Sinir Hücresi ve Uyarılabilir Doku

1. Giriş

• Sinir hücresi konusunun işlenmesi
• Amaçlar:
  • İstirahat potansiyeli, aksiyon potansiyeli ve sinyal iletim yollarının açıklanması
  • Konverjans ve diverjans terimlerinin tanımlanması

2. Sinir Hücresi ve Zar Potansiyeli

• Zar potansiyeli, hücre içi ve dışı iyon dağılımına bağlıdır
• Polarizasyon:
  • Pozitif ve negatif iyonların dağılımı eşit değil
  • Kas ve sinir iletimi için önemlidir
• İyonlar:
  • Sodyum (Na+) ve potasyum (K+) önemli katyonlardır
• Sodyum-Potasyum Pompası:
  • Aktif taşımayı sağlar

3. İstirahat Membran Potansiyeli

• Hücre içinde -70 mV civarında bir potansiyel vardır
• Potasyum iyonları hücre dışına çıkarken sodyum iyonları içeri girmektedir
• İstirahat Potansiyelinin Özellikleri:
  • Negatif yüklerin dışarıda, pozitif yüklerin içeride yoğunlaşması
  • Aktif taşıma ile potasyum ve sodyum iyonlarının konsantrasyon farkı oluşturması

4. Aksiyon Potansiyeli

• Uyarı geldiğinde hücre zarındaki değişiklikler
• Depolarizasyon:
  • Hücre içine sodyum iyonları girmesi ile zar potansiyelinin artması
• Eşik Değeri:
  • -55 mV civarında olduğu zaman aksiyon potansiyeli oluşur
• Hiperpolarizasyon:
  • Potasyum iyonlarının dışarı çıkması ile zarın daha negatif hale gelmesi

5. Sinyal İletimi

• Aksiyon potansiyeli, sinir boyunca ilerler ve tetikleyici bölgelerde açılan kanallar aracılığıyla iletilir
• Sıçrayıcı İletim:
  • Aksiyon potansiyelinin akson boyunca atlamalı olarak iletilmesi
• Refrakter Dönem:
  • Aksiyon potansiyeli sonrası hücrenin yeniden uyarılma yeteneği

6. Sinaps ve İletim

• Sinaps: Sinir hücresi ile diğer hücreler arasındaki bağlantı
• Kimyasal İletim:
  • Nörotransmitterlerin salınması ile sinyal iletimi
  • Asetilkolin gibi nörotransmitterler uyarıcı veya inhibe edici etkiler gösterir
• Presinaptik ve Postsinaptik:
  • Presinaptik uçta nörotransmitterlerin depolandığı veziküller bulunur

7. Konverjans ve Diverjans

• Konverjans:
  • Farklı kaynaklardan gelen sinyallerin bir noktada toplanması
• Diverjans:
  • Tek bir sinyalin birden fazla noktaya dağılması
• Sinir sisteminde önemli rol oynar, farklı alanlara uyarılar iletilebilir

8. Sonuç

• Sinir hücresinin işlevleri, potansiyel değişiklikleri ve sinyal iletimi karmaşık süreçlerdir
• Uyarılabilir dokunun anlaşılması, sinir sisteminin genel işleyişini anlamamıza yardımcı olur.