1 was er een stemming van liefde, omgee, maar nou in strofe 2 krij ons stemming van woede en hart. In reel 12 word net woede geimpliseer dier die woord feiste, maar verder in reel 13 gaan die woorde oor na een negatieve gevoel teen oor die polisie wat nou verdiep het tot haat. En hierdie noem ons dan regressie wat een meer negatieve beweging vir ons uitbeeld.
Ook krij ons personifikatie, haat, wat opgroei en een grootman raak. Die personifikasie en die progressie toon dat die sprekers haat vir die politie oorheersend word. Ons krij ook nog een voorbeeld van personifikasie in die man wat sy voetstappen tel.
Die blink geel-koper knope aan die jas word uitgehef dier achterplasing en die aandagstreep. Dit dui op netjese polisiedrag. Woordspeling kom ook hiervoor tussen die woorde knope en geel-koper knope. Die sterk wind word met die blink knope van die polisie-uniform verbind. Dier hierdie woordspeling word die dood en die polisie dus aan mekaar verbind.
Ons tref sy nek dogeen aan in die volgende. Die geelkoper knope is verteenwoordiging van die hele polisie uniform, van die polisieman en van die polisiemag. Die woord lafenis impliseer dat die geelkoper knope, die polisie, snags rust en rustigheid vir die volk bied. Die wees sy twak. Verwees hier na die sigarette wat sy pa gerook en die tabak wat hy gekou of gesnuf het.
Ons sien ook dat have word in hierdie strove genoem. Have verwijs gewoonlik na plek van veiligheid waar skepe tot ris kom. In die gedig vind ons die apostoliese have, wat is een metafoor kan wees van die pa wat aan die kind beskerming bied, of na politie wat beskerming aan die volk bied. Hierdie metafoor kan in die bree ook dui op enige mannelike beskerming wat gebied word. Een verdere metafoor wat hier die beskerming funksie uitbeeld, kom voor in een klokbaai wat haar skuitjes by mekaar hou.
Hier word die pa of die polisie gelijkgestel aan een honderheen wat haar kijkens wil beskerm. Klokbaai is dus klanknabootsing van geselserie. In reel 17 en 18, die woord have en die woord deel baai roep sê beelde op. Een baai is een beskitte gebied en dit sluit dus aan by die beskermingsidee.
Strofe 3. Die slotstrofe begin anders as strofe 1 en 2. Hier verskyf die focus na die kind, die kind van die politiepa. Die woord eenkant kan dui op verweidering tussen die kind en die pa. Dit kan ook aanduid dat die kind ver is van die politiekantoor waar sy pa werk.
Een huiselike atmosfeer word geskip door die woorde langs die tafel voor die stoof. In reel 19, stoof sit slaap, is een voorbeeld van alliteratie of es-alliteratie wat dui op die kindse rustigheid. Die woorde sit slaap dui aan dat die kind nog laat aan sit en wacht tot sy pa terugkeer, want hy wacht vir sy pa om die lekker nie.
die gereg of leverdaan nagereg vir hom te bring nadat hy klaar gewerk het. Die vlamme van die vier in die stoof maak dat daar skadies die nie meer is, wat vir ons beklim toon, dat die kind eenzaam is terwijl hy wacht vir sy pa om huis te kom. Ons krij ook in die gedig voorbeeld van typografische wit en dit kom voor in versie 20, 21 en 22 en die funksie daarvan is dat het hef die woord wacht uit wat na die topografiese wit uitgebeeld word. Die topografiese wit kan ook een voorbeeld van een rhetorische middel wees.
Rhetorische middel sal altyd verwees na herhaling. Die woorde kadoes en medie wat Kaapse Afrikaans is, wil vir ons ook die kindse afwachting beklem doen. En dan verder die woord die dui aan dat die spreker vir iets specifiek wacht, asof hy seker is dat die pa wel iets gaan brang. Ons krijg dan ook die interessante uitdrukking, hisse met lang oor, wat verwijs na iets nie specifiek, wat in die kur doosal wees. Die pa het waarschijnlijk gesê, daar is hisse met lang oor in die sak, as die kind nie skierig was oor die inhoud van die sak.
Die woord die, duik ook aan dat die lekkernie altyd in die sak kom. Die uitdrukking husse met lang oore beteken of verwees na as jy nie vir een nieuwsgierige agie iets wil vertel nie. Die naar van die nagereg wat ons in die slotreel lees verwees daar nou weer terug na die titel van die gedig. Die nagereg van die titel word nou hier verklaar. Die pa as polisieman bring vir sy kind sjokolade en lekkers Nadat sy skof klaar is, die dienaar van die gereg is dus nou ook tegelijk a dienaar van die nagereg.
Die persoon wat lekker goed vir sy kind bring, nagereg, kan ook dui op die tyd wat die pa as geregsdienaar diens gedoen het, na plus die gereg. Die slotwoorde, een dag, kan dui op die spreker sy afwachting dat sy pa nie meer aan die wit. oorheersing onderwerp is nie, of dat vryheid sal aanbreek.
Die kleemtekens ty op sy absolute sekerheid, dat die vryheid veel sal kom. Nou dat ons die gedig lekker bespreek het, geanalyseer het, gaan ons so paar keer in concepte saamvat en die bespreking afsluit. Die gedig het geen hoofletters nie. Dit ondersteun die onderdanigheid en ongerechtigheid wat die zwart en bruin mense van daar die tyd ervaar het en om geen hoofletters te gebruik nie. Dui moendlik ook een gelijkmaker aan, daar is geen baas en klaas in nie, allemaal behoort gelijk te wees.
Sonder hoofletters suggereer dit dat allemaal gelijk is. Hierdie gedig is voor Nelson Mandela's vrylating en die democratische bestel van Siet Afrika in 1994 geskryf. Dit is die dag waarop allemaal gewag het dat...
allemaal vry en gelijk sal wees. Ons beweeg nou gauw na thema en boodskap. Kom ons praat oor die thema. Die gedig handel oor die ouwe kind verhouding.
A kindse herinnering aan sy pa en die pa'se werk as poliesieman in die ou apartiesbedeling in Zuid-Afrika. Die kindse siening van sy pa is teenstrijdig. Enerseits is daar liefde en anderseits is daar bitterheid jens die werk wat die pa doen.
As breinman het sy pa vir die wit regering gewerk wat onder andere breinmense onder druk het, vandaar die teenstrijdigheid. Sels al is die pa deel van die polisiemacht, beskou die kind om as iemand met die mandaat of die macht om beskerming te bied. Die boodskap hier is, dat een mens die werk wat die oors doen, kan verafski, maar dat die hulle nog steeds lief het.
Kom ons kyk gauwvindig na die dig vorm. Hier kry ons gedig wat ons noem a vrye vers. Die strofes en versreels is nie ewe lang nie en geen vaste ruimskema kom voor nie. En hyde gedig bestaan uit drie strofes wat 22 versreels beslaan.
Die stemming van hyde gedig wissel van strofe tot strofe. In strofe 1 heers daar a liefdevolle, gemoedelike stemming. Dit is amper asof die sien sy polisieman pa jammer krijg, omdat hy in die kouwe en wind moet werk. In strofe 2 echter verander die stemming na soort opstandigheid, moede en haat teen oor die werk wat die pa doen. Strofe 3 word heel te maal oorheers dier stemming van verwachting.
Aanvankelijk een huiselike stemming en kinderlijke afwachting. Die strofe eindig met die voor... uitweising na een dag en die verwachting van vryheid wat sal kom. Die toon is ook wisseling, informeel, nostalgies, besinnend. In een nete dop handel hy die herinneringsgedig aan een kind sy liefde vir sy pa, sy haat vir die werk wat sy pa doen en die kinderlijke afwachting vir wat sy pa vir hom gaan huis toe bring.
Die gedig kan as protestpoesie beskou word, maar die blywende indruk van die gedig is die kind sy intense liefde versekpa. Paie dankie dat jylle die les saam met my geniet het en onthou om in die beskrywing te kyk vir nog hout bronne. Tot volgende keer!