હે માય બ્યુટીફુલ હેન્ડસમ સ્ટુડન્ટસ કેમ છો બધા ઓલ વેલ વેલકમ ટુ ધી અમેઝિંગ પ્લેટફોર્મ ઓફ ફિઝિક્સ વાલા હું છું રીમા મેમ તમારી બોટની મેન્ટર અને યસ આજે આપણે અભિયાન ટુ બેચ નો ફર્સ્ટ લેક્ચર ભણવા જઈ રહ્યા છીએ બેઝિકલી તમને ખબર જ હશે કે અભિયાન ટુ બેચ જે છે તેમાં વન શોર્ટ લેકચર આવવાના છે ધોરણ 11 ના તો આજે આપણે એનું પહેલું ચેપ્ટર ધ લિવિંગ વર્લ્ડ સજીવ વિશ્વ ભણવા જઈ રહ્યા છીએ તો આ બેચની અંદર આ એક બોર્ડ આધારિત બેચ છે ગુજરાત બોર્ડ પ્રમાણે આપણે અહીંયા ક્વેશ્ચન્સ કરવાના છે આપણે થીયરી ભણવાની છે તો એનસીઆરટી માં જે પણ વસ્તુ આપેલી છે એ બધી આપણે અહીંયા વિગતવાર જોઈશું તો આ ચેપ્ટર ની અંદર આપણે ત્રણ વસ્તુ ભણવાના છીએ પહેલું છે સજીવ એટલે શું બીજું છે સજીવ વિશ્વમાં રહેલી વિવિધતા અને ત્રીજું છે વર્ગીકરણની વિવિધ કક્ષાઓ તો આના વિશે આજે આપણે ડીટેલમાં માહિતી મેળવીશું તો સૌથી પહેલાં ટોપિક સ્ટાર્ટ કરતાં પહેલાં બેચની શરૂઆત થવા જઈ રહી છે ધોરણ 11 ના બાળકો 10 માં ધોરણમાંથી 11 માં ધોરણમાં નવા નવા આવ્યા છે નવું નવું સાયન્સ લીધું છે તો આપણે થોડી વાત કરી લઈએ કે આપણે કેવી રીતે ભણવાનું છે રાઈટ તો આજની શરૂઆત આ આપણે એક વિધાનથી કરીશું અને એ વાક્ય આપણે આપણા મગજમાં ફિક્સ બેસાડી દઈશું અને એ વિધાન છે વાક્ય છે સફળતાનું કોઈ શોર્ટકટ નથી હોતો રાઈટ તો આપણે જો સફળ થવું છે તો નો શોર્ટકટ આપણે સિસ્ટમિક સ્ટડી કરીએ કરવી પડશે જેવી રીતે વર્ગીકરણ કરવા માટે પદ્ધતિસરનું જ્ઞાન જોઈએ આપણે એક સિસ્ટમેટિક સ્ટડી કરવી પડે એક પછી એક લક્ષણો ઓળખવા પડે એને ગોઠવવા પડે એનું નામ આપવું પડે એવી જ રીતે ભણવામાં પણ આપણે એક સિસ્ટમ ડેવલપ કરવી પડશે રાઈટ તો દસ માં ધોરણ સુધી તો એવું હતું કે આપણી પાસે એક સાયન્સ હતું એની અંદર ફિઝિક્સ કેમેસ્ટ્રી બાયોલોજી બધું ભેગું હતું થોડા થોડા ચેપ્ટર હતા હવે આપણે અહીંયા સાયન્સ લીધું જ છે તો ફિઝિક્સ કેમેસ્ટ્રી બાયોલોજી અલગ આવશે ઘણા બધા ચેપ્ટર આવશે હું જો વાત કરું મારા પોર્શનની આપણે બોટનીમાં અહીંયા ભણવાના છીએ આ બેચમાં તમે મારી પાસે બોટની ભણવા જઈ રહ્યા છો તો હું તમને ટોટલ બોટની ની અંદર 10 ચેપ્ટર્સ ભણાવીશ હવે અમુક ચેપ્ટર્સ નાના હશે છે અમુક ચેપ્ટર્સ થોડા મોટા હશે એના પ્રમાણે વન શોર્ટ લેકચર છે તો લેકચરની ડ્યુરેશન થોડી આગળ પાછળ થઈ શકે છે પણ તમારે કઈ કઈ વસ્તુઓ ધ્યાનમાં રાખવાની છે આ બેચમાં સ્ટડી કરતી વખતે તો ઘણી બધી વાર સ્ટુડન્ટસ એવું પૂછતા હોય કે મેમ શું ઓનલાઇન સ્ટડીથી રિઝલ્ટ આવે તો યસ ડેફિનેટલી આવે તો એની માટે કેવી રીતે ઓનલાઇન સ્ટડી કરવી જોઈએ એના ફાયદા શું હોય ગેરફાયદા પણ હોય પણ ફાયદા ઘણા બધા વધારે છે તો હું આજે આપણે હંમેશા પોઝિટિવ વાતો કરીશું પોઝિટિવ પોઈન્ટ જોવાનો આપણી પાસે જે વસ્તુ અવેલેબલ છે તેનો રાઈટ તો આપણે પોઝિટિવ ફાયદા જે પણ છે પોઈન્ટસ એને પણ આજે જોઈશું કે તમે કેવી રીતે કરી શકો છો અને તમને શું ફાયદો થાય તો સૌથી પહેલાં જ્યારે પણ તમે ઓનલાઇન સ્ટડી કરો છો રાઈટ તો એક પ્રોપર તમારું સ્ટડી પ્લેસ હોવી જોઈએ પ્રોપર ખુરશીમાં બેસવાનું છે ટેબલ લઈને બેસવાનું છે ન હોય તો તમારી રીતે એવી વ્યવસ્થા કરવાની છે કે તમારે બેડમાં સુતા સુતા લેકચર નથી જોવાના ઓનલાઇન લેકચર છે ને મેડમ મને ક્યાં જોવે છે આડસ આવે છે ઊંઘતા ઊંઘતા લાવને લેકચર જોઈ લો બેડમાં સુતા સુતા લેકચર જોવાના નથી જો તમારે ઓનલાઇન બેચીસ થી રિઝલ્ટ લાવવું હોય તો આ બધી બેચીસ માટે લાગુ પડે છે પેઇડ બેચ હોય કે ફ્રી બેચ હોય તો એક પ્રોપર સ્ટડી પ્લેસ જોઈશે આપણે જ્યાં સુઈએ છીએ એ સુવાની પ્લેસ સિવાયની જગ્યાએ વાંચવા બેસવાનું નહિતર આપણને બધાને એવું થાય થોડીવાર થાય ને આપણે ધીરે ધીરે ધીરે ધીરે આડા પડીને પાછા સુઈ જઈએ તો આપણે એવું કરવાનું નથી રાઈટ ચાલો એના સિવાય બીજું શું કરીશું તો જ્યારે પણ લેકચર જોઈએ છીએ તો લેકચર જોતાં જોતાં ક્લાસ નોટ્સ લખવાની છે છે લેકચર જોવો અને સાથે સાથે શું કરો બેટા ક્લાસ નોટ્સ લખો હવે અહીંયા પ્લસ પોઇન્ટ આવ્યો ઓનલાઇન લેકચરનો અહીંયા પ્લસ પોઈન્ટ આવ્યો શું પ્લસ પોઈન્ટ આવ્યો કે મેં સરસ મજાનું બોર્ડ પર લખ્યું છે આપણે કોપી કરવું છે તો આપણે શું કરીશું બચ્ચા તો આને પોઝ કરી શકીએ છીએ રાઈટ અને પછી આપણે એને ઉતારી શકીએ છીએ લખી શકીએ છીએ સાથે સાથે લખવાનું રહી જાય મેમ થોડું ફાસ્ટ બોલી ગયા થોડી થીયરી વધારે હતી તો પોઝ કરી લેવાનું અને પછી એને લખી દેવાનું છે ત્યારબાદ શું કરીશું તો આપણે એનસીઆરટી રીડિંગ કરીશું રાઈટ એના પછી શું કરીશું તો મારા લેકચરમાં હું તમને દર લેક્ચરમાં હોમવર્ક આપીશ તમારે હોમવર્ક કરવાનું છે અને મને એના આન્સર્સ કહેવાના છે તો આ એનસીઆરટી બેઝનું જ હોમવર્ક હશે થોડા એમસીક્યુ હશે થોડી થીયરી હશે થોડા ખાલી જગ્યા હશે થોડા ખરા ખોટા હશે જેનાથી તમારી એનસીઆરટી આખે આખી કન્સેપ્ટ એના શું થઈ જાય ક્લિયર થાય હવે ઘણા બધા સ્ટુડન્ટસ કહેતા હોય કે એનસીઆરટી જ વાંચવાની હોય ને બાયોલોજી લેવાનું એનસીઆરટી ગોખવાની 360 માર્ક્સ તો નીટમાં આવી જશે તો ના ભાઈ ખોટી વાત છે એનસીઆરટી ગોખવાથી માર્ક્સ ન આવે એનસીઆરટી ને સમજવી પડે તમને ખબર છે ચાય પત્તી આપી છે તમને પાણી આપ્યું છે અને કહે છે ચા બનાવો તમે ખાલી પાણીમાં ચાય પત્તી નાખશો તો કેવી ચા બનશે તમને ભાવશે નહીં ભાવે તો એનસીઆરટી ચાય પત્તી છે એનસીઆરટી ને વધારે ઇન્ટરેસ્ટિંગ બનાવી હોય તો ત્યાં જે ક્વેશ્ચન માર્ક્સ આપ્યા છે ત્યાં જે થીયરી આપી છે એને ડીટેલમાં વ્યવસ્થિત રીતે સમજવી પડે અલગ અલગ એંગલથી ત્યાં જોવું પડે એના ક્વેશ્ચન્સ પણ સોલ્વ કરવા પડે રાઈટ તો એનસીઆરટી ગોખવાની નથી એનસીઆરટી સમજવાની છે અને જો એકવાર સમજી જશો તો કન્સેપ્ટ જલ્દી જલ્દી દિમાગમાં બેસતા જશે તમારા રાઈટ હવે એના સિવાય શું કરવાનું છે તો એના સિવાય ક્વેશ્ચન પ્રેક્ટિસ કરવાના છે [સંગીત] છે હવે તમારી આ જે બેચ છે એ સ્કૂલ એક્ઝામ માટે છે આમાં એમસીક્યુ પ્રેક્ટિસ થશે પણ થોડી ઓછી થશે આમાં આપણે થીયરી પર ફોકસ કરીશું થીયરી ક્વેશ્ચન ઉપર ફોકસ કરીશું રાઈટ તો સ્કૂલ એક્ઝામ માટે કેવી રીતે તૈયારી કરવાની કેવા ક્વેશ્ચન પુછાય શકાય છે એના આન્સર કેવી રીતે લખવાના એ બધી જાણકારી આપણે આ બેચમાં લઈશું તો બેચમાં આપણે ભણીશું તો બેઝિક થી હંમેશા ઝીરો થી હીરો બનાય રાઈટ હીરો થી હીરો પણ બનાય ટેન્શન નહીં કરો પણ આપણે ઝીરો થી હીરો બનવાનો ટ્રાય કરીશું આપણે એકદમ બેઝિક થી બધા જ ટોપિક બધા જ વર્ડસ ભણીશું હવે તમે બધા સ્ટુડન્ટસ જે 11th સ્ટાન્ડર્ડ ના છો હું તો એવું માનું છું કે આ બેચ 11th સ્ટાન્ડર્ડ વાળા છોકરાઓ જોઈ રહ્યા છે એના અકોર્ડિંગ હું તમને બધી વસ્તુઓનું સજેશન આપીશ તો 11th સ્ટાન્ડર્ડ ના છોકરાઓ માટે શું હોય પહેલા પહેલા બહુ એક્સાઈટમેન્ટ હોય ઇઝી ઇઝી ચેપ્ટર આવે મજા આવે અઠવાડિયું 10 દિવસ એક મહિના સુધી કદાચ મજા આવે રાઈટ પછી ધીરે ધીરે શું થશે સ્ટાર્ટિંગમાં તો બધું [સંગીત] સમજાય પછી ધીરે ધીરે શું થાય સમજાવાનું સ્લો થતું જાય આપણને અમુક ચેપ્ટર ફિઝિક્સ માં એવા આવશે બાયોલોજીમાં એવા આવશે બોટનીમાં એવા આવશે જેમાં બહુ બધા એક્ઝામ્પલ આવ્યા ફિઝિક્સમાં કોઈ અઘરો કન્સેપ્ટ આવ્યો કેમેસ્ટ્રીમાં કંઈક એવું થયું એટલે આપણને થશે અરે યાર બધા સાચું કહેતા હતા સાયન્સ લઈને તો ગડબડ કરી તો ના બેટા ગડબડ નથી કરી ધીરે ધીરે સ્ટેપ વાઈઝ લેવલ તો અપ થવાનું છે આપણે એને એડોપ્ટ કરવાનું છે તો જેમ જેમ આગળ ભણવાનું આવે તેમ તેમ વિચારવાનું છે કે મારાથી પોસિબલ છે હું કરી શકું છું રાઈટ તો ગીવ અપ નહીં કરવાનું જ્યારે પણ એવું આવે તો તમારા ટીચર સાથે તમારા પેરેન્ટ્સ સાથે વાત કરવાની અને એનું સોલ્યુશન લાવવાનું કે આ વસ્તુ અમારાથી નથી થઈ રહી તો તમે કહો કે અમે કેવી રીતે કરીએ તો તમે કમેન્ટ કરીને જણાવશો તો અમે એનું સોલ્યુશન પણ તમને આપીશું કે તમે આ વસ્તુમાં મૂંઝાઈ રહ્યા છો તો એનું બેસ્ટ સોલ્યુશન શું હોઈ શકે છે તો આ બધી જ વસ્તુ ધ્યાન રાખવાની છે જ્યારે પણ આપણને એવું થાય કે હવે નહીં થાય બહુ ગુરુ છે બધા કે છે કોઈ ફ્રેન્ડે કોમર્સ લીધું હોય ને મજા કરે આર્ટ્સ વાળા મજા કરે એવું ના હોય એક્ચ્યુલીમાં એમાં પણ બહુ બધું ભણવાનું હોય છે પણ જો કોઈ એવું હોય ભટકેલું જે તમને ભટકાવતું હોય ને કે જો કોમર્સના આર્ટ્સ લઈએ તો કેવી મજા આવે મજા જ મજા જ મજા કરવાની આટલું બધું ભણવું ના પડે તો ભાઈ થોડું વિચારવાનું કે આપણે આપણા સારા ફ્યુચર માટે જે ભણવાનું શરૂ કર્યું છે એને જ આપણે પૂરું કરીશું ડરવાનું નહીં પણ લડવાનું ટોપિક છે તો આપણે દરેક ટોપિક સાથે લડી લઈશું જો એ આપણને ન આવડે પણ આપણે ક્યારેય ભણવાનું છોડીશું નહીં રાઈટ અને સૌથી અગત્યની વસ્તુ કે હંમેશા હું જ્યારે લેકચર લઉં ને તો જ્યારે છોકરાઓ સામે હોય ને તો એક ડાયલોગ મારા મોઢામાંથી નીકળે જ કે બેટા રો રો કે પડો કે હસ કે પડો પઢના તો હે હી તો અપને એકદમ મજે સે અચ્છે સે હસ કે પડતે રાઈટ તો આપણે મૂડ મારીને નહીં નહીં ભણવાનું હંમેશા સારા મૂડમાં ફ્રેશ માઇન્ડ સાથે ભણવા બેસવાનું હંમેશા સારા મૂડમાં ફ્રેશ માઇન્ડ સાથે ભણવાનું તો બેટા ક્યારેય પણ એવું નહીં વિચારવાનું કે મારું જીવનમાં શું થશે એનટીએ તો આવું કર્યું આ વર્ષે રિઝલ્ટ આવું આવ્યું મારાથી તો ના થાય કેવી રીતે થશે ભાઈ બધાથી થાય તમારાથી પણ થશે તો હંમેશા એક પોઝિટિવ અપ્રોચ રાખવાનો જ્યારે પણ આપણે કોઈપણ એક્ઝામની વાત કરીએ સ્કૂલ એક્ઝામ હોય કે નીટ એક્ઝામ હોય કે તમે બીજી કોઈ એક્ઝામ આપવાના હોય વોટ એવર ઈટ ઇસ રાઈટ આપણે હંમેશા એવો ટાર્ગેટ રાખવાનો કે મને બધું જ આવડશે હું બધી જ વસ્તુ કરીશ હું બધું જ લર્ન કરીશ કોઈ ટોપિક છોડીશ નહીં તો આપણે શરૂઆત કરીએ પોઝિટિવ નોટ સાથે ચેપ્ટરની હવે ચેપ્ટરની શરૂઆતમાં આપ્યું છે સજીવ વિશ્વ લિવિંગ વર્લ્ડ એટલે શું તો આપણને ખબર છે કે આખું જે બ્રહ્માંડ છે એની અંદર એક પૃથ્વી ગ્રહ છે એ પૃથ્વી ગ્રહ ઉપર જૈવ વિવિધતા આવેલી છે તો સજીવ વિશ્વ કેટલું અદભુત છે સજીવોના પ્રકારની વિવિધ શ્રેણી નવાઈ પમાળી તેવી છે આપણે જોઈએ છીએ કે ફૂગ [સંગીત] છે બેક્ટેરિયા [સંગીત] છે પ્રજીવો છે વનસ્પતિઓ છે પ્રાણીઓ છે વિવિધ પ્રકારના પ્રાણીઓમાં પણ આપણે જોઈએ છીએ કે કેટલી બધી વેરાયટી છે ખાલી જીવડા જ જોઈ લો તમને એવું થશે કે કે અરે બાપરે કેટલા બધા પ્રકારના જીવડા છે હેને તો આ બધી જ વસ્તુ સજીવ છે રાઈટ તો આ જે સજીવો છે આપણે બહુ નાનપણથી ભણતા આવ્યા છીએ કે સજીવ અને નિર્જીવ શું છે આપણે જેવું સાયન્સ ભણતા થયા ને આપણને એવો ક્વેશ્ચન પૂછવામાં આવે કે સજીવ અને નિર્જીવ વચ્ચેનો તફાવત કો તો ચલો જરા જાણીએ આપણે સજીવ નિર્જીવ વચ્ચે શું તફાવત છે તમને ખબર છે તમે ભણ્યા છો બેઝિક વસ્તુઓ પહેલા આપણે એવું ભણ્યા હતા શ્વસન કરીશું શકે છે સજીવ નિર્જીવ શ્વસન કરી શકતા નથી સજીવો પોતે રીપ્રોડ્યુસ થાય છે પ્રજનન કરે છે નિર્જીવ પ્રજનન કરી શકતા નથી તો એવી કઈ લાક્ષણિકતાઓ છે બેટા તો સજીવો દ્વારા પ્રદર્શિત થતા વિવિધ લક્ષણોમાંના લક્ષણ છે એક છે વૃદ્ધિ કરી શકે છે હવે વૃદ્ધિ નિર્જીવ શું વૃદ્ધિ કરી શકે છે તો હા સ્નો માઉન્ટેન છે બરફનો પહાડ છે એના ઉપર સ્નોફોલ થયો પાછો બરફ પડ્યો તો એની હાઈટ વધી ગઈ તો એની વૃદ્ધિ થઈ રાઈટ તો વૃદ્ધિ સજીવ કરી શકે છે તો હા નિર્જીવ કરી શકે છે તો હા ભાઈ એ પણ કરી શકે છે પણ આ કેવી વૃદ્ધિ કરી શકે છે બાહ્ય વૃદ્ધિ કરી શકે છે આંતરિક વૃદ્ધિ એનું લક્ષણ નથી તો નિર્જીવ જે છે તે બાહ્ય વૃદ્ધિ કરી શકે છે જ્યારે સજીવો શું કરે કરી શકે છે આંતરિક વૃદ્ધિ કરી શકે છે ચાલો એના પછી છે બેટા પ્રજનન તો સજીવો પ્રજનન કરી શકે છે તો હા સજીવો પ્રજનન કરી શકે છે નિર્જીવ પ્રજનન કરી શકે છે તો ના નથી કરી શકતા હવે સજીવોમાં શું બધા સજીવો પ્રજનન કરી શકે છે તો ના અપવાદ છે અહીંયા વંધ્ય સજીવો ચલો કયા કયા વંધ્ય સજીવો અપવાદમાં આવે છે જરા કમેન્ટ કરીને બતાવો રાઈટ એના પછી હજુ કયું લક્ષણ હોઈ શકે છે તો બેટા સજીવો ચયાપચય દર્શાવે છે જ્યારે નિર્જીવ ચયાપચય દર્શાવતા નથી હવે ચયાપચય એટલે શું રાઈટ તો બેટા ચયાપચય નો અર્થ શું થાય ચય વત્તા અપચય [સંગીત] ચય તો આ વર્ડ તમે ભણેલા હશો રાઈટ ચય અને અપચય તો ચયાપચયને મેટાબોલિઝમ કહેવાય જ્યારે સજીવની વૃદ્ધિ થાય છે સજીવમાં અણુઓ બને છે સંશ્લેષણ થાય છે તો સંશ્લેષણ થાય એને શું કહેવાય ચય કહેવાય અને વિઘટન થાય એને શું કહેવાય બેટા અપચય કહેવાય તો સંશ્લેષણ થાય કોઈ અણુ બને તો એને ચય ક્રિયા કહીશું અને જેમ કે ગ્લાયકોજન તૂટે છે એમાંથી ગ્લુકોઝ બને છે એમાંથી આપણને ઉર્જા મળે છે તો એને શું કહેવાય એને કહેવાય અપચય તો ચય અને અપચય ક્રિયાઓ સજીવ કરી શકે છે નિર્જીવ કરી શકતા નથી એના સિવાય કયું લક્ષણ આવશે તો સ્વસભાનતા સભાનતા આપણને કોઈ સ્ટીમ્યુલસ આપે આપણને કોઈ ચિત્ર ગણે તો આપણે શું કરીએ તે ખસી જઈએ રાઈટ ગરમ થવા પર હાથ અડી જાય હાથ લઈ લઈએ તો આપણી પાસે સભાનતા છે આપણી આજુબાજુનું પર્યાવરણ છે એને આપણે રિસ્પોન્સ આપીએ છીએ પ્રતિસાદ આપી શકીએ છીએ એને સભાનતા કહેવાય અને જૂની એનસીઆરટીમાં આ ટોપિક ડીટેલમાં હતો જ્યાં આપણને કીધું હતું કે માનવ એકમાત્ર પ્રાણી છે જેની પાસે સ્વસભાનતા છે ભલે આપણે વાપરતા નથી પણ આપણને ભગવાને સ્વસભાનતા આપેલી છે તો સભાનતા સજીવનું લક્ષણ છે નિર્જીવમાં જોવા મળતું નથી હવે સજીવનું હજુ એક લક્ષણ છે જેમાં કોઈ અપવાદ નથી એ કયું લક્ષણ છે તો કોષીય [સંગીત] આયોજન કોષીય આયોજન તો બેટા કોષીય આયોજન એટલે કે જીવન સજીવના અસ્તિત્વ માટે કોષ વાળા ચેપ્ટરમાં આપણે ભણીશું કે મિનિમમ રિક્વાયરમેન્ટ છે ઓછામાં ઓછા એક કોષની એક જીવંત કોષની હાજરી જરૂરી છે તો સજીવના અસ્તિત્વ [સંગીત] માટે સજીવના અસ્તિત્વ માટે ઓછામાં ઓછા એક કોષની હાજરી અનિવાર્ય છે મિનિમમ એક જીવંત કોષ જોઈએ અધરવાઈઝ સજીવનું અસ્તિત્વ શક્ય નથી તો એક કોષી સજીવો હોય બહુકોષી સજીવો હોય તો એક કોષી સજીવને પણ આપણે સજીવ જ કહીશું બેક્ટેરિયા છે એ સ્ટીમ્યુલસ સામે રિસ્પોન્સ આપે છે જો કોઈ પ્રતિક્રિયા થાય છે કોઈ પ્રક્રિયા એની સરાઉન્ડિંગ માં આ પર્યાવરણમાં થાય છે તો પ્રતિભાવ આપવા માટે સક્ષમ છે એક જ કોષ એનું પ્રજનન કરી શકે છે શ્વસન કરી શકે છે જીવન માટે આવશ્યક દરેક કાર્યો કરી શકે છે રાઈટ તો કોષીય આયોજન કમ્પલસરી છે કોષીય રચના કમ્પલસરી છે સજીવના અસ્તિત્વ માટે કોષ વગર જીવંત કોષ વગર સજીવનું કોઈ અસ્તિત્વ રહેતું નથી હવે આપણને નેક્સ્ટ આપ્યું છે કે સજીવ વિશ્વમાં કેટલી વિવિધતા રહેલી છે તો એક શબ્દ છે બેટા બાયોડાઈવર્સિટી ધેટ ઇસ જૈવ વિવિધતા હવે જૈવ વિવિધતા શું દર્શાવે છે તો પૃથ્વી પર અસ્તિત્વ ધરાવતા સજીવોની સંખ્યા અને તેમના પ્રકારને આપણે શું કહીએ છીએ જૈવ વિવિધતા કહીએ છીએ તો પૃથ્વી [સંગીત] ઉપર પૃથ્વી ઉપર અસ્તિત્વ ધરાવતા સજીવોની સંખ્યા અને પ્રકાર એનો સમાવેશ આપણે શેમાં કરીએ છીએ ઓકે જૈવ વિવિધતામાં તો જૈવ વિવિધતામાં શું આવે તો બેટા જૈવ વિવિધતામાં દરેક પ્રાણીઓ વનસ્પતિઓ ફૂગ પ્રજીવો અને ઇવન સૂક્ષ્મ જીવો બેક્ટેરિયાનો પણ સમાવેશ થાય છે આ બધા જ શેમાં આવશે જૈવ વિવિધતામાં હવે હાલના તબક્કે આપ્યું છે કે વિશ્વમાં કેટલા મિલિયન જાતિઓની સંખ્યા ઓળખાયેલી છે અને તેમનું વર્ણન કરેલું છે તો આ સંખ્યા તો હજુ બહુ વધારે છે 22% જેટલા સજીવોની સંખ્યા ઓળખાય છે તેમનું વર્ણન કરાયું છે તો આ ચેપ્ટરમાં આપણને 17 થી 18 મિલિયન જાતિઓ શોધાયેલી છે તેમનું વર્ણન કરાયેલું છે તેમનું નામકરણ નામાધિકરણ કરેલું છે તેવું આપ્યું છે હવે જ્યારે આપણે એક્ઝામ્સની વાત કરીએ રાઈટ તો આ એક માર્કના ક્વેશ્ચનમાં પુછાય શકે છે કેટલી જાતિ પણ અહીંયા જો ટ્વિસ્ટ કરવું હોય તો કેવું ટ્વિસ્ટ થાય બેટા તો આપણને બધાને ખબર છે કે વોટ ઇસ મિલિયન મિલિયન એટલે 10 લાખ રાઈટ તો આપણે અહીંયા જોઈએ તો કે આપણને જો ક્વેશ્ચન પૂછ્યો હોય લાખમાં તો શું આન્સર આવશે બચ્ચા તો 17 એટલે 17 તો 17 થી 18 લાખ 17 થી 18 લાખ જાતિઓની સંખ્યા ઓળખાયેલી છે અને તેમનું વર્ણન કરાયેલું છે તો હવે આપણને અહીંયા એક વૈજ્ઞાનિક નું નામ આપ્યું છે કાર લીલીનિયસ ધેટ ઇસ કેરોલસ લીનિયસ તો આ ચેપ્ટરમાં કેરોલસ લીનિયસ વિશેની વાત કરી છે એમનો ફાળો ખૂબ અગત્યનો છે તો અહીંયા આપણને એક શબ્દ આપણે ભણીશું વર્ગીકરણ રાઈટ વર્ગીકરણ એટલે થાય બેટા ટેક્સઝોનોમી વર્ગીકરણ એટલે શું થાય ટેક્સઝોનોમી તો વર્ગીકરણ વિદ્યા ની અંદર ટેક્સોનોમી ની અંદર વર્ગીકરણ વિદ્યા એટલે ટેક્સોનોમી વર્ગીકરણ એટલે ક્લાસિફિકેશન ચાલો તો સજીવોનું વર્ગીકરણ કરવાની કરવાનો અભ્યાસ એને ટેક્સોનોમી કહેવાય રાઈટ હવે આપણને એવું થાય કે વોટ ઇસ વર્ગીકરણ ક્લાસિફિકેશન એટલે શું તો બચ્ચા ક્લાસિફિકેશન એટલે શું થાય તો આપણા ઘરમાં આપણે બધાને ખબર છે કે વાસણ ઘસવામાં આવે પછી એ વાસણનો ઢગલો કરીને રાખી મૂકીએ છીએ ના ભાઈ ગ્લાસને એકની અંદર એક મૂકીએ છીએ વાટકીને એકની અંદર એક મૂકીએ છીએ ચમચીને ભેગી કરીએ છીએ અને બધાને અલગ અલગ અલગ અલગ કબાટમાં અલગ અલગ જગ્યાએ મૂકવામાં આવે છે પ્રોપરલી ગોઠવવામાં આવે છે આવું શા માટે કરવામાં આવે છે તમે રસોડામાં જો એ વાસણ છે એને એઝ ઈટ ઈઝ તમે દેશો રાઈટ એની ખાટલીમાં એઝ ઈટ ઈઝ પડ્યા રહેવા દેશો તો શું થશે એવરી ટાઈમ મમ્મીને કૂક કરવું હશે કે ઘરમાં કૂક આવે એને કૂક કરવું હશે રસોઈ બનાવી હશે તો બધું ભેગું હશે એમાંથી શોધવું પડશે તો આપણે શું કર્યું એ વાસણનું વર્ગીકરણ કર્યું એને પદ્ધતિસરની રીતે ગોઠવ્યા છે પ્રોપર જગ્યા ઉપર જેથી આપણને ચમચીની જરૂર છે તો આપણે ચમચીનું ડ્રોવર ખોલીશું અને આપણને ચમચી મળી જશે રાઈટ સેમ વસ્તુ છે ઘણા બધા જેવો છે તમે મોર જોયો છે પોપટ જોયા છે પોપટમાં પણ કેટલી બધી જાતિ હોય છે અલગ અલગ અલગ અલગ પ્રકારના એલેકઝાન્ડર પેરાકીટ હોય પેરાકીટ હોય પોપટ હોય રાઈટ બજરીઘર હોય એના સિવાય પણ તમે બીજા પણ પક્ષી જોશો કે કાગડો જોશો તો કાગડા કુળના પક્ષીમાં પણ ટ્રફ ટ્રીપાઈ આવે પછી બીજા કાળો કોશી કહેવાય છે રાઈટ તો બીજા ઘણા બધા પક્ષીઓ એ કુળમાં પણ આવે છે તો આપણે શું કરીએ છીએ બધાને ભેગા રાખીએ છીએ કે ના આપણે એને અલગ અલગ વર્ગકમાં વર્ગીકૃત કરીએ છીએ રાઈટ તો શેના આધારે વર્ગીકરણ કર્યું ભાઈ તમને ચમચી છે કેવી રીતે ખબર પડી કે ચમચી છે તો એનો આકાર અલગ છે એનો હાથો છે રાઈટ તો આપણે શું કર્યું લાક્ષણિકતાઓના આધારે એને ભાગ પાડ્યા રાઈટ તો લાક્ષણિકતાઓના આધારે [સંગીત] લખો ચાલો મારી સાથે લાક્ષણિકતાઓના આધારે સજીવોનું સજીવોને [સંગીત] જૂથમાં વહેંચવાની રીત એને આપણે શું કહીશું બેટા વર્ગીકરણ કહીશું ક્લાસિફિકેશન કહેવામાં આવે છે હવે આ વર્ગીકરણ જ્યારે પણ આપણે કરીએ છીએ ત્યારે શું થશે બચ્ચા તો વર્ગીકરણમાં સપોઝ આપણે ઉદાહરણ આપ્યું છે આપણને વર્ગીકરણ આપણે જ્યારે પણ કરીશું ત્યારે સપોઝ આપણે ઉદાહરણ લઈએ કુતરાનું ડોગનું રાઈટ તો કુતરા જે છે તે કેનેડી કુળમાં આવે છે એનું કુળ શું છે કેનેડી હવે શેની અંદર આવશે બેટા તો આ આવશે સસ્તનની અંદર કાર્નીવોરા છે જે સસ્તનમાં આવે છે રાઈટ અને સસ્તનો શેમાં આવે છે મે દાંડીમાં જે શેમાં આવે છે બચ્ચા તો પ્રાણીઓમાં આવે છે આપણે વર્ગીકરણ આખું પછી ભણીશું હું તમને ડીટેલમાં કરાવું છું વર્ગીકરણની કક્ષાઓ હમણાં આપણે સમજીએ કે કુતરા સસ્તન ચલો કેનેડી પણ આપણે જવા દઈએ હમણાં એનું કુળ કુતરા વિશે વાત કરીએ તો એ સસ્તન છે અને સસ્તનો શેમાં આવે છે તો સસ્તન આવે છે વચ્ચા પ્રાણીઓમાં તો આ ત્રણ શું છે તો આપણે સજીવોને વર્ગીકૃત કરીને રાઈટ એમને વિવિધ જૂથમાં વહેંચીએ [સંગીત] છીએ હવે આ જે જૂથ છે એ જૂથને બેટા આપણે શું કહીશું તો આને આપણે કહીશું ટેક્સઝા જેનું ગુજરાતી થાય થાય છે વર્ગક જેનું ગુજરાતી શું થાય છે વર્ગક તો એવું સેન્ટેન્સ આપ્યું છે આપણને એનસીઆરટી એ કે કુતરા સસ્તન અને પ્રાણીઓ વિવિધ સ્થાને [સંગીત] આવેલા ભિન્ન ભિન્ન વર્ગકો છે રાઈટ કુતરા એક વર્ગકમાં આવે છે કુતરા જાતિ છે જાતિનું નામ છે રાઈટ તો કુતરા એક વર્ગક છે ડોગ એક વર્ગક છે પ્રાણી એક પ્રાણી સૃષ્ટિ છે રાઈટ તો એ પણ એક શું છે બચ્ચા વર્ગક છે તો કુતરા સસ્તન પ્રાણીઓ વિવિધ સ્તરે આવેલા વિવિધ વર્ગકો દર્શાવે છે વિવિધ સ્થાને વિવિધ સ્તરે [સંગીત] આવેલા વર્ગકો દર્શાવે છે રાઈટ શુદ્ધ તમને આ બધી વસ્તુઓ ખબર પડી રહી છે એ મને કમેન્ટ કરીને જણાવજો અને મારી સાથે સાથે લખવાનું છે અને પછી લેકચર પૂરો થયા બાદ એનસીઆરટી માંથી દરેકે દરેક લાઈન વાંચવાની છે અને પછી હું જે હોમવર્ક આપું એ હોમવર્ક તમારે સોલ્વ કરીને મને એના આન્સર કમેન્ટમાં કહેવાના છે રાઈટ એવરીથિંગ ડિપેન્ડસ ઓન યોર રિસ્પોન્સ તો તમે ભણશો તમે જે પ્રમાણે રિસ્પોન્સ આપશો એ પ્રમાણે તમારે ટીચર્સ નો ઉત્સાહ વધશે કે કેવી રીતે તમારી પાછળ મહેનત કરવાની કેવા લેકચર તમને પ્રોવાઈડ કરવાના તો બહુ આળસું થવાનું નહીં થોડી મહેનત કરવાની હવે પાછા આવી જઈએ કેરોલસ લીનિયસ ઉપર તો કેરોલસ લીનિયસ જે છે લીનિયસ ધ જીનિયસ હું તો એમને કહું છું રાઈટ તો એમણે ખૂબ બધી વસ્તુઓ કરી હતી આપણી પાસે અત્યારે જે પણ કોમન પ્રાણીઓ સામાન્ય પ્રાણીઓ અને વનસ્પતિઓ છે એનું નામકરણ કોણે કર્યું હતું તો ભાઈ નું નામકરણ કર્યું હતું આપણા જીનિયસે ધેટ ઇસ લીનિયસ તો લીનિયસે દ્વિનામી નામકરણ પદ્ધતિ આપી એની સાથે સાથે તેમણે શું કર્યું તો એમણે [સંગીત] સિસ્ટમેટિક્સ શબ્દ યુઝ કર્યો હતો ધેટ ઇસ પદ્ધતિ સરનું જ્ઞાન રાઈટ તો પદ્ધતિસરના જ્ઞાન માં સિસ્ટમેટિક્સ માં શું આવે તે ટેક્સોનોમી થી વર્ગીકરણ વિદ્યાથી કેવી રીતે અલગ પડે છે તો બેટા વર્ગીકરણ વિદ્યામાં છે ને કોષ વિદ્યાનો સમાવેશ થાય રાઈટ આંતરિક રચનાનો સમાવેશ થાય સૌથી પહેલા શરૂઆતમાં જેમ કે એરિસ્ટોટલે વર્ગીકરણ આપ્યું તો સજીવોને બે જૂથમાં વહેંચ્યા હતા વનસ્પતિ અને પ્રાણી પરંતુ જેમ જેમ વધારે ખ્યાલ આવતા ગયા વિજ્ઞાન આગળ વધતું ગયું તેમ તેમ બાહ્ય રચનાની સાથે સાથે અંતસ્થ રચના પણ આવી તો આંતરિક રચના બાહ્ય રચના ભ્રુણવિદ્યા આ બધાનો સમાવેશ થાય છે વર્ગીકરણ વિદ્યામાં બધા પાસા ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે તો વર્ગીકરણ વિદ્યાથી સિસ્ટમેટિક્સ કેવી રીતે અલગ છે એને મોડર્ન ટેક્સોનોમી કહેવાય તો સિસ્ટમેટિક્સ માં બચ્ચા શું આવે તો વર્ગીકરણ વિદ્યા તો આવે એક્ઝોનોમી તો આવે જ સાથે સાથે આમાં ફાઈલોજેની આવે ફાઈલોજેની એટલે ઉદવિકાસ કીય રચનાઓ ઉદવિકાસકીય સમજ રાઈટ તો જ્યારે આપણે ઉદવિકાસીય સ્ટડી ને ટેક્સોનોમી સાથે ભેગું કરીએ વર્ગીકરણમાં એડ કરીએ લઈએ કેવી રીતે વિકાસ થયો એના આધારે વર્ગીકરણ કરીએ તો એને શું કહેવાય સિસ્ટમેટિક્સ કહેવાય હવે સિસ્ટમેટિક્સ શબ્દ ક્યાંથી આવ્યો તો આ શબ્દ આવ્યો સિસ્ટેમા વર્ડ ઉપરથી હવે આ સિસ્ટેમા કયો શબ્દ છે તો આ એક લેટિન શબ્દ છે આ કયો શબ્દ છે બેટા લેટિન શબ્દ છે પદ્ધતિસર એનો મતલબ થાય એના ઉપરથી સિસ્ટમેટિક શબ્દ આવ્યો અને લીનિયસની બુક છે લીનિયસની બહુ બધી બુક હતી એમાંથી એક બુક છે સિસ્ટેમા નેચર એનસીઆરટી માં આપ્યું છે મેમ ઉપર ઉપરથી નથી કહેતા હું બહુ જ ટ્રાય કરીશ આ બેચ બોર્ડની બેચ છે તો બોર્ડ માટે એટલે કે તમારી સ્કૂલ એક્ઝામ માટે એનસીઆરટી માં જેટલું આપ્યું છે તેટલું આપવાનું ઠીક છે અમુક ટોપિક ક્યારેક ભણાવતા ભણાવતા થોડું ડિટેલમાં માં જતું રહે તો ધેટ ઇસ ઓકે પણ તમને જેટલું સ્કૂલ એક્ઝામ માટે જરૂરી છે એટલું આ બેચમાં મળવાનું છે તો લીનિયસે સિસ્ટેમા નેચર એક બુક લખી હતી અને આ બુક ની અંદર સૌપ્રથમ વાર સિસ્ટમેટિક શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો તો આટલી સમજ આપણને અહીંયા આપેલી છે હવે બેટા નેક્સ્ટ આપ્યું છે કે વર્ગીકરણ ના અભ્યાસ માટેની [સંગીત] મૂળભૂત પ્રક્રિયાઓ વર્ગીકરણ વિદ્યાના અભ્યાસ માટેની મૂળભૂત પ્રક્રિયાઓ તો શું વર્ગીકરણ રેન્ડમલી થાય તો ના વર્ગીકરણ કરવા માટે એક ચોક્કસ રીત અપનાવવી પડે એક સિક્વન્સ હોય એક હરોળ હોય શૃંખલા હોય જેમાં આપણે કામ કરવું પડે રાઈટ તો ગમે એમ વર્ગીકરણ ન થાય સજીવોનું વર્ગીકરણ વૈજ્ઞાનિક ઢબે થાય છે રાઈટ બેટા તો સૌથી પહેલા આપણે શું કરવું પડે કેરેક્ટરાઈઝેશન કરવું પડે કોઈ વનસ્પતિ સપોઝ મને દેખાય કોઈ એક ઝાડ દેખાયું હવે મારે એનું વર્ગીકરણ કરવું [સંગીત] છે હેને તો સૌથી પહેલા તો મારે શું કરવું પડશે આ ઝાડ છે એની ઉપર ફ્રુટ્સ પણ છે ગળ પણ આવેલા છે એના મૂળ પણ છે રાઈટ જમીન ની નીચે એના મૂળ પણ હશે જે તમે ખોદીને જોઈ શકશો ચાલો તો હવે જ્યારે વર્ગીકરણ કરવું હોય મારી સામે એક વૃક્ષ છે એનું વર્ગીકરણ કરવું છે મને ખબર નથી ભાઈ આ વૃક્ષ કયું છે તો સૌથી પહેલા મારે શું કરવું પડશે એના લક્ષણો ઓળખવા પડશે હું પહેલા જોઈશ મૂળતંત્ર સોટી મૂળ છે કે તંતુમૂળ છે અગર સોટી મૂળ હશે તો દ્વિદળી હશે તંતુમૂળ હશે તો એકદળી હશે એમાં પર્ણ કેવા છે જલાકાર શિરાવિન્યાસ છે કે સમાંતર શિરાવિન્યાસ છે એના પર કેવા પ્રકારના છે એનું પ્રકાંડ કેવા પ્રકારનું છે થર્ડ કેવા પ્રકારનું છે દ્વિતીયક વૃત્તિ દર્શાવે છે નથી દર્શાવતું તો આ બધા લક્ષણોને પહેલા ઓળખવા પડે તો બેટા લક્ષણોને પહેલા આપણે કરવાના છે ઓળખવાના છે તો પહેલા કેરેક્ટર્સ જોવાના એ કેરેક્ટર્સ પછી કેરેક્ટર્સ લખ્યા પછી હવે ઓળખ વિધિ શરૂ કરવાની કે ભાઈ પ્રકાશસંશ્લેષણ કરવા પર્ણો છે તો આ વૃક્ષ હોવું જોઈએ પ્રાણી નથી પડી ખબર તો તો લક્ષણો ઓળખ્યા પછી હવે એ જે સજીવ છે તેની ઓળખ વિધિ કરવાની કે આ પ્રાણી છે કે વનસ્પતિ છે પછી અંદર જૂથમાં એને વહેંચવાની શરૂઆત કરવાની ત્યારબાદ એનું શું કરવાનું છે વર્ગીકરણ કરવાનું છે જેમ મેં તમને કીધું કે પર્ણમાં જાલાકાર શિરાવિન્યાસ છે તો દ્વિદળીમાં રાખીશું સમાંતર શિરાવિન્યાસ છે તો એક દળીમાં રાખીશું તો એકવાર આપણે લક્ષણીકરણ કર્યું પછી એની ઓળખ વિધિ કરી પછી પછી એનું વર્ગીકરણ કરીશું એને પર્ટીક્યુલર વર્ગકમાં વહેંચવામાં આવશે રાઈટ અને પછી એનું શું કરવામાં આવશે બેટા નામકરણ કરવામાં આવશે નોમેન્ક લેટર આપવામાં કરવામાં આવશે એટલે કે એને ચોક્કસ વૈજ્ઞાનિક નામ આપવામાં આવશે હવે તમે કહો કે હું એક ઝાડ જોઉં છું તો એનું હું વૈજ્ઞાનિક નામ આપી શકું ના જેના ઓલરેડી નામ આપેલા છે એના તો નામ છે જ જો કોઈ નવી જાતિ મળે જે વિશ્વમાં ક્યાંય ઓળખાયેલી નથી શોધાયેલી નથી રાઈટ અને એવી બહુ બધી જાતિઓ 78% જાતિ બાકી છે તમે એક સારું ફિલ્ડ લઈ શકો છો ટેક્સોનોમિસ્ટ બનીને ઠીક છે તો તમે કોઈ એવી જાતિ જોવો છો એવો સજીવ જોવો છો જે હજુ સુધી કોઈએ નોંધ્યો નથી તો આપણી આજુબાજુ તો નહીં દેખાય એવા જંગલોમાં ફરવા જવું પડશે જ્યાં કોઈ પહોંચ્યું ના હોય તો કદાચ તમને નવી જાતિ મળે તો તમારે એનું નામકરણ કરવું પડશે બાકી આપણી આજુબાજુ જે નોર્મલ એનિમલ્સ છે પ્લાન્ટસ છે ફૂગ છે એ બધાનું નોમેન્ક્લેચર થયેલું છે ચોક્કસ નિયમોને આધીન રહીને રાઈટ તો હવે આપણને કીધું છે કે નામકરણ કેવી રીતે કરવાનું તો અભ્યાસને સરળ બનાવવા ઘણા વૈજ્ઞાનિકો ઓળખાયા સજીવોના ઓળખાયેલા સજીવોના શું આપે છે વૈજ્ઞાનિક નામ આપે છે જે દરેકને સ્વીકાર્ય છે હવે શા માટે આપણે બાયોલોજીકલ નેમ વૈજ્ઞાનિક નેમ આપવાની જરૂર પડી તો બેટા એક હોય વર્નીક્યુલર નેમ સ્થાનિક નામ [સંગીત] રાઈટ હવે જેમ કે આપણે એક વસ્તુથી સમજીએ કે બોટની છે રાઈટ પ્લાન્ટ સાયન્સ તો આ એનું ઇંગ્લિશ નેમ છે આપણે ગુજરાતીમાં આને શું કહી શકીએ તો આને વનસ્પતિશાસ્ત્ર કહીએ હવે જો તમે હિન્દી બુક લેશો તો હિન્દીમાં પ્રોપર ઉર્દુ વર્ડ આપે છે તો હિન્દીની અંદર આની માટે શબ્દ આપેલો છે પાદપ જગત પાદપ એટલે વૃક્ષો જગત એટલે એનું વિશ્વ રાઈટ તો વૃક્ષોનું વિશ્વ એની સ્ટડી એને આપણે શું કહીએ છીએ વનસ્પતિ સૃષ્ટિ ધેટ ઇસ પાદપ જગત પાદપ જગતનો અભ્યાસ તો દરેક લેંગ્વેજમાં અલગ અલગ નામ હોય છે સેમ વસ્તુના એવી જ રીતે તમે ગુલાબનું નામ ગુલાબ કહીએ છીએ ક્યાં એને ગુલાબ કહેવામાં આવે છે રાઈટ એને ઇંગ્લિશમાં આપણે કહીએ છીએ રોઝ એવી જ રીતે કેરી છે તો ગુજરાતીમાં આપણે કહીએ છીએ કેરી હિન્દીમાં એને કહેવાય છે આમ ઇંગ્લિશમાં કહેવાય છે મેંગો તો એક જ સજીવના સ્થાનિક ભાષામાં અલગ અલગ સ્થાને અલગ અલગ નામ હોય છે તો વર્નિક્યુલર નેમ સ્થાનિક નેમ અલગ અલગ જગ્યાએ અલગ અલગ હોય છે તો જો તમે ચાઇનામાં જાઓ અને ત્યાં જઈને કહો મને કેરી ખાવી છે ગીવ મી કેરી તો એ લોકો કેરી આપશે નહીં આપે રાઈટ તો ત્યાં જઈને તમારે કહેવું પડશે ગીવ મી મેંગો અર્થ તમારે કહેવું પડશે ગીવ મી મેન્જીફેરા ઇન્ડિકા તો હવે વૈજ્ઞાનિકો પાસે શું થયું કે સ્થાનિક નામ અલગ અલગ હતા તો તેમને લાગ્યું કે કે આપણે નામકરણ કરીએ સજીવોનું અને આ આઈડિયા પહેલાથી હતો અને કેરોલસ લીનિયસે આને આપ્યો વધારે પ્રકાશિત કર્યો હતો તો વૈજ્ઞાનિકોએ શું કર્યું વૈજ્ઞાનિક નામ આપ્યા સાયન્ટિફિક નેમ જેમાં બાયોલોજીકલ નેમનો સમાવેશ થાય છે રાઈટ જીવ વૈજ્ઞાનિક નામ તો હવે આ જે વૈજ્ઞાનિક નામ છે તે દરેક સ્થાને સમાન હશે તો માનવને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં કહેવાય છે હોમોસેપિયન્સ તો તમે ચાઇનામાં જાવ યુએસ જાઓ કેનેડા જાઓ જર્મની જાઓ ઇન્ડોનેશિયા જાઓ ગમે ત્યાં જાઓ તો તમે એનું નામ વૈજ્ઞાનિક નામ શું રહેશે હોમો સેપિયન્સ તમારે કોઈ રિસર્ચ કરવું છે તો હોમો સેપિયન્સ તમે હ્યુમન નાખશો તો હજુ અમુક પેપર મળશે પણ હોમો સેપિયન્સ નાખશો તો એના રિલેટેડ બધી જ વસ્તુઓ તમને મળી જશે જેમ કે હળદર એને હલ્દી કહેવાય હિન્દીમાં રાઈટ ઇંગ્લિશમાં એને કર્ક્યુમા કહેવાય તો કર્ક્યુમા ઉપર તમે સર્ચ કરશો ને તો તમને ઘણા બધા રિસર્ચ આર્ટીકલ્સ મળી જશે જે ટર્મરીક કે હળદર કે હલ્દી સર્ચ કરવાથી નહીં મળે તો આ એક ગ્લોબલ વર્ડ રહેશે જે તે આખા [સંગીત] વિશ્વમાં માન્ય હોય તો આ એક એવું નામ હશે જે કોઈપણ દેશમાં કોઈપણ પ્રાંતમાં જતા રહીએ કોઈપણ સ્થાને જતાં રહીએ તો બદલાશે નહીં તો વૈજ્ઞાનિક નામ શું હોય છે વૈજ્ઞાનિક નામ દરેક સ્થળે માન્ય હોય છે રાઈટ હવે સુવારે ધડ ગમે કઈ રીતે નામકરણ કરી શકાય છે તો ના કેરોલસ [સંગીત] લીનિયસે દ્વિનામી નામકરણ પદ્ધતિ [સંગીત] વિકસાવી હવે એમણે અમુક નિયમોના આધારિત નામકરણ કર્યું હતું નિયમો આપણે જોઈએ છીએ રાઈટ હવે આ નામકરણ કરવા માટે વૈજ્ઞાનિક ઢબે નામકરણ કરવું છે તો અમુક કોડ ફોલો કરવા પડે છે અમુક નિયમો ફોલો કરવા પડે છે તો એવા કોડ્સ કયા કયા છે તો બે ફેમસ કોડ્સ આપણને એનસીઆરટી આપ્યા છે આઈ સીબીએન ધેટ ઇસ ઇન્ટરનેશનલ કોડ ફોર ઇન્ટરનેશનલ મારી સાથે સાથે લખજો કોડ ફોર બોટનિકલ નોમેન્ક્લેચર અને આઈસીઝેડન [સંગીત] ધેટ ઇસ [સંગીત] ઇન્ટરનેશનલ કોડ ફોર ઝુઓલોજીકલ નોમેન્ક્લેચર રાઈટ આ બોટનીકલ નોમેન્ક્લેચર છે તો શેની માટે છે બેટા વનસ્પતિઓ માટે સાથે સાથે ફૂગ નું વર્ગીકરણ પણ ફૂગ નું નામાધિકરણ નોમેન્ક્લેચર પણ આના નિયમોને અધીન થાય છે અને ઝુઓલોજીકલ નોમેન્ક્લેચર આઈ સીઝેડન ના રૂલ્સ બેટા પ્રાણીઓ માટે લાગુ પડે છે આના સિવાય વાયરસ માટે છે આઈસીવીએન ઇન્ટરનેશનલ કોડ ફોર વાયરસ નોમેન્ક્લેચર અને બેક્ટેરિયા માટે છે આઈ [સંગીત] સીએનબી બેક્ટેરિયા માટે છે આઈ સીએનબી ઇન્ટરનેશનલ કોડ ફોર નોમેન્ક્લેચર ઓફ બેક્ટેરિયા આ બંને એક્સ્ટ્રા છે ઉપરના બે યાદ રાખવાના છે એ આપણી બુકમાં આપેલા છે રાઈટ આપણી એનસીઆરટી માં છે હવે આ નિયમો કેવી રીતે આપવામાં આવે છે કયા કયા રૂલ્સ ફોલો કરવામાં આવે છે આપણે જાણીએ તો એક નામ લખ્યું છે મેન્ડીફેરા ઇન્ડિકા આ નામ ટાઈપ કરેલું છે રાઈટ હું એને હાથથી લખું તો આવી રીતે લખીશ મેન્જીફેરા ટીકા આપણે ઇંગ્લિશમાં જ લખીએ જો અમુક વસ્તુ જે ઇંગ્લિશમાં હોય ઇંગ્લિશમાં જ કરવાનો ટ્રાય કરવાનો રીમા મેમ નું ઇંગ્લિશ રીમા મેમ જ થાય ગુજરાતી રીમા મેમ જ થાય એમ મેન્જીફેરા ઇન્ડિકા વૈજ્ઞાનિક નામ છે તો ઇંગ્લિશ નામ છે તો ઇંગ્લિશ જ રહેશે એનું ગુજરાતી નહીં થાય પડી ખબર ચાલો હવે મેન્જીફેરા ઇન્ડિકા ની પાછળ litt લખેલું હોય છે ઘણીવાર તો હવે આપણે રૂલ્સ જોઈએ કે રૂલ્સ શું કહે છે નામકરણના તો દ્વિનામી નામકરણ પહેલો રૂલ છે દ્વિનામી નામકરણ જેમાં પહેલું નામ પ્રજાતિનું છે અને બીજું નામ શેનું છે બચ્ચા જાતિ તેનું છે તો પહેલું નામ મેંજીફેરા શું છે પ્રજાતિ છે અને ઇન્ડિયન ઓરિજિન દર્શાવે છે ઇન્ડિકા એ તેની શું છે બેટા જાતિ છે હવે આ જે નામ છે તે લેટિન ભાષામાં લેવામાં આવે [સંગીત] છે અને જો લેટિન ભાષામાં શબ્દ ન હોય તો તેને લેટિન કૃત કરવામાં આવે છે રાઈટ જો લેટિનમાં ન હોય તો એને લેટિનાઈઝડ કરવામાં આવે છે એને લેટિન ભાષામાં કન્વર્ટ કરવામાં આવે છે રાઈટ લેટિન એક ડેડ લેંગ્વેજ છે મૃત ભાષા છે તો હવે લેટિન શબ્દો નવા નથી હોતા જે જુના શબ્દો છે તેમાંથી જ લેટિન શબ્દો લેવામાં આવે છે તો જો લેટિન શબ્દ અવેલેબલ ન હોય તો એ શબ્દોને લેટિનાઈઝ કરવામાં આવે છે પહેલું નામ પ્રજાતિનું છે બીજું નામ જાતિનું છે રાઈટ સ્પેસિફિક એપિથેટ એને કહેવાય પ્રજાતિ એટલે જીનેરીક નેમ અને જાતિ આધારિત પ્રત્યય સ્પેસિફિક એપિથિટ એવું એને કહેવામાં આવે છે હવે બીજો નિયમ શું કહે છે દ્વિનામી નામકરણમાં બે જ નામ આવશે પહેલું નામ પ્રજાતિનું બોલો ચલો પહેલું નામ પ્રજાતિનું બીજું નામ જાતિનું હવે પ્રજાતિના નામનું સેકન્ડ રૂલ શું કહે છે તો બેટા સેકન્ડ રૂલ કહે છે પ્રજાતિ પ્રથમ મૂળાક્ષર પ્રથમ લેટર કેપિટલ હોય એટલે કે મોટી સંજ્ઞામાં હોય છે રાઈટ જ્યારે [સંગીત] જાતિનો પ્રથમ શબ્દ લેટર નાનો હોય છે સ્મોલ લેટરમાં હોય છે તો આ સેકન્ડ રૂલ કહે છે કે ઇંગ્લિશમાં આપણે લખીએ છીએ ત્યારે શું હોય છે તો પ્રથમ જે છે તે કેપિટલ હોય છે અને જે આ બીજો વર્ડ છે જાતિ એનો પ્રથમ લેટર શું હોય છે તો એ સ્મોલ લેટરમાં હોય છે એના સિવાય બચ્ચા શું હશે તો થર્ડ જે છે આપણું રૂલ એ શું કહેવા માંગે છે તો મેં ઇન્ડિકા મેં વૈજ્ઞાનિક નામ લખ્યું છે આ કોનું વૈજ્ઞાનિક નામ છે બેટા આંબાનું ધેટ ઇસ મેંગો [સંગીત] ટ્રી આંબાનું વૈજ્ઞાનિક નામ છે મેંજીફેરા ઇન્ડિકા આંબાનું વૈજ્ઞાનિક નામ શું છે મેંજીફેરા ઇન્ડિકા તો આ બે વસ્તુ તો આપણને ક્લિયર છે હવે ત્રીજું આપણને કીધું છે કે જો હાથથી લખીએ તો શું થાય તો બેટા હાથથી લખીએ છીએ તો દરેક શબ્દની નીચે અલગ આડી લીટી કરવાની છે અંડરલાઇન કરવાની છે પણ મેન્જીફેરા ની નીચે એક લીટી અને ઇન્ડિકા ની નીચે એક લીટી આપણે કરવાની છે રાઈટ બંનેની નીચે ભેગી લીટી નથી કરવાની ધ્યાન રાખજો બંને શબ્દની નીચે અલગ અલગ આડી લીટી આપણે કરવાની છે અંડરલાઇન કરવાની છે જો આપણે એને ટાઈપ કરીએ તો જુઓ આ જે છે શું છે બેટા તો ઈટાલિક્સ માં છે તો ઈટાલિક્સ માં રાખવાનું છે જે દર્શાવે છે લેટિન ઉદ્ભવ લેટિનાઈઝ કરીએ એનો લેટિન ઈટાલિક્સ માં લખીએ એનો લેટિન ઉદ્ભવ દર્શાવે છે લેટિન માં ઈટાલિક્સ માં શબ્દો લખવાની આદત છે રાઈટ ચોથો રૂલ શું કહે છે કે જે ઓથર નું નેમ છે જેણે એ નામ શોધ્યું [સંગીત] છે વૈજ્ઞાનિક નામ એને ઇટાલિક્સમાં નથી રાખવાનું એને રોમનમાં સંક્ષિપ્તમાં લખવાનું [સંગીત] છે અને એ પણ સંક્ષિપ્તમાં ક્યાં લખવાનું છે બેટા તો વૈજ્ઞાનિક નામની પાછળ રાઈટ તો વૈજ્ઞાનિક નામ પછી વૈજ્ઞાનિક નું નામ સંક્ષિપ્તમાં લખવાનું છે જેમ કે liા છે આપણા લીનિયસ જીનિયસ ને દર્શાવે છે આના સિવાય પણ અલગ અલગ 76 રૂલ છે જેમ કે સૌથી નાનું આમાં લેટર્સ કેટલા વપરાય તો બેટા આ એક પ્રજાતિનું નામ છે કે એક જાતિનું નામ છે ત્રણ થી 12 શબ્દો વપરાય છે ના નામમાં આપણે ત્રણ થી 12 લેટર્સ મૂળાક્ષર વાપરી શકીએ છીએ પ્રજાતિના નામમાં ત્રણ થી 12 અલગ અલગ છે બંને માટે લિમિટ રાઈટ તો ત્રણ થી 12 પ્રજાતિમાં મૂળાક્ષર વાપરી શકીએ છીએ ત્રણ થી 12 જાતિમાં મૂળાક્ષર વાપરી શકીએ છીએ રાઈટ મેક્સિમમ બંનેના થઈને 24 થાય પ્રજાતિમાં સૌથી નાનું નામ છે પોઆ પી ઓએ પોએસી કુળમાં એક પ્લાન્ટ છે ઘાસ જેનું નામ છે આ જે સૌથી નાનું વૈજ્ઞાનિક નામ છે સૌથી નાનું પ્રજાતિનું નામ છે મિનિમમ થ્રી લેટર્સ વાળું ત્રણ મૂળાક્ષર વાળું નામ છે તો આટલી વસ્તુ આપણે દ્વિનામી નામકરણમાં યાદ રાખવાની છે દ્વિનામી નામકરણ ઈમ્પોર્ટન્ટ ટોપિક છે આમાંથી ક્વેશ્ચન પૂછાય છે આમાંથી બચ્ચા થીયરી ક્વેશ્ચન પણ પૂછાય છે થીયરી ક્વેશ્ચન શું પુછાય શકે છે તો દ્વિનામી [સંગીત] નામકરણ પદ્ધતિ સમજાવો બે કે ત્રણ માર્કમાં પૂછી શકે છે બેન્ટીફેરા ઇન્ડિકાના ઉદાહરણ સાથે નિયમો સમજાવવાના રાઈટ સાથે સાથે આ એમસીક્યુ માં પણ પૂછાય શકે છે તમને એવું થશે છે કે મેમ નાનકડું ચેપ્ટર છે એકાદ બે ક્વેશ્ચન આમાંથી પુછાય ક્યારેક ન પણ પુછાય તો કેમ લર્ન કરવાનું અરે ભાઈ એક માર્ક પણ ઈમ્પોર્ટન્ટ છે જ્યારે આપણે કોમ્પિટિશનની વાત કરીએ છીએ તો આપણી માટે એક માર્ક પણ અગત્યનો છે તો નાનું ચેપ્ટર છે પણ એને સરસ રીતે બેઝિકથી તૈયાર કરવાનું છે એક બેઝિક ચેપ્ટર છે આના વગર આપણું બાયોલોજીનું નોલેજ અધૂરું છે તો ઘણી બધી વસ્તુ આમાં ઝીણી ઝીણી આવશે જેને આપણે ભણીશું રાઈટ હવે આપણે આગળ વાત કરીએ આ એક ટેબલ છે ઇંગ્લિશમાં મેં જાણી જોઈને આપ્યું છે મેં તમને કીધું એમ કે ઇંગ્લિશમાં નામ હોય તો ઇંગ્લિશમાં જ લર્ન કરવાના હોય સાયન્ટિફિક નેમ તો ચલો મેંગો એટલે કે આંબો કેરી રાઈટ એનું જીનેરીક નેમ પ્રજાતિ નું નામ છે મેન્જીફેરા અને એનું જાતિનું નામ છે ઇન્ડિકા પોટેટો એટલે કે બટાકા એનું સોલેનમ ટ્યુબેરોસમ સોલેનમ એની પ્રજાતિ છે ટ્યુબેરોસમ ટ્યુબર એમાં જે ગાંઠ બને છે બટાકાનું ગ્રંથિલ રાઈટ એ ટ્યુબર આપણે આગળ ભણીશું મોર્ફોલોજીમાં તો ટ્યુબેરોસમ ત્યાંથી આવ્યું છે નાઇટ શેડ એને પીલુડી કહેવાય છે મેકોઈ પ્લાન્ટ સોલે નાઈગ્રમ નેમ છે એના સિવાય રીંગણ પણ સોલેનમ માં આવે સોલેનમ મેલોનજેના એટલે રીંગણ થાય છે પછી ટોમેટો છે ટામેટા સોલેનમ લાયકોપરસીકમ લાયકોપીન કરીને એમાં રંજક દ્રવ્ય આવેલું છે લાલ રંગનું એના ઉપરથી લાયકોપરસિકમ છે તો જાતિના નામ ઘણી બધી વાર એવા હોય છે જે ઇન્ડિકેટ કરે છે કે કેવું છે એમાં શું આવેલું છે કઈ જગ્યાથી છે ઇન્ડિકા ઇસ ફ્રોમ ઇન્ડિયા બ્રિંજલ મેં તમને કીધું એમ રીંગણ તો સોલેનમ મેલોન જેના તો જો આ ચાર માં એક પ્રજાતિ છે અને એની જાતિ અલગ અલગ છે તો આ ચાર ની પ્રજાતિ એક જ છે સોલેનમ એમનું કુળ એક જ આવશે સોલેનેસી લાયન બચ્ચા સિંહ તો પેન્થેરા લિયો પેન્થેરા એની પ્રજાતિ છે તો સિંહના કુળમાં સિંહને મોટી બિલાડી કહેવાય તો સિંહ કયા કુળમાં આવે છે ફેલીડે કુળમાં આવે છે બિલાડીના કુળમાં આવે છે જાતિ પેન્થેરા ટાઈગર આપણો વાઘ પેન્થેરા ટાઈગ્રીસ લેપર્ડ દીપડો પેન્થેરા પેરડસ અને મોડર્ન મેન હ્યુમન માનવ આધુનિક માનવ એનું નામ છે હોમો સેપિયન્સ એનું ઉપકુળ પણ છે સોરી ઉપજાતિ પણ છે ધેટ ઇસ સબ સ્પીસીસ એ પણ પણ સેપિયન્સ છે અત્યારે જે હ્યુમન અસ્તિત્વમાં છે તે છે હોમો સેપિયન સેપિયન્સ રાઈટ એ આપણે આગળ ભણીશું ધીરે ધીરે જેમ જેમ ભણીએ તો અમુક વૈજ્ઞાનિક નામ આપણી આજુબાજુમાં જે સજીવો છે તેના આપણે આપણા ઇન્ટરેસ્ટ માટે પણ લર્ન કરી શકીએ છીએ આ કોમન નેન્સ છે જે આગળ જતાં પણ અમુક ચેપ્ટર્સમાં આવશે તો જ્યારે જ્યારે એવું થાય ને કે મેં કશેક એક્સ્ટ્રા ઇન્ફોર્મેશન આપી દીધી મેમ એનસીઆરટી ની બહારનું બધું બતાવી દીધું મને તો નથી લર્ન થતું ત્યારે વિચારી લેજો કે મેમમાં દિમાગ છે મેમ પાસે ટાઈમ નથી પોતાનો ટાઈમ એનર્જી વેસ્ટ કરવાનો અને તમારો પણ ટાઈમ અને એનર્જી વેસ્ટ કરવાનો તો હું જ્યારે પણ કોઈ વસ્તુ એક્સ્ટ્રા કહું છું એનો અર્થ છે કે એ ક્યાંક આગળ આવવાનું છે અધરવાઈઝ હું તમને નહીં કહું રાઈટ તો મેમ જે તમને ભણાવશે એમાં તમારે આ બધી વસ્તુઓ ધ્યાન રાખવાની મેમ દરેક બાળકને ધ્યાનમાં રાખીને તમને કરાવશે તો થોડો ટ્રસ્ટ કરીને થોડું થોડું ભણી લેવાનું કામનું હશે તો જ કરાવીશ બહુ નકામું બહુ વધારાનું હશે તો મારા નોલેજ ને મારા નોલેજને બતાવવા માટે નહીં કરાવું ઠીક છે ચાલો તો હવે આગળ ભણીએ ટેક્સોનોમિક કેટેગરીઝ એટલે કે વર્ગીકરણની વિવિધ કક્ષાઓ તો બેટા વર્ગીકરણની કક્ષાઓની અંદર હવે આપણે શું જોઈશું તો આપણને આપ્યો છે કે વર્ગીકરણ કરીએ તો એ વન પ્રોસેસ નથી આપણે એક જ પગથિયામાં વર્ગીકરણ ન કરી શકીએ તો મેં તમને શું કીધું કે વર્ગીકરણ કરવું હોય તો સૌથી પહેલા આપણે શું કરવું પડે લાક્ષણીકરણ કરવું પડે આપણે ઓળખવું પડે લક્ષણોને ઓળખવા પડે કે ભાઈ જો આની પાસે પર્ણો છે આવા પર્ણો છે સમાંતર શિરાવિન્યાસ છે એક ધરી તરફ આપણે જઈ રહ્યા છીએ પછી આપણે સેકન્ડ સ્ટેપ લેવું પડે કે એની ઓળખ વિધિ કરવી પડે રાઈટ એને પ્રોપર ગ્રુપમાં મૂકવું પડે અને પછી એનું નામકરણ કરવું પડે તો એવું આપ્યું છે કે ટેક્સોનોમી એટલે કે વર્ગીકરણ આપણે જે કરીએ છીએ વર્ગીકરણ વિદ્યામાં વર્ગીકરણ કરવું એ એક ચરણની એક સ્ટેપની પ્રક્રિયા નથી પરંતુ ક્રમશઃ શ્રેણીબદ્ધ ચરણ દર્શાવતી પદ્ધતિ છે જેમાં દરેક ચરણ હરોળ કે કક્ષા પ્રસ્તુત કરે છે તો સૌથી નીચેની કક્ષા કઈ તો એક સમાન સજીવો સામ્યતા ધરાવતા સજીવો શું બનાવે છે તો જાતિનું નિર્માણ કરે છે તો સૌથી બેઝ પાયામાં શું આવશે જાતિ આવશે તો જાતિ પછી પ્રજાતિ આવે પછી કુળ આવે તો આ બધી શું કહેવાય આ બધી કક્ષા કહેવાય વર્ગીકરણની એને વર્ગીકૃત કક્ષા આપણે વર્ગીકૃત શ્રેણી આ કક્ષાઓની વર્ગીકૃત એક શું હશે શ્રેણી હશે તો દરેકે દરેક કક્ષાને આપણે વર્ગીકૃત કક્ષા કહીશું જેમ કે જાતિ પ્રજાતિ કુ કુળ ગોત્ર રાઈટ ચાલો દરેક કક્ષાની વર્ગીકરણનો એક એકમ લેવામાં આવે છે અને જે તે હરોળ નિર્દેશિત કરે એને વર્ગીકી એટલે કે ટેક્સઝોન કહેવાય છે હવે ચાલો હું તમને આને સમજાવું કે સપોઝ અહીંયા એક્ઝામ્પલ આપણે લઈએ કે પેન્થેરા લિયો રાઈટ લિયો એટલે શું બેટા તો લિયો એટલે સિંહ તો પેન્થેરા લિયો સિંહનું વૈજ્ઞાનિક નામ છે આપણને ખબર છે કે પેન્થેરા શું છે તો પેન્થેરા છે બેટા પ્રજાતિ લિયો શું છે જાતિ હવે અહીંયા સબ સ્પીસીસ પણ આવે ઉપજાતિ પણ આવે જેમ કે ગુજરાતમાં જે સિંહ છે એ એશિયાટિક લાયન છે રાઈટ તો પેન્થેરા લિયો પરસીકા એને કહેવામાં માં આવે છે તો પરસિકા એની શું થઈ ઉપજાતિ થઈ સબ સ્પીસીસ થઈ તો અહીં આપણે એ સમજીએ કે જે સિંહ છે તે શું છે બેટા તો સિંહ એક ટેક્સઝા છે પણ એનો વર્ગક કયો છે તો સિંહના વર્ગીકરણમાં આ જાતિ જે છે તે એક વર્ગીકી છે પડી ખબર આ પ્રજાતિ છે એ પણ એક શું છે બેટા વર્ગીકી પણ આ બંનેનું જે સ્થાન સ્થાન છે તે ભિન્ન છે ભિન્ન ભિન્ન અલગ અલગ સ્થાને અલગ અલગ સ્તરે રહેલી વર્ગીકી અહીંયા દર્શાવે છે તો પેન્થેરા લિયો ની અંદર લિયો અને પેન્થેરા રાઈટ આ બંને શબ્દો છે એ અલગ અલગ શું દર્શાવે છે બચ્ચા વર્ગીકી દર્શાવે છે ડન આ કયા કુળમાં આવે છે તો આ આવશે બચ્ચા બિલાડીના કુળમાં ધેટ ઇસ ફેલીસ તો ફેલીસ એક કુળ છે પેન્થેરા એક પ્રજાતિ છે અને લિયો શું છે બેટા જાતિ છે તો સિંહ માટે આ અલગ અલગ સ્થાને રહેલી વર્ગીકી છે તો વર્ગીકી શું દર્શાવે છે એક્ચ્યુઅલ સજીવ નથી દર્શાવતી વર્ગીકી આપેલ વર્ગીકરણની કક્ષાઓમાં ચોક્કસ સ્થાન દર્શાવે છે તે સજીવનું કે હું પેન્થેરા શબ્દ વાપરું તો એ સેકન્ડ પ્રજાતિ લેવલ ઉપર રહેલી એક વર્ગીકી છે તો વર્ગીકી સજીવને દર્શાવે એ સ્તર ઉપર વર્ગીકરણની કક્ષાઓમાં તે સ્તર ઉપર રહેલા સજીવોનું નિર્દેશન કરે છે દરેકે દરેક સજીવને ભેગો નિર્દેશિત કરે છે તો આ એક શબ્દ છે વર્ગીકી એ શેના માટે વપરાય છે તો લિયો જાતિ સ્થાને રહેલ વર્ગીકી છે પડી ખબર પેન્થેરા પ્રજાતિ સ્થાને રહેલ એક શું છે બચ્ચા વર્ગીકી છે આવી રીતે આપણે આને લઈ શકીએ છીએ હવે આગળ વાત કરીએ વર્ગીકરણની કક્ષાઓની તો વર્ગીકરણની કક્ષાઓ પહેલા ચાર કક્ષાઓ હતી પછી એમાં બીજી કક્ષાઓ એડ થઈ અને આ ઓબ્લીગેટ ટેક્સોનોમિક હાયર્કી છે આ ટેક્સઝોન જે છે સાત કક્ષાઓ જે છે આ ઓબ્લીગેટ છે ઓબ્લીગેટ એટલે શું છે બેટા આ કમ્પલસરી છે ફરજિયાત છે તો કોઈપણ સજીવ હોય તો આમાં વધારે ઓછી કક્ષાઓ થઈ શકે છે પણ કમ્પલસરી આ સાત કક્ષામાં આપણે સજીવોને વર્ગીકૃત કરવા જ પડે આપણને એની સ્પીસીસ ખબર હોવી જોઈએ તો સ્પીસીસ એટલે શું થશે બેટા જાતિ જીનસ એટલે પ્રજાતિ ફેમિલી એટલે કુળ રાઈટ ચલો પછી ઓર્ડર એટલે શું થશે તો ગોત્ર થશે વર્ગ થશે ક્લાસ એટલે ફાઈલમ એટલે સમુદાય સમુદાય શેની માટે હોય બેટા પ્રાણી માટે વર્ડ વપરાય છે ફાઈલમ શબ્દ શેના માટે વપરાય છે તો ફાઈલમ શબ્દ વપરાય છે પ્રાણીઓ માટે વનસ્પતિ માટે વિભાગ શબ્દ વપરાય છે ડિવિઝન તો ડિવિઝન વનસ્પતિ માટે વપરાય છે વિભાગ અને પ્રાણીઓ માટે સમુદાય શબ્દ વપરાય છે અને કિંગડમ એટલે આપણને ખબર જ છે કે સૃષ્ટિ રાઈટ તો સૃષ્ટિ સમુદાય અથવા વિભાગ વર્ગ ગોત્ર કુળ પ્રજાતિ અને જાતિ મને એક ગુજરાતી મીડિયમના સ્ટુડન્ટ સ્ટુડન્ટે કમેન્ટમાં એક ની ટ્રીક કીધી હતી યાદ રાખવાની વેસે મને તો એમનેમ યાદ છે આપણે એમનેમ જ યાદ રાખવાનો ટ્રાય કરવાનો બહુ બેઝિક વસ્તુ છે ના રહે તો મને સારું લાગ્યું હતું તો તમને પણ કહી દઉં એણે આવું લખ્યું હતું તું સમિતા નો વર્ગ ગોકુળની જાતિ છે તો હવે જાતિ પ્રજાતિ શબ્દ તો આપણને ખબર જ છે બેઝિક છે સુ ઉપરથી અહીંયા થશે સૃષ્ટિ સમિતા ઉપરથી અહીંયા છે સમુદાય વર્ગ ઉપરથી વર્ગ ગો ઉપરથી થશે ગોત્ર કુળ ઉપરથી કુળ અને પ્રજાતિ જાતિ આપણને ખબર જ છે જીનસ એટલે પ્રજાતિ અને સ્પીસીસ એટલે જાતિ રાઈટ ઇંગ્લિશમાં આને આવી રીતે યાદ રાખતા હતા કીપ પોટ ક્લીન ઓર ફેમિલી ગેટ્સ સીક કેપ ઉપરથી કિંગડમ પોટ્સ ઉપરથી ફાઈલમ ક્લીન ઉપરથી ક્લાસ ઓર ઉપરથી ઓર્ડર ફેમિલી ઉપરથી ફેમિલી ગેટ્સ ઉપરથી જીનસ અને સિક ઉપરથી સ્પીસીસ શબ્દ હતો હવે મેં તમને કહ્યું કે આ સાત કમ્પલસરી કક્ષા છે શું આના સિવાય પણ કક્ષા હોય તો હા બેટા આના સિવાય પણ કક્ષા હોય જેમ કે કુળ અને પ્રજાતિ વચ્ચે ઉપકુળ હોય સબ સ્પીસીસ રાઈટ તો એવી રીતે વચ્ચે વચ્ચે બીજી પણ ઉપજાતિ હોઈ શકે ઉપકુળ હોઈ શકે છે અહીંયા સ્પીસીસની નીચે પણ જો પ્લાન્ટની વાત કરીએ તો વેરાયટી હોય છે અને એનિમલની વાત કરીએ તો સબ સ્પીસીસ શબ્દ વપરાય છે જેમ કે મેં તમને શીખવાડ્યું હતું હોમો સેપિયન્સ સેપિયન્સ બે વાર સેપિયન્સ છે તો હોમો પ્રજાતિ છે સેપિયન્સ આપણી જાતિ છે અને આપણી ઉપજાતિ પણ શું છે સેપિયન્સ છે અને આ એવી જાતિ છે જે આખા વર્લ્ડમાં એક જ છે હોમો સેપિયન્સ સેપિયન્સ એક જ છે એમાં બીજી કોઈ જાતિ અસ્તિત્વ ધરાવતી નથી રાઈટ તમે કહેશો હોમો ઇરેક્ટસ તો શું હમણાં છે ના હમણાં માનવની એક જ જાતિ છે ધેટ ઇસ સેપિયન્સ એક જ ઉપજાતિ છે ધેટ ઇસ સેપિયન્સ હવે બીજી વસ્તુ અહીંયા શું યાદ રાખવાનું લખવાની છે તો સૌથી વધારે સમાનતા શેમાં આવેલી હોય છે તો જાતિના સજીવોમાં હોય છે તો સૌથી વધુ સમાનતા રાઈટ અને સૌથી વધુ ભિન્નતા શેમાં આવેલી હશે બેટા તો સૌથી વધુ ભિન્નતા સૃષ્ટિમાં આવેલી હોય છે તો અહીંયા આપણે આવી રીતે જોઈ શકીએ છીએ કે આપણે જેમ જેમ જાતિથી સૃષ્ટિ તરફ જઈએ આપણે ક્યાંથી ક્યાં જઈએ બેટા જાતિથી સૃષ્ટિ તરફ જઈએ તો શું થશે તો જાતિથી સૃષ્ટિ તરફ જતાં સમાનતાઓ શું થશે ઓછી થશે તો જાતિ આ ક્વેશ્ચન ઘણીવાર પૂછાય છે જાતિથી સૃષ્ટિ તરફ જઈએ તો સમાનતા શું થાય છે ઘટે જ્યારે આપણે વાત કરીએ ભિન્નતાની તો આપણે સૃષ્ટિથી જાતિ તરફ આવીએ તો ભિન્નતા શું થાય ઘટે રાઈટ જો આપણને પૂછે કે સૃષ્ટિથી જ જાતિ તરફ જઈએ સૃષ્ટિથી કુળ તરફ જઈએ તો સમાનતા શું થાય ચલો તમે કમેન્ટમાં આન્સર આપો કે જાતિથી સૃષ્ટિ તરફ જઈએ તો સમાનતા ઘટે હવે કેવી રીતે ઘટે ચલો ઉદાહરણ આપું આપણે વાત કરીએ કુતરાની ચલો હેને તો કુતરા જે છે એમના અમુક લક્ષણો છે અમુક વેરાયટી છે તો આપણને બધાને કુતરાના લક્ષણો ખબર છે થોડી વાંકી એવી પૂંછડી હોય છે મોઢું હોય છે ચાર પગ હોય છે જડબા મજબૂત હોય છે કાર્નિવોરમાં આવે છે રાઈટ બધી વસ્તુ આપણને ખબર છે એમના ટીથના લીધેથી માંસ ખાઈ શકે છે શિકાર કરી શકે છે તો આપણને કુતરાની જાતિ ખબર છે આપણે કુતરાને કુતરા સાથે સરખાવીએ તો સમાનતા આપણને વધારે જોવા મળશે હવે તમે કુતરાને બિલાડી સાથે સરખાવો બંને થોડા થોડા સમાન છે પણ બંને કારની વહરા છે પણ બંનેનું કુળ અલગ છે બિલાડીનું ફેલીસ આગળ તમને લખાવું છું કુતરાનું કુળ છે કેનો રાઈટ તો હવે અહીંયા જો એવો ટ્વિસ્ટ થાય છે જેમ જેમ આપણે ઉપર જઈએ સપોઝ બધા પ્રાણીઓ પ્રાણી સૃષ્ટિની વાત કરીએ તો તમે પ્રાણી સૃષ્ટિમાં અ તમે કમ્પેર કરવા જાવ હાથીને કુતરાને હાથીને કીડીને કીડી પણ તો પ્રાણી સૃષ્ટિમાં આવે કે નહીં ઇન્સેક્ટમાં આવે કીટકમાં તો તમે ત્યાં સમાનતા શોધવા જાવ તો ખૂબ ઓછી સમાનતા મળશે રાઈટ તો જેમ જેમ સૃષ્ટિથી જાતિ તરફ જઈએ સૃષ્ટિથી કુળ તરફ જઈએ જેમ નીચેની બાજુ જઈએ તો હવે મને કહો સમાનતા વધે કે ઘટે રાઈટ ઉપરમાં ઊંધું છે ડન છે તો આપણે ભિન્નતા સૃષ્ટિ તરફ જઈએ તો ભિન્નતા વધારે હોય જાતિ તરફ આવીએ તો જાતિના સજીવો વચ્ચે સમાનતા વધારે હોય છે તો હવે આપણે અહીંયા દરેકે દરેક કક્ષાને જોવાનું છે તો સૌથી પાયામાં વર્ગીકરણની કક્ષાઓમાં વર્ગીકરણની શ્રેણીમાં વર્ગીકૃત શ્રેણી આ શ્રેણીના પાયામાં શું આવેલું છે બેટા જાતિ આવેલી છે તો જાતિ એટલે શું તો જાતિ આપણે એવું કહી શકીએ છીએ [સંગીત] કે વધુ સામ્યતા અથવા સમાનતા ધરાવતા એકસરખા સજીવોનું જૂથ એને આપણે શું કહીએ છીએ બેટા તો એને આપણે જાતિ કહીએ છીએ હવે જાતિની વ્યાખ્યામાં પહેલાં અમુક વૈજ્ઞાનિકો હતા એમણે બાયોલોજીકલ સ્પેસીસ નો કન્સેપ્ટ આપ્યો હતો બાયોલોજીકલ એટલે જીવવિજ્ઞાની રાઈટ તો જૈવ વિજ્ઞાનની દ્રષ્ટિએ જે જાતિ છે એ જાતિ એવી રીતે ડીફાઇન કરી હતી કે જે સજીવો એકબીજા સાથે પ્રજનન કરી શકે છે તેને આપણે એક જાતિમાં એક સ્પીસીસમાં રાખીશું પણ તે કન્સેપ્ટ પછીથી ચેન્જ થયો બદલાયો એટલે અહીંયા આપણે એવું રાખીશું કે જાતિના સજીવો વધારે માત્રામાં સમાનતા ધરાવે છે મોટાભાગે એક જ સ્થાને એક જ હેબીટેટમાં વસવાટમાં રહેતા હોય છે બાહ્ય રચનાકીય રીતે વધુ સામે ધરાવે છે બાહ્ય રચનાકીય સામ્યતાઓ સરળતાથી ઓળખી શકાય છે તો હવે બેટા અહીંયા આપણે જાતિના ઉદાહરણમાં કેવી રીતે આગળ વધીશું તો ચલો આપણને બધાને વૈજ્ઞાનિક નામ ઘણા બધા ખબર છે જેમ કે મેંજીફેરા ઇન્ડિકા તો આમાં ઇન્ડિકા શું છે તો ઇન્ડિકા એક શું છે બચ્ચા જાતિ છે એવી રીતે પેન્થેરા લિયો પેન્થેરા પેરડસ પેન્થેરા ટાઈગ્રીસ પેન્થ પેરેડસ તો આ પેન્થેરા પેરેડસ પેન્થેરા ટાઈગ્રીસ પેન્થેરા લિયો આ ત્રણમાં આ ત્રણ શું છે બેટા જાતિ છે અને પેન્થેરા એમની શું છે પ્રજાતિ ડીનોટ કરે છે તો વાઘને જુઓ સિંહને જુઓ રાઈટ દીપડાને જુઓ એમના લક્ષણોમાં સમાનતા છે તો નજીકના સંબંધો ધરાવતી જાતિ વધારે સમાનતા ધરાવતી જાતિને આપણે એક જ પ્રજાતિમાં મૂકી શકીએ છીએ આપણે ઉદાહરણો બધા જોઈ લઈશું જે આપણને આપ્યા છે તો પ્રજાતિને કેવી રીતે ડીફાઇન કરીશું બેટા તો [સંગીત] નજીકની સંબંધિત [સંગીત] જાતિઓ જે લક્ષણોમાં વધુ સામ્યતા ધરાવે છે તેને આપણે શેમાં મૂકીએ છીએ બેટા તો તેને આપણે મૂકીએ છીએ પ્રજાતિમાં તો મેં તમને ઉદાહરણ કીધું એમ [સંગીત] પેન્થેરા એક પ્રજાતિ છે આ પેન્થેરા પ્રજાતિમાં ત્રણ જાતિ આપણને હમણાં એને ત્રણ થી પણ વધારે છે પણ ત્રણ આપણને આપી છે ધેટ ઇસ લિયો પેરડસ અને ટાઈગ્રીસ લિયો એટલે બેટા શું થાય સિંહ પેરડસ એટલે શું થશે પીપડો અને ટાઈગ્રીસ એટલે શું થાય ટાઈગર એટલે કે વાઘ થશે રાઈટ એના સિવાય શું કશું આવી શકે છે જેમ કે વનસ્પતિમાં પણ હોય છે તો હા વનસ્પતિમાં એક પ્રજાતિ છે સોલેનમ આ સોલેનમમાં પણ અલગ અલગ જાતિ છે જેમ કે સોલેનમ મેલોન્જેના સોલેનમ ટ્યુબેરોસિસ અને સોલેનમ નાઈગ્રમ લખાવું હો બધાના નામ આપણે ને એનસીઆરટી આપ્યું છે આપણે આ બોર્ડની બેચ છે એ સ્કૂલ એક્ઝામ માટે કરીએ છીએ તો સ્ટ્રીકલી આપણે અહીંયા એનસીઆરટી વાળા વર્ડસ પર એના જ એક્ઝામ્પલ પર વધારે ફોકસ કરીશું તો મેલોંજેના સોલેનમ મેલોન્જેના આખું નામ છે પ્રજાતિ સોલેનમ જાતિ મેલોન્જેના તો આ શું છે બેટા તો આ રીંગણ છે ચલો સોલેનમ ટ્યુબેરોસિસ ટ્યુબર બને છે બટાકામાં બટાટા અને સોલેનમ નાઈગ્રમ એક પ્લાન્ટ આવે છે પીલુડી કરીને એને મેકોઈ પણ કહેવાય છે નાઇટ શેડ પણ કહેવાય છે રાઈટ તો એ સોલેનમમાં અલગ અલગ ત્રણ અહીંયા આપણને શું આપી છે જાતિ તો સમાન લક્ષણો ધરાવતી જાતિ નજીકના નજીકની સંબંધિત જાતિઓ ભેગી થઈને શું બનાવે છે પ્રજાતિ બનાવે છે તો જાતિના સજીવો કરતાં પ્રજાતિના સજીવોમાં સમાનતા ઓછી જોવા મળે છે હવે આગળ વાત કરીએ નેક્સ્ટ ફેમિલી કુળ ફેમિલી એટલે શું આપણે બધા એક ફેમિલીમાં રહીએ છીએ હેને તો ફેમિલીમાં જાત ભાતના ભાઈ બહેન હોય મમ્મી પપ્પા હોય તો અહીંયા પણ એવું જ છે તો નજીકની સંબંધિત વધુ સમાનતાઓ [સંગીત] ધરાવતા વધુ સમાનતા [સંગીત] ધરાવતી પ્રજાતિઓનું જૂથ એને આપણે શું કહીશું બેટા કુળ કહીશું હવે કુળ શેના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે તો કુળ બેટા વાનસ્પતિક તથા આપણને એનસીઆરટી આપ્યું છે પ્રજનન લક્ષણોને આધીન ગોઠવવામાં આવે છે તો આપણે જ્યારે પણ કુળની વાત કરીએ તો એમાં શું કન્સીડર કરવાનું છે તો વનસ્પતિ કુળમાં [સંગીત] વાનસ્પતિક અને પ્રાજનનિક લક્ષણોની આપણે વાત કરવાની છે આપણને એનસીઆરટી માં આપેલી લાઈન છે ડન હવે ઉદાહરણ જોઈએ તો વનસ્પતિમાં એ કુળ છે સોલેનેસી સોલેનેસી કુળમાં એક પ્રજાતિ છે સોલેનમ બીજી બે પ્રજાતિ છે પીટુનિયા અને ધતુરાની તો સોલેનમ ધતુરા સોલેનમ ધતુરા અને પીટુનિયા આ ત્રણ શું છે બેટા તો આ ત્રણ પ્રજાતિ છે આ ત્રણ પ્રજાતિ કયા કુળમાં આવે છે સામ્યતા ધરાવતી પ્રજાતિઓ મુકાય છે સોલેનેસી કુળમાં રાઈટ ચાલો એના પછી આપણને આપ્યું છે પેન્થેરા અને કેટ તો અહિયાં હું લખું છું પેન્થેરા અને કેટ તો પેન્થેરા અને કેટ આ પેન્થેરા અને કેટ શું છે પ્રજાતિ છે કેટ ની પ્રજાતિ છે ફેલસ ચલો આ બંનેનું કુળ કયું છે તો આ બંનેનું કુળ છે બેટા આ ફેલીસ આવશે સોરી ફેલીસ તો આ બંનેનું કુળ છે ફેલીડે કુળ કયું કુળ આવશે બંનેનું ફેલીડે તો આપણે એવું કહીએ છીએ ઘણીવાર તમે સાંભળ્યું પણ હશે કે સિંહ વિશે કહેવાય છે કે જાયન્ટ કેટ મોટી બિલાડી છે કેમ કારણ કે બિલાડી થી બિલોંગ કરે છે આ બિલાડીનું કુળ અને વંચાય ફેલીડે રાઈટ તો આ ફેલીડે કુળથી છે આપણને એવું લાગે છે કે સિંહ કુતરા સાથે સામ્યતા ધરાવે છે તો ના કુતરાના કુળનું પ્રાણી નથી કુતરાનું કુળ કયું છે તો કુતરાનું કુળ છે બેટા કેનીડે તો કુતરા અને અને બિલાડીનું કુળ અલગ અલગ છે કુતરાનું કુળ છે કેનીડે બિલાડીનું કુળ છે ફેલીડે રાઈટ અને ફેલીસ એની શું છે પ્રજાતિ છે કુતરાની પ્રજાતિ કેનિસ થશે હવે અહીંયા આપણે જે વસ્તુ જોવાની છે બીજી ધ્યાન આપવાની છે કે વનસ્પતિમાં કોઈપણ કુળ હોય એની પાછળ એસી એ લાગે છે એસી રાઈટ જ્યારે પ્રાણીઓની અંદર કોઈપણ કુળ હોય પાછળ ae લાગે છે શું લાગશે ae વનસ્પતિઓમાં ac લાગે છે જ્યારે પ્રાણીઓમાં ae લાગે છે ઇંગ્લિશ વર્ડ માં મેં તમને સમજાવ્યું કારણ કે એમાં જ રૂલ બનેલો છે હવે આગળ આવીએ ઓર્ડરમાં ગોત્રમાં તો વધુ સામ્યતા ધરાવતા કુળને ગોત્રમાં મૂકવામાં આવે છે તો વધુ માત્રામાં સામ્યતા ધરાવતા કુળ નો સમૂહ એને આપણે શું કહીશું તો એને આપણે કહીશું બેટા ગોત્ર એટલે કે ઓર્ડર હવે ગોત્રમાં આપણને વનસ્પતિનું એક ઉદાહરણ આપ્યું છે એ ઉદાહરણ કયું છે બેટા તો સોલેનેસી અને કોન્વોલ્વ્યુ કોન્વોલ બ્યુલેસી અને [સંગીત] સોલેનેસી આ બે અલગ અલગ કુળ છે આ બંને કુળ સામ્યતા ધરાવે છે તો એમને ઓર્ડર એટલે કે ગોત્રમાં મૂકવામાં આવ્યા છે પોલીમોનિયલ્સ એમને કયા ગોત્રામાં મુકાય [સંગીત] છે પોલીમોનિયલ્સ હવે આ શેના આધારે કરવામાં આવે છે તો આ જૂથ નો આધાર છે પુષ્પીય લક્ષણો આપણને એવી લાઈન આપી છે જુઓ અહિયાં નીચે મેં આપી છે કે કોન્વોલ્વ્યુલેસી અને સોલેનેસી જેવી વનસ્પતિના કુળો મુખ્યત્વે તેમના પુષ્પીય લક્ષણોને આધારે એક ગોત્રમાં સમાવેશિત થાય છે ધેટ ઇસ પોલી મોનિયલ્સ રાઈટ હવે આપણને બીજા ઉદાહરણ પ્રાણીઓના આપ્યા છે તો પ્રાણીઓમાં મેં તમને બે કુળ કીધા કુતરાનું કુળ કેનીરે અને બીજા બિલાડીનું કુળ ફેલીરે હવે આ બંને કુળને વેલીટી કુળ અને અને કેનીડે કુળ બંનેનો એક જ ગોત્રમાં સમાવેશ થાય છે એ છે કાર્નીવોરા તો જે શિકાર કરવા માટે કેનાઈન ટીથ ધરાવે છે કેનાઈન પ્રકારના દાંત ધરાવે છે એના ઉપરથી કાર્નીવોરા શબ્દ છે તો ફેલીડે અને કેનીડે આ બંને કુળ છે આ બંને કુળને સમાન લક્ષણોના આધારે કયા ગોત્રમાં મૂકવામાં આવે છે કાર્નીબોરા ગોત્ર માં સમાવેશિત કરાય છે હવે આગળ વધીએ તો ગોત્ર પછી શું આવે વર્ગ તો વધુ સામ્યતા ધરાવતા ગોત્ર નો સમૂહ વધુ સામ્યતા ધરાવતા ગોત્રનો સમૂહ એને આપણે શું કહીશું બેટા તો એને વર્ગ કહીશું ગોત્રાની ઉપર હવે વર્ગ આવશે રાઈટ તો વર્ગની અંદર આપણને આપ્યું છે કે જેમ કે વાનર ગોરિલા ગીબન છે આ બધા શેની અંદર આવે તો પ્રાઇમેટામાં આવે આ પ્રાઇમેટ્સ છે વાઘ બિલાડી કુતરા જ છે તે બધાનું ગોત્ર કયું છે ગોત્ર છે કાર્નીવોરા પણ એમનો વર્ગ કયો આવશે તો એમનો વર્ગ આવશે બેટા સસ્તન તો આ બધા શેની અંદર આવે આવે છે આ બધા સસ્તન ની અંદર આવે છે હવે આપણે આગળ વાત કરીએ સમુદાય વિભાગ તો સમુદાય શેમાં આવશે મેં તમને કીધું કે પ્રાણીઓમાં આવશે રાઈટ તો સમાનતા ધરાવતા વર્ગનો સમૂહ એને આપણે શું કહીશું સમુદાય પ્રાણીઓમાં કહીશું અને વનસ્પતિઓમાં એને શું કહેવાય છે તો બેટા વનસ્પતિઓમાં એને કહેવાય છે વિભાગ હવે સસ્તન મત્સ્ય ઉભયજીવી સરીસરૂપ વિહંગ આ બધા જ બેટા શું છે તો આ બધા વર્ગ છે ક્લાસ છે આ બધાનો સમાવેશ શેમાં થાય છે તો એક જ સમુદાયમાં થાય છે અને આ સમુદાય છે મેરુદંડી સમુદાય કોર્ડેટા મેરુદંડી સમુદાયમાં આપણે કોને રાખીએ છીએ જેમાં મેરુદંડ ની હાજરી હોય અને પૃષ્ઠ [સંગીત] ભાગે પોલું હોલો ચેતાતંત્ર હોય તો પૃષ્ઠ ભાગે પોલું ચેતાતંત્ર તથા મેરુદંડ ધરાવતા જીવનના કોઈપણ તબક્કે મેરુદંડ ધરાવતા સજીવોને મેરુદંડ એટલે કે કોડેટામાં રાખીશું તો કોડેટા એક સમુદાય છે જેના પાંચ વિભાગ છે કયા પાંચ વિભાગ છે સસ્તન મત્સ્ય ઉભયજીવી સરીસરૂપ અને વિહંગમાં આપણે એનો સમાવેશ કરીએ છીએ રાઈટ અને હવે લાસ્ટ વન કિંગડમ એટલે કે સૃષ્ટિ આપણને બધાને ખબર છે કે આરએચ વિટેકરે પાંચ સૃષ્ટિ વર્ગીકરણ આપ્યું હતું સજીવોને કઈ પાંચ સૃષ્ટિમાં વહેંચ્યા હતા તો મોનેરા પ્રોટીસ્ટા ફંજાઈ પ્લાન્ટી ધેટ ઇસ વનસ્પતિઓ અને એનિમેલિયા ધેટ ઇસ પ્રાણીઓ તો આ બધી શું છે બચ્ચા સૃષ્ટિ છે તો સામ્યતા ધરાવતા સમુદાયના સજીવો અથવા તો વિભાગના સજીવો એ શું બનાવે છે બેટા તો એ સૃષ્ટિની રચના કરે છે જે ટેક્સઝોનોમિક હાયરાર્કીમાં વર્ગીકરણની શ્રેણીમાં સૌથી ઉપરના સ્થાને ઉપરની કક્ષાએ આવેલ છે હવે આ આપણને આપ્યું છે કે ઉચ્ચ કક્ષાએ એક વર્ગકનો એ જ સ્તરે બીજા વર્ગક સાથેનો સંબંધ નક્કી કરવામાં વધુ મુશ્કેલી પડે છે આ ઈમ્પોર્ટન્ટ વન છે રાઈટ હવે આને સમજીએ આ લાઈનને શું કહેવા માંગે છે તો જેમ જેમ આપણે જાતિથી સૃષ્ટિ તરફ જઈએ આપણે ક્યાંથી ક્યાં જઈએ બેટા તો જાતિથી આપણે જઈએ છીએ ટુવર્ડસ ધી સૃષ્ટિ તો જેમ આપણે ઉપરના વર્ગમાં જઈશું તેમ તેમ તેના સજીવો વચ્ચે સંબંધ પ્રસ્થાપિત કરવો મુશ્કેલ થશે સપોઝ પ્રાણીઓ છે મેં તમને કીધું એમ કે પછી વનસ્પતિઓ છે તો પ્રાણી સૃષ્ટિમાં સપોઝ વાત કરીએ આપણે ફોર એકઝામ્પલ હાથી અને એની સાથે આપણે સરખામણી કરવાની છે ચીટીની કીડીની તો હાથી અને કીડીનો સંબંધ પ્રસ્થાપિત કરવો હોય તો સરળતાથી થાય ના ભાઈ બહુ અઘરું પડે તો જેમ જેમ આપણે ઉપરની કક્ષામાં જઈએ તેમ તેમ સજીવો વચ્ચે સંબંધ પ્રસ્થાપિત કરવો ઘણો શું થઈ જશે અઘરો થઈ જશે વર્ગીકરણની સમસ્યા ત્યાં વધુ જટિલ થઈ જશે આટલી વસ્તુ આપણને આપેલી છે રાઈટ હવે આપણે વાત કરીએ નેક્સ્ટ વન તો એ કોષ્ટક આપ્યું છે આ પણ ખૂબ અગત્યનું છે આપણે આને લર્ન કરવાનું છે આના બેઝ પર એમસીક્યુ પુછાય છે ક્વેશ્ચન પુછાય છે કે વર્ગીકરણની શ્રેણીઓમાં વર્ગીકૃત કરો તો સૌથી પહેલા મનુષ્યનું આપ્યું છે હ્યુમન હોમો સેપિયન્સ ચલો તો હોમો શું છે બેટા પ્રજાતિ છે સેપિયન્સ શું છે એની જાતિ છે તો આપણે આખું એને માનવના માનવનું વૈજ્ઞાનિક નામ લખીને જોવો સ્કૂલ એક્ઝામમાં શું પૂછાય માનવનું વૈજ્ઞાનિક નામ લખીને તેને વર્ગીકરણની શ્રેણીમાં વિભાજિત કરો તો આપણે આખું લખવું પડશે હોમો પ્રજાતિ છે હોમીની શું છે તો બેટા હોમીની એની એનું કુળ છે તો મેં જો કીધું ને તમને કે પ્રાણીઓમાં પાછળ એ ઈ લાગે છે હોમીની રાઈટ એનું કયું થાય પ્રાઇમેટા થાય વર્ગ આવે સસ્તન સમુદાય આવે મેરુદંડી અને આપણે સૃષ્ટિ પણ લખી દેવાની પ્રાણી સૃષ્ટિમાં સમાવેશિત થાય છે હવે આવી જઈએ મેંજીફવેરા ઇન્ડિકા પર તો મેંજીફેરા સોરી ઘરમાખી આપ્યું છે નેક્સ્ટ ચલો મસ્કા ડોમેસ્ટિકા ડોમેસ્ટિક માખી જે ઘરમાં થાય છે ઘરમાખી હેને ઘરમાં નાની નાની બ્લેક માખી આવે તો ડોમેસ્ટિકા એની જાતિ છે મસ્કા એની પ્રજાતિ છે તો પ્રજાતિ કઈ મસ્કા એનું કુળ કયું મસ્કીરી ગ્રુપ છે તો ગોત્ર કયું તો બેટા કીટકોનું એક ગોત્ર છે જેમાં ફળ માખી આવે ઘણી બધી માખીની જાત આવે છે તો એ છે ડીપટેરા વર્ગ કયું કીટક અને સમુદાય કયો સંધિ પાદ હવે આવી જઈએ નેક્સ્ટ વન તો નેક્સ્ટ છે મેંજીફેરા ઇન્ડિકા તો મેંજીફેરા પ્રજાતિ ઇન્ડિકા છે એની જાતિ તો પ્રજાતિ મેંજીફેરા કુળ કયું તો કુળ છે એના કાર્ડીયેસી આ એ જ કુળ છે જેમાં કાજુ આવે છે કાજુ એનાકાર્ડીયમ કહેવાય છે એની અંદર કેરી માં તમને ખબર છે કાચી કેરી હોય ને ઉપરની બાજુ જે શીર એની અંદર હોય છે જે આપણે ખાઈ લઈએ તો બળે સેમ કન્ટેન્ટ કાજુમાં પણ હોય છે તો બંનેનું એક જ કુળ છે એના કાર્ડીયસી ગોત્ર આવશે સેપિંડેલ્સ વર્ગ તો આપણને ખબર જ છે કે ભાઈ કેરીની ગોટલી બે સરખા ભાગમાં વિભાજિત થાય છે અંદરથી ફોડીએ તો હેને તો દ્વિધાળી અને વિભાગ આવશે એનો આવૃત બીજધારી તો અહીંયા વિભાગ આવશે અને આ બંનેમાં સમુદાય આવશે આ લાસ્ટ વન છે ઘઉં એમાં પણ શું આવશે બેટા વિભાગ આવશે ચાલો લાસ્ટ વન જોઈ લઈએ ધેટ ઇસ ટ્રીટીકમ એસ્ટીવમ તો ટ્રીટીકમ એની પ્રજાતિ છે એસ્ટીવમ એની શું છે બેટા જાતિ છે આ સામાન્ય ઘઉં છે આની પ્લોઈડી સેન હોય છે છ સેટ રંગસૂત્રો હોય છે આગળ ધીમે ધીમે જેમ જેમ બાયોલોજી ભણીએ એમ બધું શીખવાડીશ હવે આ જે ઘઉં છે ટ્રુટીકમ એસ્ટીવમ એ આપણા ઘઉં ઘઉં ઘરે જે લાવીએ છીએ ને જે ઘઉં ખાઈએ છીએ એ છે ટ્રુટીકમ એસ્ટીવમ હવે તમે ફાસ્ટ ફૂડ બહુ ખાવ છો તો તમને એ વસ્તુ શીખવાડું ખાલી સમજવા માટે છે કે આપણને ખબર છે કે આપણે ઘઉંમાં જે આપણે ઘરમાં લોટ ખાઈએ છીએ ઘઉંનો ધેટ ઇસ ડિફરન્ટ અને મેન તો આપણે આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે સારો નથી મેંદો આપણે ન ખાવો જોઈએ હવે પાસ્તા બનાવીએ મેગી બનાવીએ કે પછી આપણે બનાવીએ પીઝા તો એ બધા તો શેના હોય મેંદાના હોય તો હવે પાસ્તામાં અમુક કંપનીએ શું કર્યું કે એવું કહેવાનું ચાલુ કર્યું કે અમે તો ઘઉંના પાસ્તા બનાવીને આપીએ છીએ તો એમણે એના ઉપર લખવાનું ચાલુ કર્યું કે એ જે પાસ્તા છે એ છે ટ્રીટીકમ ડ્યુરમ કયા પાસ્તા ચાલુ કર્યા ડ્યુરમ પાસ્તા લખેલું હશે તમે લેવા જાવ ને કહો કે ઘઉંના પાસ્તા આપો તો તમને ડ્યુરમ પાસ્તા આપશે બટ તમને ઉલ્લુ બનાવે છે કેવી રીતે પ્રિટીકમ ડ્યુરમ જે છે એમાંથી જ મેંદો બને છે તો સેમ જ તો કન્ટેન્ટ થયો મેંદો ટ્રીટીકમ મેસ્ટિવમ માંથી નથી બનતો અલગ થોડા કઠણ ઘઉં આવે છે જેને કહેવાય ટ્રીટીકમ ડ્યુરમ તો ડ્યુરમ પાસ્તા ટ્રીટીકમ ડ્યુરમ માંથી બને છે એ જ કન્ટેન્ટ છે જેમાંથી મેંદો બનાવવામાં આવે છે એનો કન્ટેન્ટ આપણા નોર્મલ ઘઉં કરતાં ખૂબ જ શું હશે અલગ હશે તો ટ્રીટીકમ ડ્યુરમ માંથી મેંદો બનાવાય છે રાઈટ તો ડ્યુરમ પાસ્તા જોઈને ખુશ નહીં થઈ જવાનું મમ્મીને જઈને નહીં કહેવાનું કે જો હું તો ઘઉંના પાસ્તા લઈને આવ્યો આજે બનાવી દો સેમ વસ્તુ છે રાઈટ સોજીવાળા અલગ છે ચાલો પ્રિટી શું છે તો બેટા ટ્રીટીકમ એની પ્રજાતિ છે એનું કુળ કયું છે પોએસી કુળ છે ગોત્ર કયું છે પોએસ છે વર્ગ શું છે એકદળી છે અને વિભાગ શું છે તો આવશે આવૃત બીજધારી ની અંદર ઘઉં છે મકાઈ છે ચોખા છે આંબો છે લીમડો છે રાઈટ આ બધા શેમાં આવે આવૃત બીજધારીમાં આવશે તો આ ટેબલ યાદ રાખો અઘરું છે ના બિલકુલ નથી કેમ નથી કારણ કે અડધી વસ્તુઓ તો આપણને આવડે જ છે પ્રિટીકમ એસ્ટીવમ હવે તમે ઘરે જ્યારે પણ ઘઉંની રોટલી બને તો શું કહેવાનું હવે આપણે સાયન્સ લીધું જ છે તો થોડો સાયન્ટિફિક અપ્રોચ ઘરમાં પણ વાપરવાનો તો આજે આપણે ભણ્યા કે ઘઉં એટલે ટ્રુટીકમ એસ્ટીવમ તો બેટા આ વસ્તુઓ લર્ન કરો એની ટ્રુટીકમ પ્રજાતિ છે તમે ઘરમાં એટલું બોલવાનું શરૂ કરી દો કે મમ્મી આજે તો ટ્રુટીમ એસ્ટીવમની રોટલી ખાવાના છીએ આપણે પડી ખબર મેંગો ખાતી વખતે બોલો મેન્જીફેરા ઇન્ડિકા ખાઉં છું હું એને રૂટીનમાં વાપરો તો જલ્દી જલ્દી યાદ રહેશે બેઝિકલી આપણને એબીસીડી એટલે આવડે છે કે આપણે બહુ જ બધી વાર લખી છે આપણે ગુજરાતી ભણવાનું શરૂ કર્યું તો આપણને કક્કુ બારાખડી બહુ જ બધી વાર લખાવી હતી આખાને આખા પેજ ભરીને એટલે આપણને યાદ છે આપણે એ પછી બી આવે ક્યારેય ભૂલીએ છીએ નથી ભૂલતા તો જે પણ વર્ડસ હવે બાયોલોજીમાં આવશે બોટની ઝુઓલોજીમાં નવા શબ્દો આવશે રાઈટ ઓફલાઇન ક્લાસમાં તો તમને બોલાવશે 10 વાર ચલો બોલો ટ્રીટીકમ એસ્ટીવમ રિપીટ ટ્રીટીકમ એસ્ટીવમ ચલો 10 ટાઈમ રિપીટ કરો અહીંયા એવું નહીં થાય તો તમારે જાતે એને રૂટીનમાં વાપરીને રિપીટ કરવાનું જ્યારે પણ સ્કૂલમાં બેઠા હોવ ફ્રેન્ડ્સ જોડે આડા અવળા ગપ્પા મારવા કરતાં એકબીજાને એક્ઝામ્પલ પૂછવાના કે આ શબ્દ કયો હતો પ્લાઝમીડ શબ્દ નવો છે તો એકબીજાને યાદ કરાવો કે આ ટોપિકમાં એક નવો શબ્દ કીધો તો બેક્ટેરિયાનું જનીનિક દ્રવ્ય છે ન્યુક્લિઓઈડ તો યાદ કરાવો અરે યાર શું નામ હતું યાદ નથી આવતું તો રિપીટેશન કરો પ્રેક્ટિસ કરો તો જલ્દી આવડશે સ્માર્ટ વર્ક થાય પણ અમુક વાર હાર્ડ વર્કનું કોઈ સબસ્ટીટ્યુટ ન હોય જ્યાં કરવું પડે ત્યાં તો કરવું જ પડે આપણી મેમરી ગમે એટલી શાર્પ હોય આપણે રિવાઈઝ ન કરીએ તો ભૂલી જઈએ તો જે પણ નવા શબ્દો આવે એને થોડા દિવસ ચાર પાંચ દિવસ તમે રૂટીનમાં વાપરશો ચાર પાંચ દિવસ એકબીજા સાથે ડિસ્કસ કરશો કાંઈ નહીં તો મમ્મી પપ્પા સાથે ભાઈ બહેન હોય એની સાથે ડિસ્કસ કરી લો તમને એ વસ્તુ યાદ રહી જશે તો એવી જ રીતે આ ટેબલ યાદ રાખવાનું છે આ ટેબલ યાદ રાખવાનું છે ડન છે બેટા ચાલો હવે જ્યારે આપણે વ્યવસ્થિત રીતે એનસીઆરટી રીડ કરીએ તો એનો સારાંશ પણ વાંચી લેવાનો આપણા મનની શાંતિ માટે તો સારાંશ અહીંયા મેં આપ્યો છે ફટાફટ જોઈ લઈએ સજીવ વિશ્વ વિવિધતાથી ભરપૂર છે આપણને અભિભૂત અને અચંપિત કરાવે તેવું છે લાખો વનસ્પતિઓ પ્રાણીઓની ઓળખ વિધિ અને તેનું વર્ણન કરાયું છે તો આ લાખો લાખોમાં કેટલા લાખ આવે બેટા તો 17 ટુ 18 મિલિયન 17 થી 18 લાખ મોટી સંખ્યામાં ઓળખવાના બાકી છે કદ રંગ નૈસર્ગિક નિવાસસ્થાન દેહ ધાર્મિક અને બાહ્યાકાર વિદ્યાકીય દેખાવના અર્થમાં સજીવોને સજીવોની વિશાળ વિસ્તૃતિકરણથી આપણને લાગે છે કે બધા સજીવો પાસે પાસે પરિપૂર્ણ શું છે લક્ષણો છે સજીવોના પ્રકાર વિવિધતાના અભ્યાસની સાનુકૂળતામાં જૈવશાસ્ત્રીઓએ સજીવોની ઓળખ વિધિ નામકરણ અને વર્ગીકરણના કેટલાક નિયમો અને સિદ્ધાંતો વિકસાવ્યા છે આ દ્રષ્ટિકોણ સંલગ્ન જ્ઞાનની શાખા વર્ગીકરણ વિદ્યા તરીકે ઓળખાય છે તો વર્ગીકરણ અટ્ટે કટ્ટે નથી થતું વર્ગીકરણ માટે ચોક્કસ નિયમોનું એક દ્રષ્ટિકોણનું પાલન કરવામાં આવે છે વનસ્પતિ પ્રાણીઓની વિવિધ જાતિઓ નો વર્ગીકરણીય અભ્યાસ કૃષિવિદ્યા વનવિદ્યા ઉદ્યોગ અને સામાન્યતઃ જૈવિક સ્ત્રોતો તથા તેમની વિવિધતાની જાણકારી માટે શું છે ઉપયોગી છે તો આ અભ્યાસ આપણે કેમ કરવાનો તો આપણને કોઈ વનસ્પતિ કેવી રીતે થાય છે એના ઉપર કયા પરિબળો અસર કરે છે આપણને ખબર પડ્યું કે ડીડીટી જે છે એ જંતુના ઈટ અનિન્દ્રણ નાશક છે અને સ્પેસિફિકલી દ્વિદળીનો નાશ કરે છે તો કૃષિ વિદ્યામાં ઉપયોગી થશે કે નહીં રાઈટ ચલો સજીવોની ઓળખ વિધિ નામકરણ વર્ગીકરણ જેવા વર્ગીકરણ વિદ્યાકીય આધારો સાર્વત્રિક રીતે આંતરરાષ્ટ્રીય સંકેતો પ્રમાણે વિકસે છે તો મેં તમને કીધું એમ અટ્ટે કટ્ટે આડે ધડ નથી કરવામાં આવતા ચોક્કસ નિયમોનું પાલન કરવામાં આવે છે સમાનતા અને વિશિષ્ટ ભિન્નતાને આધારે દરેક સજીવોની ઓળખ વિધિ યોગ્ય વૈજ્ઞાનિક કે જૈવશાસ્ત્રીય નામ એ દ્વિનામી નામકરણ પ્રમાણે બે શબ્દો ધરાવે છે તો દ્વિનામી દ્વિ એટલે બે બે નામ પહેલું નામ પ્રજાતિ બીજું નામ જાતિનું છે સજીવ વર્ગીકરણની પદ્ધતિમાં યોગ્ય જગ્યા કે સ્થાન રજૂ કરે છે ઘણી કક્ષાઓ કે હરોળ સામાન્ય રીતે વર્ગીકરણીય કક્ષા કે વર્ગકો તરીકે ઉલ્લેખાય છે બધી કક્ષાઓ વર્ગ વર્ગીકરણીય શું રચે છે શ્રેણી તો જાતિ પ્રજાતિથી લઈને સૃષ્ટિ સુધી વર્ગી વર્ગીકરણીય શું રચાય છે શ્રેણી રચાય છે વર્ગીકરણીય શ્રેણીમાં પાયામાં શું આવશે તો પાયામાં આવશે જાતિ અને સૌથી ઉપર કોનું સ્થાન છે તો સૌથી ઉપર આવશે તૃષ્ટિ ચાલો અમુક એમસીક્યુ મેં તમને આપ્યા છે તો હોમવર્ક માં તમારે કરવાના અને જ્યારે પણ કોઈ ક્વેશ્ચન નો આન્સર લખો તો ત્યાં ટાઈમ સ્ટેમ્પ લખવાનું સપોઝ 1 કલાક ને 15 મિનિટ ને 30 સેકન્ડ પર તમે ક્વેશ્ચન આપેલો છે તો આવી રીતે તમારે લખીને પછી એનો આન્સર આપવાનો તો મને ખબર પડે પડે છે એના આન્સર કરો છો ખાલી એબીસીડી લખશો તો મેમને ખબર પડશે નહીં ચલો એકદમ ઇઝી ક્વેશ્ચન નાની થી મોટી કક્ષાનો ક્રમ પસંદ કરો ધીસ ઇસ યોર હોમવર્ક ક્વેશ્ચન આન્સર હું તમને કમેન્ટ પીન કરીને બતાવી દઈશ પણ તમારે થોડી જાત મહેનત પણ કરવાની છે તો થોડા ક્વેશ્ચનના તમે પણ આન્સર આપશો તમે આન્સર આપશો તો મને ખબર પડશે ભણો છો કે નથી ભણતા પડી ખબર અને નાનું ચેપ્ટર હોય કે મોટું ચેપ્ટર હોય ભણવું તો પડે જ નેક્સ્ટ વન દ્વિનામી નામકરણ પદ્ધતિ સંદર્ભે સાચા વિધાનો આપણે ઓળખવાના છે દરેક વૈજ્ઞાનિક નામ બે ઘટકો ધરાવે છે વંશગત નામ અને જાતિ સંકેત પ્રત્યય યસ સાચી વાત છે હવે જ્યારે પણ આપણે એમસીક્યુ સોલ્વ કરીએ તો આ બધી વસ્તુઓ ધ્યાનમાં રાખવાની સાચા ખોટા સાચા નથી ખોટા નથી આવું પણ લખ્યું હોય ફક્ત અમુક તમામ અથવા બધા જ રાઈટ આવા બધા જે શબ્દો હોય છે એ શબ્દો આધારિત ક્વેશ્ચન આપણા એમસીક્યુ ઘણીવાર ખોટા થતા હોય છે આપણે સાચા લખ્યું છે અને ખોટું વિધાન છે એને કરેક્ટ કરી દઈએ તો જ્યારે પણ આવું કંઈ આવે ત્યારે એના ઉપર સર્કલ કરવાનું પેપરમાં ધ્યાન રાખવાનું આપણે ઓફલાઇન એક્ઝામ આપીએ ત્યારે રાઈટ આ પદ્ધતિ લીનિયસ દ્વારા આપવામાં આવી હતી યસ જીવશાસ્ત્રીય નામ રોમનમાં લખાય છે મેં તમને કાલે કીધું તું કે એને ઈટાલિક્સ નહીં કરવાનું એને મેં તમને આમાં કીધું તું રાઈટ કે એને ઈટાલિક્સ નહીં કરવાનું એને શું કરવાનું આપણે તો એને સીધું જ રાખવાનું રોમન રાખવાનું જીવશાસ્ત્રીય નામમાં બંને શબ્દો હસ્તલિખિત લખતા હોઈએ ત્યારે દરેક શબ્દ નીચે શું કરવાનું આડી લીટી કરવાની તો દરેક શબ્દની નીચે આડી લીટી કરવાની તો યસ દરેક શબ્દ નીચે અલગ અલગ આપ આડી લીટી કરવાની તો દરેકે દરેક શું છે સાચા છે ચાલો નેક્સ્ટ વન ખરા ખોટા વાળો ક્વેશ્ચન છે છે તો આવા ક્વેશ્ચન કોમ્પિટિટીવ એક્ઝામમાં પણ પૂછાતા હોય છે સ્કૂલમાં પણ સારી સ્કૂલમાં ભણતા હશો તો ક્વેશ્ચન પૂછશે તો જાતે થોડો ટ્રાય કરજો ટી એટલે ટ્રુ [સંગીત] છે સાચા એની માટે ટી આપેલું છે અને ફોલ્સ માટે ફોલ્સ એટલે ખોટા તો એની માટે એફ આપેલું છે તો આપેલા જે વિધાનો છે એ સાચા છે છે કે ખોટા તે તમારે કહેવાના છે a b c d અને e ટોટલ કેટલા વિધાનો છે પાંચ વિધાનો છે હવે તમે એનસીઆરટી ની લાઇન્સ વ્યવસ્થિત રીતે વાંચો તો તમને આ બધી વસ્તુ બહુ જ ઝડપથી આવડી જશે નેક્સ્ટ હોમવર્ક ક્વેશ્ચન ટેબલ ઉપરથી છે તો મેં તમને કીધું તું ટેબલ લર્ન કરવાનું છે તો સરસ રીતે ટેબલ એકવાર લર્ન કરજો પછી ક્વેશ્ચન સોલ્વ કરજો રાઈટ ચાલો એકદમ ઇઝી ક્વેશ્ચન છે નેક્સ્ટ વન એનસીઆરટી માંથી મેં તમને વ્યવસ્થિત એનસીઆરટી લર્ન થઈ જાય એની માટે અમુક ખાલી જગ્યા અમુક ખરા ખોટા આપ્યા છે પણ આખા ચેપ્ટરની દરેક લાઈન માંથી આ નહીં હોય રાઈટ ધેટ ઇસ ડિફરન્ટ થિંગ પણ થોડી ઘણી પ્રેક્ટિસ થાય એના માટે મેં થોડી ઘણી ખાલી જગ્યા આપી છે થોડા ઘણા ખરા ખરા ખોટા આપ્યા છે જેમ કે પહેલો ક્વેશ્ચન છે ધ્યાનથી વાંચીને કરવાના પણ હું આમાં ગોળ ગોળ ફેરવી શકું છું ડન છે હાલના તબક્કે વિશ્વમાં કેટલી લાખ જાતિઓની સંખ્યા ઓળખાય છે તો 17 ટુ 18 મિલિયન જાતિ હતી તો લાખમાં થાય 17 થી 18 લાખ તો આવી રીતે બેટા વ્યવસ્થિત જોઈ વિચારીને આન્સર લખવાના છે રાઈટ વર્ગીકૃત શ્રેણીમાં દરેક ખાલી જગ્યાને વર્ગીકરણના એકમ તરીકેના સંદર્ભમાં લેવાય છે તો એનસીઆરટી ની લાઇન્સ માંથી આ કર્યું છે તો તમને વધારે પ્રેક્ટિસ થશે એનસીઆરટી ની તો આને વ્યવસ્થિત રીતે સોલ્વ કરવાનું છે આના આન્સર લખવાના છે અહીંયા આ બે પેજમાં ખરા અને ખોટા ટ્રુ કે ફોલ્સ સ્ટેટમેન્ટ છે તે તમારે જણાવવાનું છે રાઈટ ચાલો તો આટલું તમારું હોમવર્ક છે આઈ નો થોડું વધારે હોમવર્ક છે ચેપ્ટર બહુ નાનું હતું મોટા ચેપ્ટરમાં હજુ વધારે હોમવર્ક કરીશું તો એક નાનકડું ચેપ્ટર છે પણ ઇગ્નોર નહીં કરવાનું એક બે માર્ક માટે પણ આપણો ક્લાસમાં રેન્ક આગળ પાછળ જઈ શકે છે આપણે સ્કૂલમાં પણ તો ફર્સ્ટ આવવાનું છે અવલ આવવાનું છે ટોપર બનવાનું છે રાઈટ તો સરસ રીતે જેટલા કન્સેપ્ટ એનસીઆરટી નવી એનસીઆરટી માં આપ્યા છે એટલા દરેકે દરેક કન્સેપ્ટ મેં અહીંયા તમને આ ચેપ્ટરમાં કરાવ્યા થોડું ઘણું હોમવર્ક આપ્યું છે મોઢું વગાડ્યા વગર કરી દેવાનું રડી રડીને ભણશો કે હસતાં હસતાં ભણશો ભણવાનું તો છે જ ભણ્યા વગર કોઈનો ઉદ્ધાર થવાનો નથી આપણે બહુ લાખોમાં મિલિયન્સમાં એક હોય જે ચમકી જાય પણ આપણું જીવન આપણને ખબર છે તો આપણે મહેનત કરીશું આપણી પાસે સારું એજ્યુકેશન હશે તો આપણે બિઝનેસ પણ સારો કરી શકીશું રાઈટ તો ભણવા માટે કોઈ શોર્ટકટ નથી પહેલા જ દિવસથી વ્યવસ્થિત રીતે ભણવા બેસવાનું છે નોટ્સ બનાવવાની છે અને અભિયાન 2 ના આ જે પણ લેકચર આવશે તેની નોટ્સ તમને મળવાની છે આ નોટ્સ તમને ક્યાંથી મળશે તો youtube માં પૂછવાનું નહીં આ નોટ્સ pw ગુજરાતી સોરી pw ની એપ્લિકેશન માંથી મળશે ફિઝિક્સ વાલાની એપ ડાઉનલોડ કરવાની એન્ડ્રોઈડ ios બંને માં છે તો તમે તમારી પાસે આઇફોન હોય કે એન્ડ્રોઈડ ફોન હોય તમે ડાઉનલોડ કરી શકો છો ફિઝિક્સ વાળાની એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરીને અભિયાન 2 ગુજરાતી એ બેચ એન્રોલ કરવાની છે બાય નાઉ કરવાનું છે આ બેચની પ્રાઈઝ ઝીરો રૂપીસ છે ત્યાંથી જ તમને ક્લાસ નોટ્સ મળશે ક્લાસ નોટ્સ youtube માં નહીં મળે એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરીને એમાંથી જ મેળવવાની છે તો સરસ રીતે આવી રીતે આપણે ભણતરી રહીશું મજા આવી કે નહીં મને કમેન્ટમાં જરૂરથી જણાવશો જેમ જેમ હવે આગળ નેક્સ્ટ લેવલ પર ચેપ્ટર જશે તેમ તેમ અવર્સ વધશે એક નાનકડું ચેપ્ટર એક નાનકડો ટોપિક આ ચેપ્ટરનો છે આપેલો છે એનસીઆરટીમાં એ આપણે થોડો ઘણો કર્યો છે તો આવી જ રીતે વન શોર્ટ લેકચરમાં 11th સ્ટાન્ડર્ડના બોટનીના બીજા 9 ચેપ્ટર્સ પણ આપણે ફિનિશ કરીશું આવી સરસ રીતે તો નોટ્સ લખવાની છે હોમવર્ક કરવાનું છે એપ્લિકેશન માંથી પીડીએફ ડાઉનલોડ કરવાની છે અને મેમને અપડેટ આપવાનું છે કે તમે કર્યું કે નહીં તમને મજા આવી કે નહીં નેક્સ્ટ ટાઈમ નેક્સ્ટ ચેપ્ટર સાથે મળીએ ત્યાં સુધી ટાટા બાય બાય કીપ ટ્રાયંગ યુ કેન યુ વિલ બાય બાય