Merhaba sevgili arkadaşlarım fizik fino kanalının Garanti fkb kampının ilk dersine Hepiniz hoş geldiniz Bu derste sizlerle birlikte 9 sınıfın ilk dönemki fizik konularını ele alacağız bu konulardan hangisi yoğunlukla karşımıza gelmekte hangileri çok yoğun değil ama onlardan da neleri bilmemiz gerekiyor bunlardan bahsedeceğim Senden tek ricam kamp boyunca video sürelerine takılma elimizden geldiğince zaten hızlı ve bir o kadar da fazla sorulu ders içerikleri hazırladık sizlere O yüzden maksimum verimlilikte ve maksimum odakta bu dersleri dinlemeye çalışmanı istiyorum hatta her bir soru özelinde Sanki bana tyt sınavında veya msü sınavında sorulmuş ÖSYM tarafından bana sorulmuş gibi hissederek o sorulara öyle yaklaşmanız istiyorum Çünkü bunu yaptığınızda odağının bir tık daha yükseldiğini veya böyle canınızın sıkıldığı anda tekrar bir kendinize geldiğinizi anlamış olacaksınız Umarım sizler için faydası olan çok güzel bir kamp olur şimdi hızlı bir şekilde ilk olarak analizlerim konuşacağım analiz lin hemen sonrasında da özet bilgilerimizi hap bilgilerimizi ve o güzelim ÖSYM sorularımızı çözmüş olacağım Sana benimle bu yolculukta olduğun için beni desteklediğin için kanalıma abone olup arkadaşlarınla paylaştığın için videoları beğendiğin için çok teşekkür ediyorum ve analizlerim görelim diyorum Evet arkadaşım ilk dersimiz tyt analizlerine göre şu ilk üç konuyu içermekte fizik bilimine giriş % 25 oranında tyt sınavında karşımıza gelmiş y son 4 yılın 1 yılında sadece sorulmuş madde özellikleri son 4 yılın 2 yılında karşımıza gelmiş hareket kuvvet ise tyt'nin her senesinde karşımıza çıkmış Yani şöyle söyleyebiliriz bu dersimizin ana Garanti konusu kuvvet ve hareket zaten buradan sorunun gelmeme ihtimali yok çünkü kuvvet hareket bizim için klasik fiziğin özü demekti değil mi yani Ben kuvvet hareketi anlayacağım ki Elektrik manyetizmayı yorumlayabileceğinizi can alıcı nokta diyebiliriz hal böyle olunca Seninle ben sadece kuvvet hareketi konuşayım fizik bilimine giriş ve madde özelliklerine bakmayayım diyemeyeceğim ÖSYM'nin bize sormuş olduğu soru tiplerinden ve konu alt başlıklarından yola çıkarak minik bir özet yapacağım ilk dersimiz bu üç konuyu barındıracak ve garanti konumuz Hareket ve Kuvvet olacak sonraki dersimiz yani ikinci gün dersimizde enerji ısı sıcaklık ve elektrostatiğin ısı sıcaklık konumuz olacak ardına 3üncü dersimiz biraz yoğun geçecek elektrik manyetizma ve basınç kaldırma var Ben bu ikisine de Yıldız atmak istiyorum İkisi de Bence gerçekten çok önemli iki konu Ardında Son dersimiz dalgalar ve Optik olacak Yine bu ikisini de yıldızlama ihtiyacı hissediyorum Bunlar bizim için Garanti konular diyebileceğimiz kapsamda Dediğim gibi sana en gerekli bilgileri en hızlı ve matematikten arındırılmış bir şekilde vereceğim o yüzden hiçbir sıkıntı yaşayacağını düşünmüyorum soruları güzelce okuyup anlamaya çalıştığımızda inanıyorum msüde veya tyt'de fizik sorularında çok rahat 34 neti Çok rahat o yorum sorularını okuyup cevaplayacak nete dönüştürecek O yüzden korkmadan yaklaşmanıza yapalım istiyorum şimdi arkadaşım fizik bilimine girişle şöyle yüzeysel bir şekilde başlayalım dedim her konunun ilk girişinde kavramlar ve o üniteye ait alt başlıkları görüyorsun neden kavramları verdim ben sana çünkü istiyorum ki sen bu kavramları gördüğünde yani fizik bilimi temel türetilmiş büyüklük vektörel skaler Büyüklükler Bilim Araştırma merkezleri şimdi bu sorular sana denemede karşına gelecek ya bazen öğrenci Hangi konuya çalıştığını hangi konu üzerinden ona soru geldiğini hatırlamakta zorlanıyor İşte bu anahtar kelimeler Senin o soruyu ünitelendirilmiş önem arz ediyor O yüzden kavramları her bir üniteye koymuş bulunuyoruz hemen alt başlıklar mıza Bir bakalım Fizik biliminin önemi hiç sorulmamış fiziğin uygulama dalları yani alt dalları neydi bunu kamyonet diye tanımlamıştı Hatırlarsan ki tamamen sözel sana sözel olarak bir soru geldiğinde oradan rahatlıkla yorumlayabileceğinizi gelmemiş en önemli kısım şu kalın fontla belirttiğim fiziksel niceliklerin sınıflandırılması yani temel türetilmiş veya vektörel skalar kısmı En çok da temel türetilmiş soruldu 2020 tyt msüde gelmiş 2023 msüde de bir tane soru olarak karşımıza gelmiş Bilim Araştırma merkezleri yine sözel bir kısım ve hiç karşımıza gelmedi Dolayısıyla fizik bilimine giriş ünitesinde en önemli kısım neymiş Tabii ki de hocam temel ve türetilmiş büyüklükler demiş hemen bir oraya inelim fiziksel nicelikleri nasıl sınıflandırıyoruz kendisinden başka bir niceliğin ölçülmesine gerek olmadan ifade edilip edilmemeleri göre Temel veya türetilmiş yöne bağlı olup olmamalarına göre de vektörel veya skaler olarak ayırıyoruz yani yani fiziksel birçok nicelik var bunu Eğer ki yön anlamında incelemek istiyorsan skalar vektörel olarak bakacaksın öbür türlü de temel türetilmiş olarak inceleyebilirsiniz şimdi temel büyüklüklere bir bakmak istiyorum elbette hepinizin Hatta tüm öğrencilerin istisnasız bildiği kısım kısa muz kısmı kısa muzdaki bu kavramlar yani kütle Işık şiddeti sıcaklık akım madde miktarı uzunluk ve zaman bizim için temel büyüklük yani Başka hiçbir şeyle ifade etmemize gerek kalmıyor sayı ve birimle ifade edebiliyoruz ve fizikteki en temel kavramlardan bahsediyoruz Burada en önemli kısım şu tabloya baktığımızda Sembol kısmı yani kütleyi m ile M = 2 kg diye tanımlıyoruz Işık şiddetini ı ile ı eş 5 kandela diyoruz mesela sıcaklığı t ile T = 5 Kelvin diyoruz Bence burası en önemli kısmı Biz burada Maalesef çok atlıyoruz günlük hayatta celsius santigrat dereceyi kullandığımız için akım şiddeti i i atıyorum 5 amper olarak tanımlıyoruz madde miktarı neredeyse fizikte hiç konuşmuyoruz uzunluk ve zaman günlük hayatta da zaten metre ve saniye olarak tanımladığımız SI unit birim sisteminde de şu tabloya baktığımızda en önem arz eden kısmının sembol ve birimleri olduğunu Bilmemiz gerekiyor Dolayısıyla kısamuz bileceğiz Bunların aynı zamanda temel büyüklük olduğunu söyleyeceğiz Temel büyüklüklerin neyle verildiğine birimlerinin ne olduğuna dikkat edeceğiz ilk kısım burasıydı diğer kısım ne Elbette ki türetilmiş büyüklükler hocam türetilmiş büyüklüklerin hepsini ezberlemem gerek var mı asla yok Sen şimdi kısamuz bildin temel büyüklük olarak bunları tanımladım ve bunun dışındakilerin hepsini artık türetilmiş büyüklük diyebilirsin bakalım Kuvvet kuvvet bizim için kısa Muzda var mı Yok o zaman temel değil türetilmiş bir büyüklük hız türetilmiş basınç enerji güç elektrik yükü bu türetilmiş büyüklükler temel büyüklüğün dışında kalan bütün büyüklüklerdir dedik bu arada tabii ki de bu tabloda bizim için önem arz eden bu türetilmiş büyüklüklerin sembolleri ve bunların birimleri yani kuvvet dediğimde file göstermem gerektiğini biriminin Newton olduğunu bilmeni istiyoruz hız dediğimde sembolünün V olduğunu biriminin metre BS olduğunu basınç dediğimde sembolünün p olduğunu biriminin Paskal olduğunu enerjiyi e biriminin jou olduğunu gücün P ile gösterildi aynı basınçtaki gibi Fakat artık biriminin watt olduğunu elektrik yükünün q ile biriminin de kolon bu olarak ifade edildiğini bilmeni istiyoruz bunları ezberleme gerek var mı hiç yok zaten sorunun kökünde sana neyi soruyorsa onu birim cinsinden ifade ediyoruz bilmen gereken tamamen kısa muzu bil ve diğer her yere türetilmiş büyüklük olarak tanımlamanın yap istiyoruz Bir de bunu skalar ve vektörel olarak ayırmıştı Seninle bizim için bak dör tane sınıflandırma yok yok Bunu anlamanı istiyorum İki tane sınıflandırma var ya temel türetilmiş diye ayıracaksın ya da skaler vektörel diye ayıracaksın skaler dediğimiz ölçü ve birimle ifade edilen nicelikler yön ve doğrultu gibi özellikleri yoktur mesela kütle kütlem 2 kilogram diyorum ya hangi yöne doğru diye ihtiyaç duyuyor musun duymuyorsun kütle zaman uzunluk hacim öz kütle sıcaklık gibi Büyüklükler imizin hepsi sadece sayı ve birimle ifade edilebiliyor Dolayısıyla skaler Büyüklükler diyoruz mesela bak öz kütle öz kütle kısa uzun içinde yok yani temel değil Demek ki türetilmiş ha öz kütle O zaman hem türetilmiş hem de skaler Bir büyüklüktür hocam Çünkü yöne de ihtiyaç duymuyoruz aynı zamanda fizik bilimindeki Temel büyüklüklerin tamamı aynı zamanda skaler büyüklüktür bak şu genellemeye lütfen yapma Evet hocam Temel büyüklüklerin hepsi skaler E temelin dışındakilerin hepsi türetilmiştir türetilmiş yin hepsi vektörel diyebilir miyim Hayır türetilmiş derin içinde hem skaler hem de vektörel Büyüklükler söz konusu vektörel büyüklük ne demekti sayı ve birimin yanına artık bir tane daha ihtiyacımız var o da yön yön gerektiren büyüklüklere Biz vektörel Büyüklükler diyoruz nedir bunlar kuvvet kuvvetin bir yönü vardır hız hızın bir yönü vardır anlamlı bir şey ifade edebilmesi için yönden bahsetmen gerekir ağırlık ağırlık da bir kuvvettir ve bir yönü vardır İşte bunlar bizim için vektörel büyüklüklerdir vektörel büyüklüklerde en önemli kıstas nedir Bir Başlangıç noktasının olması bir doğrultu tusunun ve yönünün olması ve büyüklüğünden bahsedebilmek büyüklükleri seninle şöyle gösteriyordu a vektörü üzerine bir de ok işareti tanımlıyordu burada vektörel büyüklüklerin işlemleri de var ama ben tabii ki de o ayrıntıya girmeyeceğim Çünkü vektörel toplama hiçbir zaman muhatap olmayacağım bir kısım sadece tek doğrultuda muhatap olacaksın yani ben buraya 5 nla çekiyorum sen buraya 2 new hocam o zaman vektörel olarak bunların toplamını aldığımda sağ tarafa doğru 3 New geliyor demeni istiyoruz yani tek boyutta bir Toplama çıkartma işlemi yapabilirsin Onun da ayrıntısına girmiyorum Öyleyse hocam fizik bilimine girişe dair bilmem gereken bir kısım vardı temel ve türetilmiş büyüklükler skaler ve vektörel Büyüklükler Yani bu niceliklerin sınıflandırılması kısmıydı ve bu konu kısmı tamamlandı Öyleyse Ne yapalım sorularımıza bakalım 1ci sorumuz da fizikteki bazı büyüklüklerin ölçümünün yapıldığı aletler verilmiş demiş termometre termometreyi gördüğümde sıcaklık dedim şerit metre uzunluk dedim hemen Kronometre zaman dedim süper Buna göre bu aletlerin ölçtüğü fiziksel niceliklerin Uluslararası birim sisteminde yani sı biriminde birimleri Aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir sıcaklık dedi termometre ile ölçüm yaptığımda sıcaklığın sı'daki biriminin Kelvin olduğunu hatırlatıyorum asla atlamıyor neye santigrata kesinlikle atlamıyor Çünkü sı birimi yani uluslararası sıcaklığın birimi bizim için Kelvin dedik şerit metre Elbette ki birimi metre Kronometre zamanı ölçüyor zamanın sı'daki birimi de saniye sevgili arkadaşım kolay bir şekilde soruyu halletmiş olduk 2ci sorumuza bakalım bir spor müsabakasını sunan spiker yayın esnasında hava sıcaklığı 15 sant derece şutun hızı 120 km bsat maç toplam 120 dakika sürdü bilgilerini veriyor Buna göre spikerin verdiği bilgilerdeki birimlerin esdak karşılıkları hangisinde doğru verilmiştir dedi hava sıcaklığı dedi sıcaklık neydi hocam Kelvin celsius atlamak yok şutun Hızı hız dediğimiz şey uzunluğun zamana oranı uzunluğun birimi metreydi zamanın birimi saniye Öyleyse metre B saniye dedim yani cevabım zaten direkt geldi zamanın birimi dakika olarak tanımlamış sı'daki birimi saniye demiştik geçtik 3 sorumuza fizik biliminde birimlerle ifade edilebilen kavramlar ve nicelikler Temel türetim demiş ve skalar vektörel olmak üzere sınıflandırılıyor Bu bağlamda hazırlanmış Aşağıdaki tabloda bazı kavramlara ait iki farklı nicelik sınıflandırılması yapılmış Buna göre Tablodaki kavramlardan hangisin nicelik sınıflandırması yanlış yapılmıştır bakalım madde miktarı yani mol diye tanımladığımız yer temeli kısa muzdaki mdi sınıflandırma temellerin hepsi skaleri zaten dedin cepte hız hocam kısa Muzun içinde yok olmadığı için türetilmiş dedim türetilmiş ama vektörel bir büyüklük diye tanımlamıştı çünkü yön gerektiriyordu zaman kısa uzun içinde temel Aynı zamanda da temellerin hepsi skerdi kuvvet hemen zaten gördün hocam bir kere kuvvet türetilmiş bir büyüklük vektörel olması doğru ama temel diye bahsetmişler asla atlamıyor kısa muzdaki K kütle demekti uzunluk Temel ve skaler bu durumda sadece kuvvet kavramında yanlışlık yapılmıştır dedik geçtik 4 sorumuza ve son sorumuz Çünkü bu ünitenin gelme ihtimali düşük bir seviyede hemen bakalım öğretmen Ali'den temel büyüklüğe ait sı'daki birimi ile birlikte Begüm ise türetilmiş ve skaler bir büyüklüğe Canan'dan vektörel bir büyüklüğe ölçü aleti ile birlikte örnek vermesini istiyor Bun örneklerin hangileri doğrudur diyor şimdi Ali'den ne istemişti temel büyüklük ve sı'daki birimi akım şiddeti amper Evet hocam kısamuz daki a akım şiddetiyle birimi de amperde doğru Begüm ne istemiş türetilmiş ve skalar bir büyüklük olması sürat kısa muzun içinde yok yani türetilmiş bir büyüklük aynı zamanda hız gibi vektörel değil skaleri Öyleyse Begüm de doğru söyledi hem türetilmiş hem de skaler bir büyüklüğe örnek verdi dedik Canan'a baktık canandan isteği de vektörel bir büyüklüğü ölçü aleti ile konuşması vektörel büyüklüğüm kuvvet kabul ettim Kendisi vektörel bir büyüklük ama kuvveti ölçtüğümüz mi mesela unuttu kuvet kuvvetin neyle ölçüldüğünü unuttun dinamometrenin ne olduğunu hatırlayamadım Ama şunu biliyorsun kısa Muzda hocam kütleyi eşit kol terazi ile ölçüye ki Canan arkadaşımız ölçüm aletinde yanlışlık yaptı bu durumda Ali ve Begüm arkadaşlarım doğru cevabı verdi dedin ve fizik bilimine girişten karşına gelme ihtimali olan kısmı halletmiş oldun yani sevgili arkadaşım fizik bilimine giriş ünitesinde bizi bekleyen temel türetilmiş büyüklükler skaler ve vektörel büyüklük bunların sınıflandırmaları doğru yaptığında karşına gelme ihtimali olan soruyu da doğru yapmış oluyorsun şimdi hızlıca madde ve özellikleri konumuza bakalım bu konunun bizi bekleyen kavramları anahtar kelimeleri ve alt başlıkları nelermiş şöyle yakınlaş alım kütle hacim öz kütle kavramlarını gördüğümüzde madde ünitesinde yim aynı zamanda maddenin özellikleri kısmından da dayanıklılık adhezyon kohezyon yüzey gerilimi ve kılcallık yani sözel kısmından sorumlu olabiliriz dedik bu kavramları gördüğüm bir soruya A ben madde özelliklerin ötesindeyim diye kendine hemen hatırlatmanın yaptın alt başlıkları ne madde ve öz kitle dikkat et 2022 msüde gelmiş 2022 tyt'de gelmiş karşımıza dayanıklılık sizin çok cebelleş diğin bir kısım hiç anlam veremiyorum hiç karşımıza çıkmamış adhezyon ve kohezyon 2021'de hem tyt hem de msde karşımıza çıkmış İşte bu yüzden de zaten % gelme ihtimal olan bir konu olarak belirledik hemen hızlıca Öz kütlenin ne demek olduğunu sana bir bahsetmek istiyorum maddenin kütlesi arttıkça hacmi de aynı oranda artıyor ve bu oran hep sabit kalıyor Eğer ki ortamdaki sıcaklığı ve basıncı değiştirmedi isen İşte biz bu sabit Orana ne diyoruz öz kütle diyoruz şimdi bak burayı iyi anlamam lazım kütlenin hacme oranı sabit ve her madde için ayrı bir değere sahip Yani bizim için maddenin ayırt edici özelliklerinden bir tanesi İyi de hocam kütleni nasıl öz kütleni ik katına çıkarttığımda hacm de iki katına çıkmış oluyor yani bir su olduğunu düşün elimde 50 milimlik ben bu 50 milimlik suyun kütlesi ve hacmine hakimim üzerine 50 milim daha su koydum kütlem 2 katına çıktı hacmimi 100 milim olarak 2 katına çıkmış oldu Yani bu durumda oranı yine bana aynı değeri verdi kütlem arttıkça hacmimi aynı oranda arttı Çünkü maddem değişmediği için maddem öz kütlesi değişmedi dedim kütlenin hacme oranı M kilogram cinsinden tanımlamıştı s unit birim sisteminde hacmi met K diye tanımlamıştı bu durumda Öz kütlenin birimi kilogram B met K geldi veya bunu çevirebilirsin gram B cm küp de bizim için Öz kütlenin birimlerinden bir tanesidir kütle mi ve hacmi mi değiştirdiğimde Öz kütlem değişmiyor ancak ve ancak sıcaklık ve basınçla oynaman lazım Öz kütlem değişmesi için elbette Öz kütlemi sabit olmasının sonucunda bizi bekleyen belli grafikler olacak yani hocam bak kütleyi artırmıştı hacmin birken 2 oldu dolayısıyla bunların oranı hep aynı geldi Demek ki kütlenin hacme oranı grafiğinde şöyle doğrusal bir grafik bekliyorum ben dedim Bakıyorum bu sefer Öz kütlenin kütleye oranlı bir grafiği istenmekte Bakın arkadaşlar sizlerden en büyük ricam grafikleri okurken korkmayın değişkenlerine bir bakın hocam Ne demek istiyorsun Eğer ki sıcaklığı ve basıncı değiştirmiyorsa hacmini veya kütleni artırmanız kütleni değiştirmiyor da hep sabit bir orandı Yani ben sayı doğrusunda kütle ve hacim değerlerini artır Sam bile benim öz kütle grafiğimiz sabit kalmasını bekliyorum Çünkü bu grafik bana şunu söylüyor kütleni artırıyordu aynı zamanda hacmin de aktığı için Öz kütlenin aynı değerde ama kütleye hacim grafiğine baktığımda nasıl bir çizim yapmak zorundayım böyle bir çizim yapmak zorundayım çünkü bu grafiğin eğimi yani açısı bana Öz kütleyi verecek Öz kütlem de aynı olduğunu Yani açımına hep aynı olduğunu sana göstermiş olacağım fakat şu iki grafiği ele aldığımda kütlem de hacmimi artsa öz kütle mi sorduğu için değişkenlerden biri öz kütle olduğu için öz kütleyi sabit çizdim O yüzden grafiklerden korkmadan değişkenlerini okuyarak yaklaşmanız istiyorum Öz kütlenin maddeler için ayırt edici özellik olduğunu söylemiştik Çünkü her Bir saf maddenin kendine ait onun tanımlamasını yapabileceğimiz bir öz kütle değeri var öz kütle madde miktarına bağlı değil yani daha yeni 50 milim suyla 100 milim suyu konuşmuştum ya Ne diyor bakın bir parça demirin Öz kütlesiyle aynı sıcaklıktaki Tonlarca demirin öz kütlesi yine aynı kütleni hacmin de o kadar arttı bunun oranı yine aynı geldi nereden yola çıkarak bunu söylüyorum hocam İkisinde de demiri mi kıyaslıyorsun O zaman benim için bu iki madde aynı kütlesi artmış olabilir hacmi artmış olabilir ama öz kütlesi aynı değer dedik Birbirine karışmayan sıvılar bir bardağa konulduğunda öz kütlesi büyük olan altta öz kütlesi küçük olan üstte olur şimdi bu bizim için çok önemli bir kavram özellikle madde ve özellikleri ünitesine kıyasla bizim için daha önemli olan bir ünite var ısı sıcaklık orada da konveksiyonu konuşuyoruz Öz kütleden yararlanıyoruz diyoruz işte o yüzden burayı anlamamız çok önemli öz kütle maddenin ayırt edici bir özelliği ve her bir maddeye ait bir öz kütle değeri var dedik ya aynı TC kimlik numarası gibi eğer ki bu öz kütle değerin yüksekse altta kalmaya meyillisin düşükse yukarıda olmaya meyillisin tamam mı bu bir bizim için çok önemli Bunu da ders anlatımlarında Zaten size gösterimlerle anlatmıştım şuraya editi koyabilirsen koyalım Yoksa da kesinlikle sadece gidin o deney kısımlarını izleyin istiyorum şimdi gelelim Normalde seninle neyden bahsettik maddenin Öz kütlesinin değişmeyeceğim ama değişeceği iki noktamız var biri sıcaklık diğeri de basınç basıncı hiç konuşmuyoruz seninle sıcaklığı bir konuşmak istiyorum diyelim ki ben suyumu ocağa koydum sıcaklığını artırıyorum tamam mı Bir ısı aktarımı gerçekle ştiri sıcaklığı artınca ne olmaya başlıyor fokurdamaya başlıyor Normalde durgun olan suyum neredeyse dışarıya taşmaya başlıyor ne oluyor sıcaklığı arttığı için aslında hacmi artıyor hacmi artan Bir maddenin kütlesi sabit kalmak kaydıyla Öz kütlesinin azalacağını söylüyoruz Yani demek ki sıcaklıkla hacim doğru orantılı Hocam ne oluyor Büyüyorum hacimce gibi genleşme yaşıyorum ama Öz küt ters orantılı Çünkü hacmin büyüdüğü için d = n / v hikayesinden ne olduğunu söylüyorsun hacmin arttığı için Öz kütlenin azaldığını söylüyorsun yani şu bizim için önem arz eden bir bilgi anlamına geliyor sıcaklığım artarsa Öz kütlem azalır Öz kütleleri farklı iki maddeyi türdeş olarak karıştırmaya kalkarsak Artık yeni bir madde elde edeceğiz değil mi yani yeni bir karışım yeni bir maddeden bahsediyoruz O zaman o maddenin de öz kütlesi yine kendine has olmak zorunda iş işte bunu nasıl tanımlıyoruz Bu karıştırdığımız maddelerin arasında bir değer alır hiçbirine eşit olamaz bunların dışında da bir değer olamaz arasında bir değer alır dedik Karışımların öz kütlesi karıştırdığım iki maddenin öz kütle değerinden arada bir değer almakta diye bunu tekrar etmiş olalım Karışımı oluşturan maddelerin birinin miktarı artırıldı çaa karışımın öz kütlesi de o maddenin Öz kütlesine yakın bir değer alır yani kimden daha çok koyduysak karışımın öz kütlesi o cism Öz kütlesine yaklaşıyor dedik hikaye bundan ibaret Öz kütlem Benim normalde değişmiyor hepimizin öz kütlesi kendine ait bir değer ancak sıcaklığımı arttırırsan Öz kütlem azalıyor maddeleri karıştırırsan yeni bir karışım Elde ettiğin için o karışımın öz kütlesi de bu iki karıştırdığı maddenin arasında oluyor dedik Şimdi gelelim madde ve özellikleri kısmının sözel kısmına yani dayanıklılığa dayanıklılığı iki başlık altında inceliyoruz bir dış kuvvetlere karşı dayanıklılık bu bunu kesit alanıyla doğru olarak ifade ediyoruz burada çok Kafanız karışıyor dış kuvvetlere karşı dayanıklılık ne demek Hocam mesela bir köprüyü Taşıyan halatlara baktığında o halatların sayısını arttırırsan temas yüzey alanı olan kesit alanını artırmış olursun kesit alanı arttığı için artık daha fazla yük taşıyabilecek duruma gelmiş oluyor yani dışarıdaki kuvvetlere ben dışarıdan ne kadar ağırlık taşıyacağım ona baktığımda kesit alanımı arttırırsan kuvvetlere karşı dayanıklılığını da artırmış olurum dedim veya bir kolon sayısı o kolonun ne kadar kalın olması daha fazla kuvvet taşıyabileceği anlamına geliyor daha dayanıklı bir yapı olduğunu söylüyor Onun dışında rutin olarak madde özellikleri konusunda konuştuğumuz aslında kendi ağırlığına karşı dayanıklılık bak Daha yeni dış Kuvvetleri konuşmuştuk şimdi kendi ağırlığım karşı dayanıklılığını konuşuyorum burada da yaptığımız matematiksel işlemler sonucunda dayanıklılık 1 B yükseklik olarak karşılıyor ne zaman düzgün geometrik şekiller için yani hocam düzgün yükselen bir katı varsa karşımda bu katının yüksekliği ne kadar fazlaysa dayanıklılığı o kadar azdır diyeyim mi Aynen öyle de bunu istiyoruz ne demişiz Aynı cins maddeden yapılmış yani hepsinin öz kütlesi aynı x y z dikdörtgen prizmalar mız olsun hemen Şu alttaki gibi Hangisi en dayanıklıdır dediğimde hocam yüksekliği en az olan en dayanıklıdır yani dy en dayanıklı sonra DX sonra da dz diyebilirsin İstersen bunları uzun uzun hocam dxi nasıl yazarım ben 1/2 H diye dyi nasıl yazarım 1/0 nasıl yazarım 1/3 H diye yazabilirim diyebiliriz Yani kendi ağırlığımı karşı dayanıklılık yüksekliğin arttıkça azalmaktadır Özellikle bu iki başlığı çok karıştırıyorsunuz hocam kesit alanıyla doğru orantılı mıydı kes alanıyla alakalı değil miydi gibi sorunun kökünde kendi ağırlığına karşı dayanıklılık mı diyor dış kuvvetlere karşı dayanıklılık mı diyor Ona göre bir oran yapmanızı istiyoruz Eğer ki kendi ağırlığına karşı bir dayanıklılık Tan bahsetmen isteniyorsa sadece yüksekliğin arttıkça dayanıklılığının azaldığını bilmen fazlasıyla yeterli şimdi geçelim adhezyon kohezyon kısmına farklı maddelerin tanecikleri arasındaki çekime adhezyon diyoruz adezyonu yapışma olarak da tanımlıyoruz neyin yapışmasından bahsedebiliriz Yağmur damlalarının bir bitkiye bir yaprağa veya bir cama yapışması olabilir balın çubuğa tozun birçok maddeye yapışması adezyon sayesinde mümkün bunlar aslında Özünde elektriksel kuvvet ve bir farklı maddelerin birbirine yapışması söz konusu İşte o zaman gidip diyorsun ki Burada adhezyon olayını gözlemliyorum Mürekkebin kağıda tebeşir tozunu tahtaya suyun Elimizi ıslatması moleküller arası bu kuvveti gösteren birer örnektir diyoruz yani arkadaşım demek ki adezyonda farklı iki madde olacak bunlar birbirlerine yapışacak İşte o zaman adhezyon konuşmuş olacaksın ve Şuradaki en önemli kısım suyun Elimizi ıslatması Eğer ki bir cismin adezyonu yüksekse yüzeyi Islatır diyeceğiz Bu da ayrı bir özelliği olarak aklında kalsın adhezyon Nasıl farklı moleküllerin birbirine yapışması İsa kohezyon da artık aynı moleküllerin birbirini tutmasıdır arkadaşım sıvı damaları rye yakın bir şekil alıyor yani şöyle bir zar tabakası gibi bir sistem oluşuyor sıvı taneciklerini bir arada tutan kuvvet sıvı molekülleri arasındaki elektriksel çekim yine İşte biz bu çekime kohezyon diyoruz adhezyon an farkı aynı moleküllerin birbirini çekmesi artık farklı moleküllerin değil kohezyon maddenin cinsine göre değişir yani aslında maddenin özelliklerinden birkaçını seninle yorumluyoruz boya vernik ve diğer yüzey kaplamalarının çeşitli yüzeylerde düzgün bir katman oluşt olmaları koruma ve estetik iyileştirme sağlamaları adhezyon ilkelerine bağlıdır yani hocam eğer ki boya vernik ve diğer yüzey kaplamalarında konuşuyorsak bir yapışma söz konusuysa Ne diyeceğim ben adhezyon vardır diyeceğim Aynı zamanda o boyanın bir arada durmasını sağlayan da boya moleküllerin birbirini tutması o zaman kohezyon diyeceğim yani adhezyon ve kohezyonu biz Aslında her yerde gözlemliyoruz belli örneklerde biri daha baskın geliyor sadece hikaye Bu bir sıvının bir yüzeyi ıslatıp Islatamadım adhezyon hikayesiyle ilişkili birdi adhezyon yüksekse yüzeyi ıslatıyorsa civa kohezyonu yüksek bir madde Eğer ki kohezyonu yüksekse temas ettiği yüzeyleri ıslatmıyor çünkü kendi arkadaşları arasında kendiyle aynı molekülleri bir arada tutmaya çalışıyor su ise adhezyon büyük bir madde ne yapıyor bulunduğu yüzeyi ıslatıyor dedik adhezyon ve kohezyonu hep bir arada görüyoruz ama Biri diğerinden daha baskın olduğu durumları da gözlemliyoruz dedik ya hemen Bak o şekli de şuradan gözlemlemiş ol Eğer kohezyona bak Dikkat et cama yapışmak dansa arkadaşlarıyla bir arada durmayı tercih etti ve burada bir küre şeklini gördük kohezyonu büyük olanlar küresel şekil alır demiştik ya eğer iç bükey bir kısım görürsen Bak burada bir a harfi yazabiliyorum a diyorum o zaman burada adhezyon kohezyondan büyük Burada ise kohezyon adhezyon an büyük yani adhezyon Büyükse bir yapışma bir tırmanma söz konusu şurada Gördüğün gibi kohezyon büyük büyükse de hep bir arada kalma isteği mevcut Bir küresel Yapı mevcut demeni istiyoruz şekil olarak da karşına Bunlar gelebilir son kısım yüzey gerilimi kısmı zaten adhezyon kohezyonu bildikten sonra burada hiçbir sıkıntı yaşamayacaksın yüzey gerilimi Aslında kohezyonun adhezyon an büyük olduğu durumlarda gerçekleşiyor bir sıvı yüzeyinde bu yüzeyin gerilmesine neden olan etkiye diyoruz Neden bunu gözlemliyoruz Çünkü hocam bazı sıvı molekülleri bir arada durmaya meyilli arkadaşlarıyla bir Ar Ada durmak istiyor o zaman da kohezyonda gördüğümüz gibi ne demiştik şöyle küresel bir yapı alıyor ve bu küresel Yapı artık bir zar gibi davranıyor kim için mesela suyun üzerinde batmadan Duran Ataş için veya suyun üzerinde yürüyen böcekler için yani Dikkat et Bak bu suyun içine girmiyor böceğim ayağı sanki bir zar yapısı var ve üzerinde yürüyor gibi düşünmeni istiyorum yüzey geriliminde kohezyon etkilidir kohezyon baskındır dedik sıcaklık arttıkça yüzey gerilim azalır yüzey gerilim aynı zamanda bizim için temizlikle alakalı bir kısımda hemen bulaşık yıkamayı aklına getirmeni istiyorum sıcaklığı artırdığını kirlerden rahatlıkla Arın biliyorsun Yani aslında yüzey gerilimini azalttığın için kirleri daha kolay nüfuz edebiliyorsun Dolayısıyla sıcaklığım artarsa yüzey gerilimin azalır dedim suyun yüzey gerilimini tuz artırırken deterjan azaltır Çünkü ne demiştik kohezyon maddenin cinsine göre değişmekte eydi Dolayısıyla dolayısıyla her maddeye şunu diyemiyoruz ya Öz kütlesini artırıyordu hepsi yüzey gerilimini artırır böyle bir durum söz konusu değil bilmen gereken kısım tuzun yüzey gerilimini artırdığı deterjanın ise yüzey gerilimini azalttığı aynı sıcak su hikayesindeki gibi deterjan eklediğimde o yüzeydeki zar yapısını bozuyorum ve suyun kirlere nüfuz etmesini sağlayabiliyor yüzey gerilimi sıvının cinsine bağlı kohezyonda olduğu gibi ve aynı zamanda yüzey gerilim katsayısı sıvılar için ayırt edici bir özellik yani genelde sıvılarda gözlemlediğimiz bir durumu sizinle paylaşmış olduk geldik kılcallığa kılcallık da bu sefer adhezyon kohezyondan daha baskın olduğu durumlarda gözlemlediğimiz bir olay sıvıların kılcal buğu oyuk ya da kanallarda yükselmesi ya da alçalması dır bizim için kılcallık sıvının kılcal kanalda yükselmesi durumunda adhezyon kohezyondan bahın Örneğin su içine batırılan bir kılcal boruda adezyon baskını olduğu için su yükselir Hatta bitkileri düşün aşağıdan suyu oluyorsun köklerinden bu su yukarıya doğru tırmanıyor işte Bunu sağlayan yine kılcallık tır arkadaşım sıvının kılcal kanalda alçalma durumunda kohezyon adezyondan baskın Örneğin civa içine batırdığımız kılcal boruda alçalma gözlemliyoruz hemen şu örnekleri inceleyelim mi bak ne oldu şurada bir a harfi gördün adezyon dedin şurada Ne gördün şöyle bir küresel Yapı gördün dedin ki hocam bunlar bir arada durmayı tercih etmiş Demek ki burada adhezyon büyük kohezyondan Burada da kohezyon büyük adezyondan dedin şimdi bizim için kılcallıkta bu Borunun kesit alanı da önem arz etmekte şayet kesit alanım küçük olursa dikkat et yükselme miktarım daha fazla oldu bize bu günlük hayat sezgiler inden çok normal geliyor değil mi ince ise daha kolay yukarıya çıkacaksın ama ama dikkat et Eğer ki kohezyonun baskınsa yine İnce boruda Bu sefer daha çok alçalma göreceksin yani kesit alanın azaldığında bu kılcallık durumun daha yüksek görüyorsun sadece civada ne oluyor biliyor musun ters kılcallık oluşuyor ben o yüzden sadece şunu aklıma tutuyorum diyorum ki eğer ki kesit alanı küçükse adezyonun büyük olduğu durumlarda küçük kesit alanında daha fazla yükselme görüyorum o zaman Aynısının tam tersi yani kohezyonun baskın olduğu durumlarda da daha fazla alçalma gözlemlerim deyip soruyu bitiriyorum kes alanıyla olan ilişkisini zaten kılcallıkta konuştuk aynı zamanda kılcal Burunun cinsiyle de alakalı Çünkü hocam adezyondan bahsediyorsun adhezyon iki farklı Molekülün birbirine yapışması demekti yani suyla o cam arasındaki ilişki önem arz etmekte O yüzden Borunun cinsi önemlidir dedik yer çekimi ivmesi e yer aşağıya çekmek istiyor ben yukarıya çıkmak istiyorum tırmanmak istiyorum adhezyon baskın olduğu bir durumda ben tırmanmak isterken yer çekiminin fazla olduğu bir noktada ne olacak kılcallık etkim azalacak O yüzden bir ters orantı olduğunu söyledik kayaçlar içinde suların sızması topraktaki suyun li bölgelerden kuru bölgelere taşınması havlunun çamaşırların teri ya da suyu çekmesi bitkilerde topraktaki suyun gövdeye çekilmesi kılcallık ile gerçekleşir yani Dikkat edersen öz kütle dışında konuştuğumuz tüm kavramlar madde özelliklerinde tamamen sözel izin verirsen hemen buranın soru kısımlarını bitirmek istiyorum lütfen uyan uyumak asla yok çünkü son düzlükteyiz son tekrarlarım ı yapıyoruz bu kısım bittiğine göre hızlı bir şekilde sorularıma zıplıyorum türdeş x Z sıvılarının kütleleri ve hacimlerini ölçerek tabloya yazmışız Öz kütlelerini sıralamam isteniyor gram ve cim K cinsinden vermiş kütleye hacim yani m v e d de m / vdi hocam o zaman 200'ü 40'a böldüm ne geldi 5 30'u 120'ye böldüm 1/4 geldi 60'ı 120'ye böldüm 1/2 geldi Öyleyse diyorum kesinlikle X'in öz kütlesi en büyük olanı sonra Z en az da Y geldi dedim x z y yani cevabım Ceyhan gelmiş oldu soru 2 kendi içlerinde türdeş olan klmn sıvılarının kütle hacim grafiğini vermişler öz kütlesi en büyük ve en küçük olan sıvılar hangisinde bir arada doğru verilmiştir Öz kütleyi bulman istiyor istersen Uzun uzun hocam k'ya bakayım şuradan kütlesi 40 buradan 10 o zaman ös kütlesi 4'tür lye bakayım 40'a 20 o zaman öz kütlesi 2'dir Çünkü kütleyi hacme bölmem istenecek m'ye bakayım 30'a 3/2 nye bakayım 10A 20 1/2 hiç ben bu işlemi yapmak istemiyorum diyenler için ne demiştik Şuradaki açıya bakabilirsin demiştik açısı en büyük olan K Dolayısıyla öz kütlesi en büyük olan K açısı En küçük olan n o zaman en küçük Öz kütleye sahip de ndir dedik kya n cevabımız Adana geldi Soru 3 Ayşe pet şeki Sudan Bir miktar bardağı boşaltıyor Buna göre pet şişeden bardağa su boşalttığı sürede pet şişedeki suyun niceliklerinden hangileri değişmez yani sana derste verdiğim örneği bahsediyoruz Hani içine su eklemişti ve öz kütlesi değişmemişti hatırlarsan Ne diyeceksin hocam öz kütlesi değişmez aynı sudan bahsediyoruz fakat hacminin ne olduğunu biliyorum peşe bardağa su koydum yani benden su eksildi hacmimi azaldı pet şişenin içindeki sudan bahsediyorum ama öz kütle aynı su olduğu için değişmedi aynı bir parça demirle bir ton demirin Öz kütlesinin aynı olması gibi 4 sorumuz da öğretmen öğrencilerinden öz kütle farkı ile gerçekleşen durumlara günlük hayattan örnek vermesi istemiş öğrencilerden Kemal ne demiş su dolu bir kaba bir miktar çakıl taşı bir miktar da talaş atıldığında taşların suda batması talaşların ise yüzmesi batma yüzme durumu suyun içindeki konumunu belirleme durumu Özkütle ile ilişkili ydi Öyleyse Kemal'in örneğini özkütleye dair bir günlük hayat örneği olarak alabilirim dedim Leman bir marda bir miktar sıvı yağ konulduğunda bir miktar suyun aynı anda boşaltılması sonucunda suyun altta yağın üstte toplanması hocam öz kütlesi fazla olanlar aşağıda kalmaya meyilli az olanlar üstte kalmaya meyilliyiz zaman leman'ın da günlük hayat örneği doğru kabul edildi Meral bir parça kum elekten geçirildiğinde büyük parçaların eleğin üzerinde kalıp küçük parçaların eleğin altına geçmesi eleme yönteminde tamamen fiziksel bir olgu söz konusu değil mi yani oradaki delikten geçip geçememesi yani hacminin büyük olup olmaması ile alakalı Dolayısıyla öz kütle kısmını meralin örneğini alamayacağım Kemal ve Leman Doğrudur yani cevabım Ceyhan gelmiş oldu soru 5 bir sıvıya ait kütle öz kütle tablosu verilmiş diyor ki kütlem 30 60 90 120 olurken yani kütlemi artırırken Öz kütlem hep 3 değerini vermesini istiyorum Öz kütlenin sabit olduğu sanki bu ama dikkat et kütle hacim grafiği verilmiş bunu kabul edemedim Öyleyse kütle hacim grafiğinden hangi datalar oranı bana 3'ü veriyor Onu bulmam lazım 30/10 3 60/2 3 90/3 120/4 3 Demek ki cevabım Adana geldi çünkü hocam kütlem aynı tabloda verildiği gibi artmış bunun oranının da bana 3 olduğunu veren hacim bilgileri de burada verilmiş Öyleyse bu açım hep aynı açı yani Öz kütlem hep aynı değeri verdi Öz kütlem hep 3'e eşit geldi dedin geçtin 6 soruya dikkat edersen grafik sorularında baktığım şey tamamen bu değişkenler değişken lere göre grafiğimiz MEye çalışıyorum bu arada sorunun cevabı Ceyhan olarak verilmiş fakat Ceyhan işaretleyenler üzülerek söylüyorum ki yanlışlar bizim bir hatamız olmuş Baskıda onu da belirtmiş olayım Şimdi geçtik 6 soruya yükseklikleri ve kesit alanları verilen Aynı cins türdeş maddeden yapılmış klm dikdörtgen prizmaları yatay düzleme konulmuş ve benden istediği kendi ağırlıklarına karşı dayanıklılıklarının yüksekliğine ters orantılı demekti hiç kesit alanın bile bakmayacaktım bu durumda L ve m'nin dayanıklılığı eşit ve k'ya kıyasla çok daha büyük Çünkü yüksekliği artarsa dayanıklılığı azalacaktır LM eşit ve K'dan da büyüktür dedik geçtik diğer sorumuza bu soru aslında tam olarak ÖSYM'nin bize sormuş olduğu sorunun benzeri hemen bir okuyalım içi dolu küre şeklinde 100 gramlık cisimlerim var başlangıçta her birinin içindeki sıvı miktarı aynı olan 3 adet Özdeş dereceli silindirler içerisine şekildeki gibi bırakı makta diyor ki bu gözlemden elde edilen verilere göre cismin öz kütle hacim grafiği hangisidir şimdi dikkat et benim Mim var 100 grammış hacmimi konuşmak istiyorum Daha yeni ben 30 cm kp deydim dikkat et bir tane daha bıraktın tüm hacim sıvının içine girdi ve 10 cm K yükseldim bir tane daha bıraktın 10 daha yükseldim 50'ye geldim Demek ki her bir küremin kütlesi 100 grammış fakat hacmi 10 cm kümüş Öyleyse Hocam bu kürelerin öz kütlesi 100/10 danan karşıma 10 olarak gelecek Öz kütlenin 10 olduğu değere bakıyorum bak öz kütle hacim grafiği olarak böyle çizmiş Öz kütlem artıyor gibi çizmiş kabul edemem edemem burada hacmi 10 olarak almış kabul edemem benim için öz kütle değerim 10'u hacim 5 10 15 25 35 hacmini istediğin kadar artır Öz kütlem yine 10 gelecek dedim ve çıkmış bir soruyu da rahatlıkla cevaplamış oldum diğer testimizde bakalım dikdörtgen prizması biçimindeki türdeş bir cisim yatay düzlem üzerinde şekil 1'deki gibi duruyorken cismin kendi Ar alanına karşı dayanıklılığı D ile orantılı ymış cismi D doğrusu boyunca kesiyoruz şekil 2'deki gibi küçük ik parçayı ayırıyoruz ve Bu parçaların kendi ağırlıklarına karşı dayanıklılıklarının ilk durumla kıyaslamak istiyoruz hocam yüksekliği değişti mi Sen kestin yükseklik her birinde aynı E o zaman yüksekliği değişmediyse kendi ağırlığımı karşı dayanıklılığınızı 1/2 la orantılı olduğunu biliyoruz O zaman hepsinin eşit geldiğini rahatlıkla söyleyebiliyoruz kesit alanından bağımsızım ne zaman kendi ağırlığım karşı dayanıklılığı konuştuğum zaman soru 2 k l ve n kılcal cam boruları türdeş x sıvısına daldırılıp boruların yarıçapları sırasıyla RK rl RN ise bu yarıçapları kıyasla dedi hocam adezyon baskın olduğunda kılcal görüyordum Eğer ki bu kılcallıkta yükselme fazlaysa daha küçük bir pipetten bahsediyorsun daha küçük bir kılcal borudan bahsediyorsun dedik Dolayısıyla en fazla yükselmeyi l'de gördün Demek ki en küçük Yarıçap en küçük kesit alanı l'de dedin sonrakini Nerede gördün nde en sona kda gördün Bu durumda en büyük kesit alanı k'ya aittir dedik k n l olarak cevabımızı Bursa diye işaretlemiş olduk soru 3 günlük yaşantıda karşılaştığımız bazı olaylarda adhezyon bazı olaylarda kohezyon baskın halde bulunabilir Al sana günlük hayat yorum sorusu tamamen Buna göre bir ik3 olayların hangilerinde adezyon daha baskındır bakalım Ataş toplu iğne gibi küçük metal cisimlerin su üzerinde ıslanmadan dengede kalabilmesi yani suyun bir zar tabakası gibi davranması Hocam bu yüzey gerilimi deriz yani kohezyon daha baskındır deriz bitkilerin kılcal kanalları yardımıyla topraktaki suyu en üç yapraklarına kadar ulaştırabilmek Evet kılcallık adezyonun baskın olduğu bir durum dedik 3 yarısına kadar su dolu bir bardağın içindeki suyun bir ucu su bardağının içinde diğer ucu yandaki boş bardağın içinde olan havlu yardımıyla boş bardağa aktarılması bu öncülü de yine ana ders anlatımlar mızda deneyle göstermiştim sana tam olarak kılcallık yararlanmıştır kılcallıkta da adhezyon daha baskın dedik bu durumda cevabımız 2 ve 3 geldi Soru 4 aşağıdaki etkinlikte verilen olayların adezyonla mı kohezyonla mı ilişkili olduğunu belirleyerek tik atmamız isteniyor bakalım bazı böceklerin su üzerinde ıslanmadan yürüyebilmesi hocam kohezyon daha baskın Çünkü yüzey gerilimi etkili dedik yağmur damlaların Bitki yapraklarına yapışması iki farklı Molekülün birbirine yapışması adhezyon baskındır dedik Çay bardağının ıslanmış olan çay tabağına yapışması bardak ve tabak ve yapışma o zaman adhezyon dedik kohezyon adezyon adezyon cevabımız Edirne geldi soru 5 civa tanecikleri yatay bir düzlemde şekildeki gibi yaklaşık olarak küre biçimini alarak dengelenmiş Çünkü biliyoruz ki hocam artık civanın kohezyonu daha fazla yani bir arada durmak istiyor civa damlalarının küre biçimini alması ile ilgili civa molekülleri arasındaki çekim kuvveti yani kohezyon damlanın bir bütün olarak kalmasını sağlamıştır Evet civa damlasını oluşturan atomlar arasında kohezyon denilen çekme kuvveti oluşmuştur Evet civanın küresel şekil almasına neden olan etki yalnız sıvı moleküllerinde gözlemlenir sevgili arkadaşlar şimdi biz genelde dayanıklılığı sanki katılarda konuşuyoruz geometrik cisimleri örnek veriyoruz adhezyon ve kohezyona geldiğimizde de sıvıları örnek veriyoruz ama şu anki özet anlatımda da ana ders anlatım mızda da şundan bahsettik akışkanlar var var belli katı akışkanlar mesela toz gibi mesela Şeker gibi tuz gibi Bunlarda da adhezyon kohezyonu gördüğümüz noktalar oluyor Dolayısıyla yalnız sıvılar da etkilidir dememiz doğru olmayacaktır çok önemli bir Öncül cevabımız 1 ve 2 geldi Soru 6 Ataş toplu iğne gibi metal cisimler su üzerinde ıslanmadan dengede durabilir yüzey gerilimi temiz yatay bir yüzeydeki küçük su damlası yaklaşık olarak küresel şekil alır yüzey gerilimi bir musluktan damlayan su damlaları bir süre küre biçiminde dönüştükten sonra düşer yani İlk başta yüzey gerilimi sayesinde bir arada durur sonra düşer diyor Yukarıda bazı durumlar açıklanmıştır bu durumlar Aşağıda verilen hangisiyle ilgilidir Çat diye yüzey gerilimini işaretliyorum ya hocam adhezyon diyemez miydik hocam kohezyon diyemez miydik Elbette ki diyebilirdim fakat en etkili olanı bu örneklerde yüzey gerilimdir çünkü onun dışında adhezyon kolezyon Zaten her molekülde var her zaman var Sadece biri daha baskın geliyor o yüzden de diğer örneklerde en belirgin olan yüzey gerilimi olduğu için direkt cevabı ımı işaretlemiş oldum soru 7 yapılan bir deneyde yatay konumdaki madeni para üzerine paradan taşmayacak şekilde maksimum miktarda su damlatılıyor para ve suyun görünümü de şekildeki gibi oluyor Buna göre para üzerinde akmadan dengede kalabilecek su miktarı bu niceliklerden hangilerine bağlıdır yine bir yüzey gerilimi yine bir kohezyonun baskın olduğu durum söz konusu para ile su arasındaki adezyona Hocam şimdi adezyon parayla su arasında gerçekleşiyor aynı zamanda bir de şurada kohezyon söz konusu Fakat ne kadar Damla damlat bileceğimi sağlayan elbette ki buradaki yapış manın da bir etkisi var dedim Bunu kabul ettim iki suyun yüzey gerilimi E bu adhezyon kohezyon Zaten her yerde var dedik yüzey gerilimi de önemli suyun sıcaklığı hocam sıcaklık da yüzey gerilimini etkilerdi Dolayısıyla sıcaklığın değişmesi benim Damlacık sayımı da etkileyebilir dedim ve hepsini kabul ettim son sorud dayız yapılan bir deneyde önce bir tabak suyu ile doldurulup Su yüzeyine toz karabiber serpiliyor ve karabiber tercik derinin su yüzeyinde homojen dağılması sağlanıyor bu durumda tabağın orta kısmına birkaç damla sıvı deterjanı anlattığımız karabiber tenlerinin tabağın kenarlarına doğru kaçıştı gözlemliyoruz yine ders anlatımında yaptığım bir gösterimde Buna göre bu durumla ilgili hangileri doğrudur diyor su yüzeyi bir Zar Gibi davrandı ki karabiberler üzerinde kalabildi deterjan sıvının yüzey gerilimini azalttı ki karabiberler kaçışması böyle bir durum söz konusu değil evet adhezyon ve kohezyon işin Özünde elektriksel kuvvet dedik fakat bir elektrikleme söz konusu değil sadece bir ve 2'yi kabul ediyorum bu durumda cevabım Ceyhan geliyor şimdi sevgili arkadaşım seninle asıl Garanti dediğimiz kısma giriş yapıyoruz kuvvet hareket kısmına Senden ricam bir uyan bir ayıl Çünkü ilk iki konunun garanti kapsamında karşımıza çıkabilecek yerlerini hallettim Şimdi en baba kısım kaldı Uyan kendine gel ve kuvvetli hareketle bitirip bu derse noktamızı koyalım istiyorum bir mola O yüzden Evet arkadaşlar şimdi ben suyumu içtim hazırım Bu arada kupam tatlılığı şaka mı AYT kampında Aslında bahsettim roket kupamız vardı ya böyle eski videoları izleyenler bilir oradaki kupam maalesef kırıldı Instagram'da paylaşmıştım onun üzerine de İlhan hocanız Ben üzüldüm diye kız arkadaşıyla birlikte bana bu kupayı almış dedim ki burada neden bu güzelim stüdyoda kupam yanımda değil öyle suyumu içtim şimdi de tam videoya başlarken dedim ben biraz bunu konuşayım Çünkü Çenem düştü biliyorsunuz Öyleyse şimdi hazırsak böyle dinlendik enerjimizi topladık Keyfimiz yerinde ve kuvvet hareketi bitirmeye geldiysek hızlı bir şekilde bu ünitenin anahtar kavramları Neymiş o kelimelere Bir bakalım Sonrasında da alt başlıkları ÖSYM analizlerine göre inceleyip hemen tamamlayalım şimdi sevgili arkadaşım bakalım bizi hangi kavramlar bekliyormuş bu üniteye dair Elbette ki ilk başta hareket kavramıyla başlıyoruz öteleme hareketi dönme hareketi ve titreşim hareketi bunlara ne demiştik hareket çeş çeşitleri demiştik hareket çeşitlerinden bu dümdüz ilerleme hareketiydi bu dönme hareketi Bu da iki nokta arasında gitgel hareketiydi Tamam sonra tabii ki de artık vektörel bir sahaya girdiğimiz için bir referans noktası Çünkü her bir vektörün başlangıç noktasını tanımlamak zorundaydık konum alınan yol yer değiştirme sürat ve ortalama sürat hız anlık ortalama hız gibi hareket kavramlarını görüyoruz ve bunların grafiklerini ele alıyoruz Ardında ivmeyi öğrenip kuvvetin ne demek olduğunu ivme ile ilişkilendiriyor Newton'un hareket yasalarından orada kütle çekim kuvvetini dengelenmiş dengelenmemiş Kuvvetleri yer çekimi ivmesini ağırlığı Çünkü ağırlık da bir kuvvet demekti Hatırlarsan Sürtünme kuvvetini eylemsizliği etki tepki kuvvetlerini konuşuyoruz şimdi bu kavramlar neden önemli biliyor musun yani birçok kavram var zaten fiziğin en ağır kısmı ama aynı zamanda vektörel sahaya da girdiğimiz ilk kısım Dolayısıyla bizim için ciddi anlamda önem arz eden kısımlar alt başlıklarına baktığımızda hareket çeşitlerinden hiç gelmediğini görüyoruz fakat şurada hareket kavramları ile alakalı 2023 2020 yani şu geçtiğimiz 4 yıla baktığımızda 2 yılında tyt ve msde karşımıza çıktığını görüyoruz Demek ki bu kavramları özümseme isteniyor o ince ayrıntılarını bilmemiz isteniyor düzgün doğrusal hareket yani sabit hız ve onun grafikleriyle alakalı sadece 2022 msüde gelmiş bir soru ivme hiç sorulmamış bu gerçekten Bence şok Bir analiz öğrenciler ivmeyi zaten sevmiyorlar ivmeyi anlamlandırmak da yorumlamakta zorluk yaşıyorlar ivme hiç sorulmamış farklı referans noktalarına göre hareket yani bağıl hareket birbirine göre hareketi tanımlama durumu hiç sorulmamış kuvvet ve kuvvet çeşitleri temas gerektiren temas gerektirmeyen diye ayırıyordu hiç sorulmamış Newton'ın hareket yasalarından ama 3 yıl soru gelmiş karşımıza tyt'de sürtünme kuvvetinden tyt'de hiç soru sorul mış son 4 yılda sadece msde karşımıza çıkmış o yüzden de biz bu analizleri yaparken genelde tyt'ye ele aldık Yani sürtünme kuvvetinde öyle ayrıntılı bir değinme söz konusu olmayacak dersimizde de yani baktığında kuvvet hareketi ele aldığımızda bir kavramları bileceğiz Bir de Newton'ın hareket yasalarını özümsemek Bu ikisini hallettiğimizi gelme ihtimali yüksek olan kısmı halletmiş oluyoruz ki Bence Aslında tüm kuvvet hareketi tamamlamış oluyoruz ilk olarak konumla başlamak istiyorum konum herhangi bir noktanın seçilen bir referans noktasına yönlü uzaklığı yani şimdi şurada bir noktam var a noktasının konumunu istiyorum senden bu noktaya göre yönlü bir uzaklık tanımlıyorsunuz da bunu nasıl tanımlıyorsunuz sı'daki birimi ise metre Yani aslında uzaklık diye tanımladığımız bir şey artık vektörel sahada konum diye uzaklığı tanımlıyoruz ve yön gerektirdiğini söylüyoruz ardına alınan yol önemli bir bilgi Bir aracın yörüngesinin tüm uzunluğu Yani ben hep şey diye söylüyorum Attığın her adımı sayacaksın yani yönden bağımsızın sersin ve yine birimin metre yani Bak hala uzunluk kavramında baktığında hareketi tanımlayabilmek için uzunluk ve zamana ihtiyaç duyacağız temel büyüklüklerden her zaman ama bu uzunluğun belli yeni isimleri var bizim hayatımızda kimini skalar olarak tanımlıyoruz sadece sayıyla ifade ediyoruz kimine vektörel diyoruz y yön istiyoruz Diyoruz ki konum olarak tanımla gibi bir de burada tabii ki kaçınılmaz bir bilgi daha yer değiştirme yer değiştirmede konumla ilgili bir büyüklük Yani yine vektörel bir büyüklük bir hareketlinin ilk konumundan son konumuna doğru çizdiğimiz en kısa yol olarak tanımıyoruz yer değiştirme vektörel olduğunu söyledik Delta x yani konumundaki değişim Delta değişim demek yer değiştirmenin Saki birimi yine metre şimdi bir bakalım şurada konum ne demek yer değiştirme ne demek onu anlamak istiyorum 0 noktası benim referansım böyle tanımlıyorum Dolayısıyla kuvvet hareket konusunda senin sorudaki referansı iyi anlaman lazım Bir yandan da K'nın konumunu konuşmak istiyorum referansım buraya çizdiğim oklu Bir büyüklüktür ne kadar -50 birim l'nin konumuna bakıyorum ne kadar + 100 birimde 100 metrede bunu tanımladım Şimdi ben bunları konum olarak belirledim yer değiştirme isteyeceğim yer değiştirmeyi tanımlamak için nereden nereye gittiğini bilmen lazım K'dan lye gitmiş olsun yani İlk konum Burası son konum Burası ilk konumdan son konuma çizdiğin vektör demiştik e burası ne kadar hocam sayı doğrusunda bu 150 birim ve artı yöne gitmiş o zaman + 150'lik bir yer değiştirme var l'den k'ya Gitmiş olsaydı o zaman yer değiştirmesi -150 olacaktı demen lazım Bu arada -150 ile ile + 150 yer değiştirme anlamında aynı büyüklük fakat yer değiştirmeleri eşit diyemiyorum Neden Çünkü artık vektörel olduğu için Hocam bu vektörler zıt yönlü zıt yönlü vektörlere de eşit vektör aynı vektör diyemem eksilisi bir ancak birbirinin dedik mesela K'dan lye gidip sonra da tekrar k'ya gelse yer değiştirmesini ve alınan yolu konuşmaya kalksak seninle hocam Ne yapacağım ben şimdi geldim K'dan lye gideceğim l'den de tekrar k'ya geleceğim yer değiştirmem ilk konum ve son konum aynı nokta Demek ki yer değiştirmem ıır aldığım yol ne kadar gittim 150 adım attım geldim Gelirken de 150 adım attım aldığım yolda 300 metre kadar demeni istiyoruz Burada alınan yol ve yer değiştirme arasındaki ilişkiyi Umarım anlatabildim yer değiştirme ve alınan yolun aynı değerde olduğu bir şey var mı dersen o da doğrusal bir yolda ilerlemeler yani şu sağ tarafa doğru 50 met dedim ki buradan başladım Burada bitirdim yer değiştirmem ne kadar hocam sağa doğru 50 50 birim 50 metre alınan yol ne kadar o da 50 metre Demek ki sadece doğrusal bir yolda alınan yolum ve yer değiştirmem aynı büyüklük olabiliyormuş Onun dışında yer değiştirme her zaman en kısa oku çiziyoruz ya ilk ve son nokta arasında hep alınan yola göre daha küçük oluyor Şimdi bu iki kavramı öğrenmemiz sürat ve hızı anlamamız için önemliydi sürat Birim zamanda alınan yol hız ise birim zamandaki yer değiştirme yani sürati alınan yolu geçen zamana bölerek buluyoruz Dolayısıyla sür bizim için skaler bir nicelik oluyor hızı ise yer değiştirmeyi geçen zamanla bölerek buluyoruz hız ise vektörel büyüklük oluyor ama birimlerine baktığımda ikisinin de x yani alınan yol veya yer değiştirme metre demekti zaman ikisi için de saniye ikisinin de birimi metre BS Sadece biri yöne bağlı bir büyüklük diğeri yönden bağımsız yani bunları söylemiş olduk yol olan bir cismin yer değiştirmesi 0 olabilir Daha yeni Hani K'dan lye gidip tekrar buraya gelmiştim ya Dolayısıyla yer değiştirmesi sıfırsa yol almasına rağmen bu cismin hızı 0 gelebilir Fakat süreti her zaman bir Değerdir değil mi yani süratin 0 olduğu bir durum söz konusu değil Neden Çünkü şu an artık aynı yere gelmiş olsa bile belli bir yol aldı o zaman Evet benim yer değiştirmem 0 olduğu için hızım 0 olabilir fakat süre Eğer ki bir hareket söz konusuysa 0 olamaz dedim Bu sayfayı bitirdik ortalama hız ve ortalama sürat kavramları ne bu bu seferde toplam yoldaki süreye ve toplam zamana bakıyoruz Çünkü araç her zaman aynı hız büyüklüğüyle gitmek durumunda değil durabilir dinlenebilir hızlanabilir yavaşlayabilir bu zaman da ortalama sürat ve ortalama hızı konuşurken yine toplam alınan yol ve bu sefer toplam geçen zaman ortalamamı da baktığımızda toplam yer değiştirme toplam geçen zaman olarak ele alıyoruz Yani hep aynı şeylerden bahsediyoruz senin bu durumda en önemli şey ne alınan yol ve yer değiştirme arasındaki bu iki ayrımı bilmen onu da zamana böldüğünde hız ve süreti bulduğunu anlamış olman Şimdi geldik burada biz seninle hareket kavramlarını şöyle bir konuştuk ya Bir de düzgün doğrusal harekete bakalım doğrusal bir yolda Eğer ki eşit zaman aralıklarında eşit Yollar alıyorsan O zaman sen düzgün doğrusal hareket yapıyorsun veya sabit hızlı hareket yapıyorsun yani hocam düzgün doğrusal Sadece dümdüz ilerlemek değil dümdüz ve sabit ilerlemek yani hızının büyüklüğünün de hiç değişmesini istemiyoruz He Demek ki düzgün doğrusal hareket sabit hızla hareket demek Yani aynı süre zarfında aynı yer değiştirme çünkü x / T bana v'yi verecek x / T bana v'yi verecek ve bu adam hep aynı hız büyüklüğüne sahip olsun istiyorum Peki ben V sabit hızıyla hareket eden bir aracın toplam yer değiştirmesini nasıl buluyorum Hocam biz hızı nasıl tanımlamıştı birim zamandaki yer değiştirme diye tanımlamıştı e yer değiştirmeyi yalnız bıraktığıma v ile yani hızla Delta t'yi zamanı çarpmanın x = v x t diye tanımlamamız yapabiliyoruz Hemen şimdi düzgün doğrusal hareketle alakalı karşımıza gelecek grafikleri Bir analiz edelim istiyorum konum zaman grafiğine bakacağız düzgün doğrusal harekette yani sabit hızlı harekette konum zamanda Biz seninle ya şöyle yukarıya doğru ya şöyle aşağıya doğru eğimi sabit olan grafikler göreceğiz ben nasıl tanımlıyorum bunu çarpı işaretinin bir Kolunu görmek olarak tanımlıyorum E ben bunları gördükten sonra şunu diyeceğim bak buradaki açılarım hep aynı ya yani konumun zamana X'in t'ye oranı hep aynı değer geldi yani bana hızımı verdi ve hızımın sabit olduğunu söyledi Sadece bu kısım benim için sayı doğrusunda pozitif yönde ilerlemeyen bu kısım sayı doğrusunda negatif yönde ilerleme Yani ilk grafiğimde sabit hızla giden bir aracın konum zaman grafiği iken diğer grafiğin şu grafiğin negatif yönde eksi yönde sabit hızla giden bir aracın konum zaman grafiği yani Hocam ben konum zaman grafiğinde çarpı işaretlerini göreceğim ve bu çarpı işaretlerinden yönlerinin tayinini yapıp sabit hızl hareket diyeceğim Aynen şimdi konum zaman grafiğinin eğiminin hızı verdiğini söyledik eğer ki konum zamanda şöyle bir şey görürsen Bu ne demek hocam bir okuyayım Ben grafiği zaman geçiyor ve Konumum hiç değişmiyor yani Konumum sabit Yani ben hareket etmiyorum He Demek ki Bu hızımın 0 olduğu durumdaki konum zaman grafiğimiz dedim geçtim Hız zaman grafiğini yorumlamaya düzgün doğrusal hareket yapan aracın hızı sabit dediğimiz için hız büyüklüğü hep sabit olarak alınacak burada önemli olan zaman skalasının üstü pozitif aşağısı negatif yani konum zamandaki gibi sayı doğrusu olarak düşünmüyorum Hız zaman grafiğinde yöne karar verirken t'nin üstünde misin t'nin altında mısın buna bakıyorum E peki hocam bunun altındaki alan bana neyi veriyor Burası V Burası t v ile t'yi çarpınca Ben neye ulaşıyordu yer değiştirmeye ulaşıyordu bu kısımda bitmiş oldu Hızı da sürati de grafiklerini de yorumladık ivmeyi konuşacağım Bence en önemli kavram msüde ivmeli hareket yapıyor diye sormuşlardı geçen sene Hatta son yaptığımız tekrardan orada üstüne basa basa diyorum aracın direksiyonu döndürmesi de bir ivmed diyorum dönme de bir ivmed diyorum sonra da hemen Ardında iki gün sonraki sınavda msüde de bu soruldu yani ivmeyi sormadı kuvveti sordu ama ivmeyi bilmen lazımdı ivme Birim zamanda meydan gelen hız değişimi şimdi bizim için hız nedir 20 MS pozitif yönde giden yani Bak sayı var birim var ve ne var yön var Yani bu durumda ya bu sayı değerin değişecek artacak veya azalacak ivmeli hareketten bahsedecek Çünkü hızında değişim olacak ya da bu artı eksi olacak yani yönü değişecek Demek ki hocam yön değişikliği de ivmed yani hızım sayı ve yön demekse ya sayısal değişeceksin ya da yön olarak değişeceksin o zaman ivmenin hareket yapıyorsun demektir bu durumda hızlanan ya da yavaşlayan cisimlerin hızının büyüklüğü değiştiği için bu cisimlerin ivmeli hareket yaptığını anladık seninle duruyorsa hep durmaya devam ediyorsa veya sabit hızla gidiyorsa Ne yönü ne de sayısı değişmiyorsa hocam o zaman hareketinde bir değişiklik yok yani ivmem sıfırdır demeni istiyoruz Bir cismin hızının büyüklüğü değişmiyor Fakat sadece yönü değişiyorsa Bu da sadece yönden dolayı ivmeli hareket yapıyor dedik Buralar bizim için önemli kısım yani hareket kavramlarını seninle tamamlamış olduk Şimdi gelelim Newton'ın hareket yasalarına bu kavramları bilelim ki birinci yasada eylemsizlik de kuvvetin 0 olduğu durumlarda hareketini değiştirmek istemez ne demek onu anlayalım neymiş eylemsizlik yasamız kütlelerinden dolayı cisimler denge durumlarını değiştirmeye karşı bir direnç gösteriyorlar Yani sen büyük kütleli bir cismi hareket ettirirken zorlanıyorsun ya da aynı kuvvet uyguluyorsun küçük olan çabucak ivmelenir Ken hızı değişirken diğerinin daha zor değişiyor işte bu bize eylemsizlik olarak geliyor yani eylemsizlik Maddenin ortak özelliklerinden biri diyoruz Çünkü tüm maddeler kütlelerden oluşuyor ve bu kütle dışarıdan gelen kuvvete bir tepki gösteriyor dengelenmiş kuvvetlerin etkisindeki cisimler yani F Net'in 0 olduğu cisimler soruda sana dengelenmiş kuvvet olarak sorabilir hemen fnet 0 diyeceksin duruyorsa şayet durmaya Çünkü hocam fnet ısa ivmem de ıdır ivmem ne demekti hızımda değişim demekti yani hızımın değişmesini istemiyorum He Demek ki eylemsizlik durumu iki durumu analiz ediyor ya duruyorum hep durmaya devam edeceğim ya da hareket ediyorsam sabit hızla hareket edeceğim Öyleyse Hocam soru bana duruyor diyorsa dengelenmiş kuvvet diyorsa sabit hızla hareket ediyor diyorsa eylemsizlik yasasını konuşabilir miyim Aynen öyle bunun günlük hayattaki örneği ne araç içindeki insanların Aslında aracın ivmelenmesi karşı gösterdikleri tepki araç aniden fren yaptığında öne fırlıyor gibi oluyoruz araç bir anda gaza bastığında geriye yapışıyor gibi oluyoruz sebebi Aslında bize bir kuvvet etki etmiyor biz kuvvet etki etmediği durumda ilk durumda araba gaza basarken durduğumuz için durmaya devam etmek istiyoruz araba bir anda öne gidiyor biz o yüzden geriye yapışmış gibi hissediyoruz yani demek ki eylemsizliği gözlemlediğimiz ef neti gözlemlediğimiz yerler günlük hayatta mevcutmuş İşte bu yüzden de hatta araçlarda Emniyet kemerinin öneminden bahsediyoruz Hatta böyle bir tane Sadece eylemsizlik durmak demek değildir diye bir video paylaşmıştım böyle i8 in içerisinde orada da emniyet kemerini vurgulayarak bir Kamu Spotu ile bitirmiştim tamamen ayrıntılı bir şekilde eylemsizliği anlatmıştım Ama bu kadar ayrıntıya girmeksizin Sadece bilmen gereken kısım bana eylemsizlikten bahsediyorsan net kuvvetim sıfır iki durum söz konusu ya duruyorum ya da sabit hızla gidiyorum sabit hızla gitmenin de konum zaman ve hız zaman grafiklerini biliyorum geldik ikinci yasaya yani temel yasa yani F = ma yasası ne diyormuş dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindeki cisimler bileşke kuvvet doğrultusunda ivmeli hareket yapar yani diyor ki eğer ki F netin sağ tarafa doğruysa ivm de sağ tarafa doğru yani hareketindeki değişim de sağ tarafa doğru demek dedik Duran bir cisme Net kuvvet uygulandığında cisim kuvvet yönünde hızlanır Yani ben duruyordum ilk hızım sıfırdı Sen beni çekmeye başladın o zaman buraya doğru bir pozitif ivmem oluştu Yani Hareketim değişti Yani sağ tarafa doğru hızlandım hareket eden bir cisme hareketi yönünde Net kuvvet uygulanırsa Yani bir hızım varken beni çekersen ne olur bu sefer bu tarafa doğru iyice hızlanarak ilerlemeye başlarım yine hızlandım ama Hocam ben buraya doğru giderken sen beni bu tarafa doğru bir kuvvetle çekersen ne olur bu sefer ivmem bu tarafa doğru olur yani Hareketim Deek değişim kuvvetimi yönün tarafı ında olmalı f ile ivmem her zaman aynı yönlü olacak bu durumda ben yavaşlamaya başlayacağım arkadaşım ivmenin yönü her zaman net kuvvetle aynıdır dedik ivme net kuvvetle doğru cismin kütlesiyle ters orantılı yani Bak F = ma formülü senin karşına geldi ve yorumlamanın varsa yapman gereken tek bir şey var Bir şeyi sabitlemek yani eğer ki aynı Fi kullanıyorsan kütlesi büyük olanın ivmesi az olur hocam yani kütlesi büyük olanın hareketindeki değişim daha az olur Çünkü kütlesi büyük olanın hocam eylemsizliği harekete karşı tepkisi Daha büyüktü gibi yorumlarsınız bu durumda kuvvetim artması o cismim ivmesinin artması demek olur gibi bunları yorumlamanın istiyoruz F Net'in sı'daki biriminin çıkarımını yapalım Çünkü kütle çarpı ivme demekse kütlenin kilogram olduğunu ivmenin de metre BS kare olduğunu biliyorsun kilogram Ç mets kare bizim için Newton'ın hareket yasaları ya hani Newton'ın anısına İthafen kuvveti artık Newton olarak tanımlıyoruz sevgili arkadaşım ne anlattım son yasad dayız bitirmek üzereyiz etki tepki yasası etki tepki yasası En keyiflisi Diyoruz ki bütün kuvvetler çift tellidir ne demek istiyorum Ortada iki tane mıknatıs var birbirini çekiyor bak birbirlerini çekiyor Dünya ile ay birbirleri etrafında dönüyorlar birbirlerine kuvvet uy buluyorlar bak Dünya ve Ay iki tane şeyden bahsediyorum Çünkü kuvvet etkileşim demek etkileşim olması için iki tane şeyden bahsediyor olman lazım Eğer ki bir etki varsa ona eşit büyüklükte her zaman bir de ne var zıt yönde tepki kuvveti var etkileşim halinde olan cisimlerden biri etki uyguluyorsa diğeri tepki uyguluyor Bunlar Aynı büyüklükte ama zıt yönde dedik her etkiye eşit zıt bir tepki olduğunu söyledik bunların da hepsini Seninle konuşmuş olduk burada sadece Hocam mesela elektromanyetik kuvvet dedin Dünya ile Güneş arasında işte kütle çekim kuvveti dedin başka bir şey olmuyor mu Mesela temas temas varsa da bir temas gerektiren kuvvet var demektir O zaman orada da etki tepki kuvvetini görüyor olmam lazım ama bu etki tepkiyi tanımlarken senden en önemli ricam ne biliyor musun bu kuvvetin özündeki Sebep ne yani şimdi şöyle bir Masanın üstünde duran cisimden bahsedelim özellikle herkesin en karıştırdığı yer burası şimdi bu cismin bir ağırlığı var kütle çekim kuvveti yani menzili sonsuz olan bir kuvvet doğru mu g bu g nereden kaynaklanıyor Hocam bu g kütle çekim kuvveti dedin düny ile benim aramda yani Ben dünyayım dünyanın merkezinden de bana doğru bir g uygulanmakta işte etki tepkiler bunlar oldu bak biri benim üzerimde gösterildi biri Dünyanın Üzerinde Ama hocam ama ama Şurada çok önemli bir yer daha var E burada bir de hani Burası masa ya bu masayla kitabımın arasında bir de temas söz konusu çok güzel temastan dolayı da etki tepki kuvveti doğdu Yani bu g Şu an için benim kitabımın ağırlığından dolayı temas ettiği yüzeye bir kuvvet uygulaması var bir de buna ters yönden benim zeminim yani masamın kitabı uyguladığı temasın tepkisi var N2 olarak şimdi bu şartlarda n1 n2 hepsi g'ye eşit büyüklükte Ama eğer ki ben mesela Şuraya bir de F kadar kuvvet uygulamış olsaydım Bak bu G'nin tepkisi hala bu g Değişen hiçbir şey olmadı ama daha yeni m1m g kadardı ya şimdi ne oldu biliyor musun M1 yeni M1 g + f kadar oldu Umarım aradaki ilişkiyi anlatabilmişimdir etki tepki kuvvetinden bahsetmek istiyorsan o kuvvet neyden kaynaklanıyor temas mı gerektiriyor temas gerektirmiyor mu Bunları yazıp hemen karşısına tepki kuvvetini de koyman gerekiyor Bu etki tepki kuvvetini günlük hayatta nerede görüyorsun mesela buz pistinde yan yana Duran iki patenci birbirini itekliyor birbirlerine Aynı büyüklükte zıt yönde kuvvet uyguluyorlar ve ona göre de zıt yönde harekete başlıyorlar hareketleri değişmeye başlıyor Bu arada Etki tepki kuvvetleri farklı cisimler üzerinde gösterilir dediğimiz noktada daha yeni kitap ve dünya üzerinde gösterdik sonra kitap ve masa üzerinde gösterdik bunu kastediyoruz aynı cisim üzerinde gösterilmez der süper Aslında seninle dikkat edersen iki sayfalık özetle tüm kuvvet hareket kısmını konuşmuş old olduk sadece zannediyorum sürtünmeden bahsetmedim Onu yazmadım dediğim gibi Çünkü hiç sorulan bir şey değil ev sürtünmenin de k x n olduğunu bilmeni istiyorum hocam K ne demek sürtünme katsayısı demek yüzeyin cinsine bağlı olarak değişiyor n dediğimde yüzeyin dik tepki kuvveti daha yeni şuradan n1 n2 diye konuşmuştuk ya mesela üzerinde hiçbir cisim kuvveti uygulamıyor g kadar sadece ama kuvvet uyguluyorsa g + f kadar yani n dediğimiz kısım orası Eğer ki başka hiçbir kuvvet Yoksa yani şurası gibiyse ne bu g kadar yani mg o zaman F sürtünmeyi burada KMG diye yazıyorsun Bence Önemli olan sürtünmeye dair tek bir ayrıntı var sürtünme kuvveti yüzey alanıyla alakalı değil yani yüzey alanım artarsa sürtünme kuvvetim artar mı böyle bir şey söz konusu değil bu çok önemliydi belki bir ayrıntı olarak gelebilir statik kinetik var yine öğrencilerin sevmediği durum tek bilmen gereken şey şurasının doğrusal bir grafik olması y ne diyor ki burası Senin f' Olsun uyguladığın finin olsun şurası F statik oluyor maksimum hali ne demek istiyorum maksimum olarak ve sonra şu grafik bana neyi ifade ediyor ondan bahsedeyim hızlıca diyor ki eğer ki bir cismi hareket ettiremiyor o zaman hareket etmediği için hareket durumunda bir değişiklik olmadığı için üzerindeki toplam kuvvet 0 olmalı yani statik sürtünme kuvveti ne demek sen duruyorsun Ne kadar kuvvet uyguluyorsun o kadar hissediyorsun bu demek demek Ama bunun da bir sınırı var bu maksimum sınırı Eğer ki aşarsan yani artık cismi hareket ettirmeye başlarsan sana etki eden bu noktadan itibaren F kinetik oluyor ve her zaman F statik Yani bir cismi dururken harekete geçirmek o cismin hareketini devam ettirmekten daha zordur yani F statik her zaman F kinetik daha büyüktür diyor anlatmayayım anlatmayayım dedim ama yine dayanamadım şuraya boşluğu bulmuşken yazayım istedim hazırsan hareketin kavram sorularını hızlıca okuyarak Çünkü çok güzel tekrar ettik çok güzel bir şekilde üzerinden geçtik tüm kavramların şimdi bunların da sorularını şöyle bir özümsemek istiyorum hızlı okuyacağım hızlı yorumlayacak Sen de uyan şöyle bir silkelen kendine gel Çünkü burası Garanti kısım bak Hem vektörler soracaklar size hem grafikleri sorabilirler hem hareket kavramlarını sorabilirler hem kuvvet kavramlarını sorabilirler çok yoğun bir yer Eminim sen bunu çok güzel bir şekilde halledeceksin uyandıysan ilk soruyu okumaya başlıyorum hareketle ilgili bu kavramlardan hangileri vektöreldir hocam konum yer değiştirme sadece bu ikisi Tabii ki benim gibi bak bilip de gidip Çat diye dikkatsizlikten yanlış şeyi işaretlemiş soru 2 Türkiye ertesi üzerinde 3 şehir ve bunlarla ilgili klm vektörleri şekilde gösterilmiş diyor ki Buna göre K vektörü Kırıkkale'ye göre Samsun'un konum vektörü dür ya şimdi Tuncay hoc gerçekten Ellerine sağlık şu Sorular o kadar güzel Hazırlandı ki her yerde de kesinlikle bir diğdar Gökhan ilintisi yaptı bir Kırıkkale ekledi canım öğretmenim yani gerçekten çok teşekkür ediyorum her kırıkkale'yi gördüğümde gülesim geliyor Çünkü ne alaka değil mi yani koskoca Türkiye'de şimdi bakalım arkadaşlar Kırıkkale'ye göre referans noktam Burası Samsun'un konum vektörü dür K vektörü diyor Evet hocam referans noktamdan çizdiğim yönlü Bir büyüklüktür biri kabul ettim ik L vektörü Kırıkkale'ye göre İstanbul'un konum vektörü dür Kırıkkale yine referans noktam İstanbul'da çizdiğim yönlü büyüklüğüm Evet L vektörü dür dedim 3 m vektörü İstanbul'dan Samsun'a giden bir otobüsün yer değiştirme vektörü dür İstanbul'u bu sefer referans alacaksın ilk konumun Burası son konumun Burası Bu ikisi arasında çizdiğin en kısa mesafe senin yer değiştirmen dedin 3'ü de kabul ettin bütün öncüller doğru geldi 3 bir yerleşim yerinde bulunan bir ev ve bir marketin ölçekli düzlem üzerindeki krokisi şekilde verilmiş Buna göre evden markete giden Ayça'nın yer değiştirme vektörü aşağıdakilerden hangisidir şimdi bak evden markete gidecek Market Burası ilk konumdan son konuma çizdiğim neydi vektördür doğru mu benden yer değiştirmeyi istedi E o zaman evden buraya direkt cevabım Adana geldi Soru 4 şekildeki ölçekli düzlemin a noktasında Duran Aslı B noktasında Duran barış ve c noktasında Duran Ceyda aynı anda çardağa doğru koşmaya başlıyorlar ortalama süratleri isteniyor ortalama sürat dedi dediğim şey arkadaşlar diyorum ki aynı anda koşmaya başlıyorlar mış ya şöyle çiziyorum a böyle gelecek B böyle gelecek hop C de böyle gelecek dedim şimdi eğer ki Bu doğrultuda geliyorlar İsa benim için süratte alınan yol önem arz ediyor e alınan yol a ve b için eşit C'ye baktığımda C 2 birim fakat a ile B'yi şöyle konuşabilirsin 2 buraya gelmesi lazım 2 de böyle gitmesi lazım gibi yorumlayabilirsiniz o zaman a ve B'nin kesinlikle eşit ve daha büyük bir yol aldığını C'ye kıyasla söyledin e aynı zaman diliminde daha fazla yol aldılarsa hocam o zaman ortalama süratleri a ve B'nin C'ye kıyasla daha büyük olacak dedin geçtin 5 soruya bazı varlıkların hareketi ile ilgili aşağıda bilgiler vermişiz Buna göre verilen bilgilerden hangileri doğrudur ya da doğru olabilir 80 kilometrelik yolu 1 saatte alan bir aracın ortalama süresi 80 km saattir Bak şimdi çok gıcık kavramlar var diyorum ki ne diyor 1 saatte 80 km 1 saat 80 km e kilometreyi saate Yani bir uzunluğu zamana böldün o zaman Ortalama süreti 80 km bsat olabilir dedim çembersel bir yörüngede hareket eden bir oyuncak trenin bir tam tur atması durumunda ortalama hızının büyüklüğü ıdır hocam Çünkü bir çember tararsın başladığın yere geri gelirsin bir tam turunun sonunda ve yer değiştirmen sıır olur e yer değiştirme ısa hızın da 0 gelir 3 hareket eden bir aracın herhangi bir zaman diliminde ortalama hızı 0 Ken ortalama süreti 0dan farklıdır Bunu da zaten daha yeni dersi konuşurken bahsetmiştik ortalama hızımız yer değiştirmeden dolayı 0 gelebilir fakat bir hareket varsa kesinlikle bir yol alıyorum ve skalar bir büyüklük zaten dolayısıyla ortalama süreti her zaman 0dan farklıdır hareket varsa dedik bütün öncülerimiz kabul ettik Soru 6 bu eşit kare bölmeli düzlemde klm noktaları şekildeki gibi belirleniyor Buna göre bu yargılardan hangileri doğrudur demiş k'ya göre L ve m'nin konum vektörleri eşittir k'ya göre l'yi çiziyorum ve m'yi çiziyorum şimdi aslına baktığımda belki büyüklük olarak eşit diyebilirsin hocam şuradan şöyle gider Buradan böyle gider sanki aynı gibi değil mi 2ye Bir ilerlemiş gibiler ama konum vektörleri diyor vektör neydi yön gerektiriyordu burada yönler aynı mı değil sakın atlamıyor konumlarının büyüklüğü dese falan Belki bir şey derdik ama konumlarının vektörleri aynıysa Bu ikisi aynı noktada olmalıydı gitti k'ya göre L ve m'nin konum vektörlerinin büyüklüğü eşittir Bunu kabul ettim l'euro geldi Bence kuvvet hareket kısmına dair en önemli kısım şu birinci öncülü ona atlamadı isan Sen vektörleri kafanda oturtur Sun demektir soru 7 doğrusal yol boyunca hareket eden bir aracın zaman konum tablosu verilmiş aracın Aşağıda verilen hangi zaman aralıklarında sabit hızla gittiği söylenebilir sabit hız ne demekti eşit zamanlarda eşit yer değiştirmeler olacaktı bakıyorum T kadar bir sürede x kadar bir yer değiştirme var T kadar bir sürede x kadar bir yer değiştirme var burada t kadar geçmiş 2x aynı o yüzden bunu kabul edemedim şunu diyebilirsin E hocam şuradan T kadar geçmiş buradan 2x - x'e -3 xik bir yer değiştirme söz konusu bu durumda 0 2t aralığında her bir T saniyede x kadar yer değiştirdiği için sabit hızla gitmiştir dedim Soru 8 Bir karınca şekildeki yolu izleyerek a noktasından B noktasına 12 dakikada geliyor süre verildi yolun uzunluğu 60 metreymiş ab arasındaki doğrusal çizginin uzunluğu da 30 metre bu doğrusal Çizgi nedir sevgili arkadaşım hocam en kısa mesafe yani yer değiştirme 30 metreymiş bu durumda 60 metrede aldığı yol karıncanın ortalama sürati ve ortalama hızını istiyor ortalama hız yer değiştirmenin 12'ye bölünmesi ortalama sürat 60'ın 12'ye bölünmesi bu ne geldi 5 M dakika geldi ortalama hızım da onun yarısı kadar olacak çünkü 60'a 30 oranım var ya o yüzden 2,5 M daka geldi geçtim 9 soruya doğrusal bir yolda Aynı yönde hareket eden klm araçlarının T = 0 anındaki ve T anındaki konumları verilmiş benden istediği hızlarının büyüklüklerini sıralama Bak şimdi referans almak zorundayız yer değiştirmeyi bilmek zorundayız değil mi oranlayıcı bu ön tarafı buraya geldi bak yer değiştirmenin büyüklüğüne bak geldim şimdi Sarı aracı çiziyorum buraya geldi yer değiştirmesi ilk araca göre daha az büyüklüğe sahip diğerine bakıyorum buradan buraya geldi burada tabii ki de arkadaşım araçların aynı uzunlukta olduğunu söylememiz gerekiyordu araçların aynı uzunlukta olduğunu söylediğimizde Neyi görüyorsun L ve m'nin Aslında yer değiştirmelerin büyüklüklerinin aynı olduğunu görüyorsun Eğer ki yer değiştirmeleri aynı K'nın da en büyükse K'nın hızının en büyük b l ve m'nin de ondan daha küçük ve birbirlerine eşit olmasını bekleriz burada dediğim gibi aracın boyu da önem arz ediyor ki Biz şöyle diyebilirim Burası L Burası da a olsun o zaman şuraya geldiğinde L kadar diyelim ki burasına da a diyebilirim Burası A bak Bunun hepsi l' di burasının da l - a geldiğini ve pembe kısımdan da bu a'ların birbirini götürüp yine L kadarlık bir yer değiştirmesi olduğunu bulabiliriz Aksi takdirde araçların boyu da önem arz ediyor Özdeş araçlar diyebilmemiz gerekiyordu ama orada takıldıysa bizim hatamız olsun size nazar boncuğu olsun geldik 10 soruya Ahmet uzaktan kumandalı oyuncak arabasını sayı doğrultusu üzerindeki yolda hareket ettirerek -2 metre konumundan önce 6 metreye getirecek Sonradan da ııa geri götürecekmiş Yani ilk şöyle gideceğiz Sonra da şöyle devam edeceğiz bu süreçte arabanın toplam yer değiştirmesi ve aldığı toplam yol hocam toplam yer değiştirme kadar kolay ki -2'den başladım ilk Konumumu son Konumum da 0 Demek ki yer değiştirmem 2 metre dedin peki aldığım yol ne kadar attığım her adımı sayacaksın değil mi şurada 6 birim var burada Ne kadar var 6 birim var e 6 6 12 2 de burada var 14 birim oldu Demek ki 2'ye 14 cevabım Denizli geldi Soru 11 x cisminin o1 noktasına göre konum vektörü y cisminin O2 noktasına göre konum vektörü eşittir vektörün hem büyü büyüklüğü hem de yönü eşitmiş Bunlar hangisi gibi olabilir dedi hemen bakıyorum x'e o 1'e göre konumu 2'ye 1 bu tarafa doğru 2ye 1 bu tarafa doğru Nitekim vektörler de taşınabilir yani Şuradaki çizdiğim vektörü alıp seninle taşıyıp şunun üstüne koysam bak aynı değeri veriyor Demek ki konum vektörleri hem büyüklük hem de yön olarak aynı olan a şıkkında verilmiş dedik çok güzel bir şekilde hareket kavramlarımız tekrar ettik uyan kendine gel diğer teste geçtik soru 1 mavi kırmızı Karıncalar eşit kare bölmeli düzlemin a noktasından harekete geçerek mavi karınca mavi çizgili yörünge üzerinden B noktasına Kırmızı Karınca da kırmızı yol üzerinden C noktasına geliyor karıncaların hareket süreleri eşit olduğuna göre benden istediği ortalama hız ortalama sürat ve aldığı Yolları konuşmam hemen A karıncası için konuşuyorum 1 2 3 4 5 6 7 8 9 a karıncası 9 adım attı B karıncasının bakıyorum 1 2 3 4 5 6 7 8 9 B karıncası da 9 adım attı yani ikisinin de aldığı Yollar eşit 3'ü hemen kabul ettim aynı sürede gerçekleştiği için aldığı yolla alakalı büyüklüğüm neydi süratiyle de eşit dedin Şimdi geldik ortalama hızını konuşmaya yani yer değiştirmelerini konuşmaya ne oldu mavi karıncam A'dan B noktasına geldi yer değiştirmesi 3 birim sağ tarafa doğru diğerine bakıyorum O da a noktasından C'ye geldi a noktasından C'ye geldi dikkat et Burası daha büyük değil mi Yani şöyle diyebilirsin 4 birim aşağıya 3 birim buraya o zaman 3 4 5 üçgeninden bu 5 birim bu 3 birim gelir Yani bizim için yer değiştirmeleri aynı gelmiyor yer değiştirmeleri aynı gelmediği için ortalama hızında ne yapamam eşittir diyemem ki zaten mavi karıncanın ortalam hızı daha düşüktür demiş o zaman büyüklük anlamında Evet kesinlikle ortalam hızı daha küçük çünkü yer değiştirmesi daha küçük boyutta dedim tüm öncülleri doğru geldi Soru 2 2 kedi a noktasından harekete geçerek biri doğrusal S1 yolu üzerinden diğeri de evris S2 yolu üzerinden B noktasına ulaşıyor muu hemen bakalım kedilerin hangileri kesinlikle eşittir şimdi arkadaşım a ile b arasında çizdiğim en kısa mesafe yani yer değiştirmeleri ikisi için de eşit mi Çünkü ilk konum aynı son konum aynı hocam O zaman yer değiştirmeleri kesinlikle eşit hem büyüklük hem yön olarak ortalama sürat demiş ya yer değiştirmeleri eşit Ama ben sürelerini bilmiyorum yani bu iki kedi de aynı sürede mi ulaştılar o yüzden kesin bir şekilde sorduğu için bunu kabul edemedim ortalama hızının büyüklüğü dedi yine zamanı bilmediğimden dolayı bunu kabul edemedim bu durumda sadece 3ün Öncü kavram yani yer değiştirme bu iki kedim için eşittir dedim Soru 3 Cemil şekildeki çermeli sabit süratle koşu yapmakta Cemil bir turunu 12 dakikada tamamlamakta Buna göre Cemil'in 1 2 3 yargılarından hangileri doğrudur diyor ki koşuya başladıktan 6 dakika sonra yer değiştirmesi ilk kez en büyük değerine ulaşır süper şimdi toplam bir turu 12 dakika sürüyorsa 6 dakikada da bu arkadaşımız tam yarısına gelecek bu Pistin şimdi yarısına geldiğinde yer değiştirmeye Bak ne kadar olacak Şuradaki çap kadar olacak hocam yani R R diyelim yer değiştirmesi 2r büyüklüğünde ama şurada olduğunu varsay bak küçük bir değer geldi şurada olduğunu varsa küçük bir değer burada olduğunu varsa yine 2 r'den Yani en büyük şey dairede çap demek ya çaptan hep küçük gelecek Dolayısıyla Evet 6 dakika sonra en büyük yer değiştirme büyüklüğüne ulaşmıştır de dedik koşuya başladıktan 12 dakika sonra bir tam turu tamamlayıp tekrar bu noktaya geldiği için yer değiştirmesi ıdır koşuya başladıktan 3 dakika ve 9 dakika sonra yer değiştirmeleri eşit büyüklüktedir hocam Şimdi burası 6 dakikaya o zaman şurası 3 hop şurası da 9 dakika ki Burası da 12 olsun yer değiştirmeleri iki taraf için de evet eşit büyüklüktedir sanki oradan çizdiğimiz bir hipotenüs gibi düşünebilirsin yer değiştirmeleri eşittir deseydi Bunu almayacaktım neden çünkü yönleri aynı değil fakat büyüklük dediği için hepsini kabul etmiş olduk soru 4 bir konum zaman grafiği var hiç korkmuyorum doğrusal bir grafik bekliyordum zaten konum zamanında ki sabit hızla olduğunu Söyleyebilecek kat et şimdi ilk önce 0 noktasından başladım sayı doğrusunda 45'e gittim Sonra 45'ten geri ne yaptım 6 ile 9 saniye aralığında 0'a geri geldim bu durumda y değiştirmem 0 geldi fakat aldığım yol skerdi yani 45 giderken toplayacağım Gelirken de 45'i topladın O zaman 90 geldi cevabın Ceyhan oldu soru 5'te yiz yine bir konum zaman grafiği Fakat bu sefer bizden Hız zaman grafiğini çizmemiz isteniyor hız zaman grafiği hemen diyorum ki kafam rahat bunların kesinlikle ne olduğunu biliyorum sabit hız olduğunu biliyorum hemen x / T oranını yapacağım çünkü konumu zamana bölersem metreyi saniyeye bölersem neye ulaşacağım hıza ulaşacağım buradan x / T geliyor değil mi Hemen yazdım x / t ve pozitif yönde konum zaman grafiğinde artıya doğru gitmiş t ile 3 t'ye bakmanı istiyorum ne kadar zaman geçti 2t Geçti ne kadar yer değiştirdim hocam x'ten 0a - x kadar yer değiştirdiniz Tamam o zaman ben buna + V dersem buna ne derim - V / 2 derim Yani yönü değişti ve bir de yavaşlamış oldu o zaman V bak - 2v demiş kabul edemedim ha ben vye - V / 2 diye konuşmuştum 2'ye 1 oranını o zaman buraya 2 derim Burası 1 gelsin Çünkü yarısı olmasını bekliyordum Öyleyse cevabım Bursa olabilir yönüne dikkat ettim oranımı yaptım ve sorunun bana verdiği sayılara orantımı belirledim Soru 6 x y z araçları durgun halden V hızına sırasıyla T 2t 3t süresinde ulaşmış ivmeler soruyor bak şimdi ivme hareketimi değ değişim demekti birim zamandaki değişim demekti o zaman hocam durgun halden 0dan hızındaki değişim hep aynı ve ama Hangi sürede Kim daha kısa sürede yaptıysa onun ivmesinin daha büyük olmasını Beklerim çünkü ivmeyi Delta v b Delta T olarak tanımladım hepsin de Delta v'leri aynı süresi en küçük olanın ivmesi en büyük yani hocam X'in ivmesi en büyük Z'nin ivmesi en küçük bu durumda cevabım Adana geldi Soru 7 ehliyet kursunda Direksiyon Eğitimi alan Ayça araç kullandığı bir zaman diliminde 1 2 3 cümlelerinden bahsetmiş açanın yukarıda verilen eylemlerinden hangileri aracın ivmeli hareket yapmasına sebep olmuştur diyor doğrusal ve yatay yolda hareket ederken gaz pedalın biraz daha fazla basması Evet hocam aracı hızlanır hızlanma varsa ivme var süratini değiştirmeden viraja girerken direksiyonu sola bir miktar çevirmek dönme dönme de ivme demekti hocam karşıma çıkarsa unutmayacağım 3 parkuru tamamlayıp harekete Baş başladığı yere geldiğinde frene basıyor yavaşladı yani hızının büyüklüğünü azalttı yine ivmeli hareket bu durumda hepsi ivmeli harekete örnektir dedik 8 doğrusal yörüngede hareket eden bir aracın konum zaman grafiği verildi 0 T zaman aralığında hangileri doğrudur diyor hareket ettiği sürelerin toplamı T kadardır şimdi şunu diyebilirsin hocam 0da başladı tde bitirdi Fakat hep hareket halinde mi Dikkat ne dedim sana Eğer ki böyle görürsen konumun aynı Konumun ne zaman aynı hareket etmediğin zaman Demek ki Toplam süre T de olsa şurada hareket etti burada hareket etti burada etti burada etti Fakat diğer iki yerde hareket etmedi dedin Demek ki toplamı T kadar değil t' den daha azdır diye yorumlamanın istedik 2 Başlangıç noktasında iki kez dönmüştür başlangıç noktası 0 noktası 0dan uzaklaşıyor uzaklaşıyor buraya geliyor sonra tekrar şurada Evet ikinci kez dönmüş diyoruz iki kere yön değiştirmiştir yani pozitif negatifliği konuşacağız sayı doğrusunda hep yukarıya gitti Yani şuraya kadar artıyı sonra bak şuraya kadar eksi oldu yani artıya gitti Bir kere yön değiştirdi sonra tekrar şuradan - x'ten 0a geldi artı yönde ilerledi dedim bu durumda Evet iki kere yön değiştirmiş kabul ettim ve cevabım Denizli geldi cevabımız Denizli geldi şimdi Newton'ın hareket yasaları ile alakalı sorularımıza bakalım iyi gidiyorsun Harikasın Çok güzel yorum sorularını rahatlıkla cevaplıyım tak bir yer oluyorsa Lütfen yorumlara yazıyorsun şöyle bir Uyan kendine gel bu bölüm en ağır bölüm kuvvet hareket çok önemli ve çok fazla soru yazdık ki karşınıza çıkma ihtimali artsın karşınıza geldiğinde sınavda ben bu soruyu çözmüştüm diyebilir istiyorum o yüzden lütfen can kulağıyla dinleyin nerelerin altını çizdiğimi nerelere dikkat etmeniz gerektiğini anlayın istiyorum hemen bakıyorum neon eylemsizlik yasasına göre durgun haldeki cisimler durgun olma halini hareketli cisimlerde hareket halini korumak istiyor hangileri eylemsizlikle açıklanabilir trafik kazalarında aracın aniden durması sonucu emniyet kemeri takmayan yolcuların ön camdan fırlaması Çünkü onlar hareket ediyordu ve hareketine devam etmek istiyordu yatay bir masa üzerinde yuvarlanan bir bilgenin Masanın kenarına geldiğinde yere düşmesi şimdi diyorum ki arkadaşım eğer ki Gelip de kendisi yere düşüyorsa Demek ki buna etki eden bir kuvvet var ve aşağıya doğru onu çekiyor ki aşağı doğru hızlanıyor Öyleyse bunu eylemsizlik yani ef netin sıfır olduğu durum olarak analiz edemem aniden hızlanan kamyonetin kasasındaki paketin geriye doğru hareket etmesi zaten örneklerimiz de derste bunları vermiştik geçtik hemen ikinci sorumuza Kemal fizik dersinde öğrendiği bir bilgiyi hem denemek hem de kardeşine ilginç bir gösteride bulunmak için deney yapıyor deneyde bir bardağın üzerine bir karton parçası karton parçasının Üzerine de bir metal para koyuyor sonra gergin tuttuğu İşaret parmağıyla kartona bir sertçe vurdu ve karton bardak üzerinden kayıp giderken para kartonla hareket etmeyip bardağın içine düştü Yine derste yaptığım bir gösterimde vuruyorum Çat top içine giriyor Buna göre bu durumla ilgili hangileri söylenebilir durgun haldeki para eylemsizlikten dolayı durgun halini korumak istemiş karton ile hareket etmemiştir Çünkü kuvveti kartona uyguluyorsun o hareket ediyor ama kartonun üzerindeki paraya bir kuvvet etki etmiyor o yüzden de durmaya devam etmek istiyor fakat karton fırladık sonra para aşağı doğru dünyanın onu çekmesinden dolayı yani ağırlıktan dolayı bardağın içine düşüyor kabul 3 paranın bu hareketinde kütlesinin önemi yoktur sev arkadaşım kütle zaten eylemsizliğin kendisi ta kendisi yani kütlenin önemi yoktur demek doğru olmayacaktır kuvvet etki etmediği için bizim için önemli deil yani kütlesiyle alakası yok cevabımız 1 ve 2 geldi Soru 3 günlük hayatta maddelerin eylemsizlik özelliğinden kaynaklanan birçok olumsuzluk yaşanmaktadır eylemsizliğin olumsuzluklarına hangileri örnek olarak verilebilir araç içinde emniyet kemeri bağlamamış olan kişilerin kazandı camdan fırlamalar Bence artık anladık yani eylemsizlik emniyet kemeri birincisiyle sabit hızlı koşuşan atın aniden durması sonucu binicinin attan düşmesi Çünkü aslında Kuvvet uygulanan şey at ama ne yapıyor Binici bir hıza sahipti ve o hızı koruyarak devam etmek istiyor o yüzden fırlıyor 3 dalından Koparılan bir elmanın yere düşmesi burada bir eylemsizlik söz konusu değil dalından Koparılan bir elemanın yere düşmesinin sebebi bir kuvvet etki etmesi kuvvet doğrultusunda da ivmelenmesi o yüzden 3'ü kabul edemedim cevabım 1 ve 2 geldi Soru 4 doğrusal yörüngede hareket eden bir kamyonetin kasasında bir yük var yük kamyonet kasasında bir süre kaymadan hareket ettiğine göre kamyonet 1 2 3 durumların hangilerinde yük kamyonetin kasasında kaymaya başlayabilir yani istiyoruz ki ivmeli bir hareket söyle ve biz de Buna tepki olarak ne yapalım durumumuzu korumaya çalışalım hızlanmaya başladığında ivmeli hareket yavaşlamaya başladığında ivmeli hareket yokuş yukarı çıkmaya başladığında yokuş yukarı doğru çıkarken beni aşağıya doğru bir kuvvet hala çekmekte O yüzden bir F var yine bir ivme var bu durumda her bir Öncü ki ör örneklerde bu kasa yerinden hareket edebilir dedik soru 5 x y cisimlerinin kuvvet ivme grafiği verilmiş bak kuvvet var ivme var E F = mdı hocam o zaman F var a var Ben aslında kütleyi bulabilirim X'in kütlesi yeninden büyüktür demiş istersen açıdan git ve kabul et istersen gel buraya 1 2 3 de buraya da 1 2 3 diye yaz 3/1 den bunun kütlesi 3M gelsin y'nin kütlesi 3/3 1m gelsin 2 x'in harekete geçmeye karşı gösterdiği direnç y'nin kinden büyüktür yani diyor ki X'in eylemsizliği daha büyüktür hocam X'in kütlesi daha büyük olduğu için eylemsizliği daha büyüktür dedin 3 X ve Y çarpıştığında X'in Y'ye uyguladığı kuvvetin şiddeti y'nin x'e uyguladığı kuvvetin şiddetinden büyük olur Hayır hocam bir çarpışma varsa bir temas var temas gerektiren kuvvetler de çifter liydi her kuvvet gibi etki tepki kuvveti oluşturur Etki tepki kuvvetleri de eşit ve zıt yönlüdür O yüzden doğru cevabı 1 ve 2 geliyor Soru 6 yukarıda verilenlerden hangilerine Net kuvvet etki etmektedir Eğer ki bir Net kuvvet varsa ivme var yani harekette değişim var dalından koparak yere düşmekte olan elma hızlanır fnet var virajı dönen araba yönü değişir fnet var duraktan yolcu alarak harekete geçen yani hızlanan otobüsüm fnet var ki ivme var dedik ve geçtik 7 soruya doğrusal yol boyunca hareket eden KL belediye otobüslerinin K'nın konum zamanı l'nin de hız zamanı bize verilmiş konum zamanda ne diyorum açı sabit hocam sabit hızlı ve pozitif yönde hıza bakıyorum pozitif yönde Fakat bu ne yapıyor hızlanıyor sabit hız değil ona dikkat diyor ki K dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir hocam dengelenmiş kuvvetin etkisinde isem iki ihtimalim vardı ya duruyordum ya da sabit hızla gidiyordum kda konum zaman grafiğinde şu doğrusal grafiği gördüğüm için sabit hız dedim yani dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir dedim L dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindedir Yani bir fnet vardır fnet = ma a'dır diyor Kabul ettim 3 L otobüsünde ayakta yolculuk yapan bir kişi T = 0 anından itibaren ilk hareket durumunu korumaya karşı bir direnç gösterir Yani bir ivmeli hareket söz konusu şöyle düşün otobüs sıfırdan harekete başladığında bütün yolcular şöyle bir tık geriye gidiyor evet dedik bu durumda bütün öncülerimiz doğru geldi Soru 8 yerde Duran boş bir damacanayı harekete geçirmek dolu damacanayı harekete geçirmekten daha kolay Çünkü kütlesi azdır eylemsizliği azdır hareket eden boş bir damacanayı durdurmak dolu bir damacanaya göre çok daha kolaydır Yukarıda belirtilen bu durumla ilgili hangilerinin doğru olduğu söylenebilir maddelerin eylemsizliği ile ilgilidir zaten daha okurken anladık maddelerin içinde bulunduğu durgun ya da hareketli olma durumunu korumak istemesi onların kütle miktarına bağlıdır kütlesi olan her şeyin eylemsizliği olduğunu söylememiz tam olarak bu sebepten kaynaklanıyor 3 büyük yük gemilerinin limana varmadan önce motorlarını kapatması da ben benzer bir örnektir motorunu kapattığında Aslında yaptığı ne sahip olduğu hızla ilerleyebilmesi Yani yine eylemsizlik bu durumda bütün öncülerimiz doğru geldi şimdi kuvvet hareketle alakalı son testimiz geçiyoruz harika gidiyorsun son testte yiz Biraz daha dayan hızlı bir şekilde newton'u artık sonlandıralım soru 1 bir araştırmacı laboratuvarda yaptığı deneyde 1 2 kilogramlık deney arabalarına şekil 1 2'deki gibi hız kazandırıyor ve daha sonra arabaları durdurmak için gerekli kuvvetin büyüklüğünü ölç Aslında eylemsizlik durumunu konuşuyoruz yine arabalara Aynı hız kazandırılıyor maddelerin eylemsizliğin onların kütleleri ile olan ilişkisi araştırılmıştır kabul ettik deneyin bağımsız değişkeni yani keyfe keder değiştirdiği ne kütleyi değiştirdi Evet bağımsızdır bu buna bağlı olarak değişen kuvvet olacak deneyim bağımlı değişkeni arabaların durmaya karşı gösterdikleri direnç k kuvvetleridir yani hocam kuvvettir Dolayısıyla 3'ü de kabul ettim bütün öncüller doğru geldi Soru 2 bir otomobil sabit süratle hareket ederken bir sineğe çarpıyor ve sinek otomobilin ön camına yapışıyor otomobil hızını değiştirmeden yoluna devam ediyor Buna göre 1 2 3 yargılarından hangileri doğrudur çarpma öncesi ve sonrası otomobil dengelenmiş kuvvetlerin etkisinde hareket etmiştir çarpmadan önce sabit süratle gitmekteydi çarptıktan sonra da hızını değiştirmeden yoluna devam etmiş Evet hala sabit süratle ilerlediği için ne diyoruz dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir 2 çarpmanın sırasında otomobilin sineğe uyguladığı kuvvet sineğin otomobili uyguladığı kuvvetten büyük değil hocam bu kuvvetler eşit büyüklüktedir eşittir bile diyemiyorum Çünkü zıt yönlü olacaklar 3 çarpma sırasında otomobilin sineğe uyguladığı kuvvet etki sineğin otomobille uyguladığı kuvvet tepkidir aynen 1 ve 3 doğru geldi Soru 3 eşit kütleli klm araçlarının performanslarını karşılaştırmak için bir yarışma düzenliyoruz yarışmada durgun haldeki araçların 100 km bsat hıza ulaşma süreleri karşılaştırılarak bu hız hızla ilk önce ulaşan araç yarışı kazanacak yani Aynı hız büyüklüğüne Kim daha çabuk ulaşırsa yani kimin ivmesi daha büyük olursa o yarışmayı kazanacak dedik geçen süreleri de vermiş bana 7.2 9.1 10.3 diyor ki araçlara etki eden net Kuvvetleri sırala yani Fi istiyor F = ma e bütün Kütleleri aynı ve Aynı hız değişimine sahip olacaklar fakat süreyi konuşmam lazım süresi küçük olanın ivmesi büyük olur ivmesi büyükse de uygulanan kuvveti de büyüktür derim süresi kimin en az K'nın O zaman ivmesi en büyük K'dan sonra L sonra da M dedim K LM Yani bu durumda kuvvetlerimi ivmeler imle doğru orantılı olduğu için Cevabımı Adana olarak işaretledim soru 4 bisikletle hafta sonu sporu yapan Caner doğrusal bir hat üzerinde diyor ki 1 2 3 bu durumları veriyor ve bisiklete etki eden kuvvetlerin sıralanmasını istiyor Ne olmuş durgun halden harekete geçerek 6 saniyede 10 km saat hıza ulaşmış 10 km B hıza ulaştıktan sonra 30 saniye süreyle hızını hiç değiştirmemiş hocam hızını değiştirmedi isse ivmesi 0 ivmesi ısa F2 dediğimiz değeri 0 olması lazım 3 daha sonra 10 km B hızdan itibaren yavaşlamaya başlıyor ve 4 saniyede duruyor Bak 1 ve 3'e bak tamam mı Hemen Çünkü 2'nin 0 olduğunu Buldun zaten 1 ve 3'te hız değişimleri in büyüklükleri aynı değil mi 0'dan 10'a çıktım 10'dan 0'a indim Delta V kısmımız aynı Kim daha az sürede yapıyor hocam 4 saniyede yani 3 durumda yapıyoruz e 3 durumda o zaman A3 dediğim durum a1den Kesinlikle daha büyük geliyor Çünkü daha kısa sürede tamamladı bu durumda F3 değerim de f1'den büyük gelir 3 1 2 cevabım yine Adana geldi son sayfadayken fkb dersini tamamlamak üzere verin Yasemin ve Nihat yatay bir buz pateni pistinde yan yana duruyor Yasemin Nihat'ı sabit bir kuvvetle kısa süre itiyor İkisi de hareket ediyor Nihat'ın kütlesi yasemin' ininden büyük olduğuna göre yargılardan hangileri doğrudur dedi Nihat da Yasemin'e Yasemin'in uyguladığı kuvveti eşit büyüklükte tepki kuvveti uygulamıştır Evet hocam eşit büyüklükte dediği için kabul ediyorum eşit kuvvet desey de etmeyecektim yönler rizin Nihat da Yasemine Yasemin'in uyguladığı kuvvetten daha büyük şiddette dedi zaten 1'i kabul etmiştik 2 gitti Nihat ve Yasemin eşit büyüklükte ivme kazanmıştır şimdi hocam ivme F = ma A'dan bulabileceğim bir büyüklük kuvvetlerimi kütlesi büyük olanın ivmesinin küçük olmasını bekliyorum yani asla bir eşitlik beklemiyorum bu durumda Yalnız bir doğru geldi Soru 6 Etki tepki kuvvetleri farklı cisim üzerindedir diye derste de konuşmuştuk bir dolap yatay düzlemde şekildeki gibi durmaktadır diyor buna göre verilen yargılardan hangileri etki tepki kuvvet çiftidir hemen bakalım dolabın ağırlığı ağırlık dünyay la dolabın birbirine kütle çekim kuvveti uygulamasından kaynaklanıyordu dolabın ağırlığı ile dolabın dünyaya uyguladığı kütle çekim kuvveti Bak şimdi dolabın ağırlığı g kadar dolabın dünyaya uyguladığı kütle çekim kuvveti de dünyadan dolaba doğru çizdiğim g kadar olacak Kabul ettim dolabın ağırlığı ile yerin dolaba uyguladığı normal kuvveti yani şuradan n çiz Hayır hocam bu n neyden kaynaklı ydı temastan ikiyi kabul edemem 3 dolap itilerek yatayda hareket ederken dolaba ve yere uyg ulanan sürtünme kuvveti çok güzel sürtünme kuvveti de bizim için etki tepki Çünkü bir temas var aslında ben mesela bu tarafa doğru itekliyor olayım F kuvvetiyle sürtünme ne olacak tam tersi yönde olacak sürtünme şu an kimler arasında dolapla masa arasında o zaman masaya yani yatay zemine etki eden sürtünmede tam tersi yönde olacak şimdi tekrar bakalım dolaba ve yere uygulanan sürtünme kuvveti Evet bunlar etki tepkidir dedim bu durumda cevabım 1 ve 3 geldi soru 7 Newton Hareket yasalarından üçüncüsünü anlatan öğretmen öğrencilerden etki tepki kuvvet çiftlerine örnek vermelerini istemiş Hadi bir örneklerini okuyalım Ali demiş ki İki mıknatısın aynı işaretli kutuplarının birbirine uyguladığı itme kuvveti temas gerektirmeyen kuvvetler ne oldu İkisi de birbirini itekliyor İkisi de etki tepki kuvvetidir dedik Can Bir çekiçle çivi çakılırken çekicin çiviyi uyguladığı kuvvet ile çivinin çekici uyguladığı kuvvet yani temastan kaynaklanan kuvvet etki tepkidir dedik Ceran masa üzerinde duran kitabın ağırlığı ile masanın kitaba uyguladığı kuvvet hocam ağırlık Dünya ile Masanın üzerindeki kitap arasında kütle çekim kuvveti demiştik bunu kabul edemedim yani Ali ve Can doğru söyledi Aa yanlışları istiyormuş olaya gel Tam Gider ayak nasıl bir hata yaptım ama sadece Ceran yanlıştır cevabımız Ceyhan geldi bak yani Buraya kadar doğru işaretleyip burada böyle mahv olursak gerçekten bedavadan net kaybetmiş oluruz Bu da gerçekten diğer tüm ihtimallerden daha üzücü bir şey çünkü elimizde ve halledebilecek bir şeyken oturup yanlış işaretlemek boşu boşuna soruyu kaybetmek demek Umarım benim gibi yapmıyorsunuz durur son sorud dayız Semih oyuncak kamyonunun önüne boş bir kola kutusu koyarak kamyonun kolaya uyguladığı kuvvetle kutu ve kamyonu ok yönünde itekliyor yani önüne bir şeyler koydun hep birlikte itekleme yapıyorsun kamyonun kütlesi kutunun kütlesinden büyük olduğuna göre ortak hareket ettikleri süreç içerisinde kutu ve kamyon için niceliklerinden hangileri eşit şimdi bir kuvvet uygulanıyor ve bu sistem birlikte hareket ediyor bu durumda hocam ivmeleri eşittir Çünkü aynı F net'ten sorumluyuz net Kuvvetleri eşittir yani ikisine de aynı Net kuvvet etki etmektedir Bu bir Dursun merak ettim 3 aralarında oluşan etki tepki kuvvetlerinin büyüklüğü etki tepki kuvvetlerinin büyüklükleri de eşittir fakat ikisine de etki eden Net kuvvet aynı değildir neden şuradan gidebilirsin hocam sistemin ivmesinin kesin aynı olduğunu biliyorum fakat bu M kamyon bu M kutu diyelim a ile M kutuyu çarptığım da a ile M kamyonu çarptığım da farklı net kuvvetlere ulaşacağım bunu şuradan da yapabilirsin sanki iki tane sistem var Ben buradan f ile itekliyorum Ben buradan f ile itekler Ken Bunlar da birbirlerine etki tepki kuvveti uyguluyorlar O yüzden şuna baktığında buna etki eden net kuvvetle buna etki eden Net kuvvet aynı gelmiyor ki ivmeleri ile kütlelerini çarptığımızda aynı gelmed de sayısal olarak da tanımlamış olduk güzel ayrıntılı bir soruydu ÖSYM'nin sorduğu sorulardan biriydi şeydi gibi düşünebilirsin buna F eki bilmem ne etki etmekte Buna da daha küçük bir kuvvet etki etmekte Ama bu iki pembeyle çizdiğim etki tepki kuvvetlerinin büyüklükleri aynı aynı f' le itekleme başlattığım için Bu sistemin ivmesi aynı dedin cevabın 1 ve 3 geldi bu ikinci Öncül için aslında Matematiksel işlem yapabiliriz Ama aramızda TM dil sözel arkadaşlarımız var ve matematikten tamamen arındırılmış bir ders olmasını istediğim için o ayrıntıya girmiyorum Umarım sizlere de sözel olarak ifade edebilmiş imdir Eğer ki dersimizin bu noktasına kadar geldiyseniz arkadaşlar hepinizi hakikaten tebrik ediyorum Çok ağır bir dersti kuvvet hareket gibi Garanti bir konu maalesef ancak bu kadar kısaltılabilir soruları eleyim dedim belki böyle kitapta biliyorsunuz yani 80 sayfalık bir fasikülü müz var bir kitapçığımı var ama dedim ki ben bu soruları elerse yani böyle hepsi elemeyi Göznuru sorular ya ya dedim bu soruyu eleyin İçime sinmedi O yüzden sorunun fazla Olmasını tercih ettim Umarım Sizlerin de işine yaramıştır aklınıza takılanlar eksiklerimiz veya hatalarımız olduysa lütfen yorumlarda dakika olarak belirtin ki sınava girmeden hatamız Neyse düzeltelim Umarım size yararlı olan bir içerik olmuştur Hepinizi çok seviyorum ikinci dersimizde görüşmek üzere hepinize şimdiden iyi çalışmalar diliyorum byee a cenar tambi para el baile NOS gusta vivir sin miedo somos MS Que Los gobi no falta para quern y Es FC fil de vernos