🧬

โครงสร้างและหน้าที่ของเซลล์

Sep 25, 2025

ภาพรวม

การบรรยายนี้ครอบคลุมโครงสร้างและหน้าที่ของส่วนประกอบเซลล์ ประเภทของเซลล์ ออร์แกเนลล์ ทฤษฎีเซลล์ และการค้นพบทางประวัติศาสตร์ในชีววิทยาเซลล์

ประเภทของเซลล์และโครงสร้างเซลล์

  • เซลล์มีผนังเซลล์และ/หรือเยื่อหุ้มเซลล์เป็นขอบเขตภายนอก
  • มีสารรวมในไซโทพลาสซึมและออร์แกเนลล์ภายในไซโทพลาสซึม
  • นิวเคลียสถูกล้อมรอบด้วยเยื่อนิวเคลียสและมีนิวคลีโอลัสอยู่ภายใน

การจำแนกเซลล์

  • เซลล์โปรคาริโอตมีไรโบโซมขนาด 70S
  • เซลล์ยูคาริโอตมีไรโบโซมขนาด 80S

เยื่อหุ้มเซลล์และผนังเซลล์

  • เยื่อหุ้มเซลล์เป็นแบบกึ่งซึมผ่านและอธิบายโดยแบบจำลองฟลูอิดโมเสค
  • เยื่อหุ้มประกอบด้วยไบเลเยอร์ของฟอสโฟลิพิด คอเลสเตอรอล โปรตีน และคาร์โบไฮเดรต (ไกลโคโปรตีน ไกลโคลิพิด)
  • ผนังเซลล์มีชั้นปฐมภูมิและทุติยภูมิ ชั้นกลางแลมเมลลา และพลาสโมเดสมาตา
  • ส่วนประกอบของผนังเซลล์แตกต่างกัน: เซลลูโลสในพืช เพปไทโดไกลแคนในแบคทีเรีย ไคตินในเชื้อรา
  • การเชื่อมต่อของเซลล์รวมถึงการเชื่อมต่อแน่น เดสโมโซม การยึดเกาะ การเชื่อมต่อแบบช่องว่าง และพลาสโมเดสมาตา

ไซโทพลาสซึมและโครงกระดูกเซลล์

  • ไซโทพลาสซึม = ไซโทซอล + ออร์แกเนลล์ยกเว้นนิวเคลียส
  • โครงกระดูกเซลล์ประกอบด้วยไมโครทูบูล (ทูบูลิน) ไฟลาเมนต์กลาง (เคราติน) และไมโครไฟลาเมนต์ (แอคติน ไมโอซิน)

ออร์แกเนลล์

  • ไรโบโซมสังเคราะห์โปรตีนและแตกต่างระหว่างโปรคาริโอต (70S) และยูคาริโอต (80S)
  • เซนทริโอล (9 ทริปเล็ตของไมโครทูบูล) ช่วยในการแบ่งเซลล์และไม่มีในพืชขั้นสูง
  • เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม (ER): RER (มีไรโบโซม สังเคราะห์โปรตีน) และ SER (สังเคราะห์ไขมัน ล้างพิษ)
  • กอลจิคอมเพล็กซ์ ปรับแต่ง จัดเรียง และหลั่งโปรตีน; สร้างไลโซโซมและแผ่นเซลล์
  • ไลโซโซมย่อยสลายวัสดุที่ pH กรด (pH 5) ผ่านการออโตฟาจีและออโตไลซิส
  • เพอร์ออกซิโซมสลายเปอร์ออกไซด์โดยใช้เอนไซม์คาตาเลส
  • แวคิวโอลเก็บสารและช่วยรักษาโครงสร้างเซลล์ (แวคิวโอลกลางในพืช)

ออร์แกเนลล์ที่เกี่ยวข้องกับพลังงาน

  • ไมโทคอนเดรียผลิต ATP มีเยื่อหุ้มสองชั้น มี DNA/RNA ของตัวเอง และไรโบโซม 70S (กึ่งอิสระ)
  • พลาสติสประกอบด้วยคลอโรพลาสต์ (สังเคราะห์แสง มีเม็ดสี DNA และไรโบโซม 70S) โครโมพลาสต์ และลิวโคพลาสต์

นิวเคลียส

  • ซองนิวเคลียสมีรูพรุนและช่องว่างรอบนิวเคลียส
  • โครมาตินคือ DNA ในนิวเคลียส
  • นิวคลีโอลัสสร้าง RNA
  • นิวคลีโอพลาสซึมมี DNA RNA และเอนไซม์

เหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ในชีววิทยาเซลล์

  • กาลิเลโอ (การใช้เลนส์ประกอบในยุคแรก)
  • ซาคาเรียสและฮานส์ แยนเซน ประดิษฐ์กล้องจุลทรรศน์แบบประกอบ (1590-1591)
  • โรเบิร์ต ฮุค สังเกตเซลล์ในไม้ก๊อก (1665)
  • แอนโทนี แวน ลีเวนฮุก สังเกต "สัตว์เล็ก" ด้วยกล้องจุลทรรศน์ธรรมดา (1672)
  • โรเบิร์ต บราวน์ ค้นพบนิวเคลียส (1831)
  • ชไลเดนและชวาน พัฒนาทฤษฎีเซลล์ (1838-1839)
  • โยฮันเนส เพอร์คินเจ้ ตั้งชื่อ "โปรโตพลาสซึม" (1839)
  • รูดอล์ฟ เวียร์โชว์ กล่าวว่า "เซลล์ทั้งหมดมาจากเซลล์" (1855)
  • วอลเทอร์ เฟลมมิง ค้นพบโครโมโซม (1880)
  • แมกซ์ นอลล์ และเอิร์นสท์ รุสกา พัฒนากล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน (1932)

คำศัพท์สำคัญและคำจำกัดความ

  • โปรคาริโอต — เซลล์ที่ไม่มีนิวเคลียสและออร์แกเนลล์ที่มีเยื่อหุ้ม
  • ยูคาริโอต — เซลล์ที่มีนิวเคลียสและออร์แกเนลล์ที่มีเยื่อหุ้ม
  • ไบเลเยอร์ฟอสโฟลิพิด — โครงสร้างสองชั้นที่สร้างเยื่อหุ้มเซลล์
  • กึ่งอิสระ — ออร์แกเนลล์ที่มี DNA ของตัวเองและสามารถจำลองตัวเองได้
  • พลาสโมเดสมาตา — ช่องทางระหว่างผนังเซลล์พืชสำหรับการสื่อสาร

กิจกรรม / ขั้นตอนถัดไป

  • ทบทวนแผนภาพโครงสร้างเซลล์และออร์แกเนลล์
  • ศึกษาความแตกต่างระหว่างเซลล์โปรคาริโอตและยูคาริโอต
  • อ่านเกี่ยวกับบุคคลสำคัญในทฤษฎีเซลล์