Overview
Tinalakay sa leksyong ito ang pagkakaiba ng tao sa ibang nilalang batay sa isip, kilos-loob, at pandama, pati ang mahahalagang papel ng mga ito sa paggawa ng mabuti.
Katangian at Pagkakaiba ng Tao, Hayop, at Halaman
- Ang tao ay natatangi dahil sa kakayahan niyang mag-isip, magpasya, at kumilos nang malaya.
- Pareho ang tao at hayop na may mata at kakayahang makakita, ngunit ang tao ay may mas malalim na pag-unawa.
- Hindi nabibigyang-kahulugan ng hayop ang mga senyas tulad ng traffic light, samantalang ang tao ay nakakaunawa at nakakakilos ayon dito.
Dalawang Kalikasan ng Tao
- May material na kalikasan ang tao: panlabas/loob na pandama at emosyon.
- May spiritual na kalikasan rin: isip (intelect) at kilos-loob (will).
Pangkaalamang Pakultad (Knowing Faculty)
- Panlabas na pandama: paningin, pang-amoy, panlasa, pandinig, at pandamdam—nagbibigay ng direktang ugnayan sa realidad.
- Panloob na pandama: kamalayan (awareness), memoria (memory), imahinasyon (imagination), at instinct (likas na damdamin).
Isip at Kilos-Loob
- Ang isip ay nagpapahintulot magmuni-muni, umunawa, at alamin ang tama at mali.
- Kilos-loob ay kakayahan pumili, magpasya, at isakatuparan ang mabuting desisyon.
- Malaya ang tao sa pagpili ngunit dapat mapanagutan ang mga desisyon.
Mahahalagang Gamit ng Isip at Kilos-Loob
- Gumamit ng isip upang magnilay at gumawa ng makabuluhang desisyon.
- Kilos-loob ang nagtutulak sa tao na isabuhay ang tama, kahit may tukso o panggigipit.
Key Terms & Definitions
- Isip (Intelect) — Kakayahang mag-isip, magnilay, at umunawa ng kahulugan.
- Kilos-Loob (Will) — Kalayaang pumili at magsakatuparan ng desisyon.
- Material na Kalikasan — Mga panlabas at panloob na pandama, emosyon.
- Spiritual na Kalikasan — Isip at kilos-loob.
- Panlabas na Pandama — Paningin, pang-amoy, panlasa, pandinig, pandamdam.
- Panloob na Pandama — Kamalayan, memoria, imahinasyon, instinct.
Action Items / Next Steps
- Sagutan ang gawain: “Ang Aking Gampanin” tungkol sa paggamit ng isip at kilos-loob sa pamilya, paaralan, at pamayanan.
- Sagutan ang mga pagtataya sa self-learning module.
- Ibahagi ang natutunan sa iba.