Pierwszą epoką literacką omawianą na lekcjach języka polskiego jest starożytność, inaczej zwana antykiem. Cywilizacje, które złożyły się na kulturę starożytną, rozwijały się w południowej Europie, a dokładniej w Grecji oraz w Rzymie. a także w północnej Afryce, głównie na terenie dzisiejszego Egiptu oraz na Bliskim Wschodzie. Czasy przed antykiem nazywamy prehistorią. Moment wynalezienia przez człowieka pisma, który miał miejsce około 4000 lat przed naszą erą, stanowi początek starożytności, zaś jej koniec przypada na rok 476, czyli czas upadku Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego.
Synonimem słowa starożytność jest antyk i pochodzi ono od łacińskiego antikvus, czyli dawny, zamierzchły. W antyku powstawała sztuka, której cechami zawsze były piękno, symetria i harmonia. Istniała zasadami mesis, czyli naśladowanie natury. Twórcy uznawali, że sztuka powinna odwzorowywać rzeczywistość. Z architektury do dziś zachowały się wielkie symetryczne budowle, takie jak świątynie, rotundy czy akwedukty.
Rzeźby zazwyczaj przedstawiały młodych zdrowych ludzi oraz bogów i herosów. W sztuce nie ukazywano starości, choroby ani brzydoty. W starożytnej Grecji powstała również filozofia, która miała być próbą znalezienia odpowiedzi na odwieczne pytania ludzkości. Do najsłynniejszych filozofów zaliczamy Sokratesa, Platona i Arystotelesa.
Ogromny wpływ na światopogląd żyjących później ludzi miały również powstałe wówczas szkoły filozoficzne. Stoików, którzy upatrywali szczęścia w spokoju i utrzymywaniu dyscypliny wewnętrznej, epikurejczyków, pojmujących szczęście jako brak bólu i cierpienia oraz przestrzegających zasad moralnych, a także cyników, według których najważniejsza była cnota oraz nauczanie moralności. Za filary kultury europejskiej uważa się Biblię i mitologię, dzieła, które były natchnieniem i źródłem inspiracji dla późniejszych artystów.
Wpłynęły one także na kształtowanie się języka oraz ustanowiły drogowskaz moralny. Mitologia była religią wyznawaną przez starożytnych Greków i Rzymian. Opowiadała o bogach i herosach oraz tłumaczyła kwestie takie jak powstanie świata i ludzkości, istnienie pór roku, dnia i nocy, czy los człowieka po śmierci. Jest przykładem religii politeistycznej, czyli opartej na wierze w wielu bogów.
Monoteizm natomiast to wiara w jednego Boga. Od VIII wieku p.n.e. na Bliskim Wschodzie powstawały pisma Starego Testamentu, który opowiadał o dziejach Izraelitów jako narodu wybranego. Zaś utwory powstałe w I wieku naszej ery, opowiadające o życiu i śmierci Chrystusa oraz o początkach Kościoła, nazywamy Nowym Testamentem. Całość tych tekstów składa się na Biblię, czyli księgę świętą dla Żydów i chrześcijan. Tłumaczenia Biblii powstałe w późniejszych czasach noszą nazwę Septuaginta i Vulgata.
Z antyku wywodzi się również podział na rodzaje literackie, epikę, która miała początek w ustnych historiach przekazywanych przez wędrownych pieśniarzy, takich jak Homer, który według tradycji uznawany jest za autora Iliady i Odysei, lirykę pochodzącą z obrzędów pogrzebowych, którym towarzyszyła muzyka i pieśni oraz dramat wywodzący się z greckich obrzędów ku czci Dionizosa. Podsumujmy. Starożytność jest najdawniejszą epoką trwającą od wynalezienia przez człowieka pisma, aż do upadku Cesarstwa Zachodnio-Rzymskiego w 476 roku.
Podwaliny pod kulturę europejską dały przede wszystkim Biblia i mitologia, stając się źródłem inspiracji oraz wpływając na postrzeganie świata przez ludzi. Z antyku wywodzi się podział na rodzaje literackie, epikę, lirykę i dramat. Dzięki filozofii, demokracji, literaturze i sztuce starożytność miała ogromny wpływ na późniejsze czasy i wyznaczyła drogę dla kolejnych pokoleń. W następnych filmach opowiem o tragedii antycznej i o starożytnym teatrze.
Jeśli podobał Ci się mój film, możesz go polubić i zasubskrybować mój kanał. Dziękuję za obejrzenie i do usłyszenia.