Budowa i funkcje żuchwy

Overview

Wykład dotyczył osteologii twarzoczaszki, ze szczególnym uwzględnieniem budowy i funkcji żuchwy oraz przyczepów mięśni.

Budowa żuchwy

• Żuchwa jest nieparzystą kością twarzoczaszki, powstałą ze zrośnięcia dwóch części w życiu płodowym.
• Składa się z trzonu (corpus mandibulae) i dwóch gałęzi (ramus mandibulae).
• Trzon zawiera część zębodołową, gdzie osadzają się zęby.
• Gałąź żuchwy przechodzi w dwa wyrostki: dziobiasty (miejsce przyczepu mięśnia skroniowego) i kłykciowy (tworzy staw skroniowo-żuchwowy).
• Wyrostek kłykciowy składa się z głowy i szyjki żuchwy.
• Na zewnętrznej stronie trzonu znajduje się otwór bródkowy (wyjście nerwu bródkowego).
• Kąt żuchwy (angulus mandibulae) jest miejscem przyczepu mięśnia żwacza (zewnętrznie) i mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego (wewnętrznie).
• Guzowatość żwaczowa służy przyczepowi mięśnia żwacza.

Unerwienie i otwory żuchwy

• Nerw bródkowy wychodzi z otworu bródkowego i unerwia czuciowo dolną część twarzy.
• Nerw zębodołowy dolny przechodzi przez kanał żuchwy i unerwia zęby dolne.
• Otwór żuchwy na powierzchni wewnętrznej prowadzi do kanału żuchwy.

Mięśnie przyczepiające się do żuchwy

• Do żuchwy przyczepiają się cztery główne mięśnie żucia: skroniowy, żwacz, skrzydłowy boczny i skrzydłowy przyśrodkowy.
• Mięsień bródkowo-gnykowy przyczepia się do kolca bródkowego.
• Na powierzchni wewnętrznej znajdują się doły dwubrzuścowe – przyczep mięśnia dwubrzuścowego.
• Kresa żuchwowo-gnykowa to miejsce przyczepu mięśnia żuchwowo-gnykowego.

Key Terms & Definitions

• Żuchwa (mandibula) — dolna kość twarzoczaszki, najważniejsza kość żucia.
• Gałąź żuchwy — boczne odgałęzienie trzonu żuchwy.
• Wyrostek dziobiasty — wyrostek gałęzi żuchwy dla mięśnia skroniowego.
• Wyrostek kłykciowy — wyrostek gałęzi żuchwy uczestniczący w tworzeniu stawu skroniowo-żuchwowego.
• Otwór bródkowy — otwór na trzonie żuchwy dla nerwu bródkowego.
• Nerw bródkowy — gałąź nerwu żuchwowego unerwiająca czuciowo twarz.
• Mięśnie żucia — grupa mięśni umożliwiających ruchy żuchwy podczas żucia.

Action Items / Next Steps

• Przygotować się do rozpoznawania elementów żuchwy: trzon, gałąź, wyrostki, otwory.
• Przypomnieć przebieg nerwu trójdzielnego i jego gałęzi.
• Na następnych zajęciach poznać dokładniej mięśnie żucia oraz palpację mięśni jamy ustnej.