Overview
Tinalakay sa lektura ang konsepto ng pambansang wika sa konteksto ng multilingguwalismo sa Pilipinas, kasama ang mga barayti at papel ng wika sa lipunan.
Multilingguwalismo sa Pilipinas
- Maraming pananaw sa wika; madalas ay kanluranin at monolingguwal.
- Pilipinas ay isang multilingguwal na lipunan na may iba’t ibang katutubong at banyagang wika.
- Filipino ang pambansang wika na nakabatay sa lingwa franca ng kapuluan.
Mga Batayang Konsepto ng Wika
- Wika: sistema ng arbitraryong vocal symbol na ginagamit sa komunikasyon.
- Arbitraryo ang wika dahil walang lohikal na batayan sa pag-uugnay ng salita sa kahulugan.
- Wika ay napagkasunduan, dinamiko, tumatagal at bukas sa pagbabago.
- Ginagamit din ang wika bilang tagasalin ng kultura.
Barayti ng Wika
- May barayti sa wika tulad ng dialekto (pagkakaiba batay sa lugar) at sosyolekto (pagkakaiba batay sa grupo).
- Halimbawa ng dialekto: Tagalog Laguna, Tagalog Batangas, Tagalog Bulakan.
- Sosyolekto: pagkakaiba ng wika ayon sa edad, kasarian, trabaho, atbp.
- Mutual intelligibility ang sukatan kung magkaiba o iisa ang wika.
Multikultural at Multilingguwal na Konteksto
- Bawat etnolingguwistikong grupo ay may kani-kaniyang wika at kultura.
- Sa bansa, mahigit 175 wika ang umiiral (kasama ang banyaga).
- Lingua franca ang wikang ginagamit bilang tulay ng komunikasyon sa iba’t ibang grupo.
Gampanin ng Wika sa Lipunan
- Opisyal na wika: ginagamit sa gobyerno, edukasyon at negosyo.
- Wikang panturo: ginagamit sa paaralan at aklat.
- Standard at academicum variety: mga barayting ginagamit sa opisyal o akademikong konteksto.
- Pambansang wika bilang simbolo ng pagkakaisa at identidad.
Filipino bilang Pambansang Wika
- Filipino ay pambansang wika batay sa batas (de jure) at aktwal na gamit (de facto).
- Buhat ito sa Konstitusyon 1987, Artikulo 14, Seksyon 6-9.
- Ginagamit bilang pambansang tulay na wika sa mga lungsod at sentrong urban.
- Lahat ng Pilipino ay may karapatang gamitin at paunlarin ang Filipino.
Key Terms & Definitions
- Wika — Sistema ng mga salita, arbitraryo, ginagamit sa komunikasyon.
- Dialekto — Barayti ng wika base sa heograpiya.
- Sosyolekto — Barayti ng wika ayon sa grupong panlipunan.
- Mutual intelligibility — Sukatan ng pagkakaunawaan ng dalawang grupo kung iisa o magkaibang wika.
- Lingua franca — Wikang tulay para sa pagkakaunawaan ng iba’t ibang grupo.
- Pambansang wika — Wikang sinisimbolo ang pagkakaisa ng bansa.
Action Items / Next Steps
- Balikan ang Artikulo 14, Seksyon 6-9 ng 1987 Konstitusyon.
- Pag-aralan ang mga halimbawa ng dialekto at sosyolekto sa sariling lugar.
- Maghanda ng mga tanong ukol sa papel ng wika sa lipunang Pilipino.