Hoofdstuk 3: Stofklassen en hun naamgeving

Introductie

• Basiskennis noodzakelijk voor dit hoofdstuk is beschikbaar in de instapcursus.
• Leerdoelen van het hoofdstuk zijn aangegeven.

Moleculen en Stoffen

• Chemie behandelt kleine moleculen opgebouwd uit atomen.
• Moleculen komen vaak voor als mengsels (bijv. water in de zee).
• Belangrijke vraag: wat is het verschil tussen een mengsel en een zuivere stof?

Zuivere Stoffen

• Zuivere stof: komt alleen voor als een enkelvoudig of samengesteld molecuul.
  • Voorbeeld: Glas water (H2O) is een zuivere stof.
  • Voorbeeld: Puur natriumchloride is ook een zuivere stof.
• Zuivere stoffen kunnen ingedeeld worden:
  • Enkelvoudige stoffen: opgebouwd uit één atoomsoort (bijv. Neon, Cl2).
  • Samengestelde stoffen: opgebouwd uit meerdere atoomsoorten (bijv. H2O).

Brutal Formule

• De Brutal formule geeft weer welke atoomsoorten in een stof voorkomen en hun aantallen per molecuul.
  • Molecuulformule: voor covalente verbindingen.
  • Verhoudingsformule: voor ionenverbindingen.

Voorbeelden van Zuivere Stoffen

1. Neon: Enkelvoudige stof, bestaat uit één atoomsoort.
2. Chloorgas (Cl2): Enkelvoudige zuivere stof, bestaat uit twee atomen Cl.
3. Water (H2O): Samengestelde zuivere stof, uit H en O.

Moleculaire en Verhoudingsformules

• Neon: geen verbinding, niet moleculair.
• Cl2: covalente binding, molecuulformule.
• H2O: covalente binding, molecuulformule.

Vragen voor Begrip

1. Enkelvoudige stoffen zijn altijd atomen: Fout (bijv. Cl2 is een molecuul).
2. Samengestelde stoffen zijn altijd moleculen: Niet volledig (bijv. NaCl is een ionenverbinding).
3. Meerdere atoomsoorten kunnen geen zuivere stof zijn: Fout (bijv. H2O is een zuivere stof).
4. Één atoomsoort kan niet samengestelde zijn: Juist.
5. NaCl in water is een samengestelde zuivere stof: Fout (het is een mengsel).

Oxidatiegetal

• Oxidatiegetal: het aantal elektronen dat een atoom opneemt of afgeeft.
• Geheel (ionbinding) vs. gedeeltelijk (covalente binding).

Vuistregels voor Oxidatiegetallen

1. Enkelvoudige stof = oxidatiegetal 0.
2. Monoatomisch ion = oxidatiegetal gelijk aan de lading.
3. Som van oxidatiegetallen in een verbinding = 0.
4. Som van oxidatiegetallen in polyatomische ionen = gelijk aan de lading van het ion.
5. Waterstof = +1 in verbindingen.
6. Zuurstof = -2 in verbindingen (behalve peroxiden).
7. Oxidatiegetal van atomen uit groep 1a, 2a, 3a = groepsnummer.

Voorbeeld: Oxidatiegetal van Koolstof in Ethanol

• C2H5OH: berekening van oxidatiegetal van koolstof aan de hand van oxidatiegetallen van H en O.

Stofklassen binnen Anorganische Chemie

Inorganische stoffen

• Onderscheid tussen anorganische en organische stoffen.
• Anorganisch: zuren, hydroxiden, oxiden, zouten.

Oxiden

• Metaaloxiden: ionbinding en verhoudingsformule.
• Niet-metaaloxiden: covalente binding en molecuulformule.

Hydroxiden

• Bevatten OH-groep: natriumhydroxide, calciumhydroxide etc.

Zuren

• Binaire zuren: twee atoomsoorten (bijv. HCl).
• Ternaire zuren: drie atoomsoorten (bijv. H2SO4).

Zouten

• Gecombineerd met metaal of ammonium-ionen en zuurrest.

Hydraten

• Verbindingen met watermoleculen (bijv. CuSO4·5H2O).

Coördinatiegetal

• Aantal liganden aan een metaal.

Oefeningen

• Beoordeel je kennis door oefeningen te maken en vraag bij onduidelijkheden.