[Musika] maagang nagmisa Si Padre salvi ng araw na iyon ilang sulat ang kanyang binasa at matapos sa pagbas na namay at nawalan ng ganang kumain ipinahanda ang kanyang sasakyan sumakay rito at nagtungo sa gubat nakarinig siya ng mga tinig na naghahalakhakan sa may gawing batisan kumubli ang kura sa isang punong kahoy at nakinig nakita niya sina Sinang Victoria at Maria Clara na naglalakad sa batis basa ang laylayan ng kanilang damit halos lumuwa ang mata sa pagkakatitig sa mapuputi mabibilog na bisig ni Maria Clara nakita niya ang masayang mga nagkakatipun-tipon ang alperes ang koadhutor ang Kapitan ang tenyente mayor si Kapitan Basilio ang guro magalang na bumati ang lahat ng makita siya walang anu-ano'y sumipot sa piging ang isang babaeng payat putlain at marusing nabatid ni ibara kay Don filipo na yaon si Sisa hanapin ang babaeng yan naipangako kung hahanapin ang mga anak niya pagkaalis ni ibara ay Lumapit si Padre salvi sa mga kabinataan kinuha ang aklat na binabasa ng mga ito saka tinanong kung ano iyon tinugon Leon na iyo'y gulong ng kapalaran nagalit ang pari kaya't pinunit niya ang aklat at sinabing kasalanan ang pagbasa noon lumayo ang kura at pagkatapos makipag-usap kay ibar lumulan sa isang sasakyan hindi pa natatagalang nakaaalis ang kuray dumating naman ang apat na gwardya Sibil at sarhento na ang baril ay may Bayoneta si lias ang inyong piloto kaninang umaga siya'y masamang tao pagka't nagbuhat ng kamay sa isang pari at siya ang piloto siya nga ayon sa sumbong sa amin tumanggap kayo ng kasama sa inyong kasayahan na isang kilalang masamang tao ginoong ibara ang sarhento a'y tiningnan ni ibara ng nanunukat na tingin Wala kayong pakialam kung sino ang dapat kong tanggapin ang inyong alperes ay kagagaling lamang dito kayo man ay makaupo sa aming hapag batid ng sarhentong Wala siyang kalaban-laban kaya't inutusan na lamang niya ang mga sundalo na hanapin ang piloto sa ibang panig ng Gubat nagtungo si ibara sa bahay ni Mang taso Pagkatapos na dalawin ang kanyang bukirin nadn niyang nagsusulat sa heroglipiko ang matanda kaya't nagpasya siyang umalis ngunit Napansin siya nito sumusulat po yata kayo sa heroglipiko Bakit po kayo sumusulat Kung ayaw ninyong maunawaan ito po'y inilalaan ko sa susunod na henerasyon susunugin po ang lahat kong aklat kung ito'y mababasa ang mga magsisunod sa Ate pawang matatalino at mauunawaan nila ito kaya't maaaring nilang sabihing ma ilang hindi nahihimbing sa panahon ng kanilang mga ninuno napangiti ng kaunti si ibara at k kuha ang ilang papel sa kanyang kalupi naging sanggunian kayo ng aking ama kaya't Nais kong isangguni rin sa inyo ang dapat kong gawin sa binabalak kong pagtatayo ng paaralan Sino po ang dapat kong lapitan ang inyong gagawin ay pangarap ko rin pangarap ng isang kawawang baliw kaya't ang ipapayo ko sa inyo'y Huwag ninyo akong tatanungin kailan man si Mang tasoy nag-isip sandali at saka nagpatuloy ang susunod na maipapayo ko sa inyo a ang sumango ni sakura sa Kapitan ng Bayan at sa lahat ng mamamayan papayuhan nila kayo masasama ngunit ang magtanong ay hindi nangangahulugan ng pagsunod sundin ninyo kunwari ang payo at ipakita ninyong ang inyong ginagawa ay ayon sa kanilang akala ang mabuting balaka ay hindi maipagpapatuloy sa gitna ng mga Balakid Kailangan pa bang bihisan ng kasinungalingan ang isang katotohanan sa palagay ko po'y magtatagumpay ang aking balak kung iaabot sa inyo ang kanilang mga kamay at natitiyak ko sa inyong ang lahat ng inyong pangarap ay madudurog sa matitigas na pader ng simbahan kung totoo man ang kapangyarihan ng kura ay papanigan naman ako ng Bayan at pamahalaan sapagkat kabutihan ng bayan ang layo ng pamahalaan ang pamahala ay kasangkapan lamang ng simbahan ang pamahala ay naniniwalang kaya lamang siya natatag ay sapagkat nakasandig siya sa pader ng kumbento at babagsak kapag siya'y iniwan ang baya ay hindi dumaraing sapagkat pipi natutulog kaya hindi kumikilos ang pagdurusa niya'y hindi ninyo nakikita darating ang araw na magliliwanag ang kadiliman Ang lakas na tinipon ng daan-daang taon ay sasambulat at ang mga buntong hiningang tinitimpi ay magsisiklab hindi na pahintulot ng Diyos ng pamahalaan at ng Relihiyon na sapitin ang araw na iyan ang Pilipinas ay umiibig sa Espanya at alam naman ng bayang siya tinatangkilik kung ang Espanya ay may kakulangan Siya naman ay nagbabalak ng mabuti para sa bayan ang sadya ko po'y ang inyong payo ang sabi ninyo'y magyuko ako ng ulo sa mga hari-harian ngunit bakit hindi ko ba maaaring mahali ng sabay ang aking bayan at ang Espanya sapagkat ang lupaing ito'y hawak ng inyong kaaway at kayo'y walang lakas na panlaban sa kanila nagunita ni ibara si Maria Clara At ito'y nagpatibay na isakatuparan niya ang balak bilang Alay sa kasintahan Ano po ang inyong maipapayo sa akin tingnan ninyo ang malaking kupang na iyan maliit pa yan ng itanim ko mula sa gubat tinukuran ko ng matagal hanggang sa kumapit ang kanyang ugat sa lupa Ganyan din kayo Isang punong gubat sa Europa at inilipat sa mabatong lupaing ito kailangan ninyo ang sandigan at kayo'y magpaka nagbabala ang sigwa kaya't hindi katapangan kundi isang kapangahasan ang tumutol na nag-iisa sa lahat ng umiiral sa ngayon walang nakapinta sa nagkukubli sa malakas na unos at ang pagyuko sa isang dumarating na punlo ay hindi karuwagan ang masay sumasalubong sa punlong iyan upang hindi na muling makabangon tinanong ni ibara si Mang taso kung ang pagtitiis niya ay magbubunga ng tagumpay nag-isip sumandali si Mang taso at tumugon Kung sakali man kayo'y di magtagumpay ay mayroon din kayong napala sa mga binhing itinanim ninyo'y mayroon ding tutubong pagmumulan ng bagong pananim at kayo ang magsisilbing tanglaw sa iba na natatakot magsimula naniniwala po ako sa inyo kakausapin ko ngayon din ang kura at marahil ay hindi naman siya katulad ng umusig sa aking ama ibig ko rin pong makausap siya tungkol sa babaeng nabaliw at sa mga anak nito ika ng Nobyembre ang bisperas ng pista sa bayan ng San Diego ng araw na iyon ang durungawan ng bawat tahan aay napapalamutian ng mga bagting na kayong may iba't ibang kulay ang pagsambulat ng kuwitis sa papawi naghahatid ng kaaliwan at kagalakan at ang tugtugin ng banda ng musiko nagbabadya ng maghapong kasiyahan