Music Music Lahat ay bilanggo sa langig at dilim ng hirip kung saan, tanging anino ang katotohanang alam hanggang sa may makalaya at mamulat sa katotohanan. Babalik ba siya para tumulong sa iba? Grade 10, isang pampaganang mga gawain ang inihanda namin dito sa classroom ni Ms. Pam upang matulungan namin kayo sa pag-unawa sa mga aralin para sa Module 3, Ang Sanay Sa... Sa araling ito, inaasahang maipamamalas mo ang iyong pagunawa at pagpapahalaga sa sanaysay na pinamagatang Aligorya ng Yungid na isinalin sa Filipino ni Wilita. A. Enrijo.
Mula ito sa sanaysay na isinulat ng griyegong pilosopo na si Plato, ang Allegory of the Cave. Bahagi rin ang aralin ang pagtalakay sa mga pahayag sa pagbibigay ng pananaw na makatutulong para sa malalim na pagunawa sa paksang nais ipabatid ng babasahing sanaysay. Tara, grade 10?
Tara na, para makarami tayo. Kilala niyo ba ang nasa larawan? Sha'n.
Siya ay isang Griego na pilosopo, matematiko, manunulat at tagapagtatag ng akademya sa Athens na tinatawag na Akademyang Platoniko. Isa si Plato sa nagpapatunay nito. A teacher affects eternity. You'll never know when his influence stops.
Bakit? Sapagkat ang malaking mga impluensya niya sa Pilosopiya ay ang kanyang guro na si Socrates at si Phytagoras. At hindi dito nagtapos ah, dahil si Plato naman ay naging guro ni Aristotel. At ang ating tampok na aralin sa ngayon ay isa sa mga tanyag na gawa ni Plato. Isang sanaysay na pinamagatang ang alegorya ng yungib.
Thank you for watching! Nakita ko na ang pagkunot ng noo mo. Kaya sasagutin ko na agad ang iyong iniisip. Ano ba ang isang alegorya?
Hindi ito malamang ang unang beses na narinig mo ang salitang alegorya. Dahil kung hindi ako nagkakamali ha, noong grade 8 ka ay naipakilala itong muli sa iyo sa tulong ng obra maestrang Florante at Laura. Aha!
Oo, yan, naalala mo na ba? Tama ka. Kasi nga diba kung babalikan natin, ang Florante at Laura ay isa ring alegorya. Kaya grade 10 sa madaling salita.
Kapag sinabing alegorya, ang akda ay isang estilo ng kwento na gumagamit ng mga simbolo. Yung mga tauhan, tagpuan at yung kilos ay nagpapakahulugan ng... Igit pa sa literal na kahulugan nito.
Ang aligorya ay dapat binabasa sa dalawang pamamaraan. Yung literal at simboliko o masagisag. Ang aligorya ay nilika upang magturo ng mabuting asal o magbigay ng komento tungkol sa kabutihan o kasamaan.
With 10, tandaan, ang aligorya ay isang uri ng matalinghagang pagsasalaysay na kasama. nakabahagi ng metapora. Sige.
Narito ang ilang halimbawa ng alegorya. Ligaw na tupa. Pag narinig mo ito, tumutukoy ito sa mga...
na pahamak o na pariwarang tao. Isa pa, alibughang anak. Sumisimbolo naman ito sa anak na nagbigay ng hinanakit sa magulang. Ang sanaysay na ito ay isinalin sa Filipino ni Wilita A. Enrijo ay tungkol sa dalawang taong naguusap. Ang marunong na si Socrates at ang kapatid ni Plato na si Glaucon.
At ngayon nga, mula kay Plato, ang Aligoria ng Yungib. May mga taong naninirahan sa Yungib na may lagusan patungo sa liwanag na umaabot sa kabuan nito. At ngayon, sinasabi ko na hayaan mong ipakita ko ang isang anyo na dapat mabatid o hindi mabatid. Tungkol sa ating kalikasan. Pagmasdan May mga taong naninirahan sa yungib na may lagusan patungo sa liwanag na umaabot sa kabuan nito.
Sila'y naruroon mula pagkabata. At ang kanilang mga binti at liig ay nakakadena kung kaya't hindi sila makagalaw. Hadlang ito sa pagkilos pati ng kanilang mga ulo.
Sa di kalayuan, sa taas at likod nila, ay may apoy na nagliliyag. Sa pagitan ng apoy at mga bilanggo, may daang nasilayan ko. At nasilayan mo rin ba ang mga taong dumadaan sa pagitan ng mga dingding?
Totoo ang sabi niya. Paano nila makikita ang anuman kung hindi sila pinahihintulutang gumalaw? Maging ang kanilang mga ulo. At may mga bagay na dapat.
Dapat lamang dalhin sa paraang dapat lamang makita ng mga anino. Oo, sabi niya. At kung nakaya nilang hindi sumang-ayon sa isa't isa, hindi ba nila ipinalala? na sila ay tumutukoy ng kung ano pa man para sa kanila? Tunay nga, at sa higit pang pagpapalagay na ang mga bilanggo ay may alingaw-ngaw mula sa ibang dako.
Anuman, ngunit kamanghamangha ang kanyang tugon. Sino man ang may wastong pag-iisip ay mababatid na ang pagkalito ng mga paningin ay dalawang uri o nanggal. Ang mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga mga m Kapag nakita niya na sino man na may pananaw na magulo at mahina ay masasabing hindi pa handang humalakha. Una niyang itatanong kung ang kaluluwa ba ng tao ay naghahatid ng maliwanag na buhay o kaya'y maglalapit mula sa kadiliman patungo sa araw na labis na nakasisilaw. At kanyang bibilangin ang maligayang kalagayan niya.
At siya ay maawa sa iba. O kung nasa isipan man niyang pagtawana ng kaluluwa na nanggaling mula ilalim patungo sa liwanag, mayroon pang mga dahilan bukod dito, kaysa mga halakhak na bumati sa kanya at bumalik mula sa itaas ng liwanag patungo sa yun. Hingang malalim, Brayden.
Ang pag-unawa sa ang alegorya ng Yungib ay para rin pakiramdam mo kapag nakapasok ka sa loob ng isang kuweba. Mangangap ka muna sa dilim hanggang masanay tapos makikita ang sinag na sumisilip sa mga... hanggang makalabas ka at makita ang kabuuan ng liwanag. Ayan, kaya na ba nating pag-usapan ng katatapos lamang na sanaysay? Mabuti naman kung gayon.
Wala mo na muli ang iyong ballpen, papel at self-learning modules? Game? Gawin nating magaan ang pagsilip natin muli sa ilang mahalagang detalye ng sanaysay. Isang board game?
Mmm, board game ang aking inihanda. Siyempre, kailangan natin ng die. at pamato.
Simple lamang ang panuntunan. Kikilos tayo ayon sa bilang na ihuhudyat ng dice. Sa bawat espasyong hihintuan natin ay may mga tanong na dapat nating sagutin.
Uulitin natin ito. Siyempre pa hanggang umabot tayo sa finish line. Para let's baguets! Paikutin na natin ang dice.
Ayan, tatlo. Ilakad natin ang pamato ng tatlong espasyo. At ang tanong ay, sino ang nagsalin sa wikang Filipino ng sanaysay na Aligorya ng Yungib?
Natatandaan pa ba ang pangalan niya? Tama! Wilita Enrijo. Ayan, paikutin muli natin ang dice. Aba, anim!
Sige, anim na hakbang. Ayan, ano kaya ang tanong dito? Sino ang nagsulat ng sanaysay na ang alegorya ng yungin?
Madali ito. Tama, si Plato nga. Mahusay talaga.
Pero isang paalala mula kay Mam Matanong. Iwasan natin ang pagsagot o pagsasalita habang may nagsasalita pa. Isa kasi itong pagpapakita ng respeto. Bukod dito, mas maunawaan natin ang daloy ng usapan kung makikinig muna tayo. Sige, tingnan na natin ang susunod na bilang.
Paikutin na ulit natin ang dice. Nako! Isa lang? Pero sige, tignan natin kung ano ang tanong.
Sino-sino ang dalawang tauhang nag-uusap sa sanaysay? Narinig mo kayang sinabi ko kanina? Tandang-tanda ha?
Oo, sina Socrates at Glaucon nga. Sana sa susunod na ikot ng dice ay tumapat na sa... Ayan!
Sakto! Lima! Pag ito nasagot natin, natapos na natin ang board game. Iusog na natin ang limang hakbang.
Ayan! Ang tanong, sa pamagat ng sanaysay na alegorya ng yungib, anong kaisipan ang sumagi sa iyo? Mukhang walang tama o maling sagot dito dahil base ito sa kung ano ang naisip mo.
Ganun pa man, sana ay pagkabilanggo o kaya pagkakakulong ang sumagi sa iyong isip. Ayan, natapos na natin ang board game. Ano ang pakiramdam? Tapos nating mabasa at matunghaya ng alegorya ng yungip.
Talaga ba? Halos lahat naman ng mga estudyante na nakabasa yata nito eh, medyo nahirapan o natulala sa nilalaman ng sanaysay. Sabi nga ni Ma'am Matanong, Grade 10, isa sa mga ganitong pagkakataon, hindi naman masamang basahin muli o kaya ay balikan ng akda.
Mas makatutulong pa nga kung magsusulat ka ng mga edisyon. ideyang naisip mo o mga salitang medyo bago ba sa'yo. Ganyan din ako kahit nga ngayon eh. Makailang ulit kong binabasa ang mga akda para namnamin at unawain.
At ganyan din ang gagawin natin ngayon sa alegoryang ito. Isa-isahin natin para makasabay tayong lahat sa talakayan. Una, nakikita sa sanaysay na ito ang mensaheng naisiparating niya. ni Plato sa pamamagitan ng malikhain at malalim na pamamaraan. Iminulat ni Plato ang katotohanang para rin tayo ang mga tao na nandun sa loob ng yungib.
Naguluhan ka ba kung paano nangyari yun? Eh wala ka naman sa loob ng kuweba. Hindi ka rin naman nakatalik.
At nakaharap ko sa dingding na anino lamang yung nakikita mo? Grade 10, tandaan, alegorya ito. May simbolismo sa sanaysay na ating pinag-aaralan. Kaya ko nasabing parang tayo rin ang mga bilanggo sa loob ng UNIB. Pinag-uusapan na rin lang naman natin ang alegorya.
Narito ang ilan na makikita. Sa sanaysay, una, ang pader. Ito ay sumisimbolo sa mga hadlang o limitasyon sa pag-abot ng ating mga pangarap.
Ikalawa, yung yungib. Simbolo naman ito ng kamangmangan o bulag na katotohanan. Yung araw o yung apoy, sumisimbolo naman sa pag-asa.
Tapos yung labas ng yungib, sumisimbolo naman ito sa kalayaan, katotohanan at edukasyon o mismong sasagot sa mga tanong na sa tingin natin ay imposibleng masagot. Kaya naman, malinaw ang mensahe ng sanaysay. Nais ni Plato na gumising tayo at palayaan ang ating mga sarili sa mga bagay-bagay na gumagapos ba o kumukulong sa atin.
Ikalawa, makikita sa sanaysay na ang tao ay may kakayahang maabot ang maraming bagay kung hindi niya gagawing bilanggo ang kanyang sarili. Sabi nga, huwag nating limitahan ang sarili natin ng basta. Huwag tayong huminto na makatuklas ng mga bagay-bagay o kaalaman na makatutulong na matuklasan ng sariling lakas at kakayahan na daan naman sa sarili nating pagunlad.
At panghuli, laging may... liwanag sa gitna ng dilim. Matuto tayo sa mga karanasan na naglugmok sa atin sa dilim. Magagamit rin natin ng liwanag na ito para mapalaya ang ating mga sarili sa inaakala nating tama o ayos lamang. Kung tatanungin kita ngayon, nasa loob ka pa rin ba ng iyong kuweba?
Hindi naman kailangang madaliin. Ang mahalaga sa unti-unting pagkamit ng liwanag ay handa kang harapin ang mga pagbabago at yakapin ang mga makatutulong sa iyo. Sa ganitong paraan, matutulungan mo rin ang iba pang bilanggo sa sarili nilang mga kuweba. At ang edukasyon ay isang paraan upang tuluyang kang makalaya sa pagkakakulong sa yungib na humahadlang sa atin na abutin ang mga pangarap at makatulong din sa iba pa. Masyado na ba tayong seryoso?
Huwag mo sana isipin na laging ganito rin ang tono ng mga akdang gaya nito. Oo nga pala, grade 10. Ang alegorya ng yungib ay isang halimbawa ng sanaysay. Oo, sanaysay. Sa depenisyon ni Alejandro G. Abadilla, isang sikat na... Pilipinong manunulat, ang sanaysay ay nakasulat na karanasan ng isang sanay sa pagsasalaysay.
Teka. Pagsasalaysay ng isang taong sanay magsalaysay. Ganda, no?
Ang sanaysay o essay sa wikang Ingles ay isang komposisyon na kadalasan ay naglalaman ng pananaw o kuro-kuro ng may akda. Sa ganitong paraan na ipapahayag ng may akda ang kanyang... ang damdamin sa mga mambabasa.
Nahati sa tatlong bahagi o balangkas ang sanaysay. Meron itong panimula, kung saan nakapaloob dito ang pangunahing kaisipan patungkot. Tungkol sa ating paksa. Sunod na bahagi ng sanaysay ay ang katawan.
Dito naman makikita ang pagtalakay sa mahalagang puntos tungkol sa paksa o tema at nilalaban ng sanaysay. Dito rin pinapaliwanag ng mabuti ang mahalagang bagay sa paksa upang lubos na maunawaan ng mambabasa ang sanaysay. At ang huling bahagi, Tumpa.
Ang wakas. Dito naman, sinasara ang talakayan na naganap sa katawan ng sanaysay. Read 10. Uulitin ko ang tatlong bahagi ng sanaysay.
Simula, gitna o katawan, wakas. At gaya ng ibang akdang pampanitikan, ito rin ay may mga elemento. Unahin natin ang tema o nilalaman.
Ang tema ay ang kaisipan. pa na siyang iikutan ng nilalaman ng isang sanaysay. Ang tema ay dapat napapanahon at nakakakuha ng interes ng mga mambabasa.
Basahin natin ang halimbawa. Dito sa Pilipinas, ang asawang babae ang siyang naghahawak ng susi. Ang lahat ng kinikita ng asawa ay ibinibigay sa kanya upang ingatan at gugulin sa wastong paraan.
Sa halimbawang ito, litaw na litaw ang tema. At ito ay pumapatungkol sa asawang babae. Ikalawa, anyo at estruktura. Sa anyo at estruktura nakapaloob ang tatlong bahagi ng efektibong sanaysay. Ito ay ang mahalagang sangkap na makatutulong sa may akda at mga mambabasa upang lubos na maunawaan ang daloy ng mga ideya.
Tingnan naman natin ang sanaysay na ito. Sadyang isang hamon ng buhay ngayon. Kailangang harapin ito ng buong tatag.
Ngayong bata ka pa, dapat ay mulat ka sa nagaganap sa kapaligiran mo. Masda ng ilang pamilyang nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali. Kontento na sila sa paghingi o pasahod sa...
naglilimos sa mga nagdaraan. Pero may magagawa ka pa upang hindi sila maging pabigat sa lipunan. Ang bawat tao ay may natatagong kakayahan na dapat paunlarin.
Grade 10 sa halimbawang ito, malinaw na ipinakikita ang wastong banghay ng pagsulat ng isang sanaysay upang maging maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga ediya. Ikatlo, wika at estilo. Ito ay ang paraan ng pagsulat at wastong paggamit ng wika ng may akda.
Higit na epektibo ang isang komposisyon kung ang manunulat ay gumagamit ng mga payak at simpleng pananalita na madaling mauunawaan. ng mga mambabasa. Halimbawa, Sadyang mahirap ang buhay ngayon. Diba?
Ang halimbawang ito ay informal o di maanyo dahil simple lamang yung salitang ginamit dito. Sunod ay ang kaisipan. Mga ideyang nabanggit, nakaugnay, o nagpapalinaw sa tema. Halimbawa, Dapat mulat ka sa nagaganap sa iyong kapaligiran. Ang kasunod ay, Larawan ng buhay.
Dito na ilalarawan ng buhay sa isang makatotohanang salaysay Masining na paglalahad na gumagamit ng sariling himig ang may akda Tignan ulit natin ang halimbawa Masda ng ilang pamilyang nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali Kontento na sila sa paghingi o pasahod-sahod ng kamay Naglilimos sa mga nagdaraan Ang kasunod ay damdamin na ipapahayag ng isang magaling na may akda ang kanyang damdamin ng may kaangkupan at kawastuhan sa paraang may kalawakan at kaganapan. Sunod na elemento ay ang himig. Ito naman ay nagpapahiwating ng kulay o kalikasan ng damdamin.
Maaring maging masaya, malungkot, mapanudyo, at iba pa. Okay, grade 10. Hinga ulit. Ayan. Tingnan mo muna yung mga sinu- lulat mo.
Reviewin mo yung mga elemento. Sige, sabay tayo. Lucky 7 yan, grade 10. Himig, kaisipan, damdamin, wika at estilo, tema at nilalaman, anyo at estruktura, larawan ng buhay. Tama, ganyan nga, grade 10. Magkaroon ka ng sistema sa pag-aaral.
Todo na natin ito, grade 10? Level up tayo. Samahan mo na akong saguti ng mga ito. ito.
Basahin ng may buong pangunawa ang bawat pahayag. Kung wasto ang sinasaad ng pangungusap, shout out mo ang tama. Kung ito naman ay di wasto, walang pa shout out.
Comment ng tahimik ang mali. Bilang isa, ang sanaysay ay isang akdang nasaan niyong patula. Bilang dalawa, mayroong limang at Bilang tatlo, Bilang apat, Sa alegorya ng Yungib, Bilan lima, Isinalin sa Filipino mula sa Ingles ni Wilita A. Enrijo ang sanaysay na alegorya ng Yungib. Ganito rin ba ang iyong naging sagot? Bilang isa, mali.
Bilang dalawa, mali. Bilang tatlo, tama. Bilang apat, mali.
At bilang lima, tama. Grade 10, medyo hahayaan kong munabig kayo sa kasunod na talakayan. Marami pa kasi tayong pag-uusapan, pero tandaan na ang buhay ay parang pamumasyal din sa kuweba.
Huwag nating tambayan, damhin yung laming, kapain ng dilim, matutong hanapin ang liwanag, hanggang lubos na makalabas. at makita mo ang paligid. Pag-aralan ng realidad ng buhay, paunla rin ang sarili upang sa pagpasok sa Yungib, tour guide ka na rin ng ibang nangangapa pa rin sa dilim.
Muli ko kayong inaanyayahang samahan ako dito sa ating classroom. Ang inyong mamatanong na lagi kayong handang samahang mag-enjoy at matuto. Huwag mabahala sapagkat sama-sama tayong matututo at uunawa.
Muli, magandang wika at maalab na panitikan sa ating lahat. At laging tatandaan, sa panitikang Filipino, abot kamay mo ang mundo. Masabay, lewahan at daril habang Siya'y ibaba Pwede kayo pang pindig sa tawa Kaya pa ang ituwin ang pagkakamali Matutuwa't pagpihuwala Masanbay ay wala na dahil habang Umuhay di siya titigil Na mahalin ka