Muzik Filipino 10, ang kwintas, nigidimopasa Si Matilde ay isang maganda at mapanghali ng babae, ngunit siya ay isinilang na mahirap. Pumayag siyang pakasal sa isang abang tagasulat sapagkat walang paraan upang siya'y makilala. Sa kanyang paniniwala, ang katulad niyang maganda ay hindi nababagay sa kahirapang kanyang hinaharap, kung kaya siya ay labis na nagdurusa.
Isang gabi, masayang dumating ang kanyang asawang si Ginuong Loisel na may dalang sobre na naglalaman ng paanyanya sa isang kasiyahan mula sa ministro ng instruksyong pampubliko. Ngunit sa halip na matuwa si Mathilde, padabog niyang inihagis ang sobre sa mesa at bumulong na ano ang gagawin niya rito. Ipinaliwanag ni ganoong Lysel na piling-pili lamang ang nabigyan ng paanyaya at nais lamang niyang malibang ang asawa. Natigilan siya nang mapansin niyang umiiyak ang asawa. Tinanong niya ito kung bakit.
Sinabi ni Mathilde na ipamigay na lamang niya ang paanyanya sa iba. Hindi siya makadadalo dahil wala naman siyang maisusuot na bestida. Tinanong ni Ginong Loisel kung magkano ang halaga ng bestida. Dali-daling gumawa ng pagtataya si Matilde at sinabi niyang nasa apat na raang prangko ito na mutla ang lalaki sa kanyang narinig. Magagamit pa sana niya ang halagang ito sa pagbili ng baril pang ibon ngunit sa huli ibinigay pa rin niya ang pera sa asawa para makabili na ito.
Napasigaw si Matilde sa tua, kaya kinaumagahan, nagtungo siya sa kanyang kaibigan at si naman ay pinahiram nito ng isang pimpas. Sumapit na ang inaasam na araw ng kasiyahan. Nagtagumpay si Matilde sapagkat nahigitan niya ang lahat ng mga babae sa ganda, rangya at sa pagiging kahali-halina. Kung kaya, siya ay naging maligaya ng gabing iyon.
Napakos sa kanya ang tingin ng mga kalalakihan at lahat sila'y nagnanais siyang isayaw. Mag-iikaapat na ng madaling araw, nang silang mag-asawa ay umuwi. Sa kanilang paghahanap ng masasakyan, ibinalabal ni Ginoong Lysel ang isang abang pangginaw sa asawa. Dinamdam ni Mathilde ang pagkakaroon nito, kaya agad siyang tumalilis upang hindi siya mapansin ng ibang kababaiyang may magagarang balabal.
Nahirapan silang maghanap ng masasakyan dahil madaling araw na kapwa na sila nanginginig sa lamig. Sa wakas, nakahanap na sila ng isang matatandang dokar o kalesa na ikinahihiyapan ni Mathilde ang sakyan. Nakarating na sila sa kanilang tahanan.
Tapos na ang maliligayang sandali kay Mathilde. Sa lalaki naman, wala siyang iniisip kundi kailangan niyang makasapit sa kagawaran sa ganap na ikasampu ng umaga. Nang humarap si Mathilde sa salamin upang muling makita ang kanyang kagandahan, siya ay napasigaw sapagkat ang kwintas na kanyang hiniram ay wala sa kanyang leeg.
Sinabi niya sa kanyang asawa, na nawawala ang kwintas. Hinanap nila ang kwintas, ngunit ito ay hindi nila makita. Bumalik din ang lalaki sa mga lugar na kanilang pinuntahan.
Sa kanyang pagbalik, hindi pa rin niya ito nakita. Nanlumo si Matilde sa ibinalita ng asawa. Sa harap ng gayong nakagigimbal na pangyayari, si Matilde ay maghapong naghihintay na sa pupo ng di matinkalang pangamba. Bumalik. Kinagabihan ang lalaki, pagod na pagod, namumutla at nanlalalim ang mga mata.
Hindi niyo natagpuan ng kwintas, pinayuhan ng lalaki ang asawa na sumulat sa kaibigan nito at sabihin na balang sarahan ng kwintas at kasalukuyan pang ipinagagawa upang magkapanahon silang makapag-isip-isip. Ginawa naman ang babae ang payo ng asawa. Pagkalipas ng isang linggo ay lubusan na silang pinanawan ng pag-asa.
Sa maikling panahon ng iyon, si Matilde ay tila tumanda ng limang taon. Nagpahayag ang lalaki sa asawa na kailangang isipin nila kung paano mapapalitan ang nawalang kwintas. Kinabukasan, ang mag-asaway nagtungo sa tanggapan ng alaherang nakasulat ang pangalan at direksyon sa loob ng kahon ng kwintas.
Hinanap ng alahero sa kanyang talaan ang sinasabing kwintas, ngunit bigo silang makahanap nito. Pinuntahan ng mag-asawa ang lahat ng mga manghihiyas upang makatita na katulad ng nawala, na ang anyo ay buong pagsisikap na inalala. Samantalang, Kapwa sila naglulupaypay sa pagkabigo at paghihirap ng kalooban.
Nakatagpo sila sa isang tindahan sa Palais Royal ng isang tuhog ng diamante sa palagay nila ay katulad ng kanilang pinagahanap na kwintas. Nagkakahalaga ito ng 40,000 Franco. Ngunit ibibigay na sa kanila. sa halagang 36,000.
Pinakiusapan ng mag-asawa ang may-ari na huwag munang ipagbili ang kwintas sa loob ng tatlong araw. Pinakiusapan din nila ang may-ari ng tindahan na kung sakaling bago magtapos ng buwan ng Pebrero ay makita nila ang nawawalang kwintas. Matapos nilang bayaran ang bagong kwintas, ay bibilihin itong muli ng may-ari ng tindahan sa kalagang 34,000 prangko. May naman ng 18,000 prangko si Matilde sa namatay na ama.
Ganyan din ang ginawa ng lalaki. Kung kani-kanino siya nang hiram, lumagda sa mga kasulatan, pinasok kahit na ang mga gipit na kasunduan. Kumuha ng mga patubuan at pumatol sa lahat ng uri ng manghuhudhut.
Nang matipo na lahat ang halagang kinakailangan, ay tinungo ni Mathilde ang tindahan ng kwintas. Nang mabili na nila ang kwintas, ay dagli nila itong isinauli kay Madam Forster na naging malamig ang pakikiharap sa kanya. Mula noon, lubos na ang naunawaan ni Mathilde ang mamuhay sa gitna ng matinding karalitaan. Nabiglaman siya sa bagong papel na kailangan niyang gampanan, ay tinanggap niya iyon at buong tatag na ginampanan.
Dapat mabayaran ang napakalakid nilang pagkakautang. Pinaalis nila ang kanilang utusan. Lumipat ng ibang tirahan, nagtiis sila sa pangungupahan sa isang maliit na silid. Sa kaituktukan ng isang bahay paupahan, naranasan ni Matilde ang mabibigat na gawain, ang nakayayamot at pangangasiwa sa kusina, paghuhugas ng mga pinggan, paglilinis ng mga kalbero at kawaling mamantika, paglalaban ng mga damit, mantel at pamunas. Ipinapanaog niya sa lansangan ang kanilang kakaning baboy.
Sa tuwing umaga at nagpapanhik siya ng tubig na gamit nila sa itaas. Suot niya ang pananamit ng pangkarinong babae. Siya'y nagtutungo sa pindahan ng prutas, dilata at sa magkakarne. Nakasabit sa isang braso ang basket, nakikipagtawaran siya, nilalait at ipinakikipaglaban ang kakarampot niyang pamalengke.
Matapos ang sampung taon, natapos na rin nila ang lahat ng kanilang utang. Kasama na... Ang mga tubong nagkapatong-patong, mukhang matanda na si Matilde, isa na siyang punay na babae na mayroong maralitang buhay. Isang araw ng linggo, habang si Matilde ay naglalakad sa Kapilisis upang magliwaliw matapos umanggawaing bahay, nakita niya si Madam Forster na may kasamang bata. Katulad pa rin ito ng dati.
na may taglay na panghalina. Binati niya ito, ngunit siya ay hindi nito nakilala sapagkat malaki na ang ipinagbago ng kanyang itsura. Isimisi niya kay Madam Forrester ang nangyari sa kanya. Sinabi niya sa kanya ang nangyari, ang pagkawalan ng kwintas at ang pagbili niya ng kapalit ng kwintas ang naging dahilan ng kahirapang kanyang pinagdadaanan.
Ngunit sinabi ni Madam Foister na ang kanyang ipinahiram ay isa lamang imitasyon. Ang pinakamataas na maihahalaga ay limang daang prangko lamang. Maraming salamat.