Overview
Tinalakay sa leksyong ito ang simula ng kolonyalismo at imperialismo sa Asya, mga motibo, paraan ng pananakop, at epekto nito sa kasaysayan ng mundo.
Ekspedisyon ni Magellan at Unang Kristyanisasyon
- Sinimulan ni Magellan ang paglalakbay noong 1519 upang marating ang Molucas (Spice Island).
- Dumating si Magellan sa Pilipinas noong Marso 16, 1521.
- Unang misa at binyag sa Kristyanismo sa Cebu noong Abril 14, 1521.
- Labanan sa Mactan noong Abril 27, 1521 kung saan napatay si Magellan.
- Si Lapu-Lapu ang itinuturing na unang bayani ng Pilipinas.
Pagtuklas at Kalakalan ng Spices
- Ang Molucas ay tinaguriang Spice Island na puno ng mahahalagang pampalasa tulad ng nutmeg, cloves, cinnamon, at pepper.
- Ang spices ay itinuturing na kasinghalaga ng ginto at ginagamit sa pagkain, gamot, at pabango.
- Tatlong pangunahing ruta ng kalakalan: Hilagang Ruta (China-Konstantinopol), Gitnang Ruta (India-Ormuz-Aleppo), Timog Ruta (India-Red Sea-Alexandria).
Panahon ng Eksplorasyon at Mga Kagamitan
- Nagsimula ang eksplorasyon dahil sa paghahanap ng mga bagong ruta para sa spices.
- Mga gamit: Kompas, cross-staff, mapa, astrolabe, caravelle (uri ng barko).
- Mga bansang nanguna sa eksplorasyon: Portugal, Spain, France, Netherlands, Great Britain.
Kolonyalismo: Kahulugan at Motibo
- Kolonyalismo: Pagsakop at pamamahala ng makapangyarihang bansa sa mas mahinang bansa.
- Tatlong motibo: God (Kristyanismo), Gold (kayamanan), Glory (karangalan).
- Ang kolonyalismo ay ginagamit upang mapalawak ang industriya, kalakalan, at relihiyon ng mga Europeo.
Imperialismo: Kahulugan at Uri
- Imperialismo: Sapilitang pagkontrol ng makapangyarihang estado sa mahihinang bansa.
- Uri ng pananakop: kolonyalismo, protektorado, economic imperialism, sphere of influence, concession, extraterritoriality.
- Dalawang paraan ng kontrol: direct (tuwiran), indirect (di-tuwiran).
Epekto ng Kolonyalismo at Imperialismo
- Ang pananakop ay nagdulot ng pagkuha ng likas na yaman, pagbabago sa kultura, at kompetisyon ng mga bansa sa paramihan ng kolonya.
- Nabago ang pamumuhay, pamahalaan, at kultura ng mga nasakop na bansa.
Key Terms & Definitions
- Kolonyalismo — patakaran ng pagsakop at pamamahala ng isang bansa sa mas mahinang bansa.
- Imperyalismo — sistematikong pagpapalawak ng kapangyarihan ng isang bansa sa iba sa aspetong politikal, ekonomiya, at kultura.
- Protektorado — bansa na pinamumunuan pa rin ng lokal na pinuno ngunit kontrolado ng makapangyarihang bansa.
- Economic imperialism — kontrol ng mga dayuhang negosyante sa ekonomiya ng mahinang bansa.
- Sphere of Influence — teritoryo na nasa ilalim ng impluwensya ng makapangyarihang bansa.
- Concession — eksklusibong karapatan ng dayuhang bansa na gamitin ang yaman ng mahinang bansa.
Action Items / Next Steps
- Gamitin ang Venn Diagram upang ipaliwanag ang ugnayan ng kolonyalismo at imperialismo.
- Sagutin ang mga tanong ukol sa motibo, epekto, at paraan ng pananakop.
- Maghanda para sa pagsusulit tungkol sa mga terminolohiya at pangunahing kaganapan sa eksplorasyon.