Hechtingstheorie van Bowlby en Ainsworth

Introductie

• John Bowlby en Mary Ainsworth zijn sleutelfiguren in de ontwikkeling van de gehechtheidstheorie.
• Bowlby wordt vaak gezien als de grondlegger, maar Ainsworth had een grote invloed op de theorie.
• De theorie heeft grote veranderingen teweeggebracht in de zorg voor kinderen binnen gezinnen en instituten.

Historische Context

• Aanleiding voor verdieping in de theorie was het schandaal rond kinderopvang in Vlaanderen in 2021.
• 75 aanbevelingen gericht op verbetering van de kwaliteit en veiligheid van kinderopvang.

Biografieën

John Bowlby

• Geboren in 1907 in Londen.
• Opleiding in kinderpsychiatrie, beïnvloed door ethologie (Lorenz en Tinbergen).
• Publiceerde zijn hechtingstheorie in 1957.
• Rapport voor de WHO: Maternal Care and Mental Health benadrukt het belang van moederlijke hechting.
• Stierf in 1990.

Mary Ainsworth

• Geboren in 1913 in Ohio.
• Bekend van de Strange Situation Test die gehechtheid observeert.
• Werkte aan de University of Toronto, John Hopkins University, en University of Virginia.
• Ontving diverse wetenschappelijke onderscheidingen.

Gehechtheidstheorie

• Invloedrijk in pedagogiek, ontwikkelingspsychologie en psychiatrie.
• Beschrijft vroege sociaal-emotionele ontwikkeling en de rol in latere relaties.
• Baby's ontwikkelen een sterke band in de tweede helft van het eerste jaar.
• Functionele noodzaak: vroege hechting helpt bij overleving en gezonde ontwikkeling.

Ontwikkelingsfasen volgens Schaffer en Emerson

1. Pre-attachment stage (geboorte tot 3 maanden): geen specifieke voorkeur voor verzorgers.
2. Indiscriminate attachment (6 weken tot 7 maanden): voorkeur voor primaire verzorgers.
3. Discriminate attachment (7 tot 11 maanden): sterke hechting aan een specifieke persoon.
4. Multiple attachment (na 9 maanden): emotionele banden met meerdere verzorgers.

Functies van Hechting

• Creëert zekerheid en vertrouwen.
• Bevorderlijk voor onafhankelijk functioneren en exploratiedrang.
• Invloed op latere relaties en sociale ontwikkeling.

Ethologie

• Bowlby geïnspireerd door evolutieleer en ethologie.
• Hechtingsgedrag (imprinting) tijdens kritieke perioden belangrijk voor overleving.
• Experimenten van Harlow: voorkeur voor comfort boven voeding.

Ontwikkeling van Veilige en Onveilige Hechting

• Ainsworth's Strange Situation Test identificeert hechtingstypen:
  • Veilig gehecht: 60-70% van de kinderen.
  • Vermijdend gehecht: 20% van de kinderen.
  • Afwerend gehecht: 10% van de kinderen.
  • Gedesorganiseerd gehecht (geïntroduceerd door Mary Main en Judith Solomon): 5% van de kinderen.

Invloed op Volwassen Relaties

• Hechtingsstijlen uit kinderjaren hebben invloed op volwassen relaties.

Afronding

• De gehechtheidstheorie is een van de meest invloedrijke theorieën in de pedagogiek.
• Recent onderzoek versterkt de theorie met nadruk op hersenontwikkeling en economische kosten van onveilige hechting.
• Cornerstones of Attachment Research: overzicht van wetenschappelijk onderzoek naar gehechtheidstheorie.