Funkcje biologiczne białek

Wprowadzenie

• Białka pełnią różnorodne funkcje w organizmach biologicznych.
• Funkcje białek są determinowane przez ich strukturę.

Struktury białek

• Pierwszorzędowa: Sekwencja aminokwasów tworzących łańcuch polipeptydowy.
• Drugorzędowa: Przestrzenne ułożenie wynikające z wiązań wodorowych.
• Trzeciorzędowa: Przestrzenny układ struktur drugorzędowych, wiązania dwusiarczkowe, oddziaływania van der Waalsa.
• Czwartorzędowa: Połączenie osobnych łańcuchów polipeptydowych.

Podział białek ze względu na funkcje

Białka enzymatyczne

• Odgrywają kluczową rolę w metabolizmie.
• Mają właściwości katalityczne (np. pepsyna, katalaza).

Białka strukturalne

• Składniki budulcowe komórek i tkanek.
• Przykłady: kolagen, elastyna, keratyna.

Białka zapasowe

• Magazynują aminokwasy (np. kazeina, owoalbumina).
• U roślin stanowią materiał energetyczny dla zarodka.

Białka transportujące

• Transportują substancje wewnątrz i na zewnątrz komórki (np. hemoglobina).

Białka magazynujące

• Magazynują różne substancje i jony (np. mioglobina).

Białka hormonalne

• Regulują homeostazę organizmu (np. insulina).

Białka receptorowe

• Odpowiadają na bodźce chemiczne, inicjują przewodzenie sygnału.

Białka kurczliwe

• Biorą udział w reakcjach ruchowych (np. aktyna, miozyna).

Białka obronne

• Chronią organizm przed patogenami (np. przeciwciała).

Podział funkcjonalny białek na przykładzie osocza krwi

Albuminy

• Rozpuszczalne w wodzie, odgrywają kluczową rolę w regulacji ciśnienia osmotycznego.
• Wiążą i transportują wiele substancji.

Fibrynogen

• Bierze udział w krzepnięciu krwi.

Globuliny

• Transportują hormony, tłuszcze i jony.

Słownik pojęć

• Ciśnienie onkotyczne: Rodzaj ciśnienia osmotycznego wywieranego przez białka osocza.
• Elementy morfotyczne krwi: Komórki krwi, fragmenty komórek.
• Osocze: Płynna część krwi składająca się z surowicy i fibrynogenu.
• Przeciwciała: Białka surowicy krwi, elementy odpowiedzi immunologicznej.