Hoi ik ben Danielle en deze video geeft een
overzicht over hoe ons afweersysteem werkt.
Voor het afweersysteem is het verschil tussen
lichaamseigen en lichaamsvreemd heel belangrijk. Alles wat lichaamsvreemd is wordt aangevallen
door ons immuunsysteem. Het kan dan gaan over bacteri n, virussen, parasieten, schimmels,
kankercellen, donororganen, etc etc). Omdat ik niet steeds het hele rijtje wil opzeggen
heb ik het voor het gemak hierna alleen over bacteri n, maar weet dus dat er veel verschillende
lichaamsvreemde stoffen bestaan. Deze lichaamsvreemde stoffen waarop ons afweersysteem
reageert noemen we ook wel antigenen.
Als een bacterie het lichaam binnentreedt
zijn er twee manieren hoe dit kan aflopen: we gaan hieraan dood, of we verslaan de bacterie.
Om dus berhaupt een overlevingskans te hebben, hebben we hiervoor een leger nodig: dat is het
immuunsysteem met onze witte bloedcellen, ook wel leukocyten genoemd. Om de ontsteking te overleven
moeten we de verwekker aanvallen door hem te: isoleren, inactiveren en verwijderen.
Net zoals het echte leger bestaat het afweer systeem uit heel veel verschillende
spelers, die allemaal verschillende functies hebben. Ik zal nu een overzicht geven van de
belangrijkste spelers en hun functies.
Ons afweersysteem kan in 2 categorie n worden
verdeeld: Aspecifiek en specifiek. De aspecifieke afweer reageren op al het lichaamsvreemde
wat ze tegenkomen (wat lichaamsvreemd is). Voorbeelden hiervan zijn barri res
zoals huid, speeksel en maagzuur; Maar ook Fagocyterende cellen zoals macrofagen
en neutrofielen; en stofjes zoals cytokinen (waaronder interleukines en interferonen)
en ook nog het complement systeem.
De specifieke afweer is specifiek tegen 1 type
antigeen. We hebben dus miljoenen verschillende specifieke afweercellen, in de hoop dat we een
geschikte kandidaat hebben als we een bepaald virus, bacterie, of kankercel tegenkomen.
De specifieke afweer delen we op in 2 delen: de celgemedieerde immuniteit, verzorgd
door de T-cellen, en de humorale immuniteit, verzorgd door de B-cellen.
Om te laten zien hoe deze spelers met elkaar samenwerken en hoe ze hun functie uitvoeren zullen
we even gaan kijken naar een ontstekingsreactie. Stel je voor: je hebt een wondje op je
huid. De huid is onderbroken en dus is je belangrijkste barri re tegen de buitenwereld
kapot. Bacteri n kunnen naar binnen.
Het lichaam begint de tegenaanval voor te
bereiden: De doorbloeding neemt toe door vasodilatatie: door de stofjes histamine en
bradykinine. Hierdoor kunnen meer zuurstof en voedingsstoffen worden vervoerd
naar het ontstekingsgebied.
Door de vasodilatatie zal de roodheid toenemen,
warmte toenemen, pijn toenemen en zwelling toenemen. Dit staat bekend onder de termen:
rubor, calor, dolor, tumor. Hierdoor zal het weefsel waar de ontsteking zit niet meer
goed kunnen functioneren: Functio laesia. Deze vijf termen typeren een ontsteking.
De permeabiliteit oftewel doorlaatbaarheid van vaten neemt toe, waardoor belangrijke stoffen
naar de plek van de ontsteking kunnen afreizen.
Het complement systeem wordt geactiveerd.
Complement zijn eiwitten die de leukocyten aantrekken tot het ontstekingsgebied. Het is
alsof er een alarm af gaat waardoor de cellen weten waar ze naartoe moeten. Ook maakt complement
het fagocyteren makkelijker voor de macrofagen en kan complement zichzelf aan het celmembraan van
de bacterie hechten en deze zo kapot maken.
Dan arriveren de eerste leukocyten (oftewel
witte bloedcellen) zoals neutrofielen, dat is een fagocyterende cel. Door fagocytose wordt de
bacterie opgegeten en verteerd tot kleine stukjes. Het maakt niet uit wat voor bacterie er is: dit is
dus duidelijk een cel van de aspecifieke afweer. De neutrofiel scheidt tussendoor ook nog IL-1 uit,
het stofje dat er voor zorgt dat je koorts krijgt. De koorts is heel belangrijk: het lichaam heeft
er voordeel van en de bacterie alleen maar nadeel, het zorgt dus voor een voorsprong
voor het lichaam in deze strijd.
Dan komen de macrofagen, dat zijn andere
fagocyterende cellen, die de neutrofielen helpen. De macrofaag leeft langer en kan dus langer de
bacterie tegen houden en de puinhoop opruimen.
Ondertussen reist een macrofaag terug naar
de bloedbaan, op zoek naar die ENE T-cel die geprogrammeerd is om te reageren op dit
antigeen. De macrofaag presenteert zijn zojuist opgegeten stukjes bacterie op zijn
celmembraan, en gaat op zoek naar de T-cel.
Als de goede T-cel gevonden is zal die worden
geactiveerd. Deze ene T-cel heeft zijn roeping gevonden: het antigeen waarvoor hij gemaakt is, is
gevonden in het lichaam! In z n eentje kan ie niet veel, dus zal deze cel heel vaak gaan delen,
zodat er een leger opaf gestuurd kan worden. Er ontstaan zo 4 verschillende soorten T-cellen
die allemaal op dit ene antigeen reageren. De Cytotoxische T-cellen, ookwel killer cellen
genoemd = de scherpschutters die direct richting de ontsteking gaan, de T-helpercellen
die de boel co rdineren en de B-cellen activeren, de memory T-cellen voor een snelle reactie
in de toekomst, en de supressor T-cellen, die de rem zijn op het systeem die in de gaten
houden dat de ontstekingsreactie (die is immer bedoeld om het lichaam in leven te houden)
dat die niet zo uit de hand loopt dat het lichaam dood gaat aan de ontstekingsreactie.
De T-helpercellen gaan de B-cellen activeren. Deze zitten in hun thuisbasis: de lymfeklier.
De ene B-cel die reageert op dit ene antigeen wordt geactiveerd en ook deze cel zal gaan
delen. Hier ontstaan 2 soorten cellen uit: memory-cellen voor de toekomst en de plasmacellen,
die de antilichamen gaan maken en uitscheiden. Er bestaan 5 verschillende soorten antilichamen:
IgA, IgD, IgE, IgG en IgM. In dit geval worden IgG antilichamen gemaakt. Deze antilichamen
zullen als neonknipperlichten vast gaan zitten aan de bacteri n die verslagen moeten worden,
hierdoor zullen deze sneller uitgeschakeld kunnen worden door T-killer cellen en de macrofagen. Ook
neutraliseren de antilichamen de giftige stoffen die bacteri n uitscheiden (bacteri le toxinen)
en activeert het: immuuncomplex! (dat is het antilichaam gebonden aan het
antigeen) het complement systeem.
Zo doet ons lichaam dus heel erg zijn
best om het antigeen uit te schakelen
Het volgende filmpje zal gaan over het
overgevoelige afweersysteem: namelijk bij allergie n en auto-immuunziekten.
Bedankt voor het kijken!