⚖️

Podstawy Prawa Dowodowego w Polsce

Feb 5, 2025

Prawo Dowodowe

Pojęcie i Źródła Prawa Dowodowego

  • Przepisy regulujące zbieranie, gromadzenie, utrwalanie i wykorzystywanie dowodów.
  • Akty prawne zawierające normy prawa dowodowego:
    • Kodeks postępowania cywilnego i administracyjnego
    • Konstytucja (np. art. 50 dotyczący przeszukań)
    • Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
    • Kodeks postępowania karnego (KPK)

Definicje Dowodu

  • Dowód to przebieg rozumowania prowadzący do sądu o pewnym stanie rzeczy.
  • Postępowanie dowodowe – czynności zmierzające do poznania rzeczywistości.
  • Dowód jako źródło dowodowe (osoby lub rzeczy dostarczające informacje).
  • Środek dowodowy – informacje wynikające ze źródła dowodowego.

Zasady Prawa Dowodowego

Zasada Trafnej Reakcji Karnej

  • Przepisy KPK mają na celu wykrycie sprawcy i pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej bez skazywania niewinnych osob.

Zasada Prawdy Materialnej

  • Podstawą rozstrzygnięć są prawdziwe ustalenia faktyczne.
  • Ograniczenia tej zasady mogą wystąpić np. ze względu na ochronę prywatności.

Zasada Swobodnej Oceny Dowodów

  • Organy postępowania kształtują swe przekonanie swobodnie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów.

Zasada Bezpośredniości

  • Organy powinny osobiście zetknąć się z materiałem dowodowym.
  • Dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism.

Zasada Ciężaru Dowodu

  • Ciężar dowodu spoczywa na oskarżycielu oraz powodzie cywilnym.

Zasada Szybkości i Koncentracji Procesu

  • Rozstrzygnięcie sprawy powinno nastąpić szybko, bez zbędnej zwłoki.

Dowody i Ich Podziały

Podział Dowodów ze względu na Rodzaj Źródła

  • Osobowe (zeznania świadków, wyjaśnienia oskarżonego, opinie biegłych)
  • Rzeczowe (właściwości miejsc, rzeczy, dokumentów)

Podział Dowodów ze względu na Pochodzenie

  • Przypadkowe (naturalne)
  • Z przeznaczenia (dokumenty w celach dowodowych)

Podział Dowodów ze względu na Liczbę Źródeł

  • Pierwotne (naoczne świadectwo, oryginalny dokument)
  • Pochodne (zeznanie świadka ze słuchu, fotografia)

Podział Dowodów ze względu na Związek z Przedmiotem Dowodzenia

  • Bezpośrednie (dotyczące wprost faktu głównego)
  • Pośrednie (poszlakowe)

Zakazy Dowodowe

  • Zakazy zupełne i niezupełne (bezwzględne, względne)
  • Ochrona tajemnicy zawodowej, zakaz stosowania tortur.

Inicjatywa Dowodowa

  • Wprowadzenie dowodów do procesu na wniosek stron albo z urzędu.

Podsłuch i Kontrola Rozmów

  • Warunki stosowania, ograniczenia, osoby objęte podsłuchem.
  • Podsłuch operacyjny i jego zasady.

Rola Specjalistów

  • Specjaliści uczestniczą w czynnościach technicznych (np. oględziny).
  • Stosuje się do nich przepisy dotyczące biegłych.

Wybrane Czynności Procesowe

Oględziny i Eksperymenty Procesowe

  • Oględziny miejsca, osoby, rzeczy, a także oględziny zwłok i sekcje zwłok.
  • Eksperyment procesowy: doświadczenie i odtworzenie zdarzenia.

Wywiad Środowiskowy

  • Ustalanie danych co do właściwości i warunków osobistych oskarżonego.

Zatrzymanie Rzeczy i Przeszukanie

  • Zatrzymanie rzeczy jako dowodowa czynność poszukiwawcza.
  • Przeszukanie zwykłe i ad hoc: warunki i tryby przeprowadzania.

Zabezpieczenie Danych Informatycznych

  • Dane informatyczne zabezpieczane na żądanie sądu lub prokuratora.

Świadkowie i Ich Uprawnienia

Świadek Anonimowy i Małoletni

  • Świadek anonimowy: ochrona tożsamości z powodu zagrożenia.
  • Świadek małoletni: szczególne warunki przesłuchania.

Świadek Koronny

  • Podejrzany zwolniony z odpowiedzialności karnej w zamian za współpracę.

Prawa Świadka

  • Prawo odmowy zeznań, prawo do zachowania anonimowości.

Dowody Dokumentowe

  • Dokumenty urzędowe i prywatne, sposób ich wykorzystania w postępowaniu.

Te notatki omawiają kluczowe zasady, procedury i pojęcia dotyczące prawa dowodowego oraz czynności dowodowych w postępowaniu karnym w Polsce, prezentując podstawowe przepisy i ich zastosowanie w praktyce sądowej.