Portal Hipertansiyon ve Komplikasyonlar

Öğrenme Hedefleri

• Portal hipertansiyon tanımını yapabilmek
• Etiyolojisini açıklayabilmek
• Bulgularını açıklayabilmek
• Tanı yöntemlerini sıralayabilmek
• Komplikasyonlarını tanımlayabilmek
• Tedavi yöntemlerini açıklayabilmek

Portal Hipertansiyon Tanımı

• Portal hipertansiyon: Portal ven basıncının artması durumu
• Portal basıncı:
  • Normal: 5-10 mmHg
  • Patolojik: ≥12 mmHg
  • Klinik yansıması ve hipertansiyonun değerlendirmesi önemlidir

Etiyoloji

• Prehepatik Nedenler:
  • Portal ven trombozu
  • Portal vasküler direnç
• İntrahepatik Nedenler:
  • Siroz (en sık neden)
  • Hepatit
  • Karaciğer hastalıkları
• Posthepatik Nedenler:
  • Budd-Chiari sendromu
  • Kalp hastalıkları (konjestif perikardit, triküspit yetmezliği, vs.)

Klinik Bulgular

• Varis kanaması: Özellikle özofagus varis kanamaları
• Splenomegali: Dalak büyümesi
• Asit: Karın boşluğunda sıvı birikimi
• Hepatik ensefalopati: Zihinsel durum değişiklikleri

Tanı Yöntemleri

• Klinik değerlendirme: Fizik muayene, hasta öyküsü
• Görüntüleme yöntemleri:
  • Ultrasonografi
  • Doppler USG
  • Bilgisayarlı tomografi (BT)
  • Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
• Endoskopi
• Laboratuvar testleri: Karaciğer fonksiyon testleri, tam kansayımı, kan pıhtılaşma testleri

Komplikasyonlar

• Özofagus ve gastrik varis kanamaları (en tehlikeli)
• Asit ve ilgili sorunlar
• Spektralde hepatopatik sendromlar
• Gastropati
• Hepatorenal sendrom (böbrek yetmezliği)
• Hepatopulmoner sendrom (akciğer problemleri)
• Hematolojik komplikasyonlar

Tedavi Yöntemleri

Profilaksi

• Primaer profilaksi: Varis gelişimini engellemez, altta yatan hastalığın tedavisi
• Sekonder profilaksi: Varisi engelleme, kanama riski azaltma (beta blokerler, endoskopik bant ligasyonu)

Akut Kanama Tedavisi

• Farmakolojik tedavi: Vazoaktif ilaçlar (somatostatin, terlipressin)
• Endoskopik tedavi: Skleroterapi, bant ligasyonu
• Cerrahi ve girişimsel: TIPS (transjüjugal intrahepatik portosistemik şant)

Asit Tedavisi

• Diyet ve ilaç: Diüretikler
• Paracentesis: Karın boşluğundan sıvı boşaltılması
• Şant cerrahisi: Refrakter vakalarda

Hepatik Ensefalopati Tedavisi

• Beslenme kontrolü: Azot alımının kısıtlanması
• Laktuloz ve antibiyotik tedavisi

Hepatorenal Sendrom Tedavisi

• Vazoaktif ilaçlar ve albümin tedavisi
• Karaciğer nakli

Hepatopulmoner Sendrom ve Portopulmoner Hipertansiyon Tedavisi

• Oksijen tedavisi
• Karaciğer nakli gerekliliği

Hematolojik Komplikasyonlar

• Anemi tedavisi
• Potansiyel kanama risklerinin yönetimi

Önemli Noktalar

• Erken teşhis ve tedavi hayati önem taşır
• Multidisipliner yaklaşım gereklidir
• Hasta eğitimi ve düzenli takip önemlidir