Transcript for:
Kwento ni Alec at Lolo Pablo

Ang totoo kasi niyan pare, bago ako sumampa, buntis daw siya. Akala niya siguro natutuwa ako sa ibinalita niya. Nako naman, paano na yan ngayon? Sobrang babayero mo kasi. Ito ang gagawin niyang pambayad sa aswang, para lang hindi nito patayin ang nanay ko. Sabi nila, normal lang daw sa lalaki ang pagiging babaero. Pero hindi talaga ako sangayon doon. Lalo na nang ikwento sa akin ng lolo ko, na isang dating siman, ang karanasang nagpatino sa kanya. Isang karanasang na muntik na raw maging mitsa ng kanyang buhay, na may tinalaman sa isang babaeng nakilala niya noon sa barko. Tawagin niyo na lamang po ako bilang Alec. At ito ang kwento ng aking lolo. Hoy! Anong ginagawa mo dyan? Ay! Anak ka ng pating. Langiya ka naman Edison. Bakit ka ba nangugulat? Sorry pare, masyado ka kasing seryoso dyan eh. Parang ang lalim ng iniisip mo. Nagmumoment kang mag-isa rito habang nakatanaw ka pa dyan sa napakalawak na dagat. O bakit ba? Sino na naman ba sa mga chicks mong iniisip mo? Chicks agad? Sira ka talaga. May problema lang ako kaya ako nandito, no? Oh, problema? Ikaw? Eh, ano na namang klaseng problema yan, ha? Kasasampang mo lang ulit eh. May problema ka na agad. Ah, eh pare, yung girlfriend ko kasi sa probinsya eh. Bago ako umalis, may problema pang sinabi sa akin. Girlfriend? Sino dun? Para'y maging specific ka nga. Sa dami ba naman ang shota mo, hindi ko na alam kung sino dun yung tinutukoy mo minsan eh. Loko ka talaga. Si Fran siya ang tinutukoy ko. Yung girlfriend ko sa probinsya, yung ipinakilala ko sa mga magulang ko, at pinangakuan ko ng kasal pagbalik ko. Ah, siya ba? O eh, ano namang problema sa kanya? Nakatunog na bang may mga babae ka pa bukod sa kanya? Hindi. Ano ba naman to? Seryoso nga kasi. Ang totoo kasi niyan pare, bago ako sumampa, sinabi sa akin ni Francia na buntis daw siya. Ah? Buntis siya? Nako! Yari ka! Eh diba, pulis ang tatay nun? Yun na nga eh. Tatlong linggo na raw. Ang saya-saya niya pa nga nung sabihin niya sa akin yun eh. Akala niya siguro natutuwa ko sa ibinalita niya. Paano nangyari yun? Akala ko ba, sabi mo, palagi kang nag-iingat? Nako naman, paano na yan ngayon? Mukhang may makakapikot na sayo ah. Alam mo, ikaw kasi. Simanlulo ka kasi. Ano mo ikaw? Namu-problema na nga ako. Tinatawanan mo pa ako eh, no? Ay, hindi ko na nga alam kung anong gagawin ko pare. Wala pa sa bala ko ang pag-aasawa. Hindi pa nga ako sigurado kay Frans eh. Hindi pa ako ganun nag-i-enjoy sa buhay ko. Tapos magkakaanak na agad ako. Ay, e baka naman talagang paraan na ng Diyos yan, pare, para magtinu ka na. Sobrang babaero mo kasi. Ayos naman si Francia. Maganda naman siya. Mabait, maayos din ang pinanggalingang pamilya. In short, matinong babae. At higit sa lahat, ina ng magiging anak mo. Ang swerte mo nga sa kanya eh. 25 anyo si Lolo Pablo nang sumampa siya sa barko sa ikalawang pagkakataon sa Wilmore. At yun din ang panahong dalaman niyang buntis nga. Ang noon ay kasalukuyan niyang girlfriend na si Francia. Naging isang malaking problema raw para sa kanya ang balitang yun noon dahil nga hindi pa siya handang magkaroon ng responsibilidad, lalong-lalo na sa isang babaeng ni hindi niya gustong pakasalan o panagutan. Malaki ang galit ni Lolo Pablo sa lahat ng babae. Yun ay dahil sa naging karanasan niya sa sarili niyang ina, noong daw pong siya ay bata pa, nang iwan sila nito para sumama sa ibang lalaki. Nakita niya kasi kung papaano nalugmok noon ang kanyang ama, kung papaano ito halos mabaliw nang mawala ang nanay niya, at sila na lang ang natirang magkasama sa buhay. Siya ang naging saksi kung papaano inabuso ng tatay niya ang sarili nito. Sa iba't ibang klase ng bisyo, hanggang sa hindi nagtagal, ay agad itong siningil ng sariling katawan, hanggang sa pumanaw ito sa sakit nito sa atay. Ay, ewan ko sa'yo pare. Minsan, hindi ko na talaga alam kung paano pa kita papayuan para itigil mo na yung sobrang pagiging babaero mo. Eh, alam mo, ako ang natatakot para sa'yo eh. Baka mamayaan yan, makarma ka. Mamayaan yan. Isa sa mga babae mo, bigla ka nalang ipakulam o kaya ipalapa ka sa aswang. Tamang tama pala, paalis pa lang tayo ng kapis, alam mo ba? Sabi nila, marami raw aswang dito. Sira! Kung ano-ano sinasabi mo eh, no? Alam mo, masyado ka nag-iisip ng kung ano-ano eh. Nahawa ka na yata dyan kay Nimuel. Palibasa, ang hilig niyo magbasa ng mga horror comics eh. Hala! Oy! Bakit ako nadamay dyan ha? Ang kita mong nananamig ako rito eh! Eh paano? Parehong pareho kasi kayo nitong si Edison. Masyado kayo mahihilig sa mga kwentong katatakutan. Kaya pareho rin kayong duwag eh! Uy, anong duwag? Duwag agad? Eh, totoo namang usap-usapang marami raw talagang aswang dito eh. Diba, diba? Kanina nga may mga pasahero kaming naririnig ni Nemuel. Naguusap tungkol dun. Ay nako, pinangilabutan talaga ako eh. Agad-agad talagang tumayo balahibo ko, parang nanlaki bigla ang ulo ko. Tapos, alam mo yun, pakiramdam ko parang may mga matang nagmamasit sa akin. Ba, naramdaman mo rin pala yun? Ako rin eh, nakakapangilabot. Sinabayan pa ng balakas na ihip ng hangin kanina. Nga lang, bigla lang din naman nawala. Grabe, pre. Nakakatakot. Ewan ko sa inyo. Mga duwag talaga kayo. Oo nga. Duwag kami sa aswang, pero sa aswang lang. Hindi sa responsibilidad. Medyo nabuisit daw si Lolo Pablo sa sinabi ni Edison sa kanya ng mga sandaling yon. Nakaramdam siya ng matinding pagkainsulto, kaya hindi niya maiwasang mapasimangot bago siya naglakad palayo at iniwan ang mga ito. Pero parang mga timang nabikla naman daw silang sumunod sa kanya. Uy, paring Pablo, sorry na. Biro lang naman yun eh. Ano ka ba? Biro? Pwes, hindi nakakatawa. Ay nako, ito naman, masyadong matampuin eh. Biro nga lang yun. Eh sus, itigil nyo na yan. Hayaan mo paring Pablo, may alam akong magpapaganda ng mood mo ngayon. At ano naman yun? Irritable pang nilingo ni Lolo Pablo ang barkada niya raw na si Nimuel nang makita niya kung ano ang iningungusu nito sa bandang likuran nila. Parang biglang nalaglag ang panganya. Dahil napangangas siya pagkakita niya palang tuon sa isang bistisang babaeng nakatayo sa tabi ng railings ng barko habang nakatanaw sa dagat. Napakaganda ng babae yun, kahit na tila malungkot ang ekspresyon ng maamong nitong mukha. Kanimoy, ito ay isang anghel, lalo na at bumagay pa sa kanya ang mahaba at makapal niyang buhok, na bukod sa itim na itim, ay perpekto pa ang pagkakakulot. Nakasuti to ng kulay puti at simpleng bistida. na hindi umaabot sa tuhod ang haba na dahil din sa malakas na ampas ng hangin ay humahapit yon sa baling kinita nitong katawan. Parang nainkanto si Lolo Pablo sa ganda ng babaeng yon. Kahit ang mga sinasabi ng dalawang kaibigan at kasamahan sa trabaho, hindi niya na halos maintindihan. Basta ang alam niya lang, nagsimula ng humakbang ang mga panya, papalapit sa babae, na para ba ang may sarili itong mga buhay. Hi, Miss. Diyos ko. Sorry, Miss. Nagulit ba kita? Sorry. Eh, napansin ko lang kasing tahimik at nag-iisa ka rito eh. Baka lang kako, gusto mo na makakasama o kaya makakausap? Ah, hindi. Salamat na lang. Pero ayos lang naman ako mag-iisa rito. Naku, bakit naman? Mukhang may problema ka eh. Ayaw mo bang pag-usa? Ah, miss! Teka! Saka pupunta! Bakit bigla ako niliyasan nun? Maganda sana, kaso suplada. Oh, si Manlaloko! Oh, anong nangyari sa alindog mo, ha? Mukhang first time ko lang nakita yata ang sinupladaan ka ng babae, ha? Oo nga! Mukhang wala nang epekto yung kagwapuhan mo ngayon, pare! Akala niyo lang yun. Baka nagpapakipot lang yung babaeng yun sa akin eh. Maghintay lang kayo rito. Susundan ko lang siya saglit. Pagbalik ko, siguradong may dadagdag na naman ako sa koleksyon ko. Ano? Hoy pare, huwag na. Mukha pa namang may problema si ate. Baka mamaya. Baka mamaya ano? Aswang na naman. Relax ka lang, pre. Yung ganong kagandang babae, malabong maging aswang yun. Hintayin nyo lang ako. Sinisigurado ko sa inyo na pagbalik ko rito, may bago na akong babae. Tamang-tama. Kailangan ko na mapaglalabasan ang sama ng loob ko. Dahil sa lintik na pagbumuntis na yan ni Francia. Sumipol-sipol pa raw noon si Lolo Pablo, pagkatapos ay pasimpleng sinundan niya na nga yung magandang babae. Hanggang sa pumasok ito sa isang mga pribadong kwarto ng barko na pang-isahan lang. Medyo nagtaka pa raw noon si Lolo Pablo dahil iniwan lang nung babae na nakabukas yung pintuan ng kwarto niya na para bang inaanyayahampas siya nitong pumasok. Hindi raw alam ni Lolo Pablo noon kung ano ang pumasok sa isip niya at naglakas loob na nga siyang sumbilip noon sa nakabukas sa pintuan ng babae. At doon ay bahagya niyang nasilip na natataranta itong naghubad ng damit para daw itong nagmamadali at halos hindi magkanda o gaga. Pagkatapos ay binuksan niya yung maliit na butelyang nakasabit sa liig nito na parang kwintas. Buti na lang daw ay nakatalikod sa kanya yung babae, kaya ang tanging nakikita niya lang daw ay yung nakahantad na likuran nito. Para daw nanigas si Lolo Pablo noon sa sariling kinatatayuan niya. Kitang-kita raw niya na bigla na lang itong naklagay ng tila lang isa sariling kamay, na nanggagaling doon sa maliit na butelyang yon. Pagkatapos ay mabilis din yung ipinahid ng babae. Sa hubad niyang katawan, nakita pa nga ni Lolo Pablo na kumukulu yung likidong laman ng butelya habang ipinapahid yun ng babae sa sarili. Napakunot na raw noon ang doon ni Lolo Pablo dahil pakiramdam niya talaga ay inaakit siya ng babae hanggang sa... Hoy pare Pablo, anong ginagawa mo dyan? Biglang napaiktad si Lolo Pablo nang marinig niyang may tumawag sa pangalan niya. Paglingon niya ay nakita niya ang kasamanyang si Edison na mukhang sinusundan pala siya. Dahil doon ay biglang naalerto ang babae. Napalingon ito sa kanya bigla at nakita niya ng damputi nito ang hinubad na damit para muli itong itakip sa sarili. Nakatitig sa kanya ang babae. Nawalang halong inis sa mga mata. Ang tanging nakita lang daw ni Lolo Pablo noon ay sobrang kalungkutan na nagbigay ng matinding kirot sa dibdib niya sa hindi niya malamang dahilan. Ah, wala naman pare. Tara na. Oh, bakit parang pawis na pawis ka? Asan na yung babaeng sinusundan mo kanina? Bigla nga nawala eh. Hindi ko na alam kung saan nagpunta. Halika na. Aabangan ko na lang siya ulit lumabas. Tapos saka ko siya kakausapin na maayos. Huwag na pare. Baka naman kasi may boyfriend na yun kaya umiwas na lang sa kanina. Sus, asawa nga naaagaw. Girlfriend pa kaya? Pero pre, magkakaanak na kayo ni Franza, di ba? Hindi ka man lang ba naaawa sa magiging anak nyo? Baka mamaya niyan paglaki ng anak mo matulad pa yan sayo. Babaero. Aba, edi maganda. Aba, maganda na yung habang maaga pa. Alaman niya nang hindi dapat talaga sineseryoso mga babae. Mga parausan lang ang mga yan. Ay, ewan ko sa'yo pare. Bahala ka na nga. Oh, ano yun? Nakakagulat naman yun. Parang sa banderon, pre. Papuntang banyo. Teka, sisilipin ko. Sumilit daw si Lolo Pablo noon sa kung saan nila narinig yung malakas na kalabog. Pero wala naman siyang nakita. Pero pagsilip niya raw doon sa bandang kilid niya, kung saan may binta ng overlooking na yung open deck area ng barko, e nakita niyang may isang pares na mga matang nakasilip mula doon. Mga mata yun ng isang babaeng may mahaba at unat na buho. Masama ang pagkakatitig sa kanya ng babae. Nanlilisik ang mga mata, tapos ay kumikislap-kislap pa yun ng mapula. Hindi niya kaanong maaninag ang itsura noong babae, dahil kalahati lang ng mukha nito ang nakikita niya. Kaya sinimulan niyang humakbang para sa nalapitan ito. Pero ganun na lang ang gulat niya ng biglang. Yung babae! Ha? Ang alin? Yung nakatitig sa akin na masama. May nakita ko dyan sa may bintana eh. Kaya lang, nunlapitan ko, bigla na lang nawala. Paanong nawala? Baka naman nandyan lang yan ah. O di kaya, namamalik matakalang siguro. Hindi pare, talagang may nakita kong babae rito kanina. Saan kaya napunta yun? Pare, mali ka na. Bumalik na tayo dun sa pwesto natin. Parang bigla yatang bumigat ang pakiramdam ko rito. Ah, anong ibig mong sabihin? Parang, parang may, may hindi tama eh. Ewan ko ba, bigla akong naalipat ba rin? Tingnan mo oh, tinatayon ako bigla ng balahibo. Hindi na lang daw nagreact pa noon si Lolo Pablo sa sinabi sa kanya ng kaibigang si Edison. Kahit na maging siya, ay ganun din talaga ang nararamdaman ng mga sandaling yon. Sumunod na lang siya dito nang ayain siya nitong bumalik na sa trabaho. Pagkatapos ay hindi na uli sila nag-usapa tungkol sa weird na pangyayaring yon. At ipinagsawalang bahala na lang nila yon. Magkabantang hating gabi, wala na raw gaano trabaho noon si Lolo Pablo. Kaya naman, magkakaharap na lang silang nakaupo noon ng mga kasamahan niya sa isang seating area na malapit lang doon sa mga cabin. Maya-maya raw, ay may dumaang dalawang babae sa kanilang harapan. Isang medyo may edad na, habang ang isa naman ay buntis. Mabagal na naglalakad ang mga ito. Kaya naririnig ni na Lolo Pablo kung ano ang kanilang pinag-uusapan. Aswang! Sigurado ka ba dyan sa sinasabi mo, Jenny? Nakakita ka ka mo ng aswang? Aba eh! Parang imposible naman yata yung sinasabi mo. Nasa barko tayo. Tatawid tayo ng dagat. Kaya paanong may makakasunod na aswang dito? Eh nay, maniwala ho kayo sa akin. Nakita ko nga ho kasi siya kanina paglabas ko dun sa my CR. Payat na babae lang siya na mahabat, unat na unat yung buhok. Nanilisig pa nga ho yung mga mata eh. Kumikisla pa ng kulay pula. Ang sama nang tingin niya sa tiyan ko. Tapos inilabas niya ho yung dila niya na parang tinatakot niyo pa ako. Jesus Maria Josep! Doon na nga lang tayo sa kwarto at huwag na tayong lumabas pa ha. Baka kung ano pang mangyari sa inyo ng apo ko. Halika na nga ha. Sa narinig na naging usapan ng dalawang babaeng pasayero ng barkong pinagtatrabahuhan nila, ay nagkatinginan daw sila noon ng kaibigang si Edison. Sabi ni Lolo Pablo, pareho raw silang pinangilabutan ng sandaling yon, lalo na at yung description ng aswang ayuntun sa babaeng buntis, ay katulad na katulad daw nang nakita ni Lolo Pablo kanina. Doon din malapit sa spot kung saan ito nakita ng lolo ko. Napasunod tuloy sila ng tingin sa dalawang babaeng yon na naglakad ng mabilis pabalik sa kanilang kwarto. Sa tingin mo ba, pare? Totoo ang sinasabi ng dalawang yun? Grabe, pare. Kinikilabutan ako. Sabi ko sa'yo, maraming aswang dito eh. Sira! Malayo-layo naman na tayo sa Capiz ah. Baka naman tinatakot na ng dalawang yun ang mga sarili nila. Alam mo naman ang mga probinsyan at probinsyano. Maraming mga pinaniniwala ang pamahiin na kadalasan eh, hindi naman totoo. Kung ako sayo, huwag mo nalang takutin yung sarili mo para naman… Teka, anong amoy yun? Naamoy mo yun, pre? Oo nga, no? Parang ang lansa. Nahinaluan pa ng amoy ng patis. Ang baho. Ha? Narinig mo ba yun, pare? Uy! Oo pare! Ngayon mo sabihing hindi totoong may aswang tayong pasahero ngayon sa barkong to, ha? Nagbutil-butil daw bigla noon ang pawisan noon ni Lolo Pablo. Ayaw niya man daw aminin ay talagang nakaharamdam na siya ng takot ng mga sandali yon dahil sobrang obvious na. ng mga signs na nakikita, naririnig at nararamdaman nila ng mga sandaling yon. Tapos bigla pa raw napalingon si Lolo Pablo noon sa likuran nila ni Edison at hindi sinasadya na nahagip ng mata niya ang figura ng isa na namang babaeng nakatayo sa di kalayuan. Yung babaeng mapula ang mga mata, yun na naman ulit ang nakita niya? Nakangisi naman ito habang nakatanaw doon sa dalawang babaeng pasayero na dumaang kanina at ngayon ay tumatakbo na palayo. Punyeta! Ha? O, bakit ka nagbumura dyan pare? Yung babae pare! Nakita ko na naman ulit yung babae! Ano? Ha? Nasaan? Nandun pare! Nakatayo malapit sa may... Ang ina! Nasaan na naman yun? Bigla na namang nawala! Para daw silang naiinkanto ng mga sandalin yon. Kahit si Edison, napakapit ng mahigpit kay Lolo Pablo na akala mo eh, batang nanghihingi ng saklolo. Pero hindi raw itong magawang sitahin ni Lolo Pablo dahil kahit naman siya ay ganun din ang nararangdaman ng mga sandalin yon. Sa sobrang takot daw noon ng dalawang magkaibigan, ay pigtla na lang silang napaantanda at napadasal. Pagkatapos ay inaya niya ng lumipat ng pwesto si Edison. Doon sila nagpunta sa mataong parte ng barko. Para naman kahit papano ay mabawasan ang takot na nararamdaman nilang dalawa. Parang Pablo, dito ka muna saglit ah. Magbabaan niyo lang ako. Medyo bigla kasing sumakit ang dyan ko dahil lihatas sa... sa neribius. Ah, ganun ba? O siya, sige. Ako na munang bahalang maglinis dito. Bilisan mo ah! Naiwan daw si Lolo Pablo noon sa bandang deck area, kung saan meron namang manakanakang mga taong nasa paligid. Nagsimula raw siyang magpulot ng mga iniwang kalat noon ng kanila mga pasaway na pasahero para libangin ang sarili at kalimutan ang takot na bumalot sa sistema niya hanggang... ng mga sandalin yon. Nakayoko si Lolo Pablo noon at nagpupulot niya ng mga kung ano-anong kalat sa sahig ng barko. Nang bigla na lang may humintong isang pares na mga paa sa kanyang harapan. Nanlalaki ang mga matahang na patitig pa nga si Lolo Pablo sa mga pangyon dahil nakita niyang halos lahat yata ng daliri nito ay puro patay na nabubulok ang mga kuko. D-Diyos ko po! Walang suot na sapin ang mga paangyon at maputik ang kabuuan ng binti. Kulubot ngunit namumutla rin ang balat nito na kala mo'y pagmamayari ng isang taong sobra na sa katandaan. Pero ang higit na nakapagpakilabot daw noon kay Lolo Pablo ay ang tila mahaba, basa at... At malambot na bagay na nakalawit at ngayon ay gumagalaw-galaw pa sa harapan mismo ng kanyang mukha. Isang mamulamulang bagay na may hati sa gitna na animoy, malamang dila ng isang ahas. Doon ay nagbutil-butil na raw ng nanlalamig na pawis ni Lolo Pablo. Nangangatal na rin ang kanyang tuhod. At pakiramdam niya, anumang oras ay maiihina siya sa takot. Gusto raw sanang tumingala ni Lolo Pablo ng mga sandaling yon, pero hindi niya magawa. Lalo na nang mariling niya itong bitlang nagsalita. Akin lang siya. Yung tatlong katagang yun lang daw talaga ang narinig ni Lolo Pablo, na sinabi ng kung sino man ang nasa harap niya ng mga sandaling yon. Pero sobrang na raw ang naging panginginig ng buo niyang katawan. Hindi raw boses matanda ang narinig niya, kundi boses ng isang... Dalaga? Napagamat nakakaakit kong pakinggan, ay punong-puno naman ng misteryo ang tono. Dahil doon, sigurado raw si Lolo Pablo noon na may hindi nga tamang nangyayari sa loob ng barko. Mukhang tama nga ang hinala ni Edison na may isang hindi normal na nila lang silang kasamang lumayag pag alis nila sa probinsya ng Capiz. P-P-Pareng Edison, nakita ko na naman siya. Yung babae? Nakita mo na naman siya? Oo, pare. Nakita ko siya ulit. Nilapitan niya ako tapos may sinabi siya sa akin. Ekwinento ni Lolo Pablo kay Erison kung ano ang sinabi sa kanya nang hinihinala nilang aswang. Kinapa niya bigla ang bulsa niya at kinuha mula roon yung wallet kung saan din niya inilagay ang isang espesyal na rosaryong bigay pa rao noon ng kanyang tatay. Nang umuwi ito galing abroad bilang pasalubong sa kanya, pagkatapos ay isinuot niya yon sa kanyang liig. Espesyal daw kay Lolo Pablo ang rosaryong yon, hindi lang dahil sabi kay ito ng namayapang ama, kundi dahil na rin. Sa yun ay binasbasan parao mismo sa Vatican City. Hindi rin basta-basta ang ginamit na materialis doon dahil ang mga nagsisilbi nitong beads ay gawa parao sa mga espesyal na hiyas tulad ng jade at ruby. Ang sabi raw sa kanya ng tatay niya ay mabisa raw ito bilang proteksyon kaya nga binigay nito yun sa kanya. Diyos ko po pare, sino kaya sa mga pasahero natin dito yung aswang na yan ha? Kapag nalaman ko talaga kung sino yan eh, sisiguraduin kong itutula ko siya sa dagat habang tirik na tirik ang araw para wala siyang kawala. Saka, sino kaya yung sinasabi niyang kanya lang? Yung buntis na napadaan kanina? Bakit naman niya sasabihin yun eh, hindi mo naman siya inaagawan. Teka pare, huwag mong sabihin pati yung buntis na nakita natin kanina, pinormahan mo rin. Ha? Pare, parang may hinalala ko kung sino. Sino? Naalala mo yung babaeng sinundan ko kanina, nung paalis pa lang tayo ng Roja City? Pare, sinundan ko kasi siya kanina hanggang sa kwarto niya tapos nakita ko siyang nagpapahid ng langis. Galing dun sa maliit na botelyang nakakwinta sa leeg niya, nakita ko rin kumukulong ang langis na yung pare habang nagpapahid siya. Yun yung mga oras na bigla mo kong tinawag, at yun din yung unang beses na nakita ko yung nakakatakot na babae. Eh diba, sabi ng matatanda, yung langis daw na yun ipanguntara nga sa aswang. Ibig sabihin, may nakasampang aswang nga sa barkong to. At mukhang sinusundan niya yung babaeng sinundan ko kanina. Langya. Mga nabuntis din yung chicks na popormahan mo sana kanina, pre, ha? Eh alam mo, gago ka kasi. Pati ako nadadamay dyan sa sobrang pagkababairo mo. Sabi ko kasi sa'yo, magbago ka na. Pero ayaw mo naman makinig, eh. Ay, naku. Pre, ano ka ba? Namu-problema na nga yung tao na naninermon ka pa. Tulungan mo nalang akong hanapin yung babae. Tulungan? Eh di ba nga, ayaw mong makinig kanina nung sinabi kong huwag mo ng sundan? Ayan ang napapalaan mo eh, ako nang nadadamay dyan. Bahala ka na nga sa buhay mo. Sa sobrang ilis daw ni Edison noong kay Lolo Pablo, ay iniwan siya nitong mag-isa sa pwesto niya at lumipat ito ng ibang area. Pagkatapos ay hindi na siya nito kinausap pa sa buong shift nila. Mukhang napikon talaga sa kanya ang kaibigan, kaya wala na siyang nagawa kundi mag-isa na lamang magtrabaho. Hanggang sa dumating na ang oras ng palitan. Medyo maliwanag na raw na magdesisyong magpahinga si Lolo Pablo. Magdamag niya kasing inabala ang kanyang sarili para makalimutan niya ang mga nangyari nito lamang nakalipas na mga oras. Papunta na raw noon si Lolo Pablo sa crew cabin na tinutulugan niya, nang biglang may nahagip ang kanyang mga mata. Siya yun ah, yung magandang chiksa ni Papahid ng langis. Teka, bakit siya umiiyak? Putik na yan. Su-sumasamp pa pa dun sa may ganel. Langya, tatanong pa yata yun ah. Dali-dali raw nagtatakbo bigla si Lolo Pablo noon, palapit dun sa babaing mukhang nagtatangka pa yatang magpakamatay. Ang lakas ng kalabog ng dibdib ni Lolo Pablo habang tinatakbo niya yung pwesto ng babae, pero hindi pa rin nakaligtas sa paningin niya. Yung nadaanan niyang pikura sa isang madilim na bahagi ng barko. Doon lang din sa may deck area. Nilingon pa nga ni Lolo Pablon pero tulad ng dati ay wala na ulit siyang nakita pa. Mukhang nakaalis na naman ito agad. Miss! Miss! Sandali! Huwag mong gagawin yan! Ikaw na naman? Huwag kang lalapit! Lumayo ka! Hindi mo dapat ako kinakausap! Miss, hindi solusyon ang pagpapakamatay. Kung may problema ka, pag-usapan natin. Miss, marami pang pwede maging paraan. Ano bang problema mo? Manay mo makatulong ako. Hindi! Wala nang solusyon ang problema ang kinakaharap ko ngayon! Mamamatay na rin naman ako dahil sa sakit ko. Palala na ako ng palala. Hindi rin ako pakakawalan ng humahabol sa akin. Isa pa, madadamay ka lang kapag sinubukan mo akong tulungan. Kaya lumayo ka. Pabayaan mo na akong gawin to! Hirap na hirap na ako! Miss, hindi! Huwag mong gawin yan! Ayoko na! Hirap na hirap na ako! Ayoko na! Miss! Sa sobrang kagustuhan daw ni Lolo Pablo noon na iligtas yung babae, eh ganoon na lang ang pagmamadali niyang habuli nito. Nambikla na lang nitong ituloy ang pagtalon sa tubig. Akala daw niya ay maililigtas niya ang babae niyon dahil nahablut niya bikla ang damit nito. Bago pa man ito tuluyang mahulog, pero hindi raw akalain ni Lolo Pablo na pati siya ay didiretso pabulusok. T-tulong! Miss! Kumapit ka sa sakin! Dalihan mo! Hindi! Hindi mo dapat ako tinulungan! Hindi mo dapat ako hinabol! Diyos ka po! Ayoko! Ayoon mo ako! Miss! Huwag ka na matigas ang ulo! Sinubukan daw ni Lolo Pablo na huwakan ang kamay ng babae dahil alatang hindi ito marunong lumangoy at kanina pa ito nakakainom ng tubig. Pero parang wala raw itong naririnig at bigla na lang itong nag-histerikal matapos itong tumingala doon sa barko. Napatingala rin tuloy si Lolo Pablo Sir Wilmore at ganoon na lang daw ang pagkagulat niya nang makita niyang nakasampana rin doon sa may gunnel yung babaeng pinaghinalaan nilang aswang. Nakangisi ito, bahagyang nakanganga ang bibig at nakalawit ang dila nitong tila unti-unting pinahahaba kaya naman bigla na rin nagpanik si Lolo. Nawala raw bigla noon ng balance niya sa tubig dahilan para magpanik siya at unti-unti na ring malunod. Hindi raw alam ni Lolo Pablo noon kung anong gagawin dahil napupuno na ng tubig ang kanyang baga. Hanggang sa unti-unti ay nagdilim na raw ang paningin niya. Ang tanging huling natatandaan na lang daw niya bago siya mawala ng malay. ay nanghubarin niya mula sa liig niya ang suot na rosaryo. Pagkatapos ay pinulupot niya yon sa kanyang kamay bago niya hinabluat ang kamay ng babaeng hinahabol ng aswang. Tulong! Gising ka na pala, iho! Ha? Sino kayo? Nasan nga ako? Ako nga pala si Rodolpo, iho! Pero mas kilala ako ng mga taga rito sa amin bilang si Mang Dolpo. Ako nga pala ang kumupkup sa inyo nitong babaeng kasama mo. Matapos kayong makita ng mga mangingis na dito sa amin. Palutang-lutang dyan sa dagat. Buti na lang at may mga tao na sa laot ng mga oras na yun, kaya natagpuan nila kayo. Babae? Ah, siya nga. Salamat sa Diyos at nakaligtas din siya. O ito, magkape ka muna. Ikaw pa lang ang nagkamalay iho. Itong kasama mo, itong babae, hindi pa. Medyo nahirapan din kasi kaming i-revive itong babaeng kasama mo. Naku, kung nahuli pa kami ng konti. Naku. Kung malapit na talaga kayong mamatay, sus, buti na lang may nakakita talaga sa inyo ba. Hindi kayo taga rito, no? O, oho. Tagapampanga ho ako. Habang itong babae namang kasama ko, sa pagkakaalam ko ho, eh, tagakapis. Ang totoo ho kasi niyan, eh, hindi ko naman ho siya kilala. Sinubukan ko lang siyang iligtas na makita ko siyang tatalon sa barkong pinagtatrabahuhan ko. Kaya lang ho. Pati ako nahulog eh. Ah, ganun ba? Nasa isang isla kayo, dito sa probinsa ng Rumblon, iho. Malayo-layo ito sa pinanggalingan ninyo. Oo nga pala, pagpasinsahan nyo tong muntikong kubo, ha? Ako lang kasi ang mag-isang nakatira dito. Kaya ganito na ang itsura ng kubo. Naku, kami nga ho'n dapat na humingi ng pasensya sa inyo, Mang Dolfo. Pasensya na ho kay Sabalang idinulot namin. At maraming salamat na rin po pala sa pagliligtas niyo sa amin. Ay, akala ko ho talaga mamamatay na ako eh. Ay, naku, maswerte ka talaga, iho. Ibig sabihin may plano pa sa'yo ang Diyos. Hindi mo pa talaga oras, kaya nga nakaligtas ka pa rin dun sa pating na mukhang muntik nang lumapa sa'yo. Pa-pating, ho? Oo, iho. Hindi mo ba naramdaman niyang sugat mo sa bandang binti? Ay, sa bagay. Nilapatan ko na yan ang gamot. Baka mamaya pa ang kirot niyan. Ganun na lang daw ang sobrang gulat ni Lolo Pablo. Nang sa pagtingin niya nga sa kanyang binti, ay nakita niyang nakabinta ito ng makapal na telang puti. Parang bigla na naman daw tuloy siyang napaisip kung totoo bang pating ang gumawa noon sa kanya. Nang maalala niya ang huling mga nangyari bago siya magising sa islang yon. Lalo na, nang makitang hanggang ngayon ay nakapulupot pa rin sa kamay niya yung rosaryong bigay ng tatay niya. Mangdolfo, sigurado ba kayo na pating ang may gawa nito sa binti ko? Hindi ba iba? Nak, anong ibig sabihin mo? May natatandaan ka bang ibang gumawa niyan sayo? Hindi raw nakasagot agad si Lolo Pablo. Lumagong doon ng mga sandaling yon ang dibdib niya. Saka iisip kung tama ba ang hinala niyang ang aswang ang may gawa noon sa kanyang binte. Nasa ganung pag-iisip daw si Lolo Pablo noon, nambigla na lang may kumatok sa... Tay, pakibukas ho itong pinto! O, Rowena! Hindi! Bakit ka nandito pa? Gabin na masado! Eh, dinala ko lang ho itong lambat na hiniram ni Jano sa inyo, tay. Baka kasi kako gagamitin niyo ho bukas eh. Ah, ganun ba? Ah, sige. Salamat. Pero, bago ka umuwi, alika ipakilala muna kita dun sa bisita ko, ha? Sila nga pala yung mga iniligtas kanina ni na Arnil dyan sa Maylaot. Onak. Ito nga pala si Rowena. Manugang ko. Magandang gabi sa'yo. Magandang gabi rin ho. Ha? Ikaw? Pero bigla na lang daw natulala si Lolo Pablo noon nang sa pagtunghay niyang iyon, ay nakilala niya kung sino ang babaeng kaharap niya ng mga sandaling iyon. Talagang nanlaki raw ng bigla ang mga mata niya dahil hindi siya makapaniwalang dumpa sila magkikita ng taong pinakamunguhian niya sa lahat, ang kanyang ina. O iho! Bakit parang natulala kayata dyan? Parang bigla kang nakakita ng multo. Manugang niyo ho? Manugang niyo siya? Eh, parang ganun na rin. Oo, hindi pa nga lang talaga sila opisyal na kasal lang anak ko. Pero ilang taon na rin silang nagsasama bilang mag-asawa. O nga pala... Hindi ko pa naitanong, anong pala pangalan mo? Ah, Pablo. Ako si Pablo. Pa-Pablo? Nilingon daw noon ni Lolo Pablo ang nanay niya, na sa wakas ay mukhang nakilala na siya. Bigla na lang daw itong namutla, habang titig na titig sa mukha niya. Oo, ako nga. Nakilala mo na ba ako sa wakas, Rowena? Diyos ko! Pablo, anak! Ikaw nga yan! Tingnan mo nga naman ang pagkakataon. Sino mag-aakala magkikita pa tayo ulit ng hindi sinasadya sa ganitong klaseng sitwasyon? Pagkatapos mo kaming iwan ni tatay at hindi na magpakita pa sa amin hanggang sa mamatay siya? Anak, magpapaliwanag ako. Hindi na kailangan, Rowena. Huwag ka magalala. Mula nung iwanan mo kami ng tatay ko, inalis mo na rin naman ang obligasyon mo. Huwag ka magalala. Sa estado ko ngayon, wala naman akong balak na away ni Sumbatanga. Sa totoo lang, matagal ka ng patay para sa akin. Kaya wala na akong pakialam sayo. Kaya sana… Ituring mo na lang akong ibang tao hanggat nandito ako. Siya nga ho pala, Mang Dolfo. Marami hong salamat sa pagkup-kup sa amin. Alos si Dero makatingin noon ng diretsyo kay Lolo Pablo ang nanay niya. At wala na itong nagawa pagkatapos niyang sabihin yon. Baka sa boses ni Lolo ang himig ng galit. At mukhang natakot yata itong harapin yun, kaya naman mabilis na pumayag na lang ito sa gusto niyang mangyari. Saglit daw na nahimik noon ang loob ng bahay ni Namangdolfo, hanggang sa napansin nilang bigla na lang gumalaw-galaw ang babaeng kasama ni Lolong na hulog mula sa barko. Ang babaeng hinahabol ng aswang. Atayok na! Nalaman mo ako. Nalaman mo na ako. Nakikiusap ako sa iyo. Bikla na lang daw na alimpungatan yung babae. Bumangon ito at umupo sa tabi ni Lolo Pablo. Nahabol-habol ang hininga. Mi-Miss, ayos ka lang ba? Anong nararamdaman mo? Inahabol niya ako. Talungan mo ako. Ayoko pa mamatay. Ayoko matulad sa kanya. Ayoko mo makuha ako ng nilalang ngayon. Talungan mo ako. Miss, ligtas ka na. Wala na tayo sa barko. Hindi ka na niya maahabol pa rito. Kumalma ka na. Natatandaan mo naman ako, diba? Ako yung lalaki sa barko. Ako yung nagtangkang tumulong sa'yo. Kaya lang, pareho tayong nahulog sa tubig. Sila naman yung mga kumupkup sa atin. Pagkatapos tayong makita ng mga manging isdang nagpapalutang-lutang sa laot. Kaya, huwag ka na mag-alala. Kapag gumaling na tong binti ko, hahanap ako ng tulong para makabalik na tayo. Hindi. Hindi mo siya kilala. Ginawa ko ng lahat para lang tigilan niya ako. Masusundan at masusundan niya pa rin ako kahit naan ang gawin ko. Nagulat na lang sila lahat nang hindi na matapos pa ng babae ang sinasabi niya dahil bigla na lang itong nagsuka ng nagsuka. Biglang nanlaki ang mga mata ni Lolo Pablo nang makitang hindi lang basta-basta. ang inilalabas ng babae. Diyos ko po! Ano yung sinusuka mo? Buong dugo! Tulong! Bakit ramdam ko? Nahanap niya ako! Kitang kita raw ni Lolo Pablo noon na bigla nalang lumabas mula sa bibig ng babae ang isang malaking tipak ng buong dugo na bumakat. pa sa kanyang lalamunan bago niya ito tuluyang naisuka. Ang amos-amos na ng buong bibig niya dahil sa bahid ng malalagkit at mapupulang likidong iyon, dahilan para umalingasaw ang kabuha ng kubo, ang pinaghalong malansang amoy na hinaluan pa ng tila kinakalawang na bakal. Kahit nga si Lolo Pablo noon, ay hindi na rin maiwasang mapaluwak sa sobrang panditiri sa nakikikitang nangyayari sa babae. Bumaliktad ang sikmura niya, kaya pigil na pigil din siyang mapasuka. Ay sa palagay ko, tinatao itong kasama mo, Pablo. Tinatao ho? Ano ang ibig niyong sabihin? May gumawa nito sa kanya, pinadadaan sa palipadhangin para pasikatan siya. Itong mga sinyalis na nakikita natin, indikasyon ito na malala na ang kanyang lagay. Sa tingin ko, dapat ay tawasin ko sa ngayon nang malaman natin kung paano natin yun kukontrahin. Marunong mo ba kay magtawas? Oo, Pablo. Kilala si Tatay Delphine dito sa amin bilang magaling na magtatawas. Kung ganun ho, huwag na tayo magaksaya pa ng panahon. Ano po ba dapat natin gawin? Una, kailangan ko malaman ang pangalan mo, Inday. Magpakilala ka sa akin. Lilit po ang pangalan ko. Matapos sabihin ni Lilit ang pangalan niya, ay nagsimulan raw maghanda si Mang Dulfo ng mga gagamitin para sa pagtatawa sa dalaga. Nakita ni Lolo Pablo na naglabas ito ng isang payat at kulay puting kandila. Nahinatian ito ng kaperaso sa madang dulo habang ang natira ay pinatayo nito sa kawayang bisita sa kanilang harapan bago nito yung sinindihan. Pagkatapos, yung maliit na kandilang pinutol nito kanina ay inilagay naman ito sa isang kutsarang nangigitim na dahil na rin siguro sa matagal na ang paggamit bago yung dinarang ni Mang Dulfo sa apoy. na nagmumula doon sa nakasinting parte ng kandila para tunawin. Nang makasiguradong tunaw na ang maliit na parte ng kandilang daron sa kutsara, nagsimula na rin ang matanda na unti-unti yung ipatak sa tubig habang umuusal ng hindi maintindihan mga bulong sa hangin nang nakapikit. Haliha pa hihiya, haliha pa hihiya, haliha pa hihiya, haliha pa hihiya, haliha pa hihiya. Ang gandang pangalan, halika iha uminom ka muna ng tubig at ng mahinto ng pagduduwal mo habang tinatawas ka ni tatay. Sige lili, damihan mo ang inong. Marami ka ng naisuka, baka maubusin ka ng tubig sa katawan. Sandali, iha. Ano tong botel yung nakasabit sa leig mo? Bakit kumukulo ito? Biglang napahinto si Mangdolfo sa pagbulong nito sa hangin. Napamulat din siya ng mga mata at napunta ang kanyang atensyon doon sa sinasabing butelya ni Rowena na nakasabit daw sa leeg ni Lilith. Natatandaan ni Lolo Pablo ang butelyang yon. Iyon yung naglalaman ng langis na ipinahid ng dalaga sa sarili niya nung gabing nakita niya itong naghubad ng saplo at sa kwarto nito. Ay nako! Kumukulo! Ay sandali, hihintura ba ang langis na yan? Hintura ho tay? Eh hindi po ba pumantra yun sa... Aswang! Iniangat ni Mangdul po mula doon sa parangganang may tubig, ang mga nagdikit-dikit na patak ng kandila. Biglang pinanlakihan ang mga mata si Lolo Pablo dahil kitang kita niyang talagang humugis ang mga patak ngayon at naging isang itsurang malaibong nilalang na may malalaking pares ng pagpa. Ay, suskino! Diyos ko! Aswang ba ang umahabol sa'yo? Hindi! Ha? Isang aswang na may isang bagay na gustong makuha mula sa'yo na para sa kanya ay pag-aari na niya! O po, tama po ang lahat ng sinabing niyo. Aswang, aswang ka ang gustong kumuha sa akin. Gusto niya po akong patayin. Dahil gusto niya makuha ang katawan ko. Na ipinangako po sa kanya ng tatay. ko noon kapalit ng buhay ni nanay. Ano? Bakit naman ginawa ng tatay mo yun sa'yo? Hindi naman niya sinasadyang gawin yun. Nung araw kasi, nung tatlo pa lang ang anak ng nanay at tatay ko at puro lalaki, bigla raw nagkasakit si nanay ng malubha. Hindi raw alam ni tatay nun kung anong dahilan na sakit niya. Kahit sino mga doktor at albolaryong nilapitan niya, hindi yun maipaliwanag. Hanggang sa nalaman na lang nila na isang aswang pala ang gumagawa at nagbibigay ng sakit kay nanay. Isang uri ng aswang na may lahi ring mangkukulam. May alam daw to sa itim na karunungan at matagal nang nabubuhay sa mundo. Dahil isa sila sa mga nakadiskubre kung paano maging imortal. Napili daw kasi ng aswang ang katawan ng nanay ko para kami... Ang panibagong sisidla ng kanya sarili. Ito ang paraan nila para manatiling buhay. Pero nakaisip ng paraan ng tatay ko para mailigtas si nanay. Ano yun? Paano siya umabot sa pagbebenta sayo para lang iligtas ang nanay mo? Ang sabi ni tatay, nangakuraw siya sa aswang na kapag nagkaroon sila ng anak na babae. Ito daw ang magiging kapalit ni nanay. Ito ang gagawin niyang pambayat sa aswang para lang hindi nito patayin ang nanay ko. Hindi rin kasi nila akalaing magkakaanak pa ulit sila. Hindi nila alam kung paano nangyari yun. Dahil nagpatali naman si nanay pagkatapos siya makarecover mula sa nangyari. Nang malaman naman nilang buntis nga ang nanay ko sa akin, kinumbinsi sila ng kumadrona na wag akong ipalaglag. Sinigurado nito sa kanila na lalaki ang ipinagbubuntis ni nanay. Wala silang kaalam-alam na yung kumadron ang matagal na nagpapaanak kay nanay. Pati ang aswang na nagbigay sa kanya ng sakit noon ay iisa lang. Huli na nang malaman nilang babae pala ako. Ginawa naman namin lahat. Ginawa ni tatay ang lahat para makahanap ng paraan at hindi ako makuha ng aswang pero wala eh. Huling option na namin tong pagtawid ng dagat dahil akala namin hindi kami masusundan. ng aswang. Pero, ito pa rin ako hanggang ngayon. Alam ko ang tungkol sa mga aswang na iyan. Nasabi sa akin niya noon ng lola ko. Nabubulo kasi ang katawan ng tao. Kaya upang manatiling buhay, nagpapalit ng katawan ng mga aswang na ito. Sa pamamagitan ng pagbibigay nila ng sakit sa mapipili nilang masisidlan, hanggang sa ito ay mamatay. Pagkatapos ay kakainin niya ang bangkay nito at dahil doon ay mabubuo muli ang panibagong katawan nila na mas malakas, na mas bata. At mas maganda para silang mga sawa na nagpapalit lang ng balat sa tuwing nakakaramdam na sila ng panghihina. Diyos ko po! At ngayon, mukhang nahalap na po niya ako ulit. Kumukulo na naman tong hintunan ng laig ko. Ibig sabihin, nandito lang siya sa malapit. Dahil sa mga narinig ay natulala na lang daw si Lolo Pablo. Unti-unti na namang ginapangan ng takot ang buong niyang katawan at nagsimula na rin magtayuan ang bawat hibla ng kanyang balahibo. Kumakalabog ng malakas ang kanyang dibdib at pakiramdam niya raw noon. Pinanlalakihan siya ng ulo. Hindi hindi raw niya magawang gumalaw. Lalo na ng ilang saglit lang ang nakalipas, ay nakarinig na sila ng malalakas na pagaspas ng pakpak sa labas ng kubo ni Mangdolfo. Arwena, tulungan mo kong isarado ang mga bintana. Bilis! Mukhang tama siya. Nandito na ang aswang na humahabol sa kanya. Nagmadali ng magsarado ng mga bintan at pinto ang nanay ni Lolo Pablo, pati na rin ang matandang si Lolo Dolfo. Kaya lang si Lilith na kanina ay nakarecover na sa pagsusuka, ay nagsimula na namang dumuwak ng dumuwak. Sa pagkakataong ito, Sir Wilmore, mas marami na ang dugong lumalabas mula sa bibig ni Lilith, ganun din sa ilong ito, pati na rin sa puwerta, na akala mo raw nasa gasaan ito bigla. Dahil doon ay umalingasaw na naman ang masangsang na amoy ng dugo sa buong kubo na lalo pang nagpakabog sa dibdib ni Lolo Pablo. Nakaramdam siya ng awa kay Lilith dahil alata sa itsura nito ang sobrang paghihina. Iyak ito ng iyak at para na itong mababaliw. Ayoko na! Ako'y kiusap ako sa iyo. Gusto ko pa mabuhay. Hindi na rin daw alam ni Lolo Pablo noon kung ano ang gagawin. Nambigla siyang mapatitig sa braso niya kung saan nakapulupot pa rin yung rosaryong ibinigay sa kanya ng tatay niya. Naalala niya bigla na bago siya nawala ng malay sa tubig ay naipulupot niya itukos sa kamay niya at nahawakan niya rin ang kamay ni Lilith. Hindi sila nagawa ang sundan at kunin ang aswang sa tubig dahil pre-protectahan sila ng rosaryong yon laban sa aswang. Dahil doon, isang ideya ang naisip niya. Lilith! Gusto ko pa mabuhay! Lilith, kumalma ka! Ito, isuot mo tong rosaryong ibinigay sa akin ni tatay. Hindi ako sigurado pero sa tingin ko, takot ang aswang dito. Ang rosaryong yan! Tama! Tama, Pablo. Yan ang ginagamit ng tatay mo nung aswangin din ako nung mga panahon pinagbubuntis kita. Mabisay ang rosaryong yan, anak. Pagkatapos daw isuot ni Lolo Pablo noon kay Lili Tiong Rosario yung bikay sa kanya ng tatay niya, ay bigla-bigla na lang daw tumikil ang pagdurugo ng ilong at puwerta nito. Bigla na lang daw itong nakahinga ng malawag, dahilan para mapalo dito sa sahig at mapaiyak habang nagpapasalamat. Medyas ko po! Maraming maraming salamat po. Salamat po sa inyo. Huwag muna tayong magsaya. Hindi pa rin umaalis ang aswang. Pero sa nakikita ko, hindi niya nagugustuhan ang nangyayari. Nagpapaikot-ikot siya sa kabuoan nitong kubo. Mukhang gusto niya tayong pasukin. Wala na po ba kaibang alam na pangontra sa aswang na yun, Mang Dolfo? Tingnan mo ang paligid ng kubo ko Pablo, tagtad na ito ng pangontra sa lahat ng uri ng aswang, pero wala ni isa man sa mga iyan ang nakapagpataboy sa kanya. Sa palagay ko, dahil sa tagal na niyang nabubuhay dito sa mundo, nagawa niya na sanayin ang sarili niya sa mga panguntra, maliba na lang dyan sa magandang uri ng rosaryong yan. Oo, malaki ang ginastos ng tatay ni Pablo noon para lang makuha yung rosaryong yan. Ganun niya kamahal ang anak namin. Kaya nga, kahit hindi siya naging mabuting asawa sa akin noon, tiniis ko pa rin makasama siya ng ilang taon hanggang sa… Ah, anong sinasabi mo? Talaga bang nakuha mo bang isingit sa mga gawa-gawa mong kwento ngayon? Pasensya ka na, anak. Pero kung mamamatay man tayo ngayon dahil sa aswang na yan, gusto kong malaman mo na hinding-hindi kita ginustong iwanan noon. Anak, sinasaktan ako ng tatay mo. Tiniis ko lahat yun para sa'yo. Kaya lang dumating na ako sa puntong muntik niya na akong patayin kaya tumakas na ako. Anak, maniwala ka sa akin. Sinubukan kitang balikan, pero pinakiusapan ako ng tatay mo na iwan na lang kita sa kanya, nang hindi akong bumayag na makipagbalikan. Ang sabi niya sa akin, magpapakamatay daw siya kapag pati ikaw kinuha ko sa kanya. Tumigil ka! Hindi totoo yung sinasabi mo! Pero anak, maniwala ka sa akin! Pero bago raw noon matapos ng nanay ni Lolo Pablo ang kanyang sasabihin, ay nagulat na lang silang lahat nang biglang bumukas ang bintana sa likuran nito. Pagkatapos ay bumulaga mula roon ang isang nakapanginilabot na itsura ng isang halimaw. Isang babaeng tila na agnas ang mukha ang nakatayo sa bintana. Nakangang ito at nakalabas ang mahaba at matulis nitong dila. Nakati sa gitna, habang titignatitig ito ng masamang kay Lolo Pablo. Bigla na lang nitong pinatulis ang kanyang kuko, pagkatapos ay isang wasiwas ang ginawa nito na tumama sa likuran ng kanyang inang si Rowena. Ha! Ha! Ha! Uy, Suskino! Ruena! Pablo! Isara mo agad ang bintana! Bilisan mo! Bilis! Tarantang tinakbo raw ni Lolo Pablo noon ang bintana at binagsakan ng sara ang aswang. Kitang-kita niya pa raw kung papaano siya tinitigan ito ng masama bago niya tuloy ang maisara. yung pintana, kaya lalo siyang pinangilabutan. Nang lingonin niya ang kanyang nanay Rowena, ay halos na milipit daw ito sa sakit. Ayaw man daw maramdaman ni Lolo Pablo noon, pero bigla siyang naawa at nag-alala ng sobra sa ina. Nang makita niyang napakalaki ng tinamunitong wakwak sa likod, na ngayon ay sinisirita na ng maraming lugo. Uy, Ginu or Uyna, hindi to pwede. Nangingitim ang paligid ng sugat mo. Inaniman niya ng laso ng katawan mo. Mukhang, mukhang ikaw naman ang balak na puntiryahin ng aswang. Kapalit ni Lilith! Ah, ano? Diyos ko po, kasalanan ko lahat ng to. Patawarin niyo po ako. Hindi. Anong gagawin ko? Pablo, Pablo, alisin mo tong rosaryo sa leeg ko. Ibigay mo to sa nanay mo. Hindi niya kakayanin ng sakit. Hindi niya matitiis yun. E-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e-e- Isa pa, damay lang naman kayo rito sa problema ko eh. Kaya bilisan mo na, nakikiusap ako sayo. Mamamatay ang nanay mo kapag hindi mo pa binigay ito sa kanya. Hindi, huwag niyo ko intindihin. Hindi naman ako ang gusto ng aswang na yan. Hindi niya ako papatay eh. Pero bigla namang sumirit ang napakaraming dugo mula sa likuran ni Ruena. Dahil doon, lalong nalito si Lolo Pablo. Ni hindi na niya magawa pang kumilos at nagpalit-palit na lang ang tingin niya kay Lilith at sa ina. Biglang pumasok sa isip ni Lolo Pablo ang batang ipinagbubuntis ng girlfriend niyang si Francia sa probinsya. Bigla siyang natakot para sa iniwan niyang mag-ina doon. Paano kumpati ang mga ito? Balikan ng aswang kapag hindi niya ibinigay ang gusto nito ngayon. Pero nakakaawa naman si Lilith. Hindi raw alam ni Lolo Pablo, pero sa maikling panahon na kasama niya ang dalaga, ay parang sobrang na-attach daw agad ang damdamin niya sa dalaga. Parang sa ganung kabilis na sandali, ay may nabuo agad na pagmamahal sa kanya para dito. Kaya ngayon ay hindi siya mapakali, ni hindi niya alam kung anong gagawin niya, lalo na nang mawala ng malay ang kanyang ina. Nay? Nanay? Nanay gising? Huwag kang sumuko. Nakikiusap ako sayo. Hindi mo pa nakikita magiging apo mo. Magkakapo na ho kayo. Buntis ho ang girlfriend ko sa probinsya, kaya huwag sana kayong bibigay. Pablo, anak. Si Lilith. Pigilan mo siya. Ho? Hindi ko kayo maintindihan. Ano hong sinasabi niyo? Pigilan mo si Lilith, anak. Hinuhubad niya na ang rosaryo sa leeg niya. Ho! Nilingon ulit ni Lolo si Lilith sa likuran niya at nakita niyang umiiyak nitong inihagi sa pwesto nila yung rosaryong nasa leeg nito. Pagkatapos ay bigla nitong binuksan ang pintuan. Sinubukan pang araw itong habulin ni Lolo Pablo. Pero nang pagtayo niyang iyon, ay siya ring pagsulpot ng aswang sa mismong harap. Nang nakabukas ng pinto, bago nito dinagit ng walang kaabog-abog ang dalagang si Rile. Lilith! Pablo, huwag kang susunod! Baka ba't ikaw mapatay ng aswang na yan? Mang Dolfo, pakisuot ho kay nanay yung rosaryo. Susundan ko ho si Lilith. Ay, kino'o ko! Diyos ko, Pablo, huwag! Pero parang wala raw narinig noon si Lolo Pablo at talagang lumabas siya ng pintuan para sundan si Lilith. Paglabas ang paglabas daw ni Lolo Pablo noon ay nakarinig siya agad ng malalakas na pagaspas na umiikot-ikot sa ibabaw ng himpapawid. Pagtingalan niya raw ay nakita niyang kagat- Kagat na ng aswang ang liig ng talagang sililit na ang mga mata ay nakamulat at bahagyang nakangunga ang bibig. Parang araw itong isang bangkay dahil sobrang naging maputla agad ang kulay nito. Mukhang tuluyan na itong binawian ng buhay na puno ng takot hanggang sa huli nitong hininga. Sa pagsigaw na iyon ni Lolo Pablo, ay bigla na lang ibinagsak ng maladimonyong halimaw na iyon ang bangkay ng talaga sa mismong harapan niya. Kitang-kita raw ni Lolo na butas na ang pinakampatok ng katawan ni Lily. At mang lalapitan daw sana niya ito pero bigla na lang lumapag ang aswang at diretsong dinukot ang loob ng katawan ng dalaga gamit ang sariling itong kamay bago nito ipinakita pa sa kanya kung papaano nito lamunin ang laman ng kanyang biktima. Masayang-masaya ang mukha ng aswang, tila iniinsulto siya nito habang isa-isa nitong inilalapit sa sarili nitong bibig ang mga laman loob na dinukot mula sa bangkay ng dalaga. Pagkatapos ay muli raw itong lumingin. Pagpumipad palayo, daladala ang bangkay na nag-iiwan ng mga patak ng dugo sa buhanginan. Doon na raw talaga hindi kinaya ni Lolo Pablo ang nakita, kaya dali-dali siyang nagtatakbo pabalik sa kubo. Anak! Nay, wala na ho ang aswang. Umalis na ho siya. Bitbit ang katawan ni Lilis. Diyos ko! Kawawang bata. Naway sa pagpunta niya sa langit ay makamit niya ang nararapat na magandang buhay para sa kanya. Diyos ko! Maawa po kayo sa batang iyon. Bagsak ang balikat ni Lolo Pablo nang muling bumalik sa kubo. Niyakap niya ang ina na ngayon ay mukhang maayos naman na ang lagay. Dahil doon ay hindi na raw mapigilan ni Lolo Pablo ang sarili at napaiyak na lang siya dahil sa haluhalong nararamdaman niya ng mga sandaling yon. Awang-awa siya kay Lilith. Hindi nito dapat dinanas ang lahat na dinanas nito sa kamay ng aswang. Pero sa mga sandaling yon, ay bigla rin daw sumagi sa isip ni Lolo Pablo ang lahat ng babaeng pinaikot niya sa kanyang mga palad. At sa uli, ay umiyak at lumuha lang din dahil sa pagiging manluloko niya. Nakaramdam siya ng sobrang pagsisisi, lalo na ng maalala niya. Ang nobyang si Francia. Sir Wilmore doon ay naipangakuraw ni Lolo Pablo na kapag nakauwi siya ng buhay at ligtas sa probinsya ay itatama niya ang lahat sa pagitan nila. Para na rin sa kanyang magiging anak. Nang mga sandaling yon ay pinatawad na rin niya sa wakas ang ina at binigyan niya ito ng ikalawa pang pagkakataon na bawiin nila. ang mga taong nawala sa kanila. Anak, dumudugo ang sugat mo. Ah, ah, ngayon ko lang ho naramdaman yung sakit. Alisin mo nga yung benda, titignan ko. Sinunod niya ni Lolo Pablo ang sinabi ng ina. Inalis niya ang puting benda na bumabalot sa sugat niya. Pero ganun na lang ang gulat niya nang makitang inuuud na ang loob nun. At sobrang itim na ng tila nabubulok na laman. Hindi maganda ito. Mukhang tama ang inala mo, nak. Hindi nga pating ang gumawa niyan sayo. Rewena, bilisan mo at maghanda ka na ng mga kailangan. At tatapyasin ko ang laso ng aswang sa binti nitong anak mo. L-laso nyo ng aswang? Oo, mukhang hindi lang si Lilith ang tinanima ng laso ng aswang na yun. Pati ikaw, balak niya patayin para makain niya ang bangkay mo. Sa palagay ko, balak ka niyang gawing reserba kung sakaling hindi nga niya nakuha ang katawan ng dalagang si Lilith. Iyon din sana ang balak niya kay Rowena, kaya lang ay hindi niya nagawang magtanim ng laway sa sugat ng nanay mo dahil naagapan agad natin yun kanina. Diyos ko po, ano ang kailangan kong gawin tayo, Dolfo? Inutusan daw ni Mang Dolfo ang kanyang nanay Rowena na maghanda ng langis, kalamansi, kandilang itim, kal, pati na rin ng isang maliit. Nasalangang gawa sa bakal, nagagamitin itong pangalis sa sinasabi nitong lasundaw na iniwan ng aswang sa kanyang katawan. Pitong kalamansi ang pinipigan nito sa bakal ng salangang yon, nasinamahan nito ng asin at abunang palaspas, bago nito yung pinuhusa ng langis na amuisang pagitaraw sabi pa sa akin ni Lolo Pablo. Pagkatapos ay saka nito yon, Ipinasalang sa apoy kasabay nung matalas na punyal na hinasa pa nito sa kanilang harapan hanggang sa iyon ay magbaga na. Masakit ito Pablo! Magiging masakit ito! Kailangan mong tiisin dahil kung hindi lahat ng dinanas ng dalagang iyon ay dadanasin mo rin! Tumanguna lang daw si Lolo Pablo noon sa sinabi ni Mang Dolfo. Kaya dali-dali ay nagumpisa na silang gawin ang prosesong sinasabi nito. Sinimulan yon ni Mang Dolfo sa pagkuhan ng nagbabagang kunyal mula sa apoy na mabilis niyang ipinanghiwa sa nakapang ditiritaw noong laman ni Lolo Pablo. Ah! Diyos ko po! Ang sakit! Kitang-kita nilang naggalawan yung mga uod sa binti niya at isa-isang nangamatay ang mga yon, kasabay ng tila pagkuluraw ng nabubulok na laman ni Lolo Pablo sa binti. Kinayod ni Mangdolfo ang lahat ng bulok na laman sa sugat ni Lolo Pablo. Hanggang sa maubos ang mga yon, halos mahimatay na raw siya sa sakit doon pa lang sa prosesong yon. Pero lalo pa raw yung nadagdagan, nang ang isunod namang gawin ni Mangdolfo ay ang pagbuhos mismo sa sugat niya ng langis na hinaluan ng katas ng kalamansi, asin at abunang palaspas. na pinakulo nito doon sa maliit na salangang yon na gawa sa bakal. Hindi raw kinaya ni Lolo Pablo ang sakit sa pagkakataong yon at nawalan siya bigla ng malay. Umaga na raw nang muling magising si Lolo Pablo na katabi na natutulog niyang ina habang si Mangdolfo naman ay nagtitimpla na ng kape. Sa pagising na yon ni Lolo Pablo, Ay sa kapalang niya naalala ang lahat ng nangyari kagabi. Hindi niya maiwasang mapayak. Sa isiping tapos na ang kanyang paghihirap. Sa wakas, makagagawa na siya ng paraan para makabalik sa probinsya nila sa Pampanga. Mag-iingat ka doon, anak, ha? Oho, nay. Wag ho kayong mag-alala. Babalikan ko kayo rito. Isasama ko na ang kapon ninyo para makita niyo siya. Maraming salamat at pinatawad mo ko, anak. Hindi ko akalaing mangyayari pa ang pagkakataong ito sa atin. Hindi ko tuloy alam kung magpapasalamat ba ako na nangyari sa atin to o ano. Huwag niyo na hung isipin pa yun, nay. Ang mahalaga ho, maayos na tayo. Gusto ko sana, kalimutan na lang natin ang kung ano mang nangyari sa atin dito. Lalong-lalong na ang tungkol kay Lilith, para magawa ko rin kalimutan ng trauma na hanggang ngayon, nanonood pa rin sa kalamdan ko. Kung yan ang gusto mo anak, o siya. Yan ang sasakyan mo papunta dun sa terminal. Mag-iingat ka. Sige ho, Nay. Aalis na ko ako. Ha? Oh, bakit anak? Para kang nakakita ng multo dyan. Na-Nay, si Lilith. Na-Nakita ko si Lilith. Ha? Wala naman anak ka. Nakita ko talaga siya. Nay, nakatalong sa atin si Lilith. Anak, akala ko ba gusto mo nang kalimutan ng tungkol doon? Baka guni-guni mo lang yun. Sige na, umalis ka na. Pero nay… Tila sinadyaraw ng aswang na ipakita kay Lolo Pablo ang bago nitong itsura si Wilmore. Mukhang ipinararangya nito sa kanya ang bago nitong sisidlan na nagawa nitong kunin kahit na tinangka nilang pigilan siya. Doon ay talagang napatunayan daw ni Lolo Pablo kung gaano kahalang ang bituka ng aswang na yon. Anak, makinig ka. Nakita ko rin siya pero alam kong hindi siya si Lilith. Anak, patay na si Lilith. Nakalimutan mo na bang pinatay siya ng aswang? Dahil gusto nitong kunin ang katawan niya? Anak, malamang ay hindi na sililitang gumagamit ang mukha at katawang yun ngayon, kundi ang aswang. Kaya ang mabuti pa, umalis ka na! Minabuti raw ang dilolo na sumunod na lang sa kanyang inang si Rowena. Akala nga raw ni Lolo Pablo ay yun na ang magiging huling pagpaparamdam sa kanya ng aswang. Pero nagulat na lang siya dahil sa pag-uwi niya sa Pampanga ay sinalubong agad siya ng balitang inaaswang daw ang nobya niyang si Francia pati na rin ang batang ipinagbubuntis nito na walang iba kundi ang tatay ko. Mabuti na lang talaga. At nadala daw ni Lolo Pablo yung rosaryong ipinamana sa kanya ng tatay niya at yun ang ginawa niyang proteksyon para sa kanyang mag-ina. At dahil doon ay mabilis naman silang tinigilan ng aswang. Yun na raw ang naging huling pagpaparamdam nito sa kanya. Dahil pagkatapos daw noon ay nagdesisyon si Lolo Pablo na huwag nang mag-anak pa. Ipinaliwanag niya raw. kay Lola Francia ang lahat na nangyari sa kanya noon mula noong nakasampa pa lang siya sa barko hanggang sa mapagpad siya sa rumblon. Wala siyang itinago kay Lola. Lahat sinabi niya, pati na rin ang mga naging kasalanan niya na bagamat ikinagalit at iniiyakan daw nito ay nagawa pa rin siya nitong patawarin para na rin sa kanilang anak. Dalawang taon na raw ang tatay ko nang magdesisyong magpakasal si Lolo at Lola Sir Wilmore. Yun din ang panahong kinuha na nila si Lola Ruena mula sa tinitirhan nito sa Romblon matapos pumanaw ang kinakasama nito na anak ni Mangdolfo dahil sa sagit daw nito sa atay. Si Mangdolfo naman ay naiwan sa probinsya sa pudir ng iba pa nito mga anak. Pero hindi naman daw nawala ng koneksyon si Lola Ruena noon dito hanggang sa patito ay pumanaw na noong binata na si tatay. Naging maayos at maganda naman daw po ang buhay ng aking Lolo Pablo sa piling ni Lola Francia at ng kanilang anak. Pero si Lolo Pablo mismo ang umamin sa akin na hindi niya nakalimutan si Lilith kahit isang beso sa buhay niya. Hindi niya raw alam kung dalalang ba ng labis na pagkakakonsensya na hindi niya ito nailigtas. Pero wala raw sandaling hindi niya ito inisip at palagi pa raw itong laman ng kanyang panaginip. Matanda na si Lolo na mga panahong ikwento niya sa akin to. Pero hanggang sa mga panahong yon ay iniisip pa rin daw niya kung hanggang ngayon ba ay daladala pa rin ang aswang na yon. Ang muka at katawan ng babaeng siya talagang nakapagpatinuho sa kanya. Ang sabi ko naman, malamang ay hindi na. Malamang kako ay nakahanap na itong muli ng panibagong katawang gagawin niyang sisidlan at patuloy niya yung gagawin hanggat wala pang nakapapatay sa kanya ng tuluyan. Sana ay nagustuhan niyo ang kwentong ibinahagi ko sa inyo, Sir Wilmore. At ganun din. ang mga kapwa ko listener dito sa kwentong Takip Silip. Muli ay ako nga pala, si Alec. Maraming maraming salamat po sa pagbibigay ninyo ng oportunidad na maibahagi ko ang kwento ng aking lolo. God bless everyone. Maraming salamat ulit at magandang gabi sa inyong lahat.