Czy to mini podróbki tygrysa? Czy też barwne płatki kwiatu? A może kolorowe ukwiały? Nic z tych rzeczy.
To zwyczajny, a raczej niezwykły płazieniec podzielony. Skąd to określenie? Otóż stąd, że jest on podzielony bruzdą biegnącą wzdłuż ciała.
Gatunek ten posiada kilka wersji ubarwienia a konkretnie trzy różne dla których dominujące kolory są zawsze identyczne żółty, czarny i pomarańczowy. Co ciekawe, to tylko ubranko od góry bo niezależnie od tego, czy płazieniec ten bardziej wygląda na oko jak panterka czy kwiatek, to od spodu zawsze jest czarny z pomarańczową obwódką. Zewnętrzne barwy ochronne mają odstraszać drapieżniki. O tym i owym dla wszystkich płazińców dowiesz się w tej wideolekcji. Pewnie przed lekcjami biologii nie zdarzyło ci się oglądać płazińca.
Zapewniam, że to tylko dlatego, że ich nie szukasz. No i dlatego, że większość z tych, które żyją wolno, jest mała. Ma zaledwie parę milimetrów długości. Gdzie można je spotkać? Zacznijmy od wolno żyjących wirków.
Ich przedstawiciele, wypławki, zamieszkują wody słodkie, stawy, jeziora, a nawet okresowe kałuże. Sporo płazińców zamieszkuje także morza. Takie organizmy nazywamy wolnożyjącymi. Większość jednak to pasożyty.
Ukryte w brudnej wodzie, rybach czy mięsie podstępem atakują organizm gospodarza i zadomawiają się tam traktując jego ciało jak środowisko życia i źródło pożywienia a także jak toaletę. Brrrr. Bytując wewnątrz żywiciela pasożyt zatruwa go bowiem produktami swojej przemiany materii które usuwa bezpośrednio tam, gdzie się znajduje.
do jelita, płuc, krwi czy mózgu gospodarza. Pasożytami wewnętrznymi są między innymi przywry i tasiemce ale o nich opowiem Ci w innej wideolekcji. W tym filmie przetrawimy podstawowe informacje o płazińcach.
Zaraz po orzeszku. Płazińce swoją nazwę zawdzięczają jak się pewnie domyślasz, kształtowi ciała. U większości gatunków jest ono płaskie a w zasadzie silnie spłaszczone grzbietobrzusznie.
Wyraźnie widać, gdzie jest wierzch a gdzie spód osobnika. Można też wskazać jego przód i tył. A przez środek ciała, od przodu do tyłu przeprowadzić oś symetrii która podzieli go na dwie lustrzane strony prawą i lewą, które mają się do siebie tak jak nasze rękawiczki. Fachowo mówi się, że płazińce mają symetrię dwuboczną.
Ciało płazińców jest też zazwyczaj wydłużone. Niekiedy tak bardzo, że niektóre z wyglądu przypominają taśmę. Pewnie już kojarzysz, skąd wzięła się nazwa jednej z grup płazińców tasiemce.
Osobniki niektórych gatunków tej grupy osiągają długość 12 metrów choć ich szerokość ledwie przekracza centymetr. A co jest w środku takiego płazińca? Niewiele.
Są to zwierzęta nieposiadające nawet jamy ciała. Nie mają też układu oddechowego ani krwionośnego. Mają za to całkiem wydajny układ nerwowy, a formy wolnożyjące dodatkowo całkiem nieźle wykształcone narządy zmysłów.
Receptory chemiczne, dotykowe i reagujące na światło. Mają też układ wydalniczy i układ pokarmowy choć wyjątkowo nieskomplikowane. Składa się bowiem w zasadzie tylko z gęby, gardła i jelita które jest ślepo zakończone więc wszystko co przetrawione, a nie zużyte musi być zwrócone tą samą drogą, którą weszło przez gardziel.
U pasożytów jelitowych brak jest układu pokarmowego ale o tym w innej lekcji tej playlisty. Została nam do omówienia jeszcze jedna wcale niebła sprawa. Rozmnażanie.
I tu ciekawostka. Łazince mogą rozmnażać się bezpłciowo. Mogą się zatem dzielić na dwie połowy.
Tak robią wirki. Mogą pączkować. W praktyce większość zwierząt tej gromady wybiera jednak rozmnażanie płciowe czyli wykorzystuje gamety, jaja i plemniki. Jest przy tym samowystarczalna bo jeden osobnik wytwarza zarówno jedne jak i drugie.
Może zatem zapłodnić się sam choć jeśli jest okazja chętnie wymienia geny z innymi osobnikami swojego gatunku. O takich zwierzętach mówimy że są obojnakami. U wolno żyjących płazińców dzieci zwykle są od razu podobne do rodziców czyli mamy do czynienia z tak zwanym rozwojem prostym bez postaci larwalnej. Co innego pasożyty tej gromady. Ich rozwój jest skomplikowany i opowiem Ci o nim w innym filmie.
Zwykle o płazińcach mówi się w kontekście ich pasożytowania na ludziach i zwierzętach hodowlanych. Są zatem postrzegane jako szkodniki które poważnie zagrażają zdrowiu a nawet życiu. Powodują duże straty w hodowlach ryb owiec, trzody chlewnej i bydła. Są też zagrożeniem dla domowych psów i kotów a przez nie bezpośrednio i dla nas.
Należy pamiętać o regularnym odrobaczaniu pupili i o tym żeby po zabawie z nimi dokładnie myć ręce. Przyglądając się bliżej tej grupie zwierząt okazuje się jednak, że i one mają coś pozytywnego do roboty. Na przykład trzymają w ryzach niektóre szkodniki roślin, takie jak stonogi. Na zakończenie tej lekcji mała zagadka.
Jak myślisz, dlaczego wypławek ma narząd wzroku, a tasiemiec go nie posiada? Pomyśl o miejscu i trybie życia. Wypławek żyje w otwartych wodach i musi unikać zagrożeń, więc poczucie światła mu się przydaje. Tasiemiec całe życie tkwi w jelicie.
Nie ma tam zagrożeń, których wzrok pomagałby uniknąć. Płazińce są zwierzętami o wydłużonym dwubocznie symetrycznym i spłaszczonym grzbietobrzusznie ciele. Należą do nich pasożyty wewnętrzne zwierząt i gatunki wolnożyjące zarówno wodne jak i lądowe.
Płazińce są obojnakami. Mogą też rozmnażać się bezpłciowo. Wolnożyjące mają rozwój prosty Pasożytnicze złożone.
Płazince pokazały nam się dzisiaj z obu stron tej nieciekawej i tej nieco lepszej. O innych obliczach bezkręgowców dowiesz się oglądając pozostałe filmy z tej playlisty.