In de vorige filmpjes heb je al gezien dat schildvulkanen bij divergente zones ontstaan en stratovulkanen bij convergente zones ontstaan. Toch bestaan er ook vulkanen die niet zijn ontstaan bij een plaatgrens. Deze vulkanen zijn ontstaan bij hotspots.
Soms ontstaat er in de mantel een mantelpluim. Dit is een lokale warme magma stroom die omhoog gericht is. Deze magmapluim brandt door de korst heen en vormt midden op een plaat een schildvulkaan. Een hotspot is dus goed te herkennen aan het voorkomen van vulkanisme, terwijl er geen plaatgrens dichtbij ligt.
Omdat het om schildvolkanen gaat zijn de erupties doorgaans effeciv. De oceanische korst is veel dunner dan de continentale korst, waardoor een mantelpluim hier sneller door de korst brandt. Daarom zijn er op de continenten relatief weinig hotspots. Een mantelpluim blijft meestal op dezelfde plaats. Maar je hebt in eerdere filmpjes al gezien dat de platen wel bewegen.
Daardoor ontstaat vaak een groep eilanden. Hawaii is bijvoorbeeld ontstaan doordat de mantelpluim door de Pacifische plaat heen brandde. Eenmaal buiten de aardkorst stolde de lava.
Vele uitbarstingen later kwam de vulkaan boven het zeeniveau. Het eerste eiland ontstond. Omdat de plaat verder naar het noordwesten bewoog, stopte de toevoer van magma. De vulkaan kon niet meer verder groeien.
Door erosie was er sprake van slijtage en werd de vulkaan kleiner. Ondertussen vormde Mantelpluim ook op het volgende stuk plaat een vulkaan. Ook hier kwam na een aantal uitbarstingen de vulkaan boven het zeeniveau uit en was er een nieuw eiland ontstaan.
Op deze manier ontstond er een reeks van eilanden. Het oudste eiland is vaak het kleinst, omdat dit eiland al het meest is geërodeerd. Hawaii is een goed voorbeeld, maar er zijn meer eilandengroepen op deze manier ontstaan. Andere voorbeelden zijn de Azoren, de Cape Verde's eilanden, de Canarische eilanden, de Galapagos eilanden en bijvoorbeeld ook Yellowstone Park.
Wetenschappers zijn het nog niet eens waar de mantelplein vandaan komt. Sommige wetenschappers denken dat de mantelpluim heel diep uit de aarde komt, terwijl anderen vermoeden dat het magma wat omhoog komt vlak onder de korst begint met stijgen. Je hebt dus geleerd dat eilandengroepen midden op een oceaanische korst ontstaan door een hotspot.
De mantelpluim of hotspot blijft op zijn plek terwijl de oceaanische plaat verschuift. Hierdoor kunnen lange rijen van eilanden er ontstaan. Hierbij is het oudste eiland meestal het kleinst en het verst van de hotspots verwijderd.