Układ krwionośny - wykład

Wprowadzenie

• Układ krwionośny składa się z:
  • Pompy (serce)
  • Przewodów (żyły, tętnice i naczynia włosowate)

Rola układu krwionośnego

• Kluczowy element odporności:
  • Transport komórek odpornościowych
• Transport tlenu i substancji odżywczych do komórek
• Usuwanie produktów przemiany materii (np. CO2)
• Dystrybucja hormonów
• Utrzymanie homeostazy
• Zapewnienie nieprzerwanego krążenia krwi

Elementy układu krwionośnego

Tętnice

• Wyprowadzają krew z serca
• Trójwarstwowe ściany:
  • Tkanka łączna
  • Mięśnie gładkie
  • Tkanka nabłonkowa
• Elastyczne, mogą zmieniać średnicę
• Okrągły kształt na przekroju

Naczynia włosowate

• Bardzo cienkie, jednowarstwowe
• Wymiana substancji między krwią a tkankami
• Niskie tempo przepływu, niskie ciśnienie

Żyły

• Doprowadzają krew do serca
• Niższe ciśnienie krwi niż w tętnicach
• Wyposażone w zastawki zapobiegające cofaniu się krwi

Serce

• Wielkość: jak zaciśnięta pięść
• Składa się z:
  • 2 przedsionków
  • 2 komór
• Przegroda międzykomorowa dzieli lewą i prawą część
• Zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej
• Własne naczynia krwionośne zwane wieńcowymi
• Automatyzm: komórki serca same wytwarzają impulsy elektryczne

Cykl pracy serca

1. Skurcz przedsionków: wypchnięcie krwi do komór
2. Skurcz komór: wyrzucenie krwi do tętnic
3. Rozkurcz: napływ krwi do przedsionków

Krążenie krwi

Mały obieg (płucny)

• Rozpoczyna się w prawej komorze serca
• Krew płynie tętnicami płucnymi do płuc
• Wymiana gazowa: pobieranie tlenu, oddawanie CO2
• Powrót żyłami płucnymi do lewego przedsionka

Duży obieg (ustrojowy)

• Rozpoczyna się w lewej komorze
• Krew płynie aortą do reszty ciała
• Wymiana gazowa w naczyniach włosowatych: oddawanie tlenu, pobieranie CO2
• Powrót żyłami głównymi do prawego przedsionka

Podsumowanie

• Układ krwionośny jest kluczowy dla wielu funkcji organizmu
• Dwa obiegi krwi: mały i duży
• Serce i naczynia krwionośne pełnią złożone, ale fascynujące role