dzień dobry kochani obecnie zarówno w tych szkołach średnich w których drugiej klasy uczą się po gimnazjum jak również i w tych których drugiej klasy uczą się w szkole podstawowej często pytacie etapie romantyzmu fragmenty bądź całość nie boskiej komedii zygmunta krasińskiego jako nauczyciel wielokrotnie zetknęłam się z pytaniami dlaczego ta lektura co w tej chwili jest to że jest ciekawego niebywałego również zetknęłam się często z pewnymi narzekania mi być może wynikają one z tego że jest to typowy dramat romantyczny a zatem jego kompozycja jest fragmentaryczne ponadto moi drodzy krasiński kompozycji pisząc nie wyznaczył konkretnie sen czy aktów a jedynie niektóre z nich rozdzielał gwiazdkami tym bardziej więc trudno się to czyta zwłaszcza że jest to dzieło pełne odwołań i symboliki ja dzisiaj jednak chciałbym nagrać taką lekcję w której przybliżę wam historię męża hrabiego henryka i poety i jednocześnie odpowiem na pytanie co jest wyjątkowego w nie boskiej komedii być może powiecie od razu fakt że na to dzieło na charakter tego dzieła opublikowanego zresztą anonimowo dość wcześnie bo nasz zygmunt krasiński był zaledwie po 25 roku życia wpłynęła biografia tego poety i niewątpliwie tak biografia to ogromne znaczenie ale w przypadku nie boskiej komedii dużo jest takich interesujących punktów o których chciałabym zaczepić do których chciałabym się odnieść chociażby dlatego proszę państwa że później będziecie pytać o motywy do matury a to dzieło cóż uważam że warto jest uwagi na początek moi drodzy kilka słów tak naprawdę o powstaniu samego dzieła przede wszystkim zdarza mi się że wśród osób trochę mniej odczytanych nie boska komedia krasińskiego myli się z udziałem o podobnym tytule czyli powstałej w średniowieczu boskiej komedii dantego i to moi drodzy taka bardzo istotna uwaga boska komedia dantego z początku tak się nazywa jest to dzieło o tyle niezwykłe że w moim odczuciu bardzo wpłynęło na wyobrażenie wielu chrześcijan w zaświatach a także było dziełem przełomowym pod względem nadejścia nowej epoki literackiej jaką był renesans postanowiłam i kolejna lekcja poświęcona właśnie utworowi tamtego uważam że traktuje się w szkole po macoszemu jedynie we fragmentach umieszczając w podręczniku jakiś tekst z tej najbardziej zatrważające a ale jednocześnie najciekawszej części tejże boskiej komedii czyli inferno a więc piekło w każdym razie nasz średniowieczne renesansowy poeta pisząc swój utwór jeszcze nie nazwał go boskim to jest przydomek który o wiele wiele później nadali temu tworowi powiedzielibyście fani i podium wielbiciele tego geniuszu poetyckiego tamtego nie moi drodzy komedia również nie odnosiło się wówczas w tytule do tego że jest to jakiś szczególnie śmieszne zwłaszcza jeśli przeczytamy opis różnego rodzaju mąż zadawanych grzesznikom w kolejnych dziewięć kręgów piekła chodziło o to że utwór tym kończy się pozytywnie to się odbywało do takich teorii starożytnych których to komedia właśnie była utworem o szczęśliwym pozytywnym zakończeniu i teraz moi drodzy dlaczego krasiński się na to zdecydować dlaczego ten tytuł brzmi nie myślisz boska wielką literą komedia tam również moi drodzy nie ma niczego specjalnie zabawnego czy kończy się dobrze tak ale wyjaśni wam to dopiero w momencie kiedy będę rozmawiała zakończenie czwartej części a nie boska miał służyć podkreślenie że ukazane w tym utworze wydarzenia są zupełnie niezgodne z bożym planem są niemożliwe więc do realizacji i to z kolei wskazuje na fakt iż musimy o utworze krasińskiego rozmawiać się raczej w kontekście filozofii historii filozofii czyli filozofii historii a tak zwanego konkretnie pogląd które określamy jako prowincja lizbona do którego odniosę się w dalszej części mojego filmu moi drodzy jak już powiedziałam na wstępie być może czytając biografię zygmunta krasińskiego odnajdziecie w tej biografii mnóstwo takich śladów po których możemy pójść żeby odnaleźć jakieś odniesienia do tej biografii właśnie w otworze i to moi drodzy wspomnę tylko to co jest najistotniejsze otóż zygmunt krasiński faktycznie wywodził się z bardzo znanej arystokratycznej rodziny ale nie miał szczęścia do tatusia tatusia bowiem był to generał służący w wojskach cara był carskim moja listą i do tego był tatusiem o takich powiedziałabym nadmiernie nadmiernych skłonnościach do kontrolowania własnego syna i do tego żeby układać życie łącznie z tym że próbował zmusić a nie tylko powiedzmy za awansować do służby carskiej ale cześć przedstawiają ważne wydarzenia w historii polski w odpowiednim kontekście i tak na przykład przedstawiał zygmuntowi poglądy na temat powstania listopadowego nie tak jak dzisiaj znamy ze szkoły był to bohaterski zryw niepodległościowy ale raczej że było to takie piekielne rozwiązanie służące zniszczeniu idealnego chrześcijańskiego porządku nic więc dziwnego że szybko wystraszył zygmunta takim poglądem niż wszelkie ruchy rewolucyjne to w szczególności rewolucja francuska która oczywiście dążyła w bardzo krwawy sposób do zniesienia rządów arystokracji są także dla niego dla zygmunta ogromnym zagrożeniem tym bardziej że można powiedzieć iż także uzyta krasińskiego da się zauważyć w tym utworze takie przekonanie iż arystokracja chociaż siła niewątpliwie moralnie zepsuta i trochę taka błądząc a powinna jednak nadal stać na mapie czy tego porządku społecznego ponieważ została na tym stanowisku można powiedzieć pozostawione przez samego boga to jest taki trochę pogląd średniowieczny prawda władza pochodzi od boga i arystokracja ma tę władzę od boga więc tego porządku boskiego nie należałoby ruszać to nie oznacza oczywiście że kraśnicki nie dostrzegłem wad arystokracji o nich będzie mówił że nie boskiej komedii innymi słowy zygmunt po pierwsze próbował się całe życie oderwać od ojca i oczywiście od jego planów na przyszłość syna podróżował bardzo wiele europie obserwował różne ruchy także takie społeczne socjalistyczne takie dotyczące właśnie do zmiany zostaną rzeczywistości widział coraz bardziej to wzburzenie różnego rodzaju biednych ma społecznych czemu się było trudno dziwić no i narastało mam takie przekonanie że nadchodzi coś katastrofalnego coś strasznego coś co zniszczyły stary łatwo stary porządek świata i na pewno nie jest to dobre tym bardziej że wielu tych ruchach raczej pojawiały się takie poglądy nie do końca tożsame z poglądami krasińskiego jak już mówiłam władza restauracji utożsamianą w rodzinie krasiński z pewnością z chrześcijaństwem z bogiem i oczywiście arystokracji przypisywano tę rolę strażniczki nie tylko porządku i obyczajów ale właśnie chrześcijaństwa dlaczego proszę państwa o tym mówię ci nie podziela poglądy swojego ojca nie podzielał w pełni no ale oczywiście obawiał się tej nadchodzącej rewolucji i głównie można powiedzieć że to wpłynęło na powstanie dzieła w którym jest odpowiedź na pytanie czy rewolucja będąca krwawym rozrachunku ze starym porządkiem jest właściwą odpowiedzią na pytanie o dalsze losy świata poza tym nie boską komedie czytamy także z pewnego wyjątkowego względu zapewne czytacie ten utwór dopiero w chwili kiedy przeczytacie znane wybitne dzieła mickiewicza i słowa takiego zdołaliście się zapewne już przyzwyczaić do wizji poety który jest wierszem natchnionym idolem wodzem zdolnym poprowadzić lud na barykady i przewodzi temu ludowi tutaj widzę chociażby konrad trzeciej części dziadków tymczasem wizja poety i poezji romantycznej wiele krasińskiego bardzo daleko od tego odbiega poza tym jest to jedyny utwór tego okresu w którym mamy pokazane małżeństwo z pewnością słyszeliście już znane romantyczne powiedzenie co zgryźliwe że małżeństwo jest grobem miłości i faktycznie pewnie wielu utworach z tamtego okresu znajdziecie motyw małżeństwa ale cóż jakby na potwierdzenie tych słów ogromnej miłości małżeństwo głównego bohatera tego dramatu jest wyjątkowo nieudane i bardzo nieszczęśliwe w momencie kiedy bohater ma szansę aby uratować jest już zdecydowanie za późno i tak proszę państwa mamy tutaj kwestie rola poezji poeta w romantyzmie widziany oczyma zupełnie innego można powiedzieć autora jak również kwestia tej rewolucji społecznej i odpowiedzi na pytanie czy rewolucja faktycznie jest czymś dobrym i nowym czy jest tylko zamianą miejsc zanim jeszcze przejdę do treści nie polskiej komedii pragnę zauważyć że trudno zrozumieć historię tego utworu bez wspomnienia o niezwykle popularnych poglądach z filozoficznych tamtej epoki czyli poglądach georga h k i l podkreślał że rzeczywistość staje się w sposób cykliczny a certain proszę państwa może przypominać troszeczkę gdybyśmy chcieli namalować schemat trójkąt o trzech różnych wierzchołkach ale zawsze spotyka się z antytezą czyli określony jakiś sposób bycia ustrój ideologia spotyka się zawsze ze swoim przeciwieństwem aby rzeczywistość mogła się rozwijać się muszą ze sobą zetrzeć i potem starcie oczywiście wyłonić z siebie tak zwaną syntezę jak za chwilę zauważycie w dramacie krasińskiego te są z pewnością jest henryk i jego poglądy arystokraty antytezą jest całkowitym przeciwieństwem będzie pankracy i rewolucja a wreszcie syntezą będzie sam chrystus czyli odpowiedź na pytanie o dalsze losy rzeczywistości oraz z całego świata na początku dwie pierwsze części nie polskiej komedii często określa się mianem dramatu rodzinnego hrabiego henryka występują tutaj pod takim specyficznym określeniem czyli mąż i na początku dramatu dowiadujemy się że w życie męża zainspirowały siły nadprzyrodzone z jednej strony mamy anioła stróża który wróży mężowi dobrą małżonkę dobrą kobietę ale z drugiej strony mamy ingerencji silnie czystych diabłów które starają się wskrzesić wszystko to co zniszczyć muzyka wewnętrznego open a zatem proszę państwa starają się wskrzesić takiego taki widziałem taką wizją przepięknej dziewicy poezji która będzie go mam i ci kupić legendę jest przekonany że jest poetą że ma ogromny dar poetycki nie wypchanego w piekle orła który jest oczywiście takim symbolem sławy i naturę która jest takim odwróconym obrzydliwym obrazem edenu czyli takiego powiedzielibyśmy raju i arkadii i rzeczywiście w pierwszej części dochodzi do ślubu henryka i marii i są w sobie bardzo bardzo zakochani ale tutaj już moi drodzy zaczynają ingerować siły nieczyste już proszę państwa mnie w nocy poślubnej do tej komnaty małżonków zakrada się tam mara zaczarowana przez siły piekielne dziewica która mam i henryka i prowadzi daleko daleko do ogrodu można to przejmować się raczej symbolicznie proszę państwa może właśnie dlatego tego że henryk w kochając szczerą romantyczną miłością widział swojej żonie kogoś kim maria nie była bardzo szybko to rodzinne szczęście rzeczywiście się kończy gdyż maria jest kobietą powiedziałabym praktyczną ona zajmuje się domem zajmuje się sprawami bardzo przyjemnym i a nasz że tak powiem nie do końca uzdolniony poeta czy też pseudo poeta poszukuje w życiu właśnie takich nadmiernych wzruszeń takich poetyckich uniesień a przecież życie przyziemne tego dostarczyć nie może chyba najboleśniej że słowa jakie może usłyszeć kobieta padają z ust henryka w czasie jednej z takich rozmów tutaj parafrazuję nie powtórzę dokładnie ale henryk mówił mniej więcej do żony coś takiego że uważa myśli czy wydaje mu się że powinien ją kochać maria jest przerażona dostrzega oczywiście swoje braki nie ma takiego poetyckiego natchnienia i wyrobienia a może właśnie tak wzruszeni takich emocji poszukuje no i te emocje oczywiście dostarcza mu szatańska dziewica poezja która prowadzi do ostatecznie na manowce punktem kulminacyjnym tego całego zamieszania moi drodzy jest chrzest jerzego stanisławowa czyli syna henryka i marii na którym to się uda to się nie zjawia a dlaczego się nie zjawia no bo oczywiście jak to napisał kiedyś jeden z moich uczniów ale proszę tego nie stosować wypracowaniu mąż lata dziewicami podczas montażu tak jak przeczytałam długo się śmiałam i jak widzicie długo to pamiętam niemniej wprowadzając wszystko na właściwe tory chodziło o to że oczywiście znowu henry przestańcie wiceprezes kuszony a tak naprawdę opętany przez siły szatańskie i kiedy został wprowadzony na skraju przepaści na cmentarz okazuje okazało się zobaczył wtedy prawdziwe oblicze tego widziała że to był taki potworną obrzydliwą kościotrup ponieważ mamy tego zwiodło że przysięgał jej wcześniejsze za nią wszędzie się uda no to teraz oczekiwało powiedział że rzuci się w przepaści popełnił samobójstwo no to byłoby ukoronowanie działań szatańskich sił ale tutaj znowu pojawia się anioł stróż przypomina mu o obowiązkach domowych o rodzinie i hrabia henryk wraca a co się dzieje podczas chrztu nieszczęsna maria zrozpaczona brakiem męża przy chrzcie własnego dziecka podchodzi do kołyski wbrew woli księża błogosławi dziecko tak aby było po to by ojciec ją kochał wkrótce proszę państwa następuje jeszcze bardziej dramatyczny kres tego małżeństwa a mianowicie maryja która dostrzega swoją no cóż nie poetycko gość bardzo kocha swojego męża nie szczęśliwa z powodu tej utraconej miłości popadamy w obłęd i do domu obłąkanych zostaje odwieziony gdzie umiera ale umiera tak niemalże w ramionach swojego męża który nareszcie oczyszczony z tego nie czystego widziałam dziewicy wreszcie przekonany o tym że no to nie to samo co ja to nie było to co trzeba chcę ratować rodzinę ale jest już za późno na to i tak sobie żyją wspólnie z tym swoim synkiem ojcem ale tak mniej więcej 10 lat po pogrzebie mama i zaczynają dziać się kolejne zaskakujące wydarzenia dziecko faktycznie przejawia ogromny talent poetycki jest w stanie wygłosić że tak powiem no taką improwizacji można powiedzieć mało tego kiedy przybywają na cmentarzu przy grobie magii dziecko rozmawia z duchami powtarza to co powiedziała mama widzi przyszłość a jednocześnie traci wzrok i to jest proszę państwa taki nawiązanie do faktycznego stanu samego krasińskiego z góry też miał problemy że mam niemniej niema dla ojca ratunku to troszeczkę bardziej widzę tak w kierunku takich starą greckich powiedziałabym przekonań które znacie chociażby tragedii są w usa pamiętajcie że na przykład teraz już wiesz czym był także ślepy co oznaczało że jest zamknięty dla tego co powierzchowne co jest związane z tym światem a dostrzega dalej w przyszłość widzi ale to jest moja taka subiektywna interpretację i teraz kochani co się dzieje otóż również w tej części wiemy że to się już dzieje coś ma się zbliżać jakieś wielkie wydarzenie i chyba dostrzega walkę orła z mężem to jest symboliczna walka bowiem za moment okaże się że ten dzielny waleczny orzeł reprezentuje symbolicznie arystokrację których się wywodzili się wąż będzie reprezentował rewolucjonistów czy i największą siłę która powstaje przeciwko arystokracji i faktycznie trzecia część to jest już część w której widzimy że hrabia henryk stoi na czele obozu arystokratów ludzi broniących się przed rewolucją którą reprezentuję z kolei pankracy i często klienci są zgromadzeni w okopach świętej trójcy to nie jest przypadkowe miejsce to jest bardzo ważne historyczne miejsce jednocześnie świadczy o tym że arystokracja jaka by nie była to jednak broni wartości chrześcijańskich bo z kolei rewolucjoniści pod wodą pankracego dążą między innymi do zniszczenia chrześcijaństwa i moi drodzy arystokracja pokazana w tych częściach to nie są ludzie bez wad tym bardziej że w trakcie tej rewolucji pokazują bardzo dużo tchórzostwa i takiej powiedziałabym chęci do poddania się i układania się z rewolucjonistami oni są nawyki do takiego wygodnego trybu życia i tak naprawdę boją się nie chcą tej walki nie rozumieją co się dzieje jak bardzo ważne są w tej chwili takie podstawy powiedziałabym obywatelski nie ale takie bohaterskie i to moi drodzy hrabia henryk który skutecznie namawia ich do walki a nawet w momencie tej ostatecznej bitwy lekarzem zwłaszcza prawda my służą temu wynieść jadło napoje wódkę prawda żeby jednak tych ludzi wzmocnić potrzeb i dodać takiego ducha walki nie jest ok racja nie popisała się na tle dziejów mają na sumieniu bardzo dużo grzechów i hrabia henryk jest tego doskonale świadomy ale podkreślam on nadal uważa że arystokracja jaka by nie była jest siłą przewodnią narodu i powinna stać na jego czele bo tak chciał sam bóg i teraz moi drodzy hrabia henryk udaje się w przebraniu wprowadzane przez przechodzę do obozu rewolucjonistów i to co tam widzisz jest rzeczywiście przerażające a nawet w niektórych miejscach pojawiają się takie opisy epizody które może jakiś sposób w jaki są karykatura tego co działo się podczas rewolucji francuskiej a więc taniec wolności czapki chińskie różnego rodzaju zachowania i oczywiście co się dzieje w tym obozie rewolucjonistów mordy grabieże wolna miłość czy rewolucjoniści są też wobec siebie lojalni no to nie są ludzie godni poważania tym bardziej że w ich wewnętrznych tych grupach to są także ludzie działający powiedziałabym sabotażowe na przykład żydzi którzy udają że przeszli na stronę rewolucji tak naprawdę spotykają się potajemnie czytając talmud i uważają że rewolucjoniści pod wodą pankracego doprowadzą do tego porządku a następnie zapanuje oni przejmą władzę zapanuje nowy ład oparty na talmudzie tutaj taka mała sugestia proszę państwa są głosy że krasiński był antysemitą pokazał krzysztof bardzo negatywnym świetle natomiast moi drodzy sam generator wyłączy i który jest również członkiem tego obozu rewolucjonistów w trakcie jednej ze swoich wypowiedzi także podkreśla że on ci ten motor nie może się z nim równać to nie o to chodzi jedynym wizjonerem który upatrujemy szans na nowy lepszy świat oczywiście bez chrześcijaństwa i bez boga jest sam pankracy ale on się dystansuje do tego brutalnego tłumu to jest tylko siła powiedziałabym fizyczna którą on wykorzystuje do przeprowadzenia własnej wizji rzeczywistości tak kluczowym momentem w tym dramacie jest spotkanie obydwu wrogów kiedy to w wybiera się nasz pankracy jego imię jest znaczące po grecku oznacza władcy świata pan to kratos ale wybiera się do krwiobiegu henryka negocjacje tak naprawdę chcesz przekonać hrabiego do przejścia na jego stronę tutaj jest bardzo do dyskusji z punktu widzenia całej tej filozofii dramatu bowiem przekazują sobie swoje wątpliwości i tak jak powiedziałam henry oczywiście uważam że władza pochodzące od boga na restauracji to jest coś czego się nie powinno kwestionować arystokracja jaka by nie była z trzeba wolności ojczyzny trzeba najważniejszych ideałów z kolei o czym krajach przyjmuje argumenty pankracego że arystokracja zaliczyła ogromny moralny upadek tam są wymienione konkretne bardzo brutalne przykłady że należy zniszczyć ten porządek i przeprowadzić nowy ład świata w którym wszystko będzie zdaniem pankracego sprawiedliwe i dochodzą do żadnego konsensusu te rozmowy oczywiście kończą się fiaskiem no i proszę państwa ostatecznie dochodzisz do tej najważniejszej bitwy która jest ogromną porażką was arystokratów właśnie być może dlatego że oni zamiast się bronić po prostu uciekają próbuję prosić o łaskę mają też za złe henry kobietą nie chcę poddać ale henryk jest kanale świadom że jeżeli nawet byście chcieli poddać to i tak zostaną zabici więc jedyne co mogę zrobić to zginąć z honorem w trakcie bitwy umiera ojciec ginie z kolei hdr widząc już rewolucjonistów wybierających się do baszty świętej trójce niezdecydowanie także postanawia że nie da się żywcem wrzuca płaszczyźnie i rzuca się prawda z tejże wieży popełniają samobójstwa i faktycznie na sam koniec pankracy brazylii bernardo wchodzą na szczyt tej baszta wszystkich tych którzy metaforycznie wywieszają białą chorągiewkę czeka okrutna śmierć żadnej litości jeszcze taki dyskomfort i w tym momencie następuje niewiarygodne zjawisko które widzi wyłącznie pankracy bolało nawet tego nie dostrzegamy wręcz gdy i domu proszę państwa w morzu krwi po tej podłodze to jest tak straszne widok można powiedzieć i nagle w tym film pankracego razi widok jezusa oślepia go a następnie powoduje że pankracy umiera w ramionach leonarda ze słowami po łacinie galilejczyka zwyciężyłeś to są te słowa historyczne wypowiedziane przez jednego z serca g2a postawę w momencie przegranej bitwy galilejczyka zwyciężyłeś wielcy jezu zwyciężyłeś i teraz moi drodzy wyjaśnienie tej sceny o co tutaj chodzi wróci myślami do tego co powiedziałem o tej słynnej promenadzie hebrajskiej i syntezie którą jest chrystus i teraz do pojęcia historii filozofii czyli historia zofia w której kluczowym ewidentnie kluczowym pojęciem jest tak zwany prowincja nim to jest takie przekonanie moi drodzy że bóg stworzył świat i chociaż nam się wydaje że tego nie ma to on bardzo dyskretnie ingeruje w rozwój poprzez poszczególnych ogóle postaci poszczególne wydarzenia i w momencie kiedy temu układowi moralnemu porządkowi świata ktoś zagraża ktoś przekracza tę granicę ustanowione przez boga to ta ingerencja jest bardzo gwałtowna i wyrazista i tak właśnie w tej końcowej fenomenalnej scenie i jezus obrazi naszego pankracego to jest taka apokalipsa ale to jest apokalipsa wyłącznie dla świata który chcieli stworzyć rewolucjoniści jezus bowiem pojawiające się przed oczyma pankracego niejako jest takim wykrzyknikiem mówiącym za daleko się posunąłeś nie dam nie pozwolę ci niszczyć tego porządku świata za ingeruje i pozostawia stanowczo granice nie zmienisz tego to jest też ostrzeżenie moi drodzy przed każdą inną próbą rewolucji i zmiany zastanego porządku świata takie po grożenie palcem i powiedzenie nie to się w ogóle nie spodoba to jest niezgodne z bożym planem to jest coś szatańskiego diabelskiego i nie możesz się temu poddać bóg zainterweniuje nie pozwoli ci na to i tak moi drodzy krasiński odpowiada na pytanie o to czy rewolucja będąca de facto zamiana miejsc w jego dramacie kiedy to lokalne służący różnego rodzaju rzemieślnicy zaczynają się bawić prawda jeść mają rozrywkę podobnie jak panowie taką której kiedyś zazdrościli to nie jest żadne rewolucja że ten nowy bohater nowy porządek bo nie może być nowego porządku świata bez boga mówi wyraźnie krasiński i ostrzega że każdy kto próbuje się porwać na tę ideę świata właściwie której bóg jest to dominantą jest skazane na porażkę tak to mniej więcej proszę państwa to zapamiętać a ja dziękuję wam za uwagę