Dzień dobry. Tematem dzisiejszym są skutki odkryć geograficznych. Zapraszam do oglądania. Przed dotarciem Europejczyków, głównie to Kolumba, bo od niego się przecież wszystko zaczęło, do terytorium amerykańskiego zamieszkiwało je dużo cywilizacji.
Takie najważniejsze cywilizacje, które my sobie omówimy, są to cywilizacje Azteków, Majów oraz Inków. I tutaj jest dosyć istotna rzecz, ponieważ te cywilizacje jako skutek, można by od razu było powiedzieć, niestety zostaną wybite przez Europejczyków, o czym jeszcze dzisiaj będę starał się powiedzieć. Cywilizacje te starały się jakoś ze sobą współpracować.
chociaż Aztekowie może niekoniecznie, i doprowadzało do tego, że zaczęli właściwie to wszyscy na jednym poziomie żyć. Mieli bardzo szeroko rozwinięte rolnictwo, hodowali lamy, alpaki czy też inne zwierzątka, budowali wielkie piramidy schodkowe. Tutaj zresztą możecie zobaczyć sobie piramidy w Paleng czy też w Tikal. które są autorstwa Majów.
A jak już przy tych Majach jesteśmy, parę słów należy im poświęcić. Oni są podobni do starożytnej Grecji. Budowali podobnie taką cywilizację jak i Grecy, tworząc tak zwane państwa-miasta.
Czyli wiele różnych ośrodków, które ze sobą starały się współpracować, mieli podobne praktyki religijne, mieli podobny system wierzeń. Natomiast poza tym oczywiście mieli bardzo szeroko rozdjętą matematykę, używali na przykład takiego czegoś jak zero, czego w Europie jeszcze wtedy po prostu nie znano. Kolejny taki element, który warto byłoby o Majach powiedzieć, jest to też kalendarz. Kalendarz Majów, zresztą Wy pewnie nieraz słyszeliście o jakichś końcach świata.
Jeden miał być 21 grudnia 2012 roku. Oczywiście nie było końca świata, ponieważ ten kalendarz, który skończył się w tym czasie, skończył się z powodu europejskich, ponieważ Europejczycy wybili Majów i ci dalej nie mogli tego kalendarza tworzyć, nie mogli z niego korzystać. Idziemy sobie teraz do państwa Asteckiego.
są bardzo brutalnym, powiedzmy, że krajem, cywilizacją, który będzie najsilniejszym krajem właściwie w tej Ameryce Środkowej, w których oni się będą tworzyć. Zresztą to na zdjęciu teraz będziecie widzieli. Aztekowie zamieszkiwali teren Meksyku, głównie Meksyku i tam również budowali takie piramidy schodkowe. Tutaj widzimy ich taką rekonstrukcję stoicy, czyli Tenochtitlan.
Na jednej z takich piramid schodkowych, właśnie w Tenochtitlan, składano bardzo krwawe ofiary z ludów, które zostały przez Azteków. po prostu podbite. Tutaj nie będziemy mówić szczegółów, bo to jest dosyć ciężki temat i bardzo brutalny. Inkowie.
Inkowie, czyli trzecia cywilizacja, oni tworzyli coś, czego nie było widać na przykład u Majów oraz u Azteków. Ponieważ przede wszystkim zamieszkiwali oni Andy, czyli teren górzysty, więc żeby połączyć się z jedną częścią przełęczą czy też jedną częścią skalną na drugą, budowali wielkie, wiszące mosty. Jak powstawały?
Ja Wam tego nie powiem, ale możecie. Możecie sobie zobaczyć. Pokażę Wam to na bardzo takim szybkim, przyspieszonym filmie. Także oglądamy krótki filmik o wiszących mostach, jak powstają dzisiaj i tak pewnie powstawały niegdyś.
Ciach! Inkowie mieli dobrze rozwiniętą pocztę, nawet bardzo dobrze. Trzeba było podróżować, wykonywać pewne rozkazy czy też polecenia, ale też wykorzystywali lamy, alpaki do transportu.
Więc można było w ten sposób również działać i funkcjonować. Wszystko co piękne niestety szybko się kończy, a dla Majów, Azteków i Inginków skończyło się niezwykle szybko, ponieważ po przybyciu do Ameryki Europejczyków, a dokładniej to Hiszpanów, Hiszpanie bardzo brutalnie zaczęli pacyfikować tamtejsze ludności. ludności.
No niestety, robili to w sposób bardzo krwawy. Byli konfistadorzy, którzy no niestety, ale bardzo mocno wbili się negatywnie oczywiście w historię i o tych konfistadorach, czyli takich hiszpańskich, może nie odkrywcach, ale brutalnych najeźdźcach parę słów musimy sobie powiedzieć. Dwóch takich panów, którzy są konfistadorami musimy sobie omówić i poświęcić im parę chwil. Pierwszym jest Hernán Cortés. To jest człowiek, który opanował państwo Azteków.
Aztekowie, jak już mówiłem wcześniej, byli takim bardzo silnym krajem, na silniejszym, na terenie współczesnego Meksyku położonym i bardzo brutalnie traktowali inne, mniejsze cywilizacje, inne, mniejsze plemiona, ludy. Dlatego też, kiedy Cortez pojawił się na terenie Ameryki Środkowej, zjednoczył sobie część tych plemion tubylczych, które chciały się odwdzięczyć za te lata tragedii, którą Aztekowie im gotowali. No i niestety rozpoczął się pogrom.
Hernán Cortés pojawił się w państwie asteckim u króla Montezumy II. Nawet były takie gry powstające, które mówiły o skarbach Montezumy, o jakichś wielkich pokładach złota i srebra, ale to jest zupełnie inna bajka. Natomiast sam Montezuma II przyjął Cortés jak przyjaciel.
Cortés jak przyjaciel go uwięził. Więc generalnie później po walkach Montezuma ginie. Sam Cortés wychodzi właściwie to z państwa asteckiego z niczym.
Dziękuję. I wraca w roku 1521, podbijając właściwie całą stolicę, zdobywają, bo przez oblężenie, czyli ten Tenochtitlan, zabija kolejnego króla Asteckiego i niestety kończy się historia tego ludu, ponieważ zostaje on całkowicie podporządkowany ludom europejskim. Ale teraz pytanie, jak on tego dokonał, mając kilkasetek ludzi, a Asteków liczących nawet kilkaset tysięcy ludzi? No pamiętajcie o tym, że my mamy kolor biały skóry, oni są czerwonoskórzy.
W związku z tym niektórzy z nich, z tych Azteków, ogólnie z tych ludów, wierzyli, że jesteśmy jako Europejczycy, a dokładnie jako Hiszpanie, bogami. Podróż troszkę trwa, oni są brudni, zarośnięci i mają broń palną, czyli błyskawicę, które było jednym z elementów, powiedzmy, wierzeń tamtejszych ludów, więc bardzo łatwo było sobie podporządkować tego typu cywilizacje. Później jeszcze Cortez w latach 30. podbija cywilizację Majów.
Kolejnym takim konkwizytorem był Francisco Pizarro. To jest człowiek, który podbija Inków, zdobywa ich stolicę, czyli Cusco i to jest bardzo nieprzyjemny moment, ponieważ sam Pizarro uwięził ich króla Atahualpę, tego pana, którego widzimy tutaj na wizerunku i powiedział, że dopóki się trzy pomieszczenia złotem nie wypełnią, to on go nie uwolni. No i Inkowie, jak posłuszne baranki, wypełnili trzy pomieszczenia złotem i srebrem, a Atahualpa i tak zginął, bo został zamordowany.
Więc no niestety, ale Pizarro jako, powiedzmy, bardzo brutalny analfabeta, bo nie potrafił pisać i czytać, tak w formie ciekawostki bardziej, doprowadził do właściwie upadku cywilizacji Inków. No niestety, zagładan Indian, tak zwanych Indian, o czym mówiłem przy okazji lekcji poprzedniej, trwała dosyć długo i poprzez kilkadziesiąt kolejnych lat mówi się o tym, że prawie 90% mieszkańców zostało wymordowanych, albo wziętych w niewolę, albo... Mieszkańców, którzy zginęli w ciężkich warunkach pracy niewolniczej w kopalniach lub np.
poprzez choroby, które do Ameryki zostały przywiezione, a były to na przykład taki tyfus, ospa, cholera itd. Te choroby były po prostu nieuleczalne i trzeba było z nimi walczyć, a dokładnie to te choroby wybiły też m.in. te ludy tubylcze. Jak już mówiłem, niewolnictwo zaczyna się na wielką skalę rozwijać.
Hiszpanie i Portugalczycy zaczynają się bogacić. tworząc ogromne kolonie, czyli tak jakby tereny zamorskie, które są pod ich kontrolą, które są dosyć mocno eksploatowane, czyli w taki sposób, że zaczyna się wykorzystywać tamtejszych ludzi do pracy na przykład na plantacjach, czyli takich rozległych terenach, na których na przykład albo uprawiano bawełnę, albo trzcinę, albo po prostu tytoń. I to powodowało, że ludzie pracując tam, no niestety byli podporządkowani woli tych białych ludzi. I to niestety jest jako taki negatywny skutek. wszystkich tych odkryć geograficznych, o których właściwie powiedziałem.
Kolejny element jest taki, że zaczęto tworzyć nowe szlaki handlowe. Zdobyto wiedzę o tym, jak dopłynąć do Indii, czyli omijając te tereny tureckie, z których Turcy pobierali dosyć duże opłaty, o czym mówiłem wcześniej. Przywieziono do Europy nowe, powiedzmy, że towary w postaci kawy, herbaty, pomidorów, kukurydzy, to jest tytoniu.
Sprowadzono też nowe zwierzęta. Jak te lamy, alpaki, z kolei do kolonii trafiły kury, trafiły owce, trafiły kozy, czyli coś czego oni tam po prostu wcześniej nie znali. Hiszpania oraz Portugalia bardzo szybko się wzbogaciła, no niestety kosztem innych krajów europejskich, ponieważ bardzo szeroki napływ kruszców w postaci złota i srebra spowodował bardzo duże niestety problemy w Europie, ponieważ była tak zwana rewolucja cen. Ceny wariowały, za dużo tych złotych, srebrnych kruszców się pojawiło w Europie. No niestety spowodowało też to, że Europa podzieli się na dwie części.
Tą prężnie rozwijającą się zachodnią i tą mniej prężnie bądź po prostu odstającą od tej zachodniej. I ten proces nazywa się dualizmem gospodarczym w Europie. Czyli, że my jesteśmy na tej wschodniej części i my się rozwijamy troszeczkę gorzej. Kolejnym aspektem jest to, że kiedy Hiszpanie i Portugalczycy zaczęli przewozić srebrą, złoto, ogólnie te kruszce, na terenie Karaibów pojawili się piraci.
Ale nie ci piraci z Karaibów, tylko ogólnie korsarze. Tacy, którzy... czyhali tylko na to, żeby się obłowić, atakując statki, powiedzmy, Hiszpanów, Portugalczyków.
A kim ci piraci byli? To byli Anglicy, to byli Francuzi i Holendrzy. Których było najwięcej?
I co jest ważne, co tutaj należy podkreślić, władcy tych krajów wiedzieli o tym, że ci korsarze atakują, oczywiście odcinali się od tego oficjalnie, a nieoficjalnie dawali ciche przyzwolenie, a korsarze, czyli ci piraci, tymi swoimi łupami też troszeczkę się dzielili. I to powoduje, że odkrycie Ameryki, nowy sposób myślenia spowodował powstanie nowej epoki, ponieważ ta Ameryka jest jedną z wielu dat, które początkują nowożytność. To będzie rok 1492. Niektórzy twierdzą, że upadek Konstantynopola w 1453 był takim końcem średniowiecza. Inni mówią, że taką nowością, która pojawiła się, będzie nieco później, będzie to powstanie reformacji, czyli 1517 rok, ogłoszenie przez Marcina Lutra 95 tez, które mają krytykować Kościół. W związku z tym tych, powiedzmy, dat będzie dosyć dużo.
Natomiast u nas w Polsce przyjmuje się rok 1492 jako nowożytność, ponieważ Kolumb odkrywa Amerykę, a u nas też umiera król Kazimierz Jagiellończyk, a jego syn Jan Olbrach wprowadzi nowość, czyli Sejm Walny i to nam się jakby zbiega w jednym konkretnym roku. I na tym roku 1492 zakończymy sobie lekcję dzisiejszą. Dziękuję za uwagę i pozdrawiam serdecznie.
Do widzenia.