Transcript for:
Монголын Эзэнт Гүрний Дипломат Бодлого

Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Байдар байдар. Дээ фруудийн хамфрэн ажтач стэжк роуд Рэсэдээнсэс. Заа, нэхтэрүүлгийн хэхэнд хамтараа илхийч байр Silk Road Residences оронсуусны хэсэвээ хамтараа илч байна. Заа, өмнийх дуугаар дээр хоо элээ, Монголийн цэргүүд хар хэданлаа гач байж хүчэлөгийг болгаа чахсан. Сэндаа бол хүчэлөг болгаа чахсан үндэсдэлд бол барг юу эмэш юг. Барон зүгэрүү хүчээгээ холданийг, урсалийг чулууд та болгаа. Заа, дэгээ дээрээс нь наамний, тайахааны хүү холхоор бас нь дайний нэгэн байгаас нь байх. Заа, дэгээ дээрээс нь... Эээ, отроор отроор ясан холдатч дэг хоризмийн, отроор энэ захаригч амин бүрдэг сувч байс. Зай, өнсэн давал хоризм байрүү айндаа нь хэлэлтээр дуусгасан байх. Зай, эхээн бол холдатч дэг нь алчлаагс мэдээ, эхээн тонгудлаг үүрсэн. Би. Эхилч даяд ихийг урдал болгаа гүй. Цугуур хуудлтай аралчагааг өгжүүлий өргжүүлий гэж бодсан. Харвээс мээ шах яагад, миний хуудлтачтай галсанэг биуу айлахгүй хуу хайн. Миний хэлэнг баадрайж байш бүх. Борч цихмээ. Танра ямар отлтай. Хорээзмийн хан хүч нь дээ хэдрэхийн идгэж байгаа болд. Кэхтээ яагаад холдан игээ гэрээ гэдрэгч байх байх. Алтайрын сахуулаад холдан арилчагаа хийгэж бидээр тогрж байсан. Холдан ачадаж басаа явм байсан. Хоорийн 3 удаа холдан игээгч сэлтэсэй шүүдээ. Энэ нэгээл өөрийн болоод явч лаа. Хорээзм чин. Хэр том бай. Биднээс томаа. Тэд персээс алта норуу хүртлээр чиндогтан чагаа. Хояд кий бэс өмөн зүг. Одогийн, адаа, жагарийн орноруу отччуу гаш байдай. Тэд нэр тээнд омгаа царна тэгийг, захарч байгаа мүртлөө ягад, дипломатийн осийг мэдэг үхэн бай. Бээ үүлэнээ хэдэгсэнсэн, гэдэл миний алтын аргамжыг энгэж таслах. Яна шарл хорез миин байдыш ахт байна. Алтын аргамж, эхийдэнч нь хэнгэс хаан ийн дэхмад харилцааны болгой хэлнээ. Өөр өс хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хүрш хү Хоризмтай яахуу. Тэндэхийн пайдай шахтай яа чарилцанд ирвээ. Хоризмч нь отогийн жагар орон, отогийн тэг тухуувийн жагар орон. Афганистан, Пакистан, Казахстан, Кыргызстан, Узбэгстан, Туркмэнэстан, тэгээд бүрээ Иран маш том гадал нүүтгүйдийн эхдэгсэн тэм үлсүүгээ. Хүчээхчийч байсан. Чингсийн байлдан дагуулаалтад, юур нь Монголийн байлдан дагуулаалт нэгээн байдаг. Дэлхийн буслаа усар нь хүрш орноод дарж дахдалч байсан дайсан хүч дараа болтсан байхдан. Ецэлч төрмгээлж өөрийн мэдэлдар болж байсан бол. Чингсийн, монголч бүтэн монголы ядсанд хүрний үйд бол хүрш үд нь өөрөөс нээлд хүчэрхэждсэн байхдан анмаан өөдж гэвээж яалч дээлгээсэн. Тэхээр энэ ялгаан эндээ бас байдаг. Нүгүйд үлт нь дороо байсан болоо амархан идлээд апчих үрэлтөө. нөөд үлэн хүчэдээ агаа хүгэхэдэхээр өөрөөсөө элээ хүчэд нөөдээдээ өцлэлцэхээ. Тээмээ шарадалгарсан монголчоод. Тээ британия зудгүйрний тэлтэй өөстэгээш тайлбаралдаг. Юруусоо нөөмсөө маас өөрийн байхгүй гаадзарлыг тангт ороод тээ бид колонжилагдар зуучирүүс маш хүрдөө хүгдсэн тэлч байсан. Монголчоод бол ээ аж нь өөрөөс нээхээ хүчэрэхээ гүлсөөд тай. Толчашт. Алтан үсвэлэн тангад үсэн ид бараа габжарсан төгөөр хүлтлтай арчаа хийж байсан хүлтлтач дэг маан өгөө хийж. Эн бодол би, падишахин бодол бол биш байхгаж би хөвтөө бодол байна. Эн ямаруу нэг захаргчийн хүмийн асуулас шолтхалсан байдсан. Тиймээс падишах дэлч доодлог. Тээр Захархчийг Надад тушахч Хэлүүл Митлээд зандай Юмийг яаж мэдгүү Цэргийг Бэлэн баярлхад Бүгдээрээ санадай Ооилголдог хандам Хурай змиийн Мийнээслийл Самаркандгод Байдишахийн Оргон Талноотхин элч Чингис хааны Зайрэлгийг апчар бүү. Тсай, Танаа хаан дэгээд юуг шилж байхин. Чээчээ хэм билээ би хааны элч байнаа. Манаа худлдачдаг ягад алсин бийгээ. Ягад манаа худлдачдаг барагийн хурахсин бийгээ. Та өөрийнхэн хүдлтанийг эрэгийн зурч иж алтын гаргамжыг тасарлааг иж эхэн хэлүүлч байна. Чээн адаад, заах гайо. Би эхэн юугийг дамжулж байгаа шүүдээ. Зооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооо Энэ альчоог хүү? Энэ альчоог иг дуудуулаадар. Энэ альчоог, чингээ санай хүдлдайчад юу болсийн? Би ягад энэ талар мэдээг үйдэгүйлээ? Тэд ньэр үмайн тарсан. Үмайн тарсан чигсэн чийг захцайл эгээ өөрөө хоотин таргийн хөөрөөд хоотин цагархч байхд бол. Энэ алчуу Кайр хан гэж чий өөрөө. Зогцолхэст байдсад. Ягад учир зүггүй амд нүүрг шаар лахуус ий бай. Ягадгой гэвэл тэднээр хүлдачтай обцин муссан тагинол төршөөлөөд байсан. Чи тэлтэй хэнөө? Тауру тагинол төршөөлөөдэг хурага ч хэсэн. Хэрэн хүлдачтай гүл әмдүлдэг ч хэлсэж нь. Тэр нүүнээ ч тагинол төршөөлөг жиэ аж мэцээ. Ямар ч лээсэн тэднээр тагинол төршөөлөөд би ууу уник бацаа таа мэдэж байгаа. Заа, ямч болно. Үнэхээр тагнаалтарч болоод байсан энэ болоод. Энэ алчаа үхч мэдэж байгаа айлгүйд. Монголыээлчийг үрүүлд. Танаа хаанаа хуудалдачад, хуудалдачад үш тагнаалтарч болоод байсан. Тээн байгаагүй. Тээн байгаагүй. Бүгдээрээл хуудалдач дэсг. Тэгээж таанаар тэймээ хид бараа агуурс өрсдөө хидж бүтэгээг юу. Таанаар тэгэж хидж шаддай мүм. Бидээр өөрсөн дуу дагаар орж алб татур тулч байгаа алтан үсэн болон бангаад үсэн барагаал худлдалж байгаа. Тэгээр бидээр өмнөж үх цүн үсэн гэрээ тэй. Цүн үстай бидээр худлдай хийж бидээр эд барагаа тавараа гэн танаа үсэнд худлдалж арыгж альж ийсан шүүдээ. Алдолсээ болон биид өшээд хүхүүэдл танаа хаа мини өөр дурочихсан шт. Тэгээд... Тангүүдэг өөрийн мэдлээ тахарс. Тэгчээд хархи таа нэг бас иж байж байсан мэдсэдээ. Энөөл мана авсан, мана хаан ий зэрлэг. Мана асуудлээ гайм. Өгвээ. Өгвээ. Хаан даа. Танаа ултлаачтайг астан зүүгэж. Дамжуул. Гүй гийгийн пэдээ шахтаа. Энэ үгийг Чингисхан сонсоод, би бол Алланхин гацаар дээл амид судар. Манай хэх хан бүх шаш нь тэнцүү хандадаг. Ганц бүх нь манай хүйл нь. Тау ирхүүгдгүй. Таа нь ртгүүл зүб бүрхэндай альтгийгдгүй лийм байнаа хүн хүний бүрхэн ороордо зүб билээ, падиш байх. Би их ханд ямар мэдээ үхүү. Ямар мэдээ үхүү гэжүү. Энэ хилчийг ала. Хантаа, таа хилчийг астнаар эхээний өөрөө хүргөн. Мэний өөрөөгөн дуудуус олон юмай хэрсэн. Энэ хилчийг хүрөө. Заа, энгээд, эхээний хилчийг ала. Монголийн талмадаг, идэншэнгээс хаань хүргөө. Ялаа, мэний хилчийг астан гээний. Энэ хүрөө дай нь гусай талаа мшоо. Уурсдог эрээ гээдэр ччүүд ягад миний илчийг алтог уилээ. Турм гээсэн дээр бусуу. Шихийн одог, юуг джодож байна. Энэ үдр альгалсал болсон болсуу, хантамын. Би бол тэгж бодож, би аль болг ибээр шийдгээд байна. Гэдээл орс дээлчалч байш байш байна. Заа, юу чигсан. Хоризм та байна холдлтаа хэгж байсан. Арабааса хуулаа талноотогүй холдлтаа хэгж байсан. Таны эдхэлт нь хүр төргүйн зэстэн Сараж Богра гээ ол ээ. Сараж Богра, энэг тэймээ, 2 монголыг чтагалд бол ий. Ягад илчийг алчаран бай, мүнг хүлдачдаг хуросн хүнийг тушаан өгэж хэлээ. Энэ бүлгүй болуул яхин бай, дэгүүл Дэнэг үджийн өгэж өгсэн. Ну алахлаа. Найхин илчид олгог шарадаг байно. Бийг хоер үддээ таа дараад нь балгаад агаа хэстээ хант мэн. Таа хоер үддээ илчийг үлгэн. Айл айл нь бүтлэгүй ол ол? Саар түүл эрэг нь? Таань хүсээд байгааг. Таань хүсгүй агааг. Таань хүсэгч зүйлийг. Хүсэж агаа чин бэл өмийтэг байна. Таа дайна хүсгүй агаа. Гэхдээ хүсээг өмийтч өхгөөд ч байж болно. Уурсдутыд таань хүсээд ээдч болно шүүдээ. Бост, ямар одолтай. Энэ үдээ технигэлч таплах шарлаа үйнөө? Хантамин. Зээлм, би... Би илчт олхоо тэрэг үгэхж байдчин. Зээв, сүбээдээ. Мохлаа, хубилаа, таанар юуггийж байдчин. Ханатамын. Үүлэн манаа үлс одол нэг хүлдэрээ тахдаж баймс. Одол нэг цэцэглэн сэргээж үндийж баймс. Гэдэл дахаа, дахаа нь хийг шаарлах бидэн дээр гарах гадан. Шихий үдгийн үгэн дур яа. Сараж бөгрөө агийн болд. Самар ганд. Хрээсмийн шахин үргүү. Джингис хан июгсан гээнээ? Танаа Джингис ханчин хөчэрхөө хрээсмийг дээндөө басаж өтч байгаа имээшүү? Джингис хан... Таа гэрээдөөрч байж байнаа, дайнаа хүсээдүүүнгээж байлж байнаа. Та үнхээр дайны хүсч байгаа олоо лохч шуулмж лийн. Та ягад худалдачдай галж байгаа бай. Та ягад өмийн хэлчийг галж байгаа бай. Чё маа хэнгээлээ? Саргач бөгэрөө. Чээ Монгол хүмбээш байхүү? Чээ Монгол хүмбээш байш байхд? Чингс ханы идлсэн гацаар нөтөгтээр маш олон үсмтсэн ламдарчилагааш байд. Ханта, падиш байх таа эргтүүж бодно. Эртнээс манаа идэн түргийн үлсэн үлсэн хүлэнд ильчийг хороодгүй хүлтээ. Таа ильчийг хорооджийн гэдэгчийн дэлмад ясмэдгүй байна. Энэ хойр Монголыг чинал. Юу? Сараадж бөгрөө. Чий, халаахийн бол мүрдлөө. Монголын махолод явж байх байдай. Тээн болохоо зэрэг чамд. Арвун сахал таавих ямар шаралг алах сахалын шатаа. Гүй, хантаа, суултан, таачин боруу юм хийж байна. Заа, энэ гэж сахалын шиит дачаа хойрээлчийн олж байгаа. Заа, энэ юурн чингис ханам артан гэрэгээ. Хээсэн юур нь шалтан барайд нь Дэлээд бол юур нь үсэн Элчээд андаа алаал ягаад байд байд Элчээд амд байлаах Элчээд дарахан эрэх болгаах Элчээд нь халч байлаах Зарилуур юур нь Эх Монгол холсууд Хэсэн шууд дээр Эхэн хааны дзарилг үтсэн харсан хүн айуудгүй биширдгүй бай. Эхэн хоода үртөнээ алган дүдвэлж байшад садгүй олж байшад мөнгөн грэгээгээгээгээж бас байгаа. Энэ нас тусгаа өөр хүн дүгдөг. Ээм асуудлах. Харин алган грэгээгээгээгээ байрад энгөж байшад шин. Тэгээр би бодоуд нь, юур нь энэ илчийг алан гэдэг бол хааны хамгийг итхэмчдэхдсэн хүнийг алчин хэсэн үг. Тэгээр хаанд гаргүйр жинаа, хааны үдүүс сэлэм далаа жинаа, мэсдалаа жинаа хэсэн үг. Хойртгүйрд, тэм олохлан байж, энэ гаань соорихан нь цоох нь хүнийг далаа ячин гэдэгчин шившиг. Тэгэж үдсэдэг. Тэгэн болохоор, энэ дипломатийн яс мэдгүйн хүдүүдэд дипломатийн ясын үзүүлээ гэж, мэдрүүлээ аадгүйлээ гэж эхэнээ гүйдсэн. Би эндээр юу илж нь гэвэл Монголын гэдсэнд гүр нь дипломатийн халда шихүү эрэхийн. Дипломатийн ясыг дэлгийн дахин дээр нь тахом баярс виртаа болгожихсаж. Тэрнээс өмнөн, энэгээр, отаа энэ гэдээр, тэрнээс хош шиг хэрэнөө, Ангел-Францийн тухийн, Европийн тухийн гэл бид нэр үзээлсөө, анаархаал, ясуул... 10 жилийн программ системд, одоосийн сургалтийн системд оролоо дайдаг, бүй нэхээлчийг ачаад дайдаг. Дээрч нэмийн яаж мэдээлсэл цихин бай. Нээ масаалд ихэс, гээд лидж нь чингэс хан бол илчийг алдгүй. Хич нээн зануулт даяс нь илч ирснэж гэсэнг илчийг нь үндалж амраагаад тэгээд хару үгээ даягаад яхуулдгүйс. Нээн бол их хааны дэвилмайд алсан яраа, алсан болгон исэн. Харин хүршүүд нь үүнийг мэдгүй байсан болд. Алдгүй өсч байс. Зайна гээ ара ээбийн оло дээдгүй байсан бол хур сунгүүлсд нэг үчээрээн олхол байсан байх. Юур нь алтгүй үсчээхсэн бас элгэжтэйн хэцвүүл хэрцэг хэсэн. Танг үүдээргэн ч мүнэн айдал. Хурээсм энгэж айхдар гучирхаж байж сэргэн мандаж цэцгэлчийсийн байж байж яагаад энэ дэлмодиасын митсэн гүй хэдэрхийн хэх биээ тусин боло. Яг яснынээ мэдэхдэг байна. Ямарч лээсэн эхээний элчдээ хойрдэх үдагийн элчдээн бас яс бас гардас. Монголын талноодаг. Эхээний өргөө. Мэний... Бограа, сарааж богораа, сахлээчийн шатаагаад хоёр дагуул илчийг асно. Тэгсэн. Тэдэр дан хүгсээд байна. Ханд мэн. Дан хүгсээд байна. Алгалаа, миний хэлэнг маших бодралаа. Хүгсээд байна, аймийн хүгсээд. Эхөрлдээ Эхөрлдөл сартул эргэнэг дайлах цаг ирн болсон байна. Нэнгээд эхийцэн хаан сартул эргэнэг дайлах хануулс. Эхөрлдөд мана циргүйд одо бүхээр маад татгад хэрн төмөөрхүү ах. харн сартуул эргэн дуучин төмийн гарах магдал нь дэр байна. Юүний түрүүнд сартуул эргэн дэрүү торшуул яа бол. Пэдээ шахтад хардгүй, пэдээ шахин болгийг эсэргүй үдсэдэг босгожил байга юу. Тэдний мэдлдүү хоога ираа өнтсэд нүүд банг пэдээ шахий эсэрг мэрсээр болгийг оочинс оочин гаргад гэлээн байлаа. Бас мэдлд нь байгаа тургүйдэх дургүй үдсэдэйн байлаа. Амхнистан дь одогийн Амхнистан. Тухан үйн хурсан гэж байгаа. Хурсан яар түмэн басил Патишахин болохтож байгаа тарм ч мүүтээ. Ягадвээ гэвээл Патишахд эндө хуваа бодсон хүн, ехэмсэг бардамг хүнгэж эрээдэйдэй дээн байлаа. Хуу аалгамжтой. Таган ол тушуул я бол. Тээр хооронд цирк цуухийг билд дайан билд бол. Эх хүрлтай шийд вэрэг нь гич гаргай. Митлаа идсан та. Эхээн үргүүндүү. Таа болсийн хурнийн гүйдэрдэж. Болс гэрийн арааг иж засчаад. Одоо дахаад алсгүйл айн дайанд ий хүгч баймүү. Таа хийцээж. Таа энэ олон жихийн хүгцанд. Гэртээ барг таа үүн үнцэн чин хувьр. Одоо дахаад яхгчихоо му. Таа энэ чээ өөрөө үлдээд. Өөрээхэн жанч даа олж болтгүй му. Бүртээ. би өөрийн биээрийн хүгүү ол болохгүй байна. Заа Нэртүрүүлгийн хан дундур хамтран ажилж байгаа Номин Холдин гүрүүпийн хэргжүйлж байгаа Silk Road Оронс холцний туслин тухаа талцол яар. Улан Батаруутын аа зэргэлнийн бүсээд байр шилтай шилдэг архитектууруудын тулуу бүлтэлтэй Garden Exterior, Doctored Interior дизайн нь шинлэг шийдлэдэй. Цооц бүтээн байгуулд ийм аа. Зоо Silk Road түсэл нь нээд 3 лжийн 11 блокас бүрдэдэг 444 айлийн 3550 метр каптарай талбай бүхийн 3-5 урган нь сонголттай орон сууц үүлчэлгээ хослоусан өнбэр зэргэлтийн хотхийн. Silk Road оронсуулсан ий туслан одонгусын эстандарт нийцэн байгал орчинд ээлтээ цивирусны дулан дамжуулаг аквар тээрэм хуулаа сагилгаани жохисту хэргэлэг хангах материал тонггүйлүүднийн тусултой бүрэн ашгилж байнаа. Энэхүү туслан даны гэр бүлтээ хийх хамгийн үнсинтээ хүрнгоор болг байх болноо. Бич нь энэ уснын хаа. Минээртөм. Амар чимээр байхас до. Гэдээл биднийг үдон адхилаш үд. Хэчнийн сайх мүрөөрөө байсан худлдачдийг маан хруусагийч бод чин. Ямар чил байсан саартуул эргэнээ даялхан зүүээ маань байбад чугаа. Чин адад Жалж бол энэ мэлдээ. Бээ маргаш Бурхн Алдон болдр байхой. Бурхн Алдон. Хүгдээдсэн Ангх хүл табж гэжгээ чирсэн. Бурхн Алдон ихааргам нь. Учих нь намаг болчар байхад бөөс нь чинээ амиймийн. 3 уттан аварч байсан. Бурх нь халтан гээл хаярган мэн. Би арт өмнийг амар чимэр болгож, өлсийн хурно. Амар тайг нь энэ гамгал нь өдөрд вэгэж сансан байла. Гэдэл, хурайз миний шах идгийн либдийч миний илчийн галж. Мэний хүдлдаж дэхэр бас. Би яхсдаава. Сартулыр гэний дайрах ясда юу. Дайлах шалтагийг дайдах үүдийг дээр өрстөнээ эжгээд байна. Би яхсдаава. Би яхсдаава идсэдэнгээр мэн. Үүгдээдс мэн. Надад хайруул гач. Надад хайруул. Хэнээ хүү чингисхан борхан халбандаа 3 годур би аслахал хинэ савж байд. Дайна дь явхийн үнэ бас их зүгүүр явчийгээ явч түгүү ах нүүшэд. Маш их тэм эрх цүүлэл. Тай ямар бороо им хийг, би одоо юм хийгж байгаа им маань зүү бүү. Эсвэл би бороо им хийг гэд байнаа. Эсвэл эндэргийн байд энгийн дарах чийг хийм? Энгийн байж болохгүй ээ энгийн ёсгүү гэхийм? Эгэ олон талаар, эхэ хан эрэх зүүлч байслахсан бидс. Хантын эрээг байнаа? Хантын дээж агаарсан бурхан халдууны хааваандар хэдсэн. 3 хандаг бүгээгүүл. Ээ шигдангүй таанар дадгаш байгаа бидээр хэнэг чаруулахуу ахтушаалтаа. Ханээгүй лээгээд байж байж. Ээ хантын. Ээ хантын ямажч лээсэн зүйшээдрөө гарагмагаж нээдэж. Бороо ханггонггроо. Эх хамб боджир тээ. Эх хуралдаа, зарал оул. Мэдлээ эдсэндээ. Юссэн үрлэгж байжинж нь, алтан үргийн бүгдийн цогд оул. Тазнообхийн эх хуралдаа, эдсэнж нь гэсганый үргүй. Саартуул эргэнээг, эбийг бийх хичээсэн байлаа. Саартуул эргэнг нь үнөөдр. Эдэлээ гэвдэн данихуссан. Тэхээр тэдэнд хусээд байгаа ямийн өөх ястооболж тараач байна. Бэд сартуул эргэнэр өдөөлнөн. Харин өөрсдийхүүн, эдэлсэн гацаар, захарч байгаа гацаар нөөтөг болгон ос цирг тад. Зээлм циргийн баядал хэд байна. Бэд үнхээр харин томол олж. Сартул эргэн бид нээс 2 дахин гэлүү. Дээр чуүглүүшээ. Нэг баатр. 4-5 сартул эргэн тэг гансар ад болно. Цэргүйд ууник. Чадахиасдаа. Би олон амар амагал нь хүсэж талнотгтай байхи хүсэсэн. Гэдл наа, намаг яахин араггүй. Сартол эргэн тхалтхасаар аргүй болгол. Энэ бол миний хүсэлэвш. Мүнх тэнгрийн. Цэлг. Бид тэнгрийн талалар байгаа. Тэмээс Сартол эргэнээг дайлар мордхуд би бүрэн зүйшээрч. Юсуурлог зүхчүүржүүэн хантамин. Алтан үрг зүхчүүржүүэнээ эх хантамин. Асуулт байна. Надад байна, юсуу хадам. Таа юу альтгайх. Уул мэд биичин нурадуу ачуул. Уулс Монголийчин хинц ахар хэн бай. Толхтаа толхуур мэд би хэч нь төөлөр бүл. Тэмцэж бүтээс Монголийчин хинц ахар хэн бай. Таа отоо айндаа нь яхгч нь хэрөө данг өргөлчлэг хидзээ гэхдээ эрхийг би мэдэг үү. Эсөө хат нь яйалт ч байгаан? Зууид нээдсэн. Эн олон жилын хүхцанд Эдхэл анд нүхдүү дэс чигсан, тушмадүү дэсээ чигсан би мөгэг сонссонгүй. Би хөөрөө өөгдийн хайнас отгүй мэд. Ухлиг таярад явчих мэд бодж бж бж. Тэймээс надас хоож. Ээ хааны шириг хэн залгамжилг табдээр одоо ярилцээ. Хувгүүд има нах, хамгийн анахмад нь зүч. Зүчийг хаам болохоод би эргэлцэг байна. Зүч юу гэж бодож байна. Харуул. Хаа, эцгэмээ. Ава, та юу өөрнөө? Одоо тэгээд энэ олончихийн дараа энэ Мэргдийн олончихийнтэгээ бидэр цахааг тахиргэд олончих тарч нүү, тээ? Цагаад аж ч юуг нэ? Энэ олончихийн хүгцад. Турсан гэцэг намагаадлаагүй хэдэл. Чи аадуудсг нү? Чи надас юг гар ээлүү мээ? Чи юг гар ээлүү мээ? Чи ой? Чи таб чий? Чи таб мэдүү? Чи ороод хэм? Чи болмүү? Мэрэгдээн болдос яасан чигсан чий агу их? Ицгийгүй? Залгмжилгүй? Чи хам болголгийн болдор чийний заярлэг Цагаад хойлаа харуулт ээлт аа? Хэрвээ? Би ялагдол эхий уруугаа цабчийн мэдүү, хойда байрилдийн. Хэрвээ, үнүүл үнсдэн үнснг азраасын үлбусийн. Чий яангидээ... Хүй, таанарчийн яцгаачийнаа. Таанарчийн яцгаачийнаа, элвэ. Наад хэрээ салгалдаа. Зүжтэгээд ойр хоорндаа мүүлцэн зараас нэгээд. Эх хаан харад байж байд. Аваа, аваа, энэ үнхээр тайныг заламжийнч болохгүй аваа. Ава бээ тайнын үүгэн хүү, яахараад цагаад амин нь ордор орд гэн бээ. Юм болхан талтандаа орд орд орч, намаг харгаж байд гэнэг хийн? Бодсгүй! Яа аж агаач нээ нүү? Ахтусу иж? Ардолнын шившийг болггой юу? Цагаадай. Зүж ахийч нь талдар хэнч амдай им үүг хэлсэн. Хэн гэлсэн? Би хэлч байсан шүүдээ. Тээ маяа хэлч байсан. Одоо ихвэрлд дагил. Чур ахгалсан. чирин хэлийг ухилагууд амь ягасаж. Зүгч бол чинээ томах ягаджийн харбаагасаад дэрсэлээдээд хийм. Хан хүн ээм омоголом байх ясгүй. Ээх үссэн хүнд туринжолог бүү атаол. Цагаад уулны чамааг би шалгаж байс. Чи алтан үргээн эхэнээ үмн болон, юсан үрлгээхэн үмн хорон үг чулуудлаа. Айахо, чинээ боллин баагууд. Чи ягад, хатан ээжээхэн сэтэхлээ гэмгэлч бай. Уусан биий, цагаатай. Чи ягад борогааудээггүй гэм. Надад нь ньэггэж. Алтан үргийн өмнөн адын өгийг чалч байж. Ахдүүгийн ясайг адаа орсла сальч. Хатам бүрдээ джихийн өрийг өгээр дэлдөө. Хамг Монголийн ахдүү хан апмийн хөчэл. Цагаад агийн ээ хан дүйчсэн нь мөчэл. Ууулн зүгчийг бодий зүгчийг өргөнжилж байсан. Алтогург зүгчийг татраасаад имчих үн. Ясагүй үрлэг юг бич бодож байна. Бэдэр зүгчийг мүү тулууг өргөнжилэгээж бодож байна. Зүгчийг хвал. Энэрх садгилдээ үүгөөжөмцандтаа ухууалаг эрдэврэхдагу. Цагаадаа хууил ясагийх саан сахдаг. Тэхтээ хомог бартан. Үгүйдээ араа өөрөгч зүгэлэм энэрэнгүй эрдэмд амандаса. Толуу ол сэрглэн саваа. Ухууалаг аснын харахд гэхтээ байлдаг түртээ. Тулуу заядлэнг бол баагна. Мэний баггүй, эхээ адныээ мэн баггүй байлаа. Тэхээр тулуу голом тэгсэхэн. Дээр нь 3-3 ах байхад тулуу ордур орх ирх байхагүй. Зүж цагаад ауир. Тууирийн эгэн хам болхийн болуул би бэндэгээ дэрсэлдээд бол чухгүй маань. Тээмээс биин хаан тулсийг байгуулж. Хаан ширээгээ хадгалж яхуу хэн тулд. Харгис тогшин зонгаргаж. Хамг Монглоо дайм байлт анаар нэгтгийж явсан үнээм. Энэ бол миний залуу нас ингийж үнэхэрс. Одоо хаан ширээнд харгийнс тогшийн үн суу хэлээсгүй. Хадуу ширээн хүнч өдрөөдөө жулахгүй. Арай, өөр зүүлдөнс тэгэлтэй хүнэн өдрөөдөө басадоо. Тээ мээс, үгөөдөө гөргөмжилээ. Зүгч цагаадаа юуг жулачын. Таныц үү аваа. Битхойр тайн хүчээ өгийн. Үгөөдөө гөргөмжилээ. Үгээдөө югийж болж байна. Аа байна. Нэгээнд хоер ахын энгээ шийдэж. Хаа, эцэг таа ээм шийдэр гаргаж. Алтан үрэг болон эсэн үрэлгийхний эхэвэрлтайгаар эцээнд үнэн энгээж гарч байгаа авширас би яаж үгүйгэхүй. Би чадгүйгэхүй. Чадгийг хийчий. Харин надбиг санаа зобтогийн байгаа юу тэрөө. Натайсгож миний өөрөөхдүүд. Өөхэнд босонж нохоо тач идгүй. Өөбсөнд оросонж өхөр тач шиншилгүй бол. Би ахилээ хамаджигмэн. Энэг ч ороо шийд. Мэдлээ ава. Энгээд үгээдөө гурмчилхөөрөөлөлөө. Сартул эргэн рүүдээ альх. Шийд өрийг маргааш хэлэцэн. Эхөрөлтөө тарсан. Но и тодд. Тартса. Заа отаа ийм асуудалгарс. Заа санний эсэдэр бол баш чхуу хол хэсэг ерэгтээд ангурлаа. Юур нь олон санды Чингис хаана сахоож хийн хаанаш санды тэг сүгэж монголийг эцэндэхүүр нэг төвш төвүүддэг асуудал дээр бол өгөөдөөгөөр үмжилдээ шүүэдээ. Хэрвээд зүгчий хаанаш ирань саулаа бол зүгчий хаанаш ирань саулаа бол зүгчий хаанаш ирань хаанаш ирань хаанаш салдоллаад санды өгөөдөөгөөр тавч байгаа. Тээ. Би ватахдаа бол Бодл шуу. Зөгчийгүйргөө мчилтсэн боло бол нэх зөб байх байх байж гэж. Би зөгөр энэ бол миний бодл. Гэхдээ их хааны бодл шууды. Надас мундаг бухншлагдсан агу их хааны маань шийд өр. Дэгтээ би өөрийн бодл бол зөгчийг хааны болохдсан бол. Эх мундаг болох байс. Энэ үрэн бол зөб болох байс байсан боло. Би бол тэгж байдаад эдгээ. Борж анд мэн. Би яахуу. Уул нь зүгчийг үрүүмчлэй гэж боджилээс нэлтай. Таны шээдүүр мэргэнээ шүүд. Таны зүү дүрүүлээл мундаг хүүдээшдэй. Дүрэн хүүч нь дүрүүлээ мундаг. Гэрдэмч адалтай. Хэний �� хаам болсан. Ямарч лэсэн. Эх Монголосоо аваад лихон. Тэймээд. Зүжиймээ талуу холгийгээж бандсаймс. Гэгдээ астууургийн эххүүрлтээ, эххүүрлтээн шийдвэр шүүдээ. Яахаргүй үгэдэл тарлаа. Уулан зүгчийн санл тун дээгүйр явсан. Гэхдээ бааг, энжээ додроо бас. Тэрэг болгой, энэг болгой, энгээл тэй мэн болж байгаа. Яахаргүй зүгч болгой болгон тодорохоо байсан болох чарин санл бол бааг байсан. Арай нэгээ доддадсан гэж, хэхээ мүүдээ тэй мэн болсан. Эхээний гэмдээд, эхээний тошаал, эхээний зайлг, шийд үр хинж зурчих үсгүй. Энгээ бидсий үртүү гаагаарах ч башт. Буртай, үгээд үгээр өмжээсэн зүгүү. Хаанд нь таны шийдэр үгээд зүгээд дүрүүлээл миний хүүхдэж байд. Тааил нэгээнл болох. Бүлн бийдгүүчийг болох санатаа байсан болох ч. Алд оргийн талаас дэмжлэг хэрэг байна. Тэр хамагүй, зүж. Хаам болсанч, хаам болоогууч, хаам чамдарч. Шадан, зүгчээд отоо санаа зохин байхгүй. Майлгэмж байд. Хадан чинний боллиг нь байгаа болд. Би олон болл талгодаа эрэгцвэлээд яхгүй. Зүгчийн өргөө. Бата. Ордах чин хаваад, дууд адхг, гурүүлээ андивийн. Аваа, эхэвэрлдагар үүсэн тайны хаан болох хэсэдав идсдээ, тэрээ яхвийн андивийн. Аваа, цагаадаа ахийг биид сонсусан лдоо. Гүй бидээр элээн болох нь нүүд өзөрдөг дэж гадуурхаг дэж ехэн бай аваа, баахтай. Нас чинээрээ байхмэн, чийн талар ярх болохгүй. Айсапа саку. Мэний нас нь дээр хэрээ чай альг нь идс. Гүйдээ хэдээ аваа, таал хамгийн ахмадгүй шүүдээ, үү таны хан ширин цуулгаа хэсдээ шүүдээ ортойг дуу дай анд яваа. 3-л анд яваа, яа. Үүгэл нь таны гэл болсон бол зүгээрээ асад дээрээ. Буггэрээ сажжин, аауны хэр мэргэн иж нь ара. Энээ хэх амархаа бай. Мэргэн гонжиш бай. Учаад ангаа хэвэдэр. Тэгийн орд. Чи баатад үгээсээ арамуу хараваад энэг үгээн. Үгэээ. Элвээ арабдаг. Нэгэдээ өнөө дур хихуурлтагар таныг. Зээ хэргүйдээ энэ бол өөгийжийн шийд дур. Ачаад дүүдээ туслаа. Зугч, өөл нэг хайн болох Маагал өнтөрөө эсэн. Молч адсан гүй. Тэрндээ бас их чахинд отроо сэтэхлэнний хуваагтагаа. Нэг зооуол яваадага болд. Юринч тэгтээ цагадааг ихэн тач бас цагадааг аж тааргүйл агаалд. Цагадааг хэнг үр бүй. Заа, юу болох цагадааг? Юу болох дээ, ясуулн. Чамааг үлн ханширээнд, чийн ихдасаак хүйлэг бичилтсан. Чийн ханширээнд суухад. Өөриймээр аа. Өөриймээр. Яаса гичтээ. Гэхдээ зүч болно зүч ахч на хаан ширээнд зүчийн талар бэдэээрээд бай. Эдгийн шийд бүр. Эдгийн шийд бүр. Байдар хадсан. Байдар гадал хан. Хатан. Хатан бас гадаваад. Тэрөө эрээ гадаад нөм харууч тавалч бай. Зай, Лүү. Гэд нэг. Зай, хэлээд хаадаха. Сагаада бас эхийтгүй үэлдэлдэмт. Хүрлтайны. Уур бас эхийрд бас болчийгсийн. Гүй шанс уайгааш дээ? Байгааш дээ. Боломчтай. Мэсээ дайгүй том шанс уахаа. Болчийгсийн болол уайгаа. Угу дэгийн ургүй. Байгаа. Юу болбо? Дурган, ч миний сахин хэнэвцэд. Натнэг айгвэр арх бараатгач. Архуу ч яхчаган бай өгөөдө. Архуу ч лалчалай таалг бол болг болуу хэндээ. Лалчалай гархар таалг хүй хэмсээ мдаа. Абчин харсан болоол, хан абчин чамаах харсан болоол, архнаас өөр өнөөдөр алчал таалахийн маа юруус алааг. Аваа би хүрлтэн шээдөр сонсоо төрээдрээлээ таны гөргөмжээснэн, гүй гээ миний мүүхүү зүгвээр зүгвээр миний том хүү нашар. Таны гөргөмжээснэгэж дуусан, тихээр зэрэг бий унхээр их байртай вээлдээ. Гүй чий айндаа айлахуах явандаа. Айло, авдаа тэр нэг дуслаадах. Элөө нэг авда нэг айг сүндүүшээд хэлдээ ч. Мэний хүү авда сүндүүшээд хэлдээ. Чи отоо үгээдээ. Өөрийхөөн том хүүгээр энэгээд сүндүүшээлээд. Дөргөн санаа зауултгүй. Ягадчин бэ унудар би сахтарл, сахтарл өөрийгөө таадхануулг болггүй. Байрд хвэшийн 2 ахийг нь ордур орч байсад. 2 ахийг нь нэгэн олон идсэн. 2 ахийг нь ордур орч байсад нь зэрг нэгэн 2 хойртогоо дараан харилцан хэрлцан ицэн. Нь осийг хасууд луул. Тэгүү таанч байрг байсад. Монголийн түгэн дээ хамгийн арахч байхад. Бордас нь дээ хэдолтай хам. Толуугийн өргөө. Зоо, толуу. Хайнээ мээ ягад орваач байм. Цугууэрээ өгөлнээ Ээ хүрлтайн шийдүүрээр Зүгч таа эрээн хинээ гэн дэг болгон гэж бай бол эрэн сонсч байсан. Суурхахдан санаа заволд хүй. Болгхин болтгогр хол болгог байдсан. Мүнхөг лоо юр хаваань. Гадалога. Гайзгүй гээрээ. Зоо, тойр чин бэлтэлтэн хэгээ зуэ нь үн? Тэмээ ава. Ава үүл нь зүйч ахийн хэрвээд хатгалтсан болуул таа хаан ширээнд үргэмжилгдэхээ осуудоо байл. Гэээ, таа нар том болоо дуу гэн. Гайзгүй, бүгд гарагартаа шонхар байраад нь ньс. Шонхар байраад марин дээрээд айху. Яах чин билдээ, мундаг чайнжд үүд болг чин билдүү. Одоонос билхэлээ санай. Сорохоогд нь. Учидрээ үүдлдэлдэгсэн үнөөдөр яажин үнөөдөр гайгүйлэн. Басдагаад хүү түрэхэмшийг байнаа. Зоооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооооо Хуууулн, зүгээрээ, зүгчах биднаар хидзээ чахаань шалцгүй. Харинчийн үтгүй амарчигч байгаа шууды. Тэгсэн чигсэн энэ 2 хүүгдийн эрдэм нь омд. Бид нэр хүрш орнууд ихан хэлбийчийг заж татаад хугааг байхшар үшэвээ элүүм залх болгогдан. Хүүгдүүд ихан эрдэм ассийг харч байгаан үнэхээрчийг үхуалдаа гадна шууды сурхогдан. Ямонда болгомидс. Би... Би... Биард. Хойр хуугай сургай, чийг зүжахдаа болсан, гуйгүй. Дараал болсан, хойр хүүдээг ангээхэдэх. Тулуу байгаа сэдхэлд дондоор байгаа. Зүжчийн талар эрэгтэн, үнлдан дархил зүжчийг ирвээ энэгээ дээмчгүй байхал, тулуу батараани хүн байсан. Гэхдээ багдүү, энэж голом цайхгүй отчихан. Ээл энэ байг болж дурст нь нь хоо хоо хүрж байгаа маа аси. Дүрүүн хүн ээв отоо тийм хэцгүй байдал дарсан. Ян зэн зийн байдал дарч байрлах чүүс, гоморхоох чүүс. Ээн байдал дарч байдал дарч байдал. Эхээний дүрүүн хүн ээн байдал дарч байдал. Эхээн хүрлтай дуудсан. Бүгдэг цууглгийч байсан. Айдгалаа. Сартул эргэнэрүү. Би Ял асууч дайдгармар длаа. Хуражмиин суултан Мухаммад миний илчийг алчихуулдач дээ хүнөөс. Тээ мөчрөөс би сартуул эргэн рүү энэ дайныг хээхийн тулд тэргүйлэхчээрн хамгийн дүрүүний жанчнаар зөчхүүгөө тамилч байнаа. Цаа эсэг саа аваа. Би хэлж ивай. Дараа дараа дэн жаньждүү дуудалан яуна, зэлмээ, борж, хүбэлээ, бүгэд яуна. Харин алтын болсай бүрэн төбшэн тэхүү лаажилгааг гува мүхлээ харуу цихулаан. Зүж цирг цууха бэлд, чий өтгүй хүдлэн. Ооилгал ава. Зиймсөө бэдүү ойртан баралгагийнээ ханда. Юү тэрүү. Арглаад, зүгчидэнг чадваргаа дах шарлаа уаахгүй шүүдээ, ханатамын, яга зүгчихийг чабжихан бийн? Зүгчийд үгсэн далгарийг битээр тусаг нүү? Айлаглаа. Тэрэгүйлэг шанчнаар зээб сүбээдээ миний хүргэн тогоо чахнаар тамлагдан. Эхлээд зүгчийн эгний. Үгээ битээр зүгчидээ мүрд зэрхдаж баймар. Айлаглаа. Таноос ягар болг. Зучи горол адар. Зучи, аауунчамаа голн хан болгой гэж бодсай. Мань боссон гүй? Би ханч гэсэм. Мэний чадгүй имгэж бай. Би хэжнээ шийдүүр гарах гэж царилгаа болгож оролцан ч болдгүй имгэж байд ийм бай. Тэхээр би гандсан чамад онцхоо тусгаа далгүйр хүлн. Тэр далгүйр бол. Чийн өөрэн үлсээ өөрөө байалдан идзилэх байгуулах бүрэн гэрэхийн бичамд өгчүүн. Таны тушаалиг бэлүүлий ав. Гарч болно? Мэдлээ ав. Цагаад авгүйд ямаш ласин би зүйч цагаад анард? Барунгарийн хуссал үх гуул бол гунтай. Зүж дээмдээл хүрүүсэн намгийн зүй. Дээх гуул бол зүж цагаад хувьер хурндаа тараа гун хэвээрээлээн бай. Цагаадар дуд. Сагаады, энэ тулдан дээ ч бас яуу нь. Би бүх үхдүү даваад яуу нь. Чи дахин зүйч ахтагаа хэрэлдэг, зүйч ахтагаа маргалтгол энэ болуул, хадуух нь шийтгэлдэг эдгээ ойлгораа. Ойлгол даваа. Үгүйдээ. Өөлгөлөө ава. Тулгой. Өөлгөлөө. Би бол гави абайг болгийн хүсчээгээ шүүд ава. Чийн ата мүрдэж тулднаа. Би дуудгүүл. Хүдлэх болно. 1210-10-гав. Дурмсар, их хан, гарвисон яхавар. Хрээд мийг, дайлхар, их цэргээ байдла. Зай энэ байлдан яуахтай арийн үлсийгүүл Тимуугыд үлдэгээд явч байгаа. Үүрээхэн хамгийн баагдүү Тимуугыгүй олтчихан төрийн хэргийг засаж байгаараа гэж хэлж байгаа. Тэгээд үүрээн алаг байхаг гэдэг гүнжий Тимуугыг ахтаа тусалж байгаараа. 1215-нээ дурмсар. Арв нь аммогн дээр нэг шийц нэлтээ хрээцмийг дайлаар мордийг төрийн хэргийг дуу отчихандаа, тэмүүгээ отчихандаа айруудз бол ийгээд. Алагбихийг төмээ өөрээ хоноо аханг алагбихг гүнжийг нь гэж. Тусалч байгаа чайсан байгаа. Тэмүүгээд өнцэн дай өлсээ хэрхийг өгжээг уугаа наса Чингисан ураа боджиож гарахсан шээдүрэг чарахсан элээл. Юүрэн Чингисан яг гарахсан зэрмийн шээдүрээд өлж бүхэн Уруу боджиогаад гарахсан наса гадан бас өлсөөрөнээ тал нүүтэхийн заншлыг Дагсан. Тэмүүгээд шээдүрэг тихгээрг дэг. Хачууны их чигсан үлдэж болхол байсаж тээ. Гээл хачууны гээ аваад яхуу, хасар ийг яахуу. Тэмүүгээд отчихан болхол зэрг тэмүүгээг үлдээ. Зоо, тээн байгаа. Төрт царсарлы. Нэвтүрүүлгэн хамтарай ажилгч, Naming Hallдан Silk Road Residences Оронсуус нэдэсэлтөө мааших ваярлаа. Нэвтүрүүлгэн дооруугаа баанаар хэсгээс Улгчихж байгаа бүхэн, дэлгэрэнгүй Мэдээллийг ах болон чтогаа. Энэгээ дараагийн дуу гарараа, Эрхэн болцодсгай, байртай.