Kanala tekrar hoş geldin. Bu dersimizde seninle beraber dolaşım sistemini anlatacağım. Dolaşım sistemini 4 ders şeklinde anlatmayı planlıyorum. Bu dersimizde ne isteyeceğiz diye sorarsak, bu dersimizde sevgili hocam, kalbin yapısından, kalbin kapakçıklarından, kalpteki kulakçık ve karıncıklardan bahsedeceğim.
Daha sonra seninle birlikte kalp tabakalarını anlatacağım. Perikard, myokard ve endokarddan bahsedeceğim. Sonra kalbin çalışmasını sağlayan sinir düğümleri var. Sino-atrial düğüm, atrioventriküler düğüm.
Bunlardan bahsedeceğim. Bunu anlattıktan sonra kalp döngüsü, kalp atımı nasıl oluyor? Kalbimiz kasılıp gevşediği zaman kulakçıklar ve karıncıklar hangi zamanlarda kasılıp gevşiyor bunları söyleyeceğim. En sonunda da kalbin çalışmasını etki eden faktörleri anlatıp bu dersimizi tamamlayacağız.
Peki konu içerisinde ne isteyeceğiz diye merak ediyorsan bir sonraki dersimizde atar damar, toplar damar ve kılcal damardan bahsedeceğiz. Atar damarlarda toplar damarlarda ve kılcal damarlardaki kan basınçları. Ondan sonra toplam...
Kılcal damarların ve atar damarların ve toplar damarların toplam kesit alanından ve kan akış hızlarından bahsedeceğiz. Daha sonra da değerli hocam, Starlink hipotezini anlatacağız ikinci dersimizde. Ödem nasıl oluşur, küçük kan dolaşımı, büyük kan dolaşımı nasıl gerçekleşir? Bunları anlatacağım ikinci dersimizde.
Üçüncü dersteni anlatacağım dersek, kanın yapısından bahsedeceğim. Kanın yapısında bulunan al yuvar, ak yuvar, kan pulcuklarının görevlerinden kabaca bahsedeceğiz. Kanın pıtlaşmasından bahsedeceğiz.
LEMF sistemini anlattıktan sonra, LEMF'in vücutta izlediği yolu anlattıktan sonra da 3. dersimizi tamamlayıp dolaşım sistemini anlatmış olacağız. En sonunda da sevgili hocam 4. dersimizde de bağışıklık sisteminden savunmanın 1. 2. ve 3. hatlarından bahsedip bu konuyu değerli hocam tamamlayacağız. Dolaşım sistemi, solunum sistemini bilmek için, boşaltım sistemini iyi bilmek için, sinirim sistemini iyi kavramak için önemli konulardan bir tanesidir.
Bu konuyu dikkat edin demeni istiyorum. Bizimle bu notları paylaştığı için Ramazan Zeyrek hocama buradan çok teşekkür ederim. Elemeyi, göz nuru bu harika notlarını bizimle paylaştı.
Sağolsun bu notlar üzerinden sizlerle bu dersi birlikte isteyeceğiz. Bunların tümünü, ders notlarının, TETVT notlarının tümünü içeren kitabı erişmek isterseniz, incelemek isterseniz de biyolojidersanesi.com adresinden kitabı inceleyebilirsiniz. Teşekkür ederim.
Ramazan hocama da buradan teşekkür etmek istedim. Şimdi kıymetli gençler bu dersimizde ne isteyeceğiz diye merak ediyorsan. Dolaşım sistemine giriş yapacağız.
Kalbin yapısından bahsedeceğiz. Önce söyleyelim dolaşım sistemi dememiz için adı üstünde dolaşım. Yani vücudumuzu dolaşan sistemde neler gerekli? Bir kanı hareket ettirebilmek için bir motora ihtiyacımız var.
Bu motorumuz kimdir dersek kalbimiz. Kanın hareketi geçebilmesi için borulara ihtiyacımız var. Bunlara ne adı veriyoruz dersek damarlarımız var. Bir de hocam kan dokusu yani sıvı olmak üzere 3 tane kısımdan medene geliyor dolaşım sistemimiz. İnsan dolaşım sisteminde.
Nedir bizim için en önemli yapılardan bir tanesi nedir dersek hocam? Kalptir. Önce kalbin yapısını birlikte inceleyeceğiz. Kıymetli hocam kalbin yapısını iyi bilmelisin.
Şekil olarak zaten egzantilik bir şekle sahip. Kalbimiz dışarıdan vücuttan gelen kanı toplayıp topladıktan sonra temizlemek üzere akciğere gönderip akciğerden gelen kanı da tekrardan vücuda pompalayan bir motor görevi görüyor değerli hocam. Kasılıp gevşeyerek bu olayı gerçekleştiriyor.
Kaç odacıklıdır diye sordukları zaman cevabı ne olmalı? Kalbimiz değerli hocam. 4 odacıklı yapıya sahip. 2 tane kulakçık var.
2 tane de karıncık var. 2 kulakçık, 2 karıncık, 3 artı 1 ev gibi hocam. 4 odacıklı yapıya sahip kalbimiz.
Şimdi şunu belirtmek istiyorum. Hiç Ikea'ya gittim mi bilmiyorum hocam ama Ikea'da mağazaya giriş yaptığın zaman genelde tek bir rota üzerinde ilerlersin. Ve bir baş bir bakarsın ki en son kasaların olduğu yerden çıkmışsın ve yürümekten artık imanın gevremiş. Niye böyle bir şey oluyor? Öyle bir dizayn ediyorlar ki...
Alışveriş yapmak için Ikea'ya girmiş olan kişiler o yolu izlemek ve daha sonra da o yolu takip edip dışarı çıkmak durumunda. Ya da benzer bir şey söyleyeyim. Havalimanlarında yolcular uçaktan indikleri zaman ne yapıyorlar değerli hocam? Otobüste bindiriyorlar, bagajları almak üzere bir yere gönderiyorlar. Bagajları alırken kapılardan geçiyorsun.
Kapılar açılıyor, arka tarafa geçiyorsun. Tekrar geri dönmek istediğin zaman ne yapamıyorsun? Söyle bakayım bana geçemiyorsun.
Niye? Çünkü tek yönlü senin bir tarafa doğru gitmeni istiyor kapılar. Bu sadece de kalabalıkların, tıkanıklıkların önüne geçilmiş oluyor.
Kalpte de buna benzer bir durum var. Baştan bu hatırlatmayı yapmak istedim. Yani merak edersin ya da sorarsın diye baştan söylemek istedim.
Dersin ki yani ulan sağ kulakçıktan sol kulakçıya atlayamıyor mu kan? Ya da sol karıncıktan sızdırıp buradan bu tarafa geçemiyor mu gibi sorular. Nasıl? sormadan baştan söylemek istedim.
Kan kalp içerisinde belli bir rotada belli bir yönde gitmesi gerekiyor. Anlaştık mı hocam? Şimdi önce damarları tanıtarak başlayayım seninle beraber. Hocam şu görmüş olduğun kısmımıza verdiğimiz isim nedir diye sorarsak kalp bölümüne sağ kulakçık diyoruz. Aynı senin sağ kulağın gibi düşünebilirsin.
Sağ kulakçığa bağlı olan damarlar nelerdir? Bir Vücudumuzun üstündeki kanı kalbe doğru toplayan neyimiz var? Üst anatoplar damarımız var.
Üst anatoplar damar kanı nereye getiriyor? Söyle bakayım bana kalbe getiriyor. Bir de alt... Üst anatoplar damarımız var. Hocam bunları öğrenecek misin?
Öğreneceksin. Büyük dolaşım, küçük dolaşımda yine bahsedeceğiz. Şu an ismini bilmen yeterli ve ne iş yaptığını bilmen gerekli. Üst anatoplar ve alt anatoplar damardan kalbe nasıl kan geliyor diye sorarsak kirli kan. Ne demek kirli kan?
Karbon dioksit bakımından zengin kan geliyor sevgili hocam. Peki sağ kulakçıkta bulunan kan kulakçığın kasılmasıyla aşağı doğru iniyor. Buraya ne ad veriyorsun? Geniş olan odaya ne ad veriyoruz dersek sağ karıncık ismini veriyorsun değerli hocam.
Peki sağ kulakçıkla sağ karıncık arasında tek yönlü açılan kapaklar var. Demiştim ya havalimanlarında tek yönlü insanların yürüyüşünü sağlaması için geri dönmesinler diye. Şu görmüş olduğun üçlü kapakçığa verdikleri isim tri küspit.
Tri, üç, küspit, kapak. Tri küspit ismini veriyorlar değerli hocam. Bu kapak sayesinde sağ kulakçık kasıldığı zaman kapakçık açılıyor.
Kan sağ karıncaya iniyor. Sağ karıncık kasıldığı zaman kan yola devam ediyor. Tekrar geri dönmüyor hocam.
Geri dönerse sorun var mıdır? Sorun vardır. Bir hastalık olur.
Vücudunda kalbinde bir problem vardır. Kalp üfürümü diyorlar. Kapakçıklar sızdırdığı zaman bahsedeceğiz birazdan. Peki sağ kulakçık kasıldığı zaman triküs kapakları açılıyormuş. Buradan aşağı sağ karıncaya kan geçiyormuş.
Güzel. Sağ karıncık kasıldığı zaman ne olacak? Buradaki karıncık kasıldığı zaman kan geri mi dönecek söyler misin?
Diyorsun ki hayır. Hocam kan yoluna devam edecek. Nereye gidecek biliyor musun?
Akciğer atardamanı gidecek. Nereye gidiyormuş? Akciğer atardamanı.
Niye akciğere gidiyor? Çünkü sağ karıncıkta bulunan kan kirli kan. Türkçesi karbon yoksit bakımından zengin kan. Temizlenmek üzere akciğere gönderiyoruz. Peki burada da şurada mor renkli kapakçıklar görüyorsun.
Görebildin mi hocam? Bu mor renkli küçük kapaklara verdikleri isim semi lunar kapakçık. O neler?
Semi, benim adım da semi ama semi yarım demek. Yara finalinden belki hakkını tutabilirsin. Luna ay demek.
Semi lunar yarım ay kapakçığı diye geçiyor. Bak burada yarım ay kapakçıkları var. Bu kapakçıklar kanın tekrardan akça yaratar damarına gittikten sonra kalbe doğru gelmesini istemiyor. Devam etsin istiyor. Dediğim anladın değil mi hocam?
O zaman akciğer atardamana biz kirli kana gönderdik. Akciğer atardamanında kan temizlendi. Güzel. Kalbe geri dönmesi lazım ki kalp ne yapacak? Onu bütün vücuda pompalayacak.
Peki akciğer toplar damarıyla değerli hocam kan ne olacak? Söyle bakayım bana. Kalbin sol kulakçığına gelecek hocam. Buradaki temiz olan kan, sol kulakçığa gelmiş olan kan...
Kulakçığın kasılmasıyla nereye inmesi gerekiyor? Söyle bakayım bana. Sol karınca inmesi gerekiyor.
Bak burada da iki tane kapak var. Buradaki kapaklara verdiğimiz isim nedir diye sorarsak. Biküspit ya da diğer ismiyle mitral kapak da diyorlar sevgili hocam.
İkisini de kullanabilirsin. Mitral kapak ya da biküspit ne yapar dersek. Sol kulakçıkla sol karıncık arasında bulunuyor.
Sol kulakçık kasıldığı zaman buradaki kapaklar açılıyor. Kan karıncağa geçiyor. Sol karıncık kasıldığı zaman söyle bana. Kan geri mi sızıyor? Hayır ne yapıyor?
Buradaki kapaklar kapanıyor ki kan yoluna devam etsin hocam. Tekrar söylüyorum. Akciğerden temizlenen kan toplar damarla gelen kan sol kulakçığa geldi. Sol kulakçık kasıldı.
Mitral kapakları bir küspitleri geçtik. Sol karıncığa geldik. Sol karıncık kasıldığı zaman sevgili hocam ne olacak?
Şuradaki yarım ay kapaklarını geçecek. Yaklaşık olarak baş parmağın büyüklüğünde bir damar değerli hocam. Nedir dersek vücudumuzdaki en büyük atar damar aort. Balinaların atar damarı yanlış hatırlamıyorsam insanın... Kulaç atabileceği genişlikteymiş.
Oha bak o kadar büyük bir atar damar hocam. Aorta ne oluyor diye sorarsak kalpten çıkmış oluyor kanımız ve vücuda dağılmış oluyor sevgili hocam. Şimdi burayı bir daha tekrar edelim. Burayı bir daha tekrar edelim. Kalbimiz kaç odacıklıdır?
Ne cevap veriyorsun? 4. 2 tane ne var? Kulakçık. 2 tane ne var?
Karıncık var. Güzel. Peki üst ana toplar ve alt ana toplar damarla gelen kirli kan önce kalbe nereye geliyor?
Sağ kulakçığa geliyor. Sağ kulakçık kasıldığı zaman filiküspit, üçlü kapak demek. Filiküspiti geçiyor.
sağ karıncaya kan ne oluyor değerli hocam? Doluyor. Güzel. Peki buraya sağ karıncı kan dolduktan sonra karıncık kasıldığı zaman kan geri mi gidiyor?
Ne cevap veriyorsun? Hayır geri gitmiyor. Kan yoluna devam ediyor.
Nereye gidiyor? Temizlenmek üzere akciğere gidiyor. Akciğer solunum gazların oksijeni alınıp karbondioksitin verildiği organ olduğunu biliyorsun. Akciğer atar damarı sevgili hocam.
Kanı akciğere götürüyor. Kalpten çıktıktan sonra akciğerde kan temizleniyor. Oksijen alınıyor.
Karbondioksit atılıyor. Kalbi geri dönüyor. Hangi damarla?
Akciğer toplar damarıyla. Akça toprağı damarıyla karbon eti, oksijenli zengin olan kanımız sol kulakçığa geliyor. Sol kulakçıktan hangi kapakçı?
Triküs bit mi küs bit? Ne cevap veriyorsun? Bir ikili kapakçık. Bir küspiti geçiyor.
Nereye doluyor? Sol karıncaya doluyor. Sol karıncı kasıldığı zaman yarım ay kapaklarını geçip aortla kanı, aort yardımıyla kanı vücudumuza gönderiyoruz kıymetli hocam.
Anlaştık mı? Hangi kapaklar varmış? Bak bakayım.
Triküs bit var başka. Biküs bit var başka. Yarım ay kapakları var. Bu kapakların özelliği, görevi ne? Kan geri gelmesin.
Devam etsin yoluna. Tek bir rotada devam etsin hocam. Aynı Ikea'daki mevzu gibi demiştim. Bir yerden başlayıp devam etmeni istiyor kalbimiz. Anlaştık mı hocam?
Bir sıkıntı çıkmasın diye. Peki bunu söyledikten sonra kalple ilgili belki bilmiyorsundur diye tahmin ediyorum. Basitçe. ...anlatmak istiyorum.
Dikkat ettiysen burası normalde benim solum ama hocam buraya sağ kulakçık sağ karıncık yazdın. Niye ben buraya sol kulakçık sol karıncık diyemiyorum? Çünkü baktığın zaman kalp karşındaki kişinin kalbine göre yön söylüyorsun. Benim bu tarafım sağ şu an için.
Kamerat belki ters çeviriyor ama bir şey diyemiyorum onun için. Burası benim sağım ama sana göre burası sol olması lazım. Burası benim solum sana göre sağ olması gerekiyor. Yani burada görmüş olduğun görüntü karşıdaki bir kişinin kalbinin yönüymüş gibi olduğu için... Burası sol kulakçık sol karıncık burası sağ kulakçık sağ karıncık.
Karıştırıyorsan şunu yaz buraya sol yaz. Ulan kalpte terslik vardı o zaman burası sağ kulakçık sağ karıncık diye bilmen gerekiyor. Anlaştık mı hocam?
Çok güzel. Şimdi bunu söyledikten sonra seninle birlikte kalp tabakalarından bahsetmek istiyorum. Kalbin katmanlarından bahsetmek istiyorum.
Kalbimiz sevgili hocam 3 katlı bir yapıya sahip. 3 tabakadan meydana geliyor. Şu da basitçe güzelce de göstermek istiyorum hocam.
En içte kalbin en iç kısmında bulunan tabakaya verdiğimiz isim nedir diye sorarsak diyelim endokart en iç kısmıdır. Buradaki değerli hocam endokart tabakası tek katlı bir epitelden medena gelmiştir. Bu tek katlı epitelden olan endokart ne yapar? Kalbin iç yüzeyini örter ki... Kalp ne yapmasın?
İçinde bulundurduğu kandan doğrudan hemen ne yapmasın? Besin ve oksijen almasın. Yani şöyle söyleyeyim. Sen darphanede çalışsan, darphane paranın basıldığı yer.
Oradan çalıştığın zaman bütün basılan paraları alıp eve mi götürüyorsun? La casa de papel deki gibi. Değil hocam değil mi?
Oradaki sana göre bir maaş veriyor lan. Oradan eve para götüremiyorsun. Kalp de tamam kanı vücuda pompalıyor, vücudumuzu besliyor. İyi güzel hoş da içinde bulunan kandan doğrudan ne yapmıyor?
Hemen alamıyor. Bunu kim engelliyormuş? Endokart tabakası engelliyor hocam. Kaygan bir sıvı salgılıyor ve kanın kalp içerisindeki hareketini kolaylaştırıyor kıymetli hocam.
Kılcal damar bulundurmadığından bahsetmiştik. Bunu kalbimizi besleyen korner damarlar var. Birazdan bahsedeceğim. Söyle bakayım.
Kalbin en iç kısmındaki tabakaya verdiğim isim endokart. Endo iç, kart, kalp demek. Kardiyolojiye gittim diyorsun ya oradan geliyor zaten ismi hocam. İkinci tabakamız kimdir diye sorarsak kalbin kasılıp gevşeyen tabakası M ile başlar ney?
Myokart. Myonun kelime anlamı zaten kas demektir değerli hocam. Bu kalp kasığı dediğimiz myokart tabakası ne yapar diye sorarsak bizim ömrümüz boyunca kasılıp gevşemeye devam eder değerli hocam.
Bu myokart tabakasında bir damar var kalbi besleyen damarlar. Biz bu damarlara verdiğimizin nedir diye sorarsak koroner damar ismini veriyoruz. miyokarda dağılmış vaziyette.
Aorttan ayrılan bir damardır kıymetli hocam. Bu miyokart tabakası üzerine dağılarak kalbimizi besliyor. Buradaki koroner damarlarda bir sıkıntı çıkması durumunda kalp krizi görülebilir kıymetli dostum. Peki perikard tabakası nedir dersek?
En dıştaki katmanımız sevgili hocam. Kalbin en üst kısmındaki katmanımız çift katlı bir çift zarlı bir tabakadır değerli hocam. İçinde bir perikard sıvısı vardır.
Bu da kalbimiz kasılıp gevşediği zaman içeride hareket ettiği zaman Ne yapmaz? Etrafı aşındırmaz. Sürtünerek kalbin zarar görmesini engelliyor.
Biz bu en dıştaki tabakaya ne ad veriyormuşuz? Perikard tabakası ismini veriyormuşuz. Sonra kalbimiz kaç tabakadan medyana gelir?
Peki onu kim sağlıyor? Myokart tabakasında bulunan hangi damarlar? Korner damar. Korner İngilizce köşeden hakkında tutabilirsin sevgili hocam. Ben öğrenciyken öyle şekilde tutuyordum.
Kalbin tabakalarından bahsettik. En dış kısmında da perikart tabakasından bahsetmiştik. Şimdi geldik kalbin çalışmasına. Kalbimizin çalışmasını sağlayan sinir düğümlerine.
Hocam ben küçükken bir film izlemiştim. Salak ile Alanak. Jim Carrey'in oynamış olduğu bir filmdi. Orada filmde bir sahne vardı. Korktuğum bir sahneydi.
Değerli hocam. Başrol'deki oyuncu bir restorana gidiyorlar. Restorandaki yemeği beğenmiyorlar. Aşçı geliyor.
Aşçı uzak doğulu. Uzak doğulu kişiyle kareteyle yaparak geliyor. Ondan sonra bir tartışma oluyor.
Elini göğüs boşluğuna sokuyor. Tık çıkartıyor. Kalbi atar vaziyette dışarı çıkıyor. Küçükken çok şaşırmıştım. Demiştim ki nasıl bir şey bu?
Adamın kalbi dışarıda atmaya devam ediyor. Neden? Çünkü kalbin içerisinde, kalbin yapısında... sinoatriyal ve atrioventriküler düğüm olmak üzere sinir düğümleri var.
Bu düğümler kendi uyurlarını kendisi oluşturuyor. Kalbimiz vücut dışına çıksa bile kendi kendine atmaya devam ediyor değerli hocam. İstemsi olarak, otunom olarak kalbimiz çalışmaya devam ediyor.
Şimdi kalbin kasılmasına ve gevşemesine isim veriyorlar. Kalbin kasılmasına ve gevşemesine verdiğimiz isimler neler? Bunları seninle beraber tekrar edeceğim sevgili hocam. Kasılmaya verdiğimiz isim nedir diye sorarsak söyleyelim. Sistol.
De bakayım sistol. Sistol. Sistol ne?
Kasılma. Yani de şey ki sana kulakçık sistolu derse belki kulakçık kasılmış. Ya da karıncık sistolu derse karıncık kasılmış demek. Gevşemeye ne adı veriyorlar değerli hocam? Dersek ona da verdikleri isim diastol.
Yani sistol diastol, sistol diastol, sistol diastol. Kasıl gevşe, kasıl gevşe. Kalbimiz ne yapıyor? Çalışıyor ve vücudumuza kan pompalıyor.
O zaman diyelim iki kere kasıl bir kere gevşe. Ne cevap vereceksin? Sistol, sistol diastol. Kasıl gevşe, kasıl gevşe.
Sistol diastol, sistol diastol, sistol diastol. Anlaştık mı? Böyle şapşal gibi sana niye tekrar ettiriyorum?
Gördüğün zaman hatırla aklına gelsin diye değerli hocam. Şimdi bizim kalbimizin yapısına bir beraber bakalım. Artık kulakçıkları ve karıncıkları bildiğini tahmin ediyorum. Buradaki üst taraftaki küçük olan odacıklara ne ad verdik? Biz kulakçık demiştik.
Burası neydi? Sol muydu? Ne diyorsun? Hayır.
Burası sağ kulakçık, burası sağ karıncık, burası sol kulakçık, burası sol karıncık demiştik. Hocam kulakçıkların kasılmasını, kulakçıkların çalışmasını uyaran bir düğüm var değerli hocam. Semi hocanın, Semi Akpınar, Semi hocanın...
Baş harflerini vermişler değil tabii ki de alakası yok ben böyle aklımda tutuyordum. Biz şu sağ kulakçığın üst kısmındaki yapışık olan şu bölgeye verdiğimiz sevgili hocam sinoatriyal düğüm. Sinoatriyal düğüm dediğimiz yapı ne yapar dersek hocam uyarmış olduğu vermiş olduğu uyarılarla kulakçıkları uyarır ve kulakçıkların kasılmasını sağlar.
Aynı motor gibi düşünebilirsin arabadaki pistola nasıl hareket ediyorlar. Periyodik olarak hareket edip gevşek gaz yanıyor yukarıda. Motor yandığı zaman o yakıtı yaktığı zaman pistonlar çalışıyor. Bunu tekere iletiyor falan filan. Hep bir hareket halinde.
Kalbimiz de aynı. Kulakçıkların kasılabilmesi için gereken uyarıyı kim veriyormuş derlerse cevabın. Sinoatriyel düğüm. Sinoatriyel düğüm uyarı verdiği zaman kimler çalışır? Kimler kasılır?
Cevabın kulakçıklar kasılır. Kulakçıklar kasıldığı zaman kanı nereye gönderirler? Söyle bakayım alttaki büyük olan boşluklarımız.
Karıncıklara gönderir. Karıncıklar gevşek vaziyette bekler. Birazdan kalbin atımında bahsedeceğim hocam. Peki buradaki kan karıncıklara doldu. Güzel.
Peki karıncıklar fark ettiysen kulakçığa kıyasla daha geniş bir alana sahip. Daha geniş bir yüzeye sahip. Karıncıkların değerli hocam çalışabilmesi için gereken uyarıları kim veriyor diye sorarsak kısaca söyleyelim AV diye ifade ettiğimiz atrioventriküler düğüm değerli hocam. Atrio Atrioventrik Ventriküler düğüm.
Karıştırıyorsan hani söylemekte zorlanıyorsan ikiye bölebilirsin. Atrioventriküler. Kısaca neymiş?
AV imiş. Sinoatriyel kısaca neymiş? SA. Çok zor geliyorsa SA.
AV'de de tutsan kabul ediyorum değerli hocam. Atrioventriküler düğüm karıncıkların kasılmasını sağlayacak ama alan o kadar uzun ki buna yardım eden kimler var? Bir, his demetleri var değerli hocam. His demetlerinin daha da uç kısımlarında bulunan küçük liflere verdikleri isim ninja değil. Purkinje lifleri ismini vermiş olduğumuz liflerimiz var.
Bu Purkinje lifleri ve his temetleri yardımıyla koskoca karıncıklar ne oluyor değerli hocam? Kasılıyorlar ve kanı pompalıyorlar. Kalpten dışarı pompalıyorlar ya da akçelere ya da aorta pompalıyorlar.
Birazdan onlardan bahsedeceğim. Şimdi soruyorum kalbin çalışabilmesi için, kasılıp gevşeyebilmesi için sinir düğümlerimiz var. İki tane neymiş bunların esinleri?
Bir tanesi sinoatriyal düğüm. Diğerinin ismi neymiş diye sorarsak demiştim ki... Atrioventüküler düğüm. Sinoatriyal düğüm kimlerin çalışmasını kimlerin kasılmasını sağlıyor?
Kulakçıkların kasılmasını sağlıyor. Atrioventüküler düğüm kimin çalışmasını sağlıyor? Karıncıkların çalışmasını sağlıyor. Atrioventüküler düğüme yardım eden neler var? Söyle bakayım.
Bu histemetleri ve ne lifleri? Ninja mı ne demiştin? Purkinje lifleri var.
Bu lifler sayesinde koskoca karıncıklar çalışıyor kıymetli hocam. Miyokart'ta bahsetmeyi unutmuşum. Hemen şurada ilave etmek istiyorum. Bak bakayım. Sağ karıncık mı daha kalın?
Sol karıncık mı daha kalın diye sorarsan değerli hocam sol karıncık bak bakayım şuradaki tabaka biraz daha kalın. Neden? Sol karıncıktan çıkan kan aortla bütün vücuda gitmesi gerektiği için sol karıncık bir kısma nispeten daha kalındır. Sağ karıncığa göre bunun videosunu çektim. Kalp kesim deneyi yapmıştım.
Merak ediyorsan kanalda arayı bulabilirsin. Oradan da izleyebilirsin. Sol karıncıktaki miyokar tabakası daha kalın sağ karıncığa göre diyorum hocam.
Peki kalbin çalışması için gereken düğümler. Sinuatriyel düğüm, atrioventüküler düğüm. His temetleri ve ne? Purkinje lifleri. Bunların impuls iletimi sıralaması.
Bunu da soruyorlar. Önce sevgili hocam sinuatriyel düğüm sonra atriyel vendiküler düğüm sonra his temetleri. En son kimde?
Purkinje lifleri olarak sıralıyoruz kıymetli hocam. Bu sayede kalbimiz kasılıp gevşeyerek kanı vücuda pompalıyor. Akciğere pompalıyor diyoruz kıymetli hocam.
Geldik kalp döngüsüne geldik. Hocam kalp döngüsü demek mesela Akbank reklamında çıkıyor. Akbank dıp dıp dıp dıp yapıyor ya.
Bak oradaki o dıp dıpların bir mantığı bir sesi bir anlamı var mı? Var tabii ki de hocam. Oradaki o dıp dıpla kalp döngüsünü ifade ediyor.
Kalbi birinin kulağına yasladığın zaman kulağına kalbi birisinin kalbine yasladığın zaman dıp dıp dıp dıp duyuyorsun. Heh onlardan bahsedeceğim. Şimdi bizim kalbimizin 0 yaklaşık saniyelik bir neyi var değerli hocam?
Kalemimde yazarsa çok mutlu. Mutlu olacağım. Hadi lan kalem bekletme çocukları.
0,85 saniyelik yaklaşık olarak normal tabii ki de bahsettiğimiz bir döngüsü var hocam. Nedir hocam bu diye sorarsak söyleyeyim. Yaklaşık 0,15 saniye gibi bir saniyelik sürede çok kısa bir sürede o ilk duyduğun dıp kulakçıklar kasılıyor. Sonra ikinci bir ses daha duyuyorsun. Bir dıp daha duyuyorsun.
O 0,30 saniyelik süreye verdiğimizde olayda ne oluyor dersek orada karıncıklar kasılıyor. Sonra hocam hem kulakçık hem karıncık ne yapıyor biliyor musun? Dinleniyorlar. Ne kadar?
saniye değerli hocam. Kulakçıklar ve karıncıklar gevşek vaziyette duruyorlar. Peki ikisinin de kasıl olduğu bir süre var mı?
Yani hem kulakçığın hem de karıncığın kasıl olduğu. Hayır hocam. Soru. Kalbin döngüsünde, kalp atışı, kalp atımında kulakçıkların kasıl olduğu bir süre var mı?
Var. Karıncıkların kasıl olduğu bir dönem, bir evre var mı? Var. Hem kulakçığın hem de karıncığın gevşek olduğu bir süre var mı? Var.
saniye. İkisinin de kasıl olduğu bir süre var mı? Tabii.
dönem var mı? Hayır hocam. Kan nereye gidecek kalp, ikisi de kulakçık ve karıncık kasılı olursa eğer. İkisinin gevşek olduğu yer var. İkisinin kasılı olduğu kısım yok sevgili hocam.
Peki ne oluyor? Göster hocam bana diyorsun. Dikkatle izlemeni rica ediyorum. 0-15 saniyelik sürede kulakçıklar kasılıyor. İçeride bulundurduğu kanı nereye gönderiyor?
Söyle bakayım bana. Karıncıklara gönderiyor. Soru kolay burası bak.
Kulakçıklar kasıldığı zaman ne olur? Cevap kan karıncığa dolar. Nereye doluyor mu?
Söyle bakayım kan karıncığa dolar. Bu kadar değerli hocam. Peki karıncıklar kasıldığı zaman kan nereye gidiyor?
Karıncıklar kasıldığı zaman kan kalpte nereye gider diye soracaklar. Cevabım burası neresiydi söyler misin? Burası sağ karıncık. Burası da kalbin sol karıncığın olduğu kısım. İyi dinlemeni rica ediyorum sevgili hocam.
Hemen sana göstermek istiyorum. Kalemimde yazarsa çok daha mutlu olacağım. Kalem çabuk yaz bak çocuklar bekliyor.
Hadi ule 2 saattir bizi bekletme. Şimdi buradaki sağ karıncık kasıldığı zaman kalpte bulunan kirli kan... akciğer atardamanına gidiyor. Temizlenmeye hep mi? Hep sağ karıncık asıldığı zaman kan akciğere gönderiyor.
Temizlenmeye. Sol karıncık asıldığı zaman kan aorta gidiyor. Yani ikisi aynı yere gönderilmiyor karıncıklar asıldığı zaman ama kulakçıklar asıldığı zaman gittikleri yer belli.
Aşağı karıncıklara iniyor. Karıncıklar asıldığı zaman nereye gidiyor mu söylenmesin? Sağ karıncık asıldığı zaman akciğer atardamanına sol karıncık asıldığı zaman da aorta kanı pompalıyor değerli hocam kalbimiz.
Yaklaşık saniye. O ikinci duyduğun tıp sesi sevgili hocam. saniyede yaklaşık olarak hem kulakçık hem karıncık gevşek, triküs bit gevşek, bir küs bit gevşek vaziyeti bekliyor ki kan ne olsun, kalbi bir güzel dolsun, tekrardan kasılıp gevşeme döngüsü gerçekleşsin.
Soru, kalp döngüsü yaklaşık ne kadar sürer? saniye. saniye kulakçık, saniye karıncık kasılır.
İkisinin gevşek olduğu süre var mı? Var. İkisinin kasılı olduğu yer var mı?
Yok hocam. Kulakçıklar kasılınca kan nereye doluyor? Karıncıklara doluyor.
Tili küspitler ve bir küspitler açık mı? Madem öyle söyleyelim. Evet açık hocam sorun yok.
Peki karıncıklar kısıldığı zaman tili küspitler ve bir küspitler açık mı? Hayır. Niye?
Hocam geri gitmesin kan. Yukarı doğru yani tekrardaki kulakçıya kaçmasın. Devam etsin yoluna diye değerli hocam. Tili küspit bir küspit kapalı diyoruz. Ama bir de ikisinin gevşemiş olduğu bir süre var değerli hocam.
Burada ne oluyor diye sorarsak. Kulakçıklar ve karıncıklar. Gevşek vaziyette değerli hocam saniye.
Burada da kalbimiz dinleniyor diyoruz sevgili kıymetli hocam. Peki yaklaşık olarak bir insanın kalbi dakikada kaç kere atar diye sorarsak. Atım sayısı ortalama 70'de 75 civarı. İpek mesela küçükken ben kalbime şey kulağımı kalbime dayayıp merak ediyordum. Nasıl atıyor bebeklerin kalbi diye.
Bebeklerin çok hızlı atıyor tıp tıp tıp tıp tıp tıp seri atıyor. İtişkinliğe biraz daha orta yaşlara geldiğin zaman. 70-75 yaşlandığı zaman biraz daha düşüklük gösterebiliyor.
Kalbimiz hocam atış, atım sayısı. Peki kalbimizin çalışmasının atar damarda hissedilmesine nabız diyorlar. Filmlerde görüyorsun adamın işte bileğinden ölçüyorlar.
Yerde birini görüyorlar. Ulan bu ölmüş mü diyorlar. Bileğine bakıyor ya da ne yapıyorlar?
Boynuna bakıyorlar ki bakalım bu adamda nabız var mı? Nabız varsa hayatta ya da değil diye not veriyorlar bakan kişiler artık. Peki hocam Küçük tansiyon ve büyük tansiyon mevzusu var. Bu nedir hocam diye sorarsak onu da öğretmek istiyorum. Yengeniz eczanede çalıştığı için ben oradan biliyorum.
Mesela evde de tansiyon hastası akrabanız varsa ya da tansiyon sürekli değişimine dikkat eden birisi varsa evde bir tane Omron marka şey oluyor. Şu otomatik tansiyon aleti basıyorsun böyle. Böyle bir garip bir ses çıkartıyor. Kolunu böyle şey kıstırıyorsun. Buradaki pazı kemiğinden ne yapıyorsun?
Tansiyon ölçümü yapıyorsun. Ya da gidiyorsun eczane ediyorsun ki yengenizden oradan biliyorum. Ben tansiyonu ölçtüreceğim diyorsun. Teyzeler geliyor.
Oturuyorsun kolunu sıyır diyorsun. Kolunu sıyırıyor. Buraya ne yapıyor?
Bir tane o havayla kapatacak bir bant sarıyor. İçeriden bir hava veriyor. Hava veriyor veriyor veriyor. Yaklaşık olarak basıncı 200'e çıkartıyor ki artık buradaki kan akışını olsun iyice dursun.
Kan akışı durduktan sonra oradaki ne o kulaklıkları steteskop dediğimiz şeyle takıyorlar sevgili hocam alt tarafa. Damarı dinleyecekler. Ne yapıyorlar?
Önce kulaklıkları dinliyorlar. Basıncı daha açıyorlar ki hava düşsün. Oradaki sıkışma azalsın.
Kan akışı devam etsin. İlk duyduğu ses dıp dıp. Ne? Büyük tansiyon dıp dıp. Duydun dıp dıp dıp dıp dıp dıp dıp dıp.
Devam etti. Sonra en son bir yerde son bir kez daha. Duydun bir daha ses duymazsın.
İşte son duyduğun ses küçük tansiyon karıncıkların sevgili hocam gevşemesi. İlk duyduğun o yüksek dıp dıp karıncıkların kasılması sevgili hocam. O zaman...
Karıncıklar kasıldığı zaman atar damarda hissedilen basınca biz büyük tansiyon. Karıncıklar gevşediği zaman atar damarda hissettiğimiz basınca da küçük tansiyon diyoruz. Yaklaşık olarak 12-8 derler.
Duymuşsundur belki bu ifadeyi. 12-8 ne? Aslında 120 mm civaya 80 mm civa olarak ifade ediyoruz.
Bu bizim normal tansiyonumuzdur. Yüksek tansiyon iyi midir? Kötüdür değerli hocam.
Düşük tansiyon iyi midir? O da kötüdür. Tansiyonumuzun 12-8 olması bizim için değerli hocam.
Peki kalp kapakçıklarında bazen bozukluk olabiliyor. Kan kulakçıkları geri doğru kaçıyor. Biz buna kalp üfürümü diyoruz.
Kalbin ne o artık contalarının bozulması gibi düşünebilirsin. Tri küspü bir küspütte meydana gelebilen bozukluklar olabiliyor. Ameliyatta bir kısmı düzeltilebiliyor. Bir kısmı ölümcül olabiliyor kıymetli hocam.
Ve bu dersimizin son kısmı damarlara geçeceğiz birazdan. Yani bir sonraki dersimizde kalbin çalışmasını etkileyen faktörlerden bahsetmek istiyorum. Bir sinirlerle kalbin çalışması etkilenebilir. Bunu sonra sinir sisteminde bahsetmiştik. Sempatik sinirler.
Korku, öfke, heyecan, kalp atışını hızlandırırken parasempatik sinirler kalbi ne yapar sevgili hocam? Yavaşlatır. Tuvalete geldiğin zaman heyecanlanmana gerek var mı?
Tuvaletimi yapıyorum diye. Gerek yok. Aynı mantık. Parasempatikler sakinleştirir, kalbini yavaşlatır.
Sempatikler hızlandırır hocam. Hormonlar, adrenalin, nöroadrenalin, tiroksin bunlar metabolizmayı ve kalp atışını hızlandırır. Hormonlarımız asetilkolin.
Bak bu çok çıkıyor hocam. Bilgin olsun. Asetilkolin kalbi ne yapar? Yavaşlatır hocam.
Vagusiniri etkisiyle üretilen bir hormondur. Kalbi sakinleştirir. Telaşın azalır.
Rahatlarsın. Vagusinirin uyarılmasıyla beraber astrikulinin salgısı artarsa. Kandaki karbondioksitin artması yani karbondioksit miktarının artarsa kalbi ne olur?
Daha hızlı çalışırız. Spor yaparsın, hoplarsın, zıplarsın, halı sahada depar atarsın. Kalbin çalışması giderek hızlanır. Bu da karbondioksit miktarının artmasıyla ilgili bir durum. Kafein içersen, kahve içersen, nikotin içersen, tütün ürünleri kullanırsan, tein, tiden, çay gibi birleşikleri ürünleri kullanırsan...
Bunlar kanındaki miktarı artarsa kalp atışında ne olur değerli hocam? Hızlanır. Mesela kahve firmaları ne diyorlar?
İşte benim kahvemi iç, geceliğin daha uzun süre uyanık kal, uykun gelmesin ders çalışırken deyip reklamlar yapıyorlar. Kafeinden kaynaklı. Peki çevre sıcaklığı artarsa ne olur kalp atışın?
Yavaşlar değerli hocam. Hava ısınırsa daha böyle kendimizi salarız. Çevre sıcaklığı düşerse de hava soğursa da kalp atışımız hızlanır ki vücudumuzu da ısıtmak için bir yandan kalp atışımız daha hızlı oldu ğunu söyleyebiliriz.
Vücut sıcaklığı hocam artarsa eğer mesela ateşlenirsen kalp patıcın hızlanır. Üşürsen vücut sıcaklığını azalırsa da kalbin ne olur değerli hocam? Yavaşlar daha yavaş çalışır diyoruz kıymetli hocam. Bu derste ne öğrendik diye sorarsak seninle birlikte. Hadi tablet hadi tablet biraz seri olalım.
Bak çocuklar bekliyor. Bu dersimizde seninle beraber kalbin kapakçıklarının bulunduğu kısımları öğrendik. Kulakçıklardan ve karıncıklardan bahsettik.
Daha sonra kalbin tabakalarından bahsettim. Perikard, miyokard, endokarddan bahsettim. Kalbin...
Sinir düğümlerinden sinatrial ve atriyel ventiküler düğümlerden bahsettik. Kalp düğüm güçünden bahsettik. Yaklaşık saniye sürüyor değerli hocam.
Kulakçıkların kasılması, karıncıkların kasılması, ikisinin dinlenmesi, ikisinin kasılması yok demiştik hocam. Sonra kalbin çalışmazlığını etkilen faktörlerden bahsettik ve dersimizi tamamladık. Dinlediğiniz için çok teşekkür ederim. Abone değilsen gebertirim bir zahmet. Bu kadar izledim vallahi billahi.
Abone olmayıp gidiyorsunuz, beğenmeden gidiyorsunuz. Daha ne diyeyim yani? Semih Hoca sizin için daha ne yapsın? Bir sonraki dersimizde damarlardan bahsedeceğiz.
Atar damarlardan, toplar damarlardan, kılcal damarlardan bahsedeceğiz. Kendine çok iyi bak. Çav çav çav çav çav çav.
Kapatıyorum.