Cytologia: Cykl kom贸rkowy i apoptoza

May 6, 2025

View transcript

Cytologia - Cykl kom贸rkowy, Ploidalno艣膰, Apoptoza

Wprowadzenie

  • Poj臋cia kluczowe: cykl kom贸rkowy, ploidalno艣膰, apoptoza
  • Wa偶ne do zrozumienia przed om贸wieniem mitozy i mejozy

Cykl kom贸rkowy

  • Definicja: Przemiany i procesy w dziel膮cych si臋 kom贸rkach
  • Nie wszystkie kom贸rki si臋 dziel膮:
    • Erytrocyty, kom贸rki mi臋艣niowe - przestaj膮 si臋 dzieli膰 po osi膮gni臋ciu dojrza艂o艣ci
    • Kom贸rki nab艂onka, w膮troby - dziel膮 si臋 przez ca艂e 偶ycie
  • Fazy cyklu kom贸rkowego:
    • Faza M (Mitoza): Podzia艂 kom贸rkowy, kariokineza i cytokineza
    • Interfaza (okres mi臋dzy podzia艂ami):
      • Faza G1: Wzrost kom贸rki, synteza bia艂ek
      • Faza S: Synteza DNA, replikacja materia艂u genetycznego
      • Faza G2: Przygotowanie do podzia艂u, synteza bia艂ek wrzeciona podzia艂owego
    • Faza G0: Stan kom贸rek, kt贸re nie b臋d膮 si臋 wi臋cej dzieli膰
  • Zaburzenia cyklu kom贸rkowego:
    • Mog膮 prowadzi膰 do rozwoju nowotwor贸w

Chromosomy

  • Chromosom: Odcinek DNA, w stanie nieskondensowanym i skondensowanym
  • Kondensacja: Umo偶liwia precyzyjny podzia艂 materia艂u genetycznego
  • Chromatydy siostrzane: Kopie chromosomu po replikacji, po艂膮czone centromerem

Kariotyp i Ploidalno艣膰

  • Kariotyp: Pe艂ny zestaw chromosom贸w organizmu
    • Przyk艂ad: Cz艂owiek - 23 pary chromosom贸w (46 chromosom贸w)
  • Ploidalno艣膰:
    • Diploidalna (2n): Kom贸rki z par膮 chromosom贸w od ojca i matki
    • Haploidalna (n): Kom贸rki z po艂ow膮 zestawu chromosom贸w
  • Kom贸rki diploidalne: Kom贸rki somatyczne (wszystkie kom贸rki cia艂a)
  • Kom贸rki haploidalne: Gamety (kom贸rki jajowe, plemniki)
  • Liczba n i c:
    • Liczba n: Zawarto艣膰 jako艣ciowa (informacja genetyczna)
    • Liczba c: Ilo艣膰 DNA (ilo艣膰 zestaw贸w chromosom贸w)

Apoptoza

  • Definicja: Zaprogramowana 艣mier膰 kom贸rki
  • Rola w organizmie: Usuwanie wadliwych kom贸rek, udzia艂 w rozwoju
  • Przyk艂ad: Formowanie si臋 palc贸w u p艂odu (eliminacja kom贸rek mi臋dzy palcami)

Podsumowanie

  • Cykl kom贸rkowy, ploidalno艣膰 i apoptoza s膮 kluczowe dla zrozumienia proces贸w podzia艂u kom贸rkowego
  • Przygotowanie do kolejnych temat贸w: mitoza i mejoza

Full transcript