Tổng hợp ngữ pháp và cách chia thể của N5

Câu khẳng định

• Công thức: A wa B desu
• Giải thích:
  • A là B.
  • Ví dụ:
    • わたしのなまえはヒエンです: Tôi tên là Hiền.
    • わたしは１８さいです: Tôi năm nay 18 tuổi.
    • わたしは学生です: Tôi là sinh viên.
    • わたしはベトナムじんです: Tôi là người Việt Nam.

Câu phủ định

• Công thức: A wa B dewa arimasen / ja arimasen
• Giải thích:
  • A không phải là B.
  • Ví dụ:
    • わたしはベトナムじんではありません: Tôi không phải là người Việt Nam.
    • あのひとはかんこくじんじゃありません: Người kia không phải là người Hàn Quốc.

Câu hỏi

Câu hỏi không có từ để hỏi

• Công thức: A wa B desu ka
• Giải thích: A là B có phải không?
• Ví dụ:
  • ミン：Anh Minh là người Việt Nam có phải không?
• Trả lời:
  • はい、そうです: Đúng, phải.
  • いいえ、ちがいます: Không phải, sai.

Câu hỏi có từ để hỏi

• Từ để hỏi: cái gì, bao nhiêu, khi nào, ở đâu (何, なんじ, いくら, どこ)
• Ví dụ:
  • なんさい: Bạn bao nhiêu tuổi?
  • どこ: Bạn ở đâu?

Trợ từ も (mo – cũng)

• Giải thích: Dùng để chỉ chủ ngữ là vật/người tương tự đã được đề cập trước đó.
• Ví dụ:
  • わたしはベトナムじんです: Tôi là người Việt Nam.
  • チャンさんもベトナムじんです: Trang cũng là người Việt Nam.

Chỉ từ (これ, それ, あれ)

• Giải thích:
  • これ (kore): Cái này (gần người nói).
  • それ (sore): Cái đó (gần người nghe).
  • あれ (are): Cái kia (xa cả hai người).

Ví dụ:

• これはけいたいです: Đây là điện thoại.
• それはほんです: Đó là sách.
• あれはつくえです: Kia là bàn.

Đại từ chỉ địa điểm (ここ, そこ, あそこ)

• Giải thích:
  • ここ (koko): Ở đây (gần người nói).
  • そこ (soko): Ở đó (gần người nghe).
  • あそこ (asoko): Ở kia (xa cả hai người).

Ví dụ:

• ここはわたしのへやです: Đây là phòng của tôi.
• あそこはとしょかんです: Kia là thư viện.

Động từ thể ます (lịch sự)

• Chia động từ sang các thì:
  • Hiện tại/tương lai khẳng định: [Động từ]masu
  • Hiện tại/tương lai phủ định: [Động từ]masen
  • Quá khứ khẳng định: [Động từ]mashita
  • Quá khứ phủ định: [Động từ]masen deshita

Ví dụ chia:

• べんきょうします (học):
  • Hiện tại khẳng định: べんきょうします
  • Hiện tại phủ định: べんきょうしません
  • Quá khứ khẳng định: べんきょうしました
  • Quá khứ phủ định: べんきょうしませんでした

Cách nói giờ, ngày trong tuần

Nói giờ

• Hỏi giờ: いまなんじですか？ (Bây giờ là mấy giờ?)
• Trả lời:
  • よじ: 4 giờ.

Ngày trong tuần

• Các ngày trong tuần:
  • げつようび (ge tsu yô bi): Thứ Hai
  • かようび (ka yô bi): Thứ Ba
  • すいようび (sui yô bi): Thứ Tư
  • もくようび (moku yô bi): Thứ Năm
  • きんようび (kin yô bi): Thứ Sáu
  • どようび (do yô bi): Thứ Bảy
  • にちようび (nichiyô bi): Chủ Nhật
• Hỏi ngày trong tuần: きょうはなんようびですか？ (Hôm nay là thứ mấy?)
• Trả lời: きょうはげつようびです: Hôm nay là thứ Hai.

Trợ từ を (wo – chỉ tân ngữ)

Trợ từ で (de – chỉ phương tiện)

Ví dụ:

• 電車で行きます (Dễnsha de ikimasu): Đi bằng tàu điện.
• 日本語で話します (Nihongo de hanashimasu): Nói bằng tiếng Nhật.

Danh từ và động từ ghép

• Ghép danh từ với động từ các hành động của bản thân:
  • べんきょうする (benkyou suru): Học
  • 食べる (taberu): Ăn
  • 飲む (nomu): Uống
  • 書く (kaku): Viết

Ví dụ:

• 日本語をべんきょうします: Tôi học tiếng Nhật.
• ごはんをたべます: Tôi ăn cơm.

Động từ thể từ điển (辞書形)

Động từ chia thể ngắn (thể thông thường)

• Thể hiện tại:
  • Khẳng định: Động từ + る (nhóm 1 và 2), する (nhóm 3)
  • Phủ định: Động từ (bỏ る) + ない
• Thể quá khứ:
  • Khẳng định: Động từ (thể từ điển) + た
  • Phủ định: Động từ (thể từ điển) + なかった

Ví dụ chia:

• たべる (ăn): たべない (không ăn), たべた (đã ăn)
• する (làm): しない (không làm), した (đã làm)

Tính từ đuôi い và な

• Thể hiện tại:
  • Khẳng định:
    • たのしい (vui)
    • じょうず (giỏi)
  • Phủ định:
    • たのしくない (không vui)
    • じょうずではない (không giỏi)
• Thể quá khứ:
  • Khẳng định:
    • たのしかった (vui)
    • じょうずでした (giỏi)
  • Phủ định:
    • たのしくなかった (không vui)
    • じょうずではなかった (không giỏi)

Phó từ bổ sung mức độ

• Phổ biến: あまり (không lắm), ぜんぜん (hoàn toàn không)
• Ví dụ:
  • ぜんぜん　たべません: Tôi hoàn toàn không ăn.
  • あまり　面白くないです: Không thú vị lắm.

Câu so sánh và so sánh nhất

So sánh hơn

• Công thức: A より B のほうが...
• Giải thích: So sánh A B, B hơn A.
• Ví dụ:
  • りんごよりオレンジのほうがすきです: Tôi thích cam hơn táo.

So sánh nhất

• Công thức: N の中で A がいちばん...
• Giải thích: Trong số N thì A là nhất.
• Ví dụ:
  • クラスでジョンさんがいちばん高いです: Trong lớp John là người cao nhất.

Chia động từ thể て (Te)

• Cách chia động từ nhóm 1:
  • Đuôi う, つ, る -> って
  • Đuôi む, ぶ, ぬ -> んで
  • Đuôi く -> いて
  • Đuôi ぐ -> いで
  • Đuôi す -> して
  • Đuôi する -> して
  • Đuôi くる -> きて
• Cách chia động từ nhóm 2:
  • Bỏ ます thêm て
  • Ví dụ: 食べます -> 食べて (ăn)
• Cách chia động từ nhóm 3:
  • します -> して
  • 来ます -> 来て

Sử dụng thể て trong câu:

• Thể hiện tại tiếp diễn:
  • たべている: Đang ăn.
• Mệnh lệnh:
  • たべてください: Hãy ăn.
• Câu liệt kê:
  • たべて、ねます: Ăn rồi ngủ.

Động từ thể た (Ta)

• Cách chia: Động từ て -> Động từ た
• Sử dụng:
  • Kinh nghiệm: たことがある
  • Liệt kê hành động: たり、たりする

Trợ từ 구 (Kara), ので, から

から - Indicating a reason (vì, bởi vì)

• Công thức: câu1 から câu2
• *Ví dụ:**:
  • えいががすきだから、毎週えいがを見る: Vì thích phim nên tôi xem phim mỗi tuần.

ので - Indicating a reason (vì, bởi vì)

• Công thức: câu1 ので câu2

たら (nếu ... thì)

と (hễ ... thì)

ても (cho dù ... thì)

Các cách hỏi phổ biến

Tại sao

• Từ để hỏi: どうして, なぜ
• **Ví dụ:**どうして日本語を勉強しますか: Tại sao bạn học tiếng Nhật?

Như thế nào

• Từ để hỏi: どう, どんな
• Ví dụ:
  • どうですか: Như thế nào?
  • どんな食べ物: Thức ăn như thế nào?

Cái nào (lựa chọn trong số nhiều thứ)

• Từ để hỏi: どれ
• Ví dụ: どれですか: Cái nào?

Thể hiện mong muốn và yêu cầu

Muốn có (N がほしい)

• Công thức: N がほしい
• Ví dụ:
  • お金がほしい: Muốn có tiền.
• Phủ định:
  • お金がほしくない: Không muốn có tiền.

Muốn làm (V たい)

• Công thức: V たい
• Ví dụ:
  • べんきょうしたい: Muốn học.
  • べんきょうしたくない: Không muốn học.

Các hình thức câu lịch sự và ngắn gọn

• Chia phủ định: [Động từ (bỏ る)] + ない
• Chia quá khứ: Động từ (thể từ điển) + た/だ

Ví dụ:

• 食べる (ăn): 食べない (không ăn), 食べた (đã ăn)
• する (làm): しない (không làm), した (đã làm)

Một số lưu ý khi nói và chia thể

• Lượt bỏ trợ từ: Một số trợ từ có thể lượt bỏ trong giao tiếp khi đã rõ nghĩa (vd: を, は, が)
• Trợ từ không thể bỏ: Các trợ từ như に, で không thể bỏ vì ảnh hưởng đến nghĩa câu.