Tonguç Akademen hepinize selamlar. Hepinize merhabalar. Bugün seninle beraber ne yapacağız? 10. sınıf tarihte yazılı provasına bakacağız. Çok güzel bir hazırlığımız var. Tabii bu ay senin için artık yazılılarla yorulduğun bir ay. Edebiyattan matematiğe, fizikten, coğrafyaya, tarihten, kimyaya, biyolojiye çok önemli yazılılar kanalda yer alacak. Tabii kanalda bu yazıları izlemeden evvel ne yapman gerekiyor? Bu derslerle ilgili daha önce yayınlanmış videolara mutlaka bakman gerekiyor. Mutlaka yazılı videolarında öğrenci notlarımız ve hani nokta atış bilgilerimiz olacak. Ama yerinde olsam şunu yaparım. Ya bu dönemde tarihten neler yayınlandı? O videolara bir göz atayım. Kimyadan, coğrafyadan neler yayınlandı? O videolara bir göz atayım derim. Ona göre hareket ederim. Bu da benim işimi oldukça kolaylaştırır. Bu yüzden tavsiyem mutlaka e hani ikinci sınavı ilgilendiren e o yazı hani bizim için konu videolarına bakman üzerine. O zaman ne yapalım? Hadi bakalım bizim için yazılıya hazırlık [Müzik] başlasın. Şimdi yazılıya geçmeden evvel vurgulamam gereken bir husus var. O da bizim için ne? Şimdi bizim için biliyorsun ki senaryolar yayınlandı. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan bu senaryolar hani hangi üniteden kaç tane soru sorulabileceğine yönelik olarak bir eee yönergedir. Eee eskiler gibi değil artık yazılar. Eskiden biz yazıda ne yapardık mesela? Test sorusu sorardık. Doğru yanlış eee soruları koyardık veya boşluk doldurma soruları koyardık. Artık bu şekilde çoktan seçmeli sorular sınavlarda sorulmuyor. Artık Milli Eğitim Bakanlığı'nın istediği burada bizim için nedir? böyle muhakeme tarzı sorulardır. Yani yukarıda bir metin verilir. Metne yönelik olarak açık uçlu bir soru sorulur. Ha burada kişinin muhakeme edebilmesi, o bilgiden sonuca ulaşabilmesi, onunla ilgili çıkarım yapabilmesi isteniyor. Bu yüzden eee artık ya bu şekilde sorular ya da kısa cevaplı sorular sınavları da sorulmaktadır. Eğer hala öğretmenleriniz eee burada işte doğru yanlış soruları, ne bileyim test soruları veya işte boşluk doğrulma soruları kullanıyorsa burada bir hata söz konusudur. Bu şekilde yapılmaması gerekir. Bunu özellikle belirtiyorum. Çünkü niye? Mesela okulda sana hala öyle sorular soruluyor. Sonra çocuk geliyor diyor ki ya hocam diyor işte siz bu şekilde çözdünüz ama bizim öğretmen böyle yaptı diye. Önemli olan senin öğretmenin nasıl davrandığı veya nasıl istediği değil. Önemli olan bakanlığın nasıl istediğidir. Bu yüzden bakanlık nasıl istiyorsa ona göre bu yazılar tasarlanıyor. Bunu özellikle belirtmek istiyorum. Tamam mı? Unutma. Bu arada elinde şu an bizim için e 10. sınıf yazılı demeleri ve yazılı notları bulunanlar ne yapacak? İkinci dönem konularına oldukça dikkat edecek. Burada coğrafyadan kimyaya işte eee fizikten coğrafyaya tarih derslerine kadar bütün notlarımız burada bulunuyor. E bu notları iyi bir şekilde çalışarak ne yapabilirsin? Kendini yazılıya doğru hazırlayabilirsin. Aynı zamanda yazılı denemeleri vasıtasıyla ne yapacaksın? Bizim için en iyi şekilde sınava hazırlanma imkanı bulacaksın. Eee, hani bu da bizim için hani sınavda gelebilecek potansiyel sorulara yönelik olarak bir hamleyi barındırıyor. Dikkat edersen yine burada açık uçlu sorularımızla prollarımız mevcut. Tamam. Peki hadi ne yapalım? Önce öğrenci notlarıyla sürece bir başlangıç yapalım. Şimdi öğrenci notlarında ilk olarak eee ne ile başlıyoruz? 5. ünite yani dünya gücü Osmanlı'da ifade etmem gereken temel bilgilerle başlayalım. Eee, burada da İstanbul'un feti eğer öğretmeniniz bir sınav sorusu oluşturabilirse sorabileceği bağlamlar içerisindedir. Şimdi burada Osmanlı Devleti'nde Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'un fethetmesinin temel nedenleri içerisinde Bizans'ın Osmanlı şehini kışkırtması, Bizans'ın Haçlı seferlerine zemin hazırlaması, toprak bütünlüğünü sağlanmak istemesi, bölge ticaret yolları ve kazançları ve Hazreti Peygamberin hani bu fetihle ilgili hadisi geçerli sebepler olarak söylenebilir. Osmanlı İstanbul'u fethetmek için eee Anadolu Hisaran'ın karşısına Rumeli Hisarı'nın yapacak. 400 parçadan oluşan bir donanma hazırlayacak. E surları tırmanmak için tekerlekli kuleler yapacak ve Şahya adı verilen topları e burada ortaya çıkaracaktır. Bizans da buna karşı ne yapıyor? Eee hani kendi savunma önlemleri için Hristiyan dünyasından yardım istiyor. Şehir surlarını tamir ediyor. Halici ağzına zincirler çekiyor. Gemilerin girmesini engelliyor. Ve Grejova adını vermiş olduğumuz o Rum ateşi ki denizde yanan bir silahtır bu. eee onu da eee bu bağlamda eee Fetih'te savunma amaçlı olarak kullanıyor. E nihayetinde hani bir ayı aşkın bir süreçte başlayan bu kuşatma başarıyla sonuçlanacak ve İstanbul Bizans'tan ele geçirilerek Bizans'a son verilecektir. Eee Bizans'ın eee tarihe karışması ve İstanbul'un fethedilmesiyle Orta Çağ kapanıp yeni çağ açıldı. eee yine büyük topların güçlü surları yıkılabileceğinin anlaşılması Avrupa'da e o hani feodalite rejimindeki o e işte Kontların Türklerin, feodal beylerin güçlü kalelerinin yıkılabileceği, eee, görüşünü ortaya çıkardı. Eee, yine İpek Yolu Osmanlı'nın denetimine geçti. Bu da Avrupa'nın yeni ticaret yolları aramasına sebebiyet verdi. Bir de İstanbul fethi esnasında İtalya'ya kaçan önemli bilim insanları ne yaptı? eee yani orada Yunan ve Roma eserlerini inceleyerek Rönesans'ın başlamasına zemin azadı. E tabii İstanbul'un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet ne yaptı? E bir defa eee Türk aileleri e burada yönetimden uzaklaştırdı. E daha çok değiştirmeleri ön plana çıkarmaya başladı. Amaç devlet düzeni ve merkezi otoriteyi koruyabilmekti. Eee savaş esnasında İstanbul büyük zarar görmüştü. İstanbul imar edildi. Top Kapı Sarayı e burada inşa edilmeye başlandı. inşası bittikten sonra Enderun mektebi buraya taşındı. Enderun mektebi vasıtasıyla da devlet adamı yetiştirme noktasında Osmanlı büyük bir kazanım elde etti. Eee, yine İstanbul başkent oldu ve imar nüfus çalışmaları burada yapılarak, e, İstanbul devletin merkezi haline getirildi. Peki, gelelim Kanun Sultan Süleyman, pardon, Yavuz Sultan Selim dönemine. Eee, şimdi Yavuz Sultan Selim döneminin en önemli unsurları içerisinde bizim için eee, bir defa Safavilere' karşı doğuda gerçekleşilen Çaldıran Savaşı vardır. E, 8 yıllık bir hükümranlık süresi vardır bizim için. E Yavuz Sultan Selim ama bu 8 yıla gerçekten 80 yıl sığdıracaktır. Önce gelecek doğuda çaldıran zaferiyle saferleri mağlup edecek ve doğudaki tehlikeyi ortadan kaldıracaktır. Eee daha sonra gelecek eee Tunadağ Savaşı'nda bu defa eee Dulkadiroğlu Beyliği'ne karşı savaşacak ve Dulkadiroğlu Beyliği de ele geçirerek Anadolu artık eee hani kesin olarak eee Anadolu topraklarında bir hakimiyet sağlanmış olacaktır. Daha sonra güney kesimlerine gelecek. Önce 1516'da Mercidabık'ta sonra 1517'de Ridaniye savaşlarında Memuk devleti mağlup edilecek ve Mısır, kutsal topraklar bunların hepsi ele geçirilerek eee Osmanlı eee İslam dünyasının liderliğini ele geçirmiş olacaktır. Eee hani burada Mevlüklere son verilerek halifelik de Osmanlı'nın eline geçiyor. Bu bağlamda oldukça önemli bir unsurdur. Eee hazine hani ağzına kadar altında dolduruluyor ve inanılmaz güçlü bir devlet kime bırakılıyor? Yavuz Sultan Selim tarafından Kanunu Sultan Süleyman'a bıraktı. Peki Kanuni önemine gelelim. Şimdi Kanuni baktığımız zaman Kanuni Osmanlı tarihinde e 46 yılda Osmanlı tahtında en uzun süreli oturan Osmanlı padişahıdır. Eee işte eee doğuluların eee hani ve batılıların eee bu bağlamda eee üstün gördüğü hükümdarlardan biridir. Ona muhteşem büyük Türk veya kanunu gibi unvanlar verilecektir. Tabii Osmanlı onun döneminde hem doğuda hem batıda çok önemli iki kuvvetle savaşıyor. Batıdaki düşman Hasburg'lardır. Doğudaki düşman Safevilerdir. E onun döneminin önemli gelişmelerine baktığımız zaman bir defa ilk sefer hareketleri Belgrad ve Rodos üzerine olacak. Bak bu iki nokta stratejiktir. Neden? Çünkü Belgrad ve Rudos Fatih'in kuşatıp alamadığı yerlerdir. Aslında bir mesajdır bu değil mi? Niye? Çünkü Fatih'in izinden gideceğinin göstergesidir. Daha sonra Muaç Meydan Muharebesi'nde bu iki yer alındıktan sonra Macar ordusunun eee imha edildiğini ve Macaristan'ın büyük bir bölümünün Osmanlı topraklarına katıldığını görebiliyoruz. Eee Akabinde Viyana kuşatılacak ancak alınamayacaktır. Eee Akabinde Alman seferine çıkılacak. Avrupa işlerine kadar gidilecektir. Hiçbir Avrupa ordusu Osmanlı'nın karşısına çıkamıyor. Eee ve taraflar arasında 1533 yılında İstanbul anlaşması imzalanıyor. Bu anlaşma çok enteresandır. Çünkü bu anlaşmada şöyle bir ifade var. Avusturya arşütükü yani Avusturya Kralı nedir burada? protokol bakımından Osmanlı sadrazamına eşittir. Bu Osmanlı padişahının artık Avrupa'ya üstünlüğünü gösterdiğinin eee ve eee bu durumda olduğunun bir göstergesidir. E Kanun'un son seferi bizim için Ziyet Var seferidir. E bu sefer 13. ve son seferidir. Bu seferle beraber de ne oluyor? Kanuni vefat ediyor. Peki kapitülasyon siyasetine gelelim. Kapitülasyon Osmanlı Devleti'nin hani yabancı devletlere tanımış olduğu ayrıcalıklardır. Eee bunlara baktığımız zaman eee ilk olarak eee hani 14. yüzyılın sonlarına doğru Cenevizlere verildiğini ve bunun verilen ilk kapitülasyon olduğunu görebiliyoruz. Daha sonra Venedikler bunlardan istifade edecektir. Bunlar 1. döneme kapsıyor. 2. dönem Mısır'ın fethiyle başlıyor. Eee burada Memluk sultanları tarafından Venedi'ye, Katalanlara ve Fransızlara verilen kapitülasyonlar e hani Kanun tarafından yenilenecektir ve böylece eee artık Fransızlar da bu kapitülasyonlardan istifade etmeye başlıyor Osmanlı topraklarında. Unutmayalım. Eee peki denizlere gelelim. Karno Sultan Süleyman döneminde gerçekleşen Prevezi deniz savaşı Osmanlı'nın artık karalarda değil denizlerde de çok önemli bir kuvvet olduğunu göstermektedir. Preveze Deniz Savaşı'nda eee burada eee Barbaros Aliettin Paşa Andre Doria komutasındaki Haçlı ordusunu mağlup edecek ve Osmanlı artık denizlerde de ve Akdeniz'de de önemli bir kuvvet olacaktır. Ancak Selim döneminde Kıvrıs'ın alınmasından sonra gerçekleşen İnebevahtı Deniz Savaşı'nda Osmanlı donanması yakılacak ve Haçlar büyük bir zafer elde edecektir. Bu Avrupa'da yenilmez Türk olarak bilinen algının yıkılmasına sebebiyet vermiştir. Çünkü artık Osmanlı'nın da yani hani devletler burada birleşirse yenilebilecek bir kuvvet olduğu açığa çıkmıştır. Peki coğrafi keşiflere gelelim. Nokta atış bilgilerle gidiyoruz. Şimdi coğrafi keşiflerin temel sebeplerine baktığımız zaman eee bir defa işte bilimsel teknik ilerlemelerin yaşanması eee işte pusulaın önemli gemilerin eee bu bağlamda kullanılması cesur gemicilerin ortaya çıkması eee batılıların doğunun zenginliklerine ulaşma gayesi, yine Avrupalıların dünyayı tanıma ve Hristiyanlığı yayma gayeleri ve Avrupalıların Hindistan'a ulaşmak için yeni yollar arama gayesi. Niye? Çünkü İstanbul'un fethiyle ipek yodu ve Mısır'ın fethiyle de baharat yolunun kontrolü ne oldu? Osmanlı'nın eline geçti ve Avrupalılar da yeni ticaret yolları arama noktasına gitti. Buldular mı? Buldular. Ya işte kimdi burada? Christoph Kob geldi eee hani Amerika'ya ama buranın Amerika olduğunu eee anlamadı. buraya Batın Hint kıyıları ismini verdi. E daha sonra Ameriko ve Sputu geldi ya dedi ki kardeş burası yeni bir kıta değil mi? Amerika kıtası bu bağlamda keşfedildi. Eee yine Ümit Bornu böyle dolaşarak Hindistan'a gitme yolunu buldular. Eee bu bağlamda eee önemli bir aşama kaydettiler. Sonra Macella'nın ve Delcano şu güzergahı izleyerek başladığı noktaya tekrar geri gelip neyi keşfettiler? dünyanın yuvarlak olduğunu keşfettiler. Yeni yerler keşfedildi, kültürler keşfedildi. Bu kültürlerdeki çeşitli bitkiler, hayvanlar Avrupa'ya taşındı. İşte kakao, vanilya, domates, patates gibi bitki türleri ile çeşitli hayvanlar Avrupa'ya taşındı. Yine altın ve gümüş bakımından Avrupa zenginleşti. Bunların çoğunluğu Avrupa'ya taşındı. Hristiyanlık dünyanın farklı alanlarına yayıldı. E ticaret yolları yer değiştirdi. Eee, artık Akdeniz yerine Atlas Okyanosu limanları önem kazandı. Akdeniz de önem kaybetti. Bunlar bizim için coğrafi kişilerle beraber gerçekleşen o değişim sürecine barındırılmaktı. 5. ünite için söyleyebileceğim nokta atış bilgiler böyleydi. 6. üniteye gelelim. Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatındaki eee nokta atışlarımıza bakalım. Şimdi Topkapı Sarayı Osmanlı için sadece bir saray değil. Aynı zamanda eee padişahın yaşamını sürdüğü, devlet idaresinin sunduğu bir noktaydı. Eee saray üç bölümden oluşmaktaydı. Dışsaray Birunu, İç saray Enderunu, bir de padişahın özel hayatının geçirtiği harem üç bölümü oluşturmaktaydı. Eee bu eee hani bölümlerde e Babü Hümayun, Babü Selam ve Babü Sade kapılarıyla birbirine bağlanmaktaydı. Peki gelelim saraydaki görevlilere. Şimdi dış sarayda, iç sarayda ve haremde kimler var? Şimdi bir dediğimiz dış sarayda bizim için gelecekle ilgili tahminlerde bulunan müneccim başı, eee, sarayda bulunanların hek başı olan hekim başı, özellikle hekimlerin başı olarak eee yine sarayın ihtiyaçlarını kamu binalarını, tamirat ve bakım işlerini yapan şehre emini, para basımından sorumlu olan Darphane Emin, Saray Mutfak İşlerinden sorumlu olan Matbaa Amiri Emin, yine Saltanat sancaklarından sorumlu olan Emir Alem neredeydi? Birundaydı. Yine birde Çakırbaşı, Şahincibaşı, Atmacıbaşı, Müteferrikalar, Baltacılar, Pekler, Solaklar, Mehterler, Mehterbaşları, işte Sakalar, Sakabaşları, Terzciler, Aşçılar ve Mirahurlarda bulunmaktaydı. Peki gelelim Enderun'a. Enderun'da bir defa eee hani has oda başı vardır ki hani iç sarayın en eee önemli amirlerinden biridir. Hasola dediğimiz yani padişah odasının amiri olacaktır. Yine padişahların eee silahlarından sorumlu olan eee burada silahlar ağımız vardır. Eee önemli bir görevlidir. Ve bunlarla beraber yine çoğadara ağ, rikaptara ağ, tülbent ağası gibi işte padişah giyim kuşamıyla ilgili ağlar, yine kapı ağları gibi önemli ağlar da burada vardır. Yine Babusade kapısında aka eee burada acemiler ve değişim de eee Endorun'da görev yapan önemli isimler içerisindedir. Peki Harem'e gelecek olursak eee padişahın evidir Harem. Haliyle Darüsade Ala eee bunun genel sorumlusudur. Eee bununla beraber yine eee hani bu darüsade ağ'sının en önemli görevi eee padişahın haremini burada koruyabilmektir. Yine terfi ve ceza işlemlerine o bakardı. Eee yine eee Haremeyn Şerifeyn dediğimiz eee vakıfların sorumlusu ve Sur olaylarının düzenleyicisidir bizim için. Darüsade A'sı. E haremde daha ağası dışında da iç oğlanlar yine diğer haram ağları, Ketu dağlar ve imamda görev yapmakta. Evet 6. ünite için eee hani sarayda söyleyebileceklerimiz bunlardı. Eee gelelim şimdi Birunda toplanan Divan-ı Humayun'u. Divan-ı Humayun devlet işlerinin görüşülüp tartışıldığı önemli bir kuruldur. Hani Fatih dönemine kadar divana padişahlar başkanlık yapardı. Fatih'ten sonra da burada veziri azamlar eee padişah mutlak vekili ve mührünü taşıyarak divana başkanlık yapıyorlardı. Yine burada e Anadolu ve Rumeli kaz askerleri yargı ve eğitim işlerinde divanda yer alıyordu. Anadolu ve Rumeli defterdarları yine burada divanda Osmanlı Mahallesi'en sorumlu olarak mevcuttu. Yine padişahını çekip Tamar ve zahmet kıtını tutan ve iç ve dış yazışmalarında mühim olan nişancı da yine divanda mevcuttu. E eğer vezir rütbesindeyse Yeniçı A'sı bir de İstanbul'da bulduğu zamanlarda da Kaptan Derya'da divana katılan önemli isimler içerisindeydi. Peki 7. ünite bizim için millet sistemini barındırıyor. Millet sistemi Osmanlı'da dini aidiyete bağlı olarak şekillenen bir sistemdir. Bak burada ulusa ve ırka yönelik olarak değildir. Unutma dini adiyet vardır. E burada işte millete hakim dediğimiz Müslüman Türklerle gayrimüslimler eee hani millet sisteminin temel yapısını oluşturmak dedi. E mesela gayrimüslimler kendi cemaatleri içerisinde bir problem, bir sıkıntı olduğu zaman o cemaat için de çözülmeyle mükellefti. E amaç burada hani eee Osmanlı Devleti'nin eee toplumsal düzen niteliğine baktığımız zaman birliğini, dirliğini, oradaki düzeni iyi bir şekilde koruyabilmek ve hani o istimalet dediğimiz hoşgörü politikasıyla devleti hareket ettirebilmekti. Eee bir de fethedilen topraklardaki yaşam alanına bakalım. Şimdi Osmanlı bir bölgeyi fethettiği zamanki ilk fethettiği alanlarda işte Müslümanlar, Rumlar, Yahudiler, Ermeniler gibi çeşitli dini veya ırk eksene dayalı topluluklar vardı. E amaç burada e toprakları şenlendirerek buradaki Müslümanlar veya gayrimüslimleri bir arada güvenle yaşamasını sağlayabilmekti. E istimalet politikası yani hoş politikası bu bağlamda oldukça mühimdir. Oldukça önemlidir. Eee doğal olarak burada Rumlar olsun, Yahudiler olsun, Ermeniler olsun yasaya uydukları vergi verdikleri, güvenlik ve düzeni muhafaza ettikleri müddetçe de ne yapıyorlar? Kendi okullarını açıyorlar, hastanelerini açıyorlar. Mahkeme gibi kurumlarını da yaşatma imkanı bulabiliyorlardı. Evet. E bu ünitede de verebileceğimiz nokta atış bilgiler bu şekildeydi. Şimdi hadi gel sorularımıza bakalım. Bakalım sorularda bizleri neler bekliyor. Osmanlı Devleti tarafından Kıbrıs'ın fedilmesiyle Akdeniz'de çıkarları iyice denenen Avrupa devletleri Papa'nın önderliğinde İspanya, Portekiz ve Venedik'in katılımıyla eee hani yeni bir haç donanması oluşturdu ve taraftar arasında dikkat edersen Kıbrıs'ın fethinden sonra Selim döneminde hangi savaş gerçekleşti? Hani dedik ya bizim için tabii batılar buna Lepanto savaşı da derler. Eee hani yenilmez Türk'ün kaybettiği savaş olarak. Nedir bu? Yine bahtı savaşıdır. Bu savaşta Haçlar galip geldi ve Osmanlı donanmasını yaktılar. Savaş bizim için buydu. E tabii bu savaşın kaybedilmesinden sonra Sokollu Mehmet Paşa şunu söyleyecektir. Diyecektir ki biz Kıbrıs'ı fethederek sizin kolunuzu kestik. Siz ise inebahta bizim donanmamızı yakarak yani sakalımızı yaktınız. Hani yaktınız sakalımızı kesersek daha gür çıkar ama kesilen kolu tekrar yerine getiremezsiniz. Kıbrıs'ın alınması da burada atıfta bulunmuştur. Peki bir diğer sorumuz. Selim zamanında Osmanlı İmparatorluğu'un Akdeniz etkinliğini artırma çabaları sürüyordu. Bu süreçte Kıbrıs Adasında bulunan Venedikler eee Doğu Akdeniz'de Osmanlı Devleti'nin güvenliği için bir tehlike oluşturmaya başladılar. Bu nedenle Sokulu Mehmet Paşa Lala Mustafa Paşa liderliğindeki bir orduyu Kıbrıs'a ele geçirmekle görevlendirdi. Bir sene sür kuşatmanın ardından Kıbrıs fethedildi. Bu olayla birlikte e Doğu Akdeniz'in kontrolü Osmanlı'ne geçti. Öte yandan Osmanlı Devleti Akdeniz'deki ticaret canlıını korumaya özen gösteriyordu. Şimdi bu parçadan hani bahsedilen Osmanlı Venedik arasındaki ilişkilerin hani Akdeniz ticaretine ne gibi etkileri olduğunu yazınız diyor. Dikkat edersen Osmanlı Vened'deki ilişkilerinin Akdeniz ticaretin etki niteliği vurgulanıyor. E şimdi Osmanlı ne yapmaya çalışıyor? Bir defa ticaret canlıını korumaya çalışıyor değil mi? Her ne kadar Kıbrısı fethetmiş olsa da, e, Osmanlı eee hani kuruluşlarından eee yükselme dönemine kadar her daim ne yapıyor burada? Eee, hani ticareti ön plana alan devletlerin başında geliyor. E ne yapacaktır Osmanlı Devleti de? Her ne kadar eee işte burada eee önemli bir fet hareketin gerçekleşmiş olsa da bir defa eee işte Venediklere ne vermişsin? bir ticari imtiyaz vermesin. Yani bilinen diğer adıyla kapitülasyonlardan istifade ediyor. Şimdi sen yabancı devletlere vermiş olduğun kapülasyonlarla beraber neyi sağlamaya çalışıyorsun? Bir defa sana karşı oluşabilecek Haçlı zihniyetini engellemeye çalışıyorsun. Bununla beraber eee ticarette kuvvetli olan bir devletle ticaret sözleşmelerini imzalaman, ticari devamlılığı ve kazancı artırır. Bak burada da avantaj sağlıyorsun. Bir de nedir? Kendine bir müttefik yakalıyorsun değil mi? Yani bir dost yakalıyorsun. E Osmanlı'nın kazancı bu bağlamda oldukça mühim. Eee bu etki niteliğine de baktığımızda hani Akdeniz ticaretinde devamlığın sağlanması, ticaretin ön planda tutulması devletler arası kançların artması noktasında da fırsat sağlar. Bunları belirtirsen bizim için doğru cevaplanmış olur. Topkapı Sarayı Osmanlı Devleti'nin yönetim mekanizmasında nasıl bir işlevi olmuştur diyor. Bakalım şimdi Topkapı Sarayının üç temel kısmından biri olan Enderun sarayın iç bölümünü saray çalışanlarının ve devlet yöneticilerinin eğitildiği bir kurumdu. Enderun'da sunulan öğretim öncelikle dürüstlük ve adalet prensiplerine dayanmaktaydı. Bunlara ek olarak öğrenciler dini, bilimsel ve siyasi bilgilerin yanı sıra eee saray görgü kurallarını öğrenirler ve sonrasında devletin çeşitli pozisyonlarında görev alırlardı. Bu nedenle Ener devletin idari personelin yetiştirildiği bir okul işlevi görüyordu. Ener'un okulundan mezun olanlar en başta padişahın burada eee hani hizmetinde bulunmak üzere devletin pek çok farklı kademesinde çalışıyorlardı. Hatta bu kişiler arasında sadal azamlığa kadar yükselen bile olurdu. O zaman Topkapı Sarayına baktığımız zaman Topkapı Sarayı hani yönetim mekanizmasında bir defa eğitim işlevini görüyor mu? Bak eğitim işlevi var. Onu yazarsın. Eee bununla beraber yönetim işlevi var mı? Çünkü sen burada idareci yetiştiriyorsun. Bu bağlamda bu mezun mezun olanlar bak eee çok farklı kademede çalışıyorlar. Bu da var. eee mezun eee kişilerin de aynı zamanda kalifiye olarak burada görev alması da oldukça mühimdir. E başka eee bak sadrazamlığa kadar geliyorlar. Eee o zaman idare noktasında oldukça önemli. E devletin idare kadrolarını şekillendirmesinde oldukça mühim. Bu işler de burada vurgulanabilir. En nihayetinde tüm bu [Müzik] alanlarda kalifiyeli yani yetişmiş insan ihtiyacı sağlanmış oluyor ve bu işler de e bu bağlamda sağlanmış oluyor. E yönetim mekanizmasında da hani burada idarecilerin yetişmesi, yönetim arzında eee hani padişaha bağlı bir sınıfın bu bağlamda şekillenmesi oldukça mühimdir. E devletin kuvvetlenmesi ve güçlenmesi alanında da fırsat sağlar. Tamam. işlevleri bu bağlamda söylenebilir. Peki bu bilgilere dayanarak Sultan ı Mehmet'in müsadere sistemini hayata geçirmesindeki olası hedefler nelerdir? diyor. Bakalım. Şimdi Osmanlı İmparatorunda müsadere usulünün son halini Sultan ı Mehmet vermiştir. Türkiye'nin eski Türk adetlerine dayanan müsadere eee zapt etmek manasında kullanılıyordu. Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında ise yani devletin parasını kendi çıkarları için kullananlara müsadele sisteminin sınırları genişletildi. Eee önemli görevlerde bulunanların vefat etmeleri durumunda sahip oldukları mallara devlet tarafından el konulması ve bu malların devlet hazinesine aktarılması sağlandı. Osmanlı tarihinde ilk defa 1453 senesinde Sarrazam Çamlarla Halil Paşa'nın hani varlıklarına müsadere uygulandı. Bu yolda özel mülkiyetin ve zenginliğin miras yoluyla belli bir ailenin elinde birikmesinin önüne geçildi. Şimdi olası hedefler ne diyor bakalım? Şimdi bak sen diyorsun ki haksız kazanç nedir? Devletin malını burada kendi zimmetine geçerek haksız kazanç elde edenlere karşı e bir önlemdir. O zaman hedefler haksız kazancın önüne geçebilmek olabilir mi? Olabilir. Yine rüşvet ve iltimas, adam kayırımı. Bunların önüne geçmek olabilir mi? Olabilir. Çünkü hani sen eee burada devlet gücünü ve e malını kullanarak eee burada ne yapıyorsun? eee büyüyebilmenin önüne geçiliyor müsadere uygulamasıyla. Eee bir diğer husus müsaade sistemindeki temel hedefler de otorite. Otoriteyi koruyabilmek. Bak bunları bizim için yazılda vurgulayabilirsen doğru cevaplamış olursun. Haksız kazancın önüne geçebilmek, rüşvet iltimasının önüne geçebilmek, otoriteyi korumak, merkez otoriteyi de kuvvetlendirmek temel hedefler arasında. Tamam. Bunları söylersem doğru cevaplamış olursun. Osmanlı toplumun askeri sınıf ve reya olarak ikiye ayrılıyordu. Mensupları ne istiyor bizden? Şimdi askeri sınıf yönetim sınıfıdır burada. Reaya dediğimizde halk sınıfını oluşturmaktadır. E bu sınıfın mensuplarına baktığımız zaman askeri sınıfı içerisinde ne bileyim işte eee sadrazamı, padişahı, ailesini eee işte burada çeşitli e vezirleri yine ne bileyim nişancıyı, defterdarı değil mi gibi gibi devletin yönetim mekanizmasında bulunan insanları söyleyebiliriz. Bak bu insanlar bizim için vergiden muaf olan insanlardı. Vergi vermezlerdi. Ancak halka gelecek olursak şimdi halk benim için işte tüccarlar, zanaatkarlar, bileim çiftçiler gibi meslek erbabi insanlardan oluşuyorlardı. Bunlar vergi veriyorlardı. Tamam mı? İki sınıf arasındaki temel fark bizim için budur. Tabii bu sınıflar Avrupa'daki gibi veya Hindistan'daki gibi kapalı veya yarı kapalı bir toplum tapkalaşma sisteminin hani tüm hatlarını içerisinee barındıran bir nitelik değildir. Hani Osmanlı'da halktan bulunup eee gelikli yeteneklere ve donanıma sahip olan insanlar da burada ne yapardı? Askeri sınıfa yani yöneten sınıfına geçebilirdi. Tamam. Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u feth ettikten sonra Fener Rum Patrikhanesine son vermemiş ve ikinci Cennos'u Patrick ilan etmiştir. Fatih Osmanlı Devleti'nin Osmanlı Devleti'e patrikanein devam etmesini istemesinde hangi sebep etkili? Temel sebep bizim için Osmanlı'ya karşı oluşacak haçlı zihniyetini engelleyebilmektir. Çünkü sen burada hani Müslüman olmayan topluluklara yani gayrimüslimlere din vicdan özgürlüğü veriyorsan amaç burada devlet otoritesini sağlam tutabilmek ve aynı zamanda devlete karşı oluşabilecek bir has zihniyetini engelleyebilmektir. Eğer bunları bu sebepleri vurgulayabilirsen bizim için doğru cevaplanmış olduk. Yavuz Sultan Selim şehzadeliği döneminde Trabzon'da iyi bir idarecilik tecrübesi kazandı. Osmanlı Devleti için büyük bir tehdit olan Şah İsmail'in faaliyetlerini yakından takip etti. Bu doğrultuda sınır hatlarındaki kalelerin tamir edilip sahillerinin emniyeti için gemi yapanın gereks gerekliğini de babası Bayazit'e rapor etti. Peki Durunun sancak uygulaması hakkındaki ortaya koyduğu sonuç diyor. E şimdi bak kendisi bir eee sancakta şehzade değil mi? O zaman sancak uygulaması bir şehzadeleri devlet tecrübesi noktasında inanılmaz bir fırsat sağlıyor. E bununla beraber bölgenin askeri ve güvenlik unsurlarında eee geride kalmaması ve burada yapılacak hamlelerde onlara fırsat sağlıyor. Üçüncü bir unsur siyasi ve askeri olayları yakından takip etme olanağı sağlıyor, değil mi? Böylece hani bu gibi hamleleri Yavuz Sultan Selim yapacaktır. O zaman hani sancak uygulaması bu bağlantı gerek şehirler için gerek devlet için oldukça mühemdir. Peki bir diğer sorum. Osmanlı Devleti'nin merkez teşkilatında bugünkü kabinenin görevini yerine getiren bir kurumdur. Bu kurumda devletin siyasi, idari, askeri ve mali işleri görülür ve her türlü davalara şikayetlere bakılırdı. dini ve ırkı ne olursa olsun herkes halledilmesi gereken meseleleri için bu kurumadan aşabilirdi. Eee ülkenin bütün önemli işleri burada müzakere edilir. Her çeşit dava burada karara bağlanırdı. Peki işte eee siyasi, idari, askeri, mali işlerin görülüp tartışıldı. Merkez teşkilatındaki kurum hangisiydi bizim için? [Müzik] Divan-ı Mümayon idi değil mi? Evet. Osmanlı Devleti'nde bu kurum bizim için divana umayene olacak. Şimdi MEB'in örnek sorularına benzer nitelikteki sorulara bakalım. Onları ele alalım. Şimdi demiş ki Avrupalılar yeni dünyadan getirdikleri tarımsal ürünlerden domates, patates, mısır gibi bitkiler sayesinde halkın açlık sorununu büyük oranda çözmüşler. Altın, gümüş gibi değerli madenleri taşıyarak Avrupa'nın zihinleşmesini sağlamışlardır. Peki bu durum Osmanlı'yı nasıl etkiledi? Bir Osmanlı'nın bir defa altın ve gümüş hızlı bir şekilde Avrupa'ya gelince ekonomik olarak zarar görmesine sebebiyet verdi. İki, eee, yeni hani bilgi ve belgelerin Avrupa'ya ulaşması ama Osmanlı'nın hani eee, bunu izleyememesi, Osmanlı'nın çağın gerisine gitmesine sebep oldu. Çünkü Osmanlı süreci bir türlü takip edemiyor. 3. E bak burada yeni keşifler beraberinde neyi getirdi? yeni ticaret yollarını getirdi. E Osmanlı'daki ticaret yollarına baktığımız zaman neydi bu ipek ya da baharat yollarıdır. Önemi azaldı bunların. İşte bu gibi etkileri Osmanlı'da başta olmak üzere kendini gösterecektir. Bunlar burada belirtilebilir. E bir diğer benzer soru. Kanun önemi hakkında neler söyleyebiliriz demiş. Ne demiş? Kanun Sultan Süleyman batıda Hburglara karşı başarılı savaşlar yaparken doğuda da Safevlere karşı başarılı sefeler düzenlemiştir. Osmanlı donanması Akdeniz'de de e hani ciddi bir güç haline gelmiştir. O zaman devlet hem bak batı dünyasına hem de doğu dünyasına kafa tutmuş mu? Tutmuş. Devlet denizlerde de söz sahibi mi? söz sahibi eee devlet aynı zamanda burada hani askeri güç bakımından oldukça kuvvetli mi? Kuvvetli. Çünkü çok farklı cephelerde ve bölgelerde e savaşıyorsa bu onun göstergesidir. E devlet hem kara hem de denizlerde önemli kuvvetlere sahip mi? Sahip. E bunları da başarılı şekilde burada eee sergilemeye çalışmış. E demek ki Kaun döneminde Osmanlı ordusunun oldukça kuvvetli olduğunu hem farklı cephelerde hem farklı bölgelerde savaşabildiğini ve buralarda da önemli kazanlar elde ettiğini, bu da devletin oldukça kuvvetli olduğunu bize göstermektedir. Bunlar vurgulanırsa bizi doğru cevap niteliğine götürür. Evet değerli kardeşlerim, seninle beraber ne yaptık? Seninle beraber önce nokta atış bilgilerle buradaki ünitelerde çıkabilecek potansiyel sorulara baktık. E daha sonra hani memenin uygunluğuna ait olan soruları el alarak değerlendirmeye çalıştık. Lütfen yazılıeri ve notlarındaki bilgilere bakmayın. Aynı zamanda daha önce yayınlamış olduğum videoları izlemeyi unutmayın. Oradan da gerekli notlar oluşturulacak ve yazılıya en iyi şekilde hazırlanmaya ve gitmeye gayret edeceğiz. Senin için bir ödüllü sorum var. Sorum şu: Osmanlı Devleti'nde hangi padişah zamanında ülke padişah ve oğullarındır anlayışı benimsenmiştir? Araçları bul ve yorum kısmına mutlaka yaz. Umarım yazıldığı çok çok güzel bir puan alırsın. E çok güzel bir puana erişmen ve bunu da yıl sonu karne notuna iyi bir şekilde işlemen dileğiyle. Hadi bakalım. Hoşça [Müzik] kal. oho [Müzik]