Thema 6: Ecologie

Praktijk: Lopen op Water

Leerdoelen

• Ecologisch onderzoek voorbereiden, uitvoeren en presenteren.
• Presentatievaardigheden ontwikkelen.

Benodigdheden

• 3 sluitstrips van een vuilniszak
• Schone bak
• Water
• Schaar
• Afwasmiddel

Stappenplan

1. Maak een insectenlijfje van de sluitstrips.
2. Vul de bak met water, zorg dat het schoon is.
3. Plaats het insect op het water en observeer.
4. Voeg afwasmiddel toe en observeer veranderingen.
5. Presenteer je bevindingen via poster of digitaal.

Biologisch Evenwicht

Biotische factoren

• Invloeden uit de levende natuur: soortgenoten, roofdieren, ziekteverwekkers.

Abiotische factoren

• Invloeden uit de levenloze natuur: temperatuur, wind, regenval.

Ecologische niveaus

• Individu: Enkel organisme.
• Populatie: Groep individuen van dezelfde soort.
• Levensgemeenschap: Alle populaties in een leefgebied.
• Ecosysteem: Geheel van abiotische factoren en populaties.

Populatiegrootte

• Beïnvloed door biotische en abiotische factoren.
• Groeikansen zijn optimaal bij optimale omstandigheden.
• Biologisch evenwicht: Populatiegrootte schommelt rond een constante waarde.
• Optimumkromme: Diagram voor groeikansen per abiotische factor.

Kringlopen

Koolstofkringloop

• Planten maken glucose uit koolstofdioxide.
• Reducenten gebruiken energierijke stoffen als brandstof.
• Verbranding geeft koolstofdioxide vrij.

Stikstofkringloop

• Planten nemen nitraat op en zetten om in eiwitten.
• Reducenten verwerken dode resten tot ammoniakgas en ammonium.
• Speciale bacteriën zetten ammonium om in nitraat.

Voedselketen en Voedselweb

Fotosynthese & Verbranding

• Fotosynthese: CO2 en water + lichtenergie = glucose + zuurstof.
• Verbranding: Glucose + zuurstof = CO2 + water + energie.

Voedselrelaties

• Kringloop: Stoffen worden herhaaldelijk gebruikt.
• Voedselketen: Reeks van soorten die elkaar opeten.
• Voedselweb: Alle voedselrelaties in een ecosysteem.

Begrippen

• Alleseters: Dieren die planten en dieren eten.
• Consumenten: Planteneters, vleeseters en alleseters.
• Producenten: Organismen die energierijke stoffen maken.
• Reducenten: Bacteriën en schimmels die dode stoffen afbreken.

Piramiden van Aantallen en Biomassa

Beschrijvingen

• Piramide van Aantallen: Aantal individuen per schakel.
• Piramide van Biomassa: Gewicht van energierijke stoffen per schakel.

Energieverlies in Voedselketen

• Energie verdwijnt per schakel.
• Onverteerd voedsel komt in uitwerpselen.
• Verteerde stoffen worden brandstoffen voor energie.

Begrippen

• Biomassa: Hoeveelheid energierijke stoffen in een organisme.
• Piramide van Aantallen: Schema van individuen in voedselketen.
• Piramide van Biomassa: Schema van gewicht van stoffen in voedselketen.