Ortaçağ Devletleri Yönetim ve Ordu Yapıları
Çin İmparatorluğu (M.Ö. 221 - M.S. 1912)
- İlk siyasi birlik M.Ö. 221 yılında Qin Shi Huang (Çin Huang) tarafından kurulmuştur.
- Qin Hanedanı merkezi otoriteyi sağlayarak feodal sistemi ortadan kaldırmıştır.
- M.S. 220'de merkezi otorite kaybolmuş, siyasi birlik bozulmuştur.
- Çin; Sui, Song ve Tang hanedanları tarafından yönetilmiştir.
- Sui Hanedanlığı 580 yılında parçalanmakta olan Çin'i yeniden birleştirmiştir.
- Tang Hanedanı döneminde zirveye ulaşmıştır (618-906).
- Talas Savaşı (751) sonucunda Abbasiler tarafından yenilgiye uğratılmıştır.
Türklerde Hükümdarlık ve Sosyal Yapı
- Hükümdarlar gök tanrı inancına göre yeryüzündeki temsilci kabul edilirdi.
- Hükümdarlık babadan oğula geçer ve imparatorlar dünyanın tek hakimi olarak kabul edilirdi.
- Halk sosyal durumlarına göre "eşraf" ve "nong" (köylüler) olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
- Bunun dışında kölelik kurumu da vardı.
Tang Hanedanlığında Yönetim
- İmparator altında yürütmenin başı başbakan, onun altında sekreterler görev yapardı.
- Batı bölgesini yönetmek amacıyla çeşitli idari birimler kurulmuştur.
- Duchu Zhidufu sistemi: Sınır bölgelerinde kurulan valilik yönetim sistemidir.
Çin İmparatorluğunda Ordu
- Ordularda piyadeler ağırlıklıydı, zamanla Türk atlı birliklerine benzeyen hafif süvari birlikler oluşturulmuştur.
- Tarıma uygun bölgelerde "tuntian" olarak adlandırılan asker-tarım toplulukları sistemi kurulmuştur.
Sasani İmparatorluğu (226-651)
- Sasani İmparatorluğu, Akhunlar ve Doğu Roma İmparatorluğu ve İslam Devleti'yle mücadele etmiştir.
- Sasani hükümdarları "Şahanşah" unvanını kullanmıştır.
- Merkeziyetçi bir yönetim yapısına sahipti.
- Ülke 4 ana eyaletten oluşurdu ve eyaletler valiler tarafından yönetilirdi.
- Ordu piyadeler ve süvariler olarak ikiye ayrılırdı. Süvariler ordunun ana gücünü oluştururdu.
Doğu Roma İmparatorluğu (330-1453)
- I. Konstantin tarafından İstanbul'da kurulmuştur, Bizans olarak da bilinir.
- Bizans imparatoru başkan, en yüksek yargı ve askeri otoriteydi.
- Themalar: Yerel milis güçleri, Bizans İmparatorluğu'nun bel kemiğidir.
- Bizans ordusunda süvarilerin önemi artmıştır.
I. Göktürk Devleti (552-630)
- Bumin Kağan liderliğinde kurulan Göktürk Devleti, Türk boylarını altında toplamıştır.
- I. Göktürk Devleti, doğu ve batı olarak ikiye ayrılmıştır (582).
II. Göktürk Devleti (682-745)
- Yaklaşık 50 yıl Çin esaretinde kalan Göktürkler, Kutluk Kağan liderliğinde bağımsızlığını kazanmıştır.
Uygur Devleti (744-840)
- Kutluk Bilge Kül Kağan liderliğinde kurulmuştur, Maniheizm benimsenmiştir.
- Maniheizm ile birlikte yerleşik yaşama geçmeye hedeflenmiştir.
Hz. Muhammed Döneminde Siyasi ve Askeri Gelişmeler
- 622 yılında Hz. Muhammed Medine'ye hicret etmiştir ve İslam Devleti'ni kurmuştur.
- Bedir, Uhud, Hendek gibi savaşlar gerçekleşmiştir.
Dört Halife Dönemi
- Hz. Ebubekir ile başlayan dönem, Hz. Ali'nin ölümüyle sona ermiştir.
- Sasaniler ve Doğu Roma'ya karşı savaşlar yapılmıştır.
- İslam Devleti'nin sınırları genişlemiştir.
Emevi Devleti (661-750)
- Muaviye tarafından kurulmuştur.
- İstanbul kuşatmaları düzenlenmiş ancak başarısız olunmuştur.
Abbasi Devleti (750-1258)
- Ebû'l Abbas Seffah tarafından Emevi Devleti'ne son verilmiştir.
- Talas Savaşı ile Türklerin desteği alınmıştır.
- Trakya ve Anadolu'ya akınlar düzenlenmiştir.
İslamiyetin Yayılışı
- Türkler, İslamiyeti kendi istekleriyle benimsemişlerdir.
- Abbasilerin mevali siyaseti terk etmesi, Türklerin İslamiyeti kabul etmesini hızlandırmıştır.
Ortaçağ Ticareti
- İpek Yolu, Baharat Yolu gibi ticaret yolları, toplumlar arasında siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkiler kurmuştur.
Ortaçağ Bilim, Kültür ve Sanat
- Ortaçağ'da farklı bölgelerde bilim ve kültür merkezleri kurulmuştur.
- Ünlü filozoflar ve bilim insanları İslam medeniyetine büyük katkılarda bulunmuştur.
Bu notlar, son ortaçağ'da başlıca devletlerin yönetim ve ordu yapılarının yanı sıra, İslam medeniyetinin gelişimi ve ticaret yollarının etkisi gibi konuları özetlemektedir.