Isa na ito marahil sa pinakatanyag at pinakanatatanging likhang sining sa buong Pilipinas. Ang higanting painting na matatagpuan sa Pambansang Museo na may su- 4x7 meters. Nagwagi ng gold medal sa Exposición de Bellas Artes sa Madrid taong 1884. Ang tinaguriang The Greatest Work of the Greatest Filipino artist of the 19th century.
Ang Spoliarium. Likha ng revolusyonaryo at pintor na si Juan Luna. Mga natalo lang naman niya, sila Antonio de Green.
Siya lang naman yung instructor ni Pablo Picasso. At yung isa pang Spanish painter na si Jose Moreno Cabonero. So talagang isang napakal...
malaking honor para sa Pilipinas, ang manalo ang isang Indyo laban sa mga Kastila at Europeyong sumalis sa patimpala. Ang spoliarium, isa lang sa tinatayang 400 likha ng dakilang Pilipinong pintor. Pero alam nyo ba na meron pa raw isang painting si Juan Luna na sinasabing hinigitan pa ang spoliarium pagdating sa pagkilalang natanggap na nangyayari.
Noon ding 1800 sa art competition sa Paris, na noon siyang itinuturing na parang Olympics ng visual arts. Pero ang obrang yun ni Juan Luna, mahigit isandaang taon nang hindi nakikita o nawawala. June 9, narito po tayo sa Ayala Museum. Meron tayong malalaman after more than a year. More than 100 years na ngayon lang nila sasabihin.
Makalipas kasi ang mahigit isandaang taon, ang sinasabing long lost painting ng dakilang Pilipinong pintor na halos kasing tanda ng ating kasarinlan o kalayaan. Natagpuan na at naibalik pa sa Pilipinas. Sabay ng 125th celebration ng Pilipinas.
It's a painting that I thought was either lost or destroyed during the war. Kasi maraming painting si Luna ang nasira noong gera. Tapos bigla makikita mo, ito na.
Anong obra maestra ito? Paano ba ito nawala at nabawi? Ano ang ikukwento nito sa kasaysayan ng ating lahi? Ano ang nangyari sa nawawalang obra maestra ni Juan Luna?
Ipinanganak si Juan Luna taong 1857 sa bahay na ito sa Bado, Ilocos Norte na isa na rin ngayong museum. Sa kasaysayan, dalawang bayani ang galing sa angka ng mga Luna. Ang Army General na namuno ng hukbo noong panahon ng mga Kastila, pati na ng mga Amerikano dito sa Pilipinas, na si Antonio Luna.
At ang mas nakatatandang si Juan na isa namang pintor. Sa labas ng bahay, nakatindig ang kanilang mga rebulto. Si Antonio may hawak na espada, si Juan naman paintbrush. Welcome po sa Museo Nino Juan Antonio Luna.
Mga lumang gamit ni Juan Luna ang nasa unang palapag. Ang uniforme na ito ay nadisenyo ni Luna ayon na rin sa kahilingan ng kanyang kapatid na Sen. Antonio Luna. Habang gamit naman ni Antonio ang nasa second floor, narito rin ang nasa dalawampung obra ng dakilang Pilipino. pinong pintor. Pero, replica na lang daw ang mga ito.
Gaya ng Pacto de Sangre o Blood Compact na iginuhit taong 1886. Ang original nito, nasa Malacanang. Ginawa niyang modelo dito sa pinta si Dr. Jose Rizal. Si Luna perfectionist.
Ayaw niya ng malikot. He will take a picture first and then yung picture yung gagamitin niya para maganda yung canvas na lalabas. Ilocano si Juan Luna. So, ang mga Ilocano kilala yan sa pagiging matipid.
Kaya, Lahat ng mga bisita niyang mga Pilipino, niteke niya yun as opportunity para gawin silang model sa canvases. At ang The Parisian Life na nilikha naman ni Juan Luna taong 1892. May lihim palang mensay si Juan Luna po rito. Ito po yung mapa po natin ng Pilipinas pero babalikta rin ko po siya.
So ihihambing natin ngayon sa babaeng nakaupo sa sopa. Ang tatlong lalaki na nandito sa may canvases. Ang bahagi ng pinta, mga Pilipino ilustrados pala mga to. Mga bayahanin natin, si Dr. Jose Rizal, si Juan Luna, at saka si Dr. Ariston Bautistalin na parang pinag-uusapan ang kalagayan ng Pilipinas na kung saan ang Pilipinas ay... na abuso during that time.
Sobrang mahal po ang sang Luna na pinta. Ang mga original kasing masterpiece ni Luna, kung hindi nasa mga pribadong kolektor, nasa kustudiyana ng gobyerno. Ang spoliarium nasa... National Museum, ang The Parisian Life, 2,000 tunong nabili ng GSIS at ang Blood Compact nga na nasa Malacanang na. Ang isa pang panyag niyang obra, ang The Death of Cleopatra, nasa ibang bansa pagmamayari ng Spanish Government na nalo rin ito sa isang international competition.
Ang tanging hawak na lang ng mga luna ngayon, ang dalawa sa mga nauna niyang mga obra. Itong dalawang painting nito, ginawa ni Luna during the time na parang scratch paper ito. Yung wood nito, yung takip ng kaha ng tabako.
Early 1900s, nasa possession na ng family namin ito. Sa mga obra ni Juan Luna, may isang tila sa mga kwento na lang nabubuhay. Wala kasing may alam kung saan ito napunta.
Ang natitirang pruweba na lang, ang black and white na lithogram. na ito na kuha noon sa kanyang art studio sa Paris. Dito makikita sa kanyang kanan ang isang malaking painting ng isang Roman wedding. Ang obra na ito tinawag na Imen o Imené.
Maaring ipinintaraw ito ni Juan Luna mula 1886 hanggang 1887. Matapos silang ikasal ng kanyang asawa na si Paz Pardo de Tavera. Kung kitang-kitang dugot! Pawis ang inilaan sa mga painting ni Juan Luna, lalo na ang spoliarium, pati ang kanyang personal na buhay na pinpahan din ng dugo.
September 1892, ayon sa kasaysayan na Nabaril at napatay ni Juan Luna ang kanyang misis na si Paz, pati ang kanyang byanan na si Doña Juliana. At ang itinuturong dahilan, Pagsiselos, no? Crime of passion yung naging kaso kasi six months siyang nakulong sa France.
At ang umugong noong hakahaka, isa ang painting na ito sa diumano mga ipinasunog ng mga pardo de tavera, ang pamilya ng kanyang misis. Gayunman, hindi kumbinsido ang ilang mga... kolektor.
Lalo pat may mga nagsasabing pirmi itong bit-bit ni Juan Luna sa kanyang mga biyahe. Kaya ang kolektor at meari ng Leon Gallery na si Jaime Ponce de Leon ang naging misyon, hanapin ang sinasabing nawawalang painting na sinimulan nila labing limang taon na ang nakararaan. Kung saan saang bansa raw sa Europa siya nakarating para lang hanapin ang pinaniniwalaang nawawalang painting.
Hanggang taong 2014, nakatanggap si Jaime ng tawan. I was told to be a mentor step. Doon na tumambad sa kanya ang nawawalang obra maestra ni Juan Luna na mahigit isang siglo o isang daang taon nang hinahanap. Walang iba kundi ang pinta sa kanan ni Juan Luna sa lumang litrato o lithograph na ito. Ito na nga ang imin o emine.
Pero hindi katulad ng dati niyang mga obra. na sentro ng atensyon ng mundo ang obrang ito. Nakatambak lang daw sa bodega nung kanilang nakita. Ilan taon daw yan nakabodega lang in its crate. Ang bumili nga parang sabi ko, hindi mo binuksan.
Kung pinadala pala sa'yo walang laman. It was all trust. Matapos ang mahaba habang negosasyon na iuwi rin sa wakas ito ni Jaime sa Pilipinas.
Gagang sa taong ito at sa kauna-unahang pagkakataon, ipapakita na ito sa publiko dito sa Ayala Museum. Ito na yung big reveal. Makikita na natin yung painting ni Juan Luna na mahigit isang daang taong nawawala.
Nahanap na nila siyang may-ari, si Mr. Ponce. Oh my God! Anong naramdaman ko nung nakita ko itong painting ni Juan Luna na missing for more than a hundred years?
Makapanindig balahibo ko. Ang spoliarium, dark. Itong painting na ito, mukhang ipininta niya nung panahon na masaya siya. Ang paksa nito ay ang Kasalang Romano tungkol sa kapalaran ng mga bride and groom.
Makikita ninyo sa painting, may dalawang kambing. I-offer nila, tapos bubuksan nila yung bituka. Doon nila makikita kung ano.
ang mangyayari dun sa pagsasama ng couple. Pakikita rin natin dun may isang maliit na pagong na para sa mga Romano ay isang simbolo ng love and fertility. Nandun yung bride, yung mother-in-law, tapos... May sampung bridesmaids.
Sa pagkakalam ko, ginawa ni Luna ito during the time when kakasal siya kay Paz Pardo Ratavera to commemorate the most important part of his life, getting married. Paano mo nahanap itong painting na ito? Andaming mga dates na kinapalo, mga pinto na kinakatok para makabigay ng more information. Parang spy novel?
Parang spy novel. Kasi of course, lahat ng collector may gusto nito kasi it's pinaka-importante na report. So again, the question, kanino mo nakuha ito? Private owner from a museum?
Sa isang aristokratang bahay sa Europe. Yun lang ang pwedeng ibigay. Matitig sa detalye.
It was a race to find it. But a race, no one would share the map to the Grail. Sa speech mo kanina, you called this the Holy Grail.
Para lang sa mga manunood natin, paano mo ba ipapaliwanag ang kahalagahan nitong painting? Yung Spolario. It's a gold medalist yun.
Pero sa Madrid. Madrid kasi sa province in terms of sa art. Ang Paris is parang Olympics. Ito yung nag-iisang artwork ni Luna na nagkaroon ng bronze medal.
Para siyang panglarong pambansa yung hospitalaryon. Pero ito Olympics. So ito yung nagbibigay talaga ng honor sa atin. Did you have any sentiment when you saw it? Isang masterpiece na talaga nakikita lang sa mga black and white photo.
But to see it in color, the size. The finish. Wan Luna na Wan Luna. I wish I was alone in this room but I could just spend time.
Any chance of this painting making it to the National Museum? I'm joking with Mr. Ponce de Leon na ready-ready kami to receive it if ever he wants to send it over. But seriously, Jessica, we would love it to be on public view.
Aga, Charlene, it's good to see you here. Anong reaction nyo dito sa missing painting ni Wan Luna? Breathtaking.
Napakaganda. At napak talaga makita. Hahaha. The fact na unyo-win na siya, nakakatot.
Hindi siya nagdala ng sandata, sumakay ng kabayo, hindi siya ganun klase. Pero kilalanin din natin bilang isa sa ating mga bayani. Dahil nung panahon na yun, ni-represent niyang Pilipino.
Kung baga para siya nanalo ng Miss Universe at higit pa. Lumalabas dito na we are a very talented and beautiful race. Mabuhay ang Filipino artist.
Ang best ordinary Filipinos would probably receive news. about this na, okay, so may bagong painting si Juan Luna na nadiskubre, uy maganda. Then it stops there.
Ang importance ni Luna, hindi lang dahil he's the greatest Filipino painter of the 19th century, but in modern terms, what Luna did in the 19th century is what Lea Salongas doing in West End and Broadway, what Manny Pacquiao did in the boxing rings of Las Vegas, what Hidilin Diaz did. by winning an Olympic gold to show us the Filipino capacity for greatness. Pwede rin tayo maging bayani.
Ngunman daw maligaya na sa wakas na ibalik na sa Pilipinas ang obrang ito ni Juan Luna, walang iba kundi ang apo sa tuhod ng pintor na nabigyan din ang pagkakataong masilip ang painting. How does it make you feel? It makes me feel proud.
One, to be a Filipino and next to be a Luna. Yung inyo pong family wala nang balak mag-claim dito po sa painting na ito? No. I think it's better left to our museums. Para sa bayan na ho talaga ito?
Yes. for the Filipinos. Ang imen o emine ni Juan Luna narito na sa ating piling para masaksihan natin muli ang lawak at lalim din ng talento ni Juan Luna at kung gaano kahusay ng ating lahi. Music