馃К

Wszystko o bia艂kach w biologii

Apr 26, 2025

Biologia na poziomie podstawowym: Bia艂ka

Wprowadzenie do bia艂ek

  • Bia艂ka pe艂ni膮 wiele r贸l w organizmie:
    • Budulec
    • Regulacja pracy organizmu
    • Transport tlenu
    • Praca mi臋艣ni
  • Bia艂ka s膮 z艂o偶one z aminokwas贸w (oko艂o 20 rodzaj贸w).
  • 艁a艅cuch bia艂kowy mo偶e mie膰 dziesi膮tki tysi臋cy aminokwas贸w.

Budowa aminokwas贸w

  • Ka偶dy aminokwas ma wsp贸lny plan budowy:
    • Centralny atom w臋gla
    • Grupa aminowa
    • Grupa karboksylowa
    • Podstawnik (r贸偶ni si臋 mi臋dzy aminokwasami)
  • Zawieraj膮 atomy:
    • W臋gla
    • Wodoru
    • Tlenu
    • Azotu (w grupie aminowej)
    • Czasami siarki
  • 艁膮czenie aminokwas贸w:
    • Grupa aminowa jednego aminokwasu oddzia艂uje z grup膮 karboksylow膮 drugiego
    • Powstaje wi膮zanie peptydowe

Podzia艂 bia艂ek

  • Bia艂ka proste: zbudowane tylko z aminokwas贸w
  • Bia艂ka z艂o偶one: zawieraj膮 dodatkowe elementy niebia艂kowe

Znaczenie bia艂ek

  • Hemoglobina: transport tlenu w czerwonych krwinkach
  • Fibrynogen: funkcja ochronna, tworzenie skrzep贸w
  • Mioglobina: magazyn tlenu w mi臋艣niach
  • Kolagen: budulec sk贸ry i 艣ci臋gien
  • Keratyna: sk艂adnik w艂os贸w i paznokci
  • Histony: stabilizuj膮 i wspieraj膮 DNA
  • Pepsyna: enzym trawi膮cy bia艂ka

W艂a艣ciwo艣ci bia艂ek

Denaturacja bia艂ka

  • Zniszczenie struktury przestrzennej bia艂ka
  • Czynniki powoduj膮ce denaturacj臋:
    • Fizyczne: wysoka temperatura (np. gotowanie jajek), promieniowanie UV
    • Chemiczne: alkohole, st臋偶one kwasy
  • Denaturacja jest nieodwracalna

Koagulacja bia艂ka

  • Proces odwracalny
  • Bia艂ka rozpuszczaj膮 si臋 w wodzie, tworz膮c koloidy
  • Dodanie soli powoduje 艂膮czenie bia艂ek w wi臋ksze struktury
  • Proces odwracalny przez dodanie wody

Podsumowanie

  • Bia艂ka zbudowane s膮 z aminokwas贸w, po艂膮czone wi膮zaniami peptydowymi.
  • Pe艂ni膮 r贸偶ne funkcje w organizmie.
  • Denaturacja to proces nieodwracalny, za艣 koagulacja jest odwracalna.

Full transcript