Unang Aralin sa Etika

Panimula

• Pagsisimula ng aralin tungkol sa etika
• Unang paksa: Ang Pandamdamin ng Etikal na Pag-iral ng Tao
• Mahalaga ang kakayahang mag-isip ng tao upang malaman ang moral na tama at mali.

Kahulugan ng Etika

• Etika: pag-aaral ng mabuti at masamang asal, mga obligasyon, at mga pinahahalagahan sa buhay ng tao.
• Ipinapahayag ng etika ang mga dapat at hindi dapat gawin.

Tatlong Alituntunin ng Moralidad

1. Obligasyon: Mga tungkulin na dapat gampanan.
   • Halimbawa: Tungkulin bilang estudyante, mga obligasyong dapat gawin.
2. Prohibisyon: Mga bagay na hindi dapat gawin.
   • Halimbawa: Mga aksyon na labag sa moral na pag-uugali.
3. Ideyal: Mga bagay na dapat isagawa o makamit.
   • Halimbawa: Pagpapaunlad ng sarili at paggawa ng kabutihan.

Pagkakaiba ng Etika

Ano ang Hindi Etika?

• Aesthetics: Personal na estilo at kagustuhan (hal. pananamit, musika) na hindi konektado sa moralidad.
• Etiquette: Mga panuntunan sa asal na may kaugnayan sa kultura, hindi angkop bilang batayan ng etika.
• Technical Valuation: Pagsunod sa mga regulasyon o alituntunin (hal. sa laro) na hindi sumasalamin sa moral na halaga.

Pagsusuri sa Etika at Moral

• Moral: Tumutukoy sa personal na asal at paniniwala.
• Etika: Pagsusuri sa mga ideal na asal na dapat isagawa ng tao bilang moral agent.

Uri ng Etika

1. Descriptive Ethics: Pagsusuri ng asal ng tao nang walang paghatol.
2. Normative Ethics: Pagsusuri ng mga tamang asal at pamantayan.

Moral na Isyu, Desisyon, Paghuhusga, at Dilemma

• Moral na Isyu: Sitwasyon na nagiging sanhi ng debate sa moralidad (hal. euthanasia, same-sex marriage).
• Moral na Desisyon: Pagsasagawa ng desisyon na may kaugnayan sa asal.
• Moral na Paghuhusga: Pagsusuri at paghatol sa asal ng ibang tao.
• Moral na Dilemma: Sitwasyon kung saan nahahati sa dalawa ang desisyon na dapat gawin.

Pagbabalik-aral sa Pagsusuri at Paghuhusga

• Kinakailangan ang mahusay na pag-iisip at rasyonal na pagsusuri upang malaman kung ano ang tama at mali.
• Kahalagahan ng pagtanong sa "bakit" upang maunawaan ang mga prinsipyo ng moralidad.

Pinagmulan ng Awtoridad sa Etika

1. Batas: Prohibitive ang kalikasan, hindi nagbibigay ng positibong pamantayan.
2. Relihiyon: Maaaring maging batayan ng moralidad ngunit may iba’t-ibang interpretasyon.
3. Kultura: May mga limitasyon at hindi laging sapat upang itakda ang tama at mali.

Internal na Awtoridad

• Subjectivism: Sarili lamang ang nagtatakda ng tama at mali.
• Psychological Egoism: Mga kilos na nakabatay sa pansariling interes.
• Ethical Egoism: Pagsasagawa ng mabuti sa sarili at iba.

Konklusyon

• Ang unang aralin ay nakatuon sa mga pangunahing konsepto ng etika at moralidad.
• Susunod na aralin: Mga iba't ibang moral na teorya.

Anunsyo

• Takdang Aralin: Reflection paper na kailangang isumite bago ang susunod na klase.
• Kailangan ang pagsusumite ng reflection paper upang makapagtake ng quiz.