Notatki z wykładu o wirusach

Wprowadzenie

Nowy dział dotyczący wirusów nagrany ze względu na zmiany w podstawie programowej.
Priony zostały usunięte z podstawy programowej, co jest uważane za stratę.
Do matury obowiązuje znajomość tylko wirusów.

Definicja: Wirus = jad/trucizna (łac.)
Wirusy to najmniejsze formy życia, ale liczniejsze niż wszystkie inne organizmy razem wzięte.
Wirusy mogą infekować organizmy i wywoływać choroby, ale nie zawsze.
Są na pograniczu życia i materii nieożywionej:
- Brak budowy komórkowej.
- Brak metabolizmu.
Z drugiej strony:
- Składają się z białek, kwasów nukleinowych.
- Mogą się namnażać.
- Wirusy ewoluują, co jest cechą życia.

Składają się z:
- Kapsyd: białkowa otoczka (złożona z kapsomerów).
- Materiał genetyczny: DNA lub RNA (jednoniciowe lub dwuniciowe).
- Osłonka białkowo-lipidowa (czasami).
Virion: kompletna jednostka wirusa zdolna do infekcji.

Wirusy mogą mieć różne kształty kapsydów:
- Wielościenne, kuliste, tubularne, złożone.
Kategoryzacja wirusów:
- Na podstawie kształtu, rodzaj materiału genetycznego, organizmów, które infekują.

Cykl lityczny:
1. Adsorcja: fag przyczepia się do bakterii.
2. Wnikanie: materiał genetyczny wprowadzany do komórki.
3. Ekspresja genów faga: degradacja materiału genetycznego bakterii.
4. Składanie nowych fagów: nowo powstałe fagi uwalniają się, niszcząc komórkę.
Cykl lizogeniczny:
- Integracja materiału genetycznego faga z genoforem bakterii (profag).
- Komórka z profagiem dzieli się, a profag się namnaża.
- W odpowiednich warunkach profag może przejść w cykl lityczny.