Overview
Tinalakay sa leksyon na ito ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tao, hayop, at halaman, pati na rin ang papel ng isip at kilos-loob sa pagpapakatao.
Pagkakaiba ng Tao, Hayop, at Halaman
- Ang tao, hayop, at halaman ay parehong may buhay ngunit may kanya-kanyang kakayahan.
- Ang tao ay natatangi dahil sa kakayahang mag-isip, magpasya, at kumilos batay sa katuwiran.
- Ang hayop ay may damdamin at pandama pero limitado ang pagkakaunawa.
- Ang halaman ay walang pandama at damdamin, umaasa lamang sa kalikasan.
Kalikasan ng Tao: Material at Espiritwal
- Material na kalikasan: panlabas na pandama (paningin, pangamoy, panlasa, pandinig, pandamdam), emosyon.
- Espiritwal na kalikasan: isip (intellect), at kilos loob (will).
Panlabas at Panloob na Pandama
- Panlabas na pandama ay nagbibigay ng direktang ugnayan sa realidad (limang pandama).
- Panloob na pandama: kamalayan (awareness), memoria (memorya), imahinasyon (paglikha sa isip), instinct (likas na pakiramdam).
Isip at Kilos Loob
- Ang isip ay nagbibigay kakayahan mag-analisa, magnilay, at umabot sa kaalaman ng mabuti at masama.
- Ang kilos loob ay nagbibigay kakayahan pumili, magpasya, at tumupad ng desisyon nang may pananagutan.
- Ang isip at kilos loob ay nagtutulungan upang makabuo ng makataong kilos at pasya.
Halimbawa ng Paggamit ng Isip at Kilos Loob
- Ang taong may isip ay natutong sumunod sa health protocols.
- Ang kilos loob ay tumutulong magpanindigan sa tama kahit may tukso mula sa iba.
Tayahin ang Iyong Sarili
- Ang tao ay may likas na kaalaman sa mabuti at masama. (Tama)
- Pisikal na anyo lang ang kaibahan ng tao, halaman, at hayop. (Mali)
- Ang memoria ay pagkakaroon ng malay. (Mali, ito ay kamalayan)
- Layunin ng isip makabuo ng kahulugan sa karanasan. (Tama)
- Panloob na pandama ay paningin, pandinig, at iba pa. (Mali, ito ay panlabas na pandama)
Key Terms & Definitions
- Isip (Intellect) — Kakayahang mag-analisa, umunawa, at magnilay.
- Kilos Loob (Will) — Kapasidad na pumili, magpasya, at tumupad ng desisyon nang may pananagutan.
- Panlabas na Pandama — Limang pandama: paningin, pangamoy, panlasa, pandinig, pandamdam.
- Panloob na Pandama — Kamalayan, memoria, imahinasyon, instinct.
Action Items / Next Steps
- Sagutan ang gawaing "Ang aking gampanin": Ano ang magagawa mo sa pamilya, paaralan, at pamayanan gamit ang isip at kilos loob?
- I-review ang talakayan tungkol sa panlabas at panloob na pandama.
- Ibahagi ang natutunan sa iba.