Związek Sowiecki po II wojnie światowej

Nowe granice i wpływy

• Po zwycięstwie nad Niemcami, Związek Sowiecki stał się jednym z dwóch supermocarstw.
• Powiększył swoje terytorium o wschodnie tereny Rzeczpospolitej, Litwę, Łotwę, Estonię, Ruś Zakarpacką oraz Besarabię.
• Kraje w strefie wpływów: Polska, Czechosłowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria, NRD.

Sowietyzacja i represje

• Intensywna sowietyzacja zajętych terenów.
• Deportacje lokalnej ludności i przesiedlanie rosyjskich osadników.
• Ogromne straty ludnościowe - nawet 42 miliony obywateli zginęło w trakcie wojny.
• Represje po wojnie, zwłaszcza na terenach okupowanych przez Niemcy.

Polityka i gospodarka

• Reżim Stalina przygotowywał się do kolejnej wojny światowej.
• Inwestycje w armię i przemysł zbrojeniowy kosztem produkcji cywilnej.
• Kraje bloku sowieckiego określano jako państwa demokracji ludowej.
• Nacjonalizacja przemysłu, kolektywizacja rolnictwa, ateizacja społeczeństwa.
• Utworzenie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej w 1949 roku.

Zmiany po śmierci Stalina

• Śmierć Stalina w 1953 roku rozpoczęła walkę o władzę w partii.
• Wzrost wpływów Ławrientija Berii, później przejęcie władzy przez Nikitę Chruszczowa.
• 20. zjazd partii komunistycznej w 1956 roku i krytyka kultu jednostki Stalina.

Proces destalinizacji

• Rozpoczęcie destalinizacji w ZSRR i krajach bloku socjalistycznego.
• Reformy i odprężenie w stosunkach międzynarodowych za Chruszczowa.
• Zawarcie traktatów pokojowych (np. z Austrią) i amnestie dla więźniów politycznych.

Powstanie Układu Warszawskiego

• Utworzenie Układu Warszawskiego w 1955 roku jako odpowiedź na dominację ZSRR w Europie Środkowo-Wschodniej.

Kryzys węgierski 1956

• Reformy węgierskie i wystąpienia przeciwko władzy.
• Interwencja wojsk sowieckich na Węgrzech w listopadzie 1956 roku.
• Upadek powstania, represje i wyrok na Imre Nagy.

Koniec polityki odprężenia

• Zestrzelenie amerykańskiego samolotu U2 w 1960 roku jako symbol końca odprężenia i początku nowej rywalizacji między mocarstwami.