Powtórzenie wiadomości dla rozdziału szóstego - Świat po I wojnie światowej

Kluczowe pojęcia

• Ataturk (Ojciec Turków)

  • Mustafa Kemal, przejął władzę w wyniku puczu wojskowego.
  • Obalił sułtanat (monarchię).

• New Deal (Nowy Ład)

  • Wprowadzony przez Roosevelta jako odpowiedź na kryzys po "Czarnym czwartku" na giełdzie w Nowym Jorku.

• Indoktrynacja

  • Uporczywe wpajanie ludziom informacji uznawanych przez władzę za słuszne.

• Eugenika

  • Selektywne rozmnażanie ludzi i zwierząt w celu "ulepszenia" gatunku.
  • W Niemczech prowadziło do sterylizacji i mordowania słabszych jednostek.

• Autarkia

  • Dążenia państwa do samowystarczalności gospodarczej, zwłaszcza w obliczu kryzysu.

• Czarny czwartek

  • Krach na giełdzie w Nowym Jorku, 24 października 1929.

• Kult jednostki

  • Otoczenie kultem wodza, przypisywanie mu cech świętości.
  • Przykłady: Lenin, Hitler, Mussolini.

• Deflacja

  • Przeciwieństwo inflacji, wzmacnianie wartości pieniądza.

• NEP (Nowa Ekonomiczna Polityka)

  • Wprowadzona po komunizmie wojennym, umożliwiała rozwój jednostki, np. chłopi mogli sprzedawać nadwyżki.

• Gospodarka planowa

  • Wprowadzona przez Stalina, obejmowała pięciolatki i całkowitą kontrolę państwa nad gospodarką.

• NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych)

  • Wcześniej omówione, nie rozwijano w tej lekcji.

• Duce (Wódz)

  • Tytuł Mussoliniego, przypisywany mu po przejęciu władzy.

• Aryjczycy

  • Ideologia "rasy panów" w Niemczech.

• Mały Traktat Wersalski

  • Zapewniał ochronę mniejszości etnicznych w nowo powstałych państwach.

• Pakt antykominternowski

  • Podpisany między Rzeszą a Japonią, skierowany przeciwko komunistycznej Rosji.

• Oś Rzym-Berlin-Tokio

  • Sojusz militarno-polityczny.

• Łagry

  • Obozy pracy w Związku Sowieckim dla przeciwników politycznych.

• Układ w Locarno

  • Pakt reński, gwarancja stabilności granic zachodnich Niemiec w 1925.

• Kolektywizacja

  • Upowszechnienie rolnictwa w Związku Sowieckim, tworzenie kołchozów.

• Kołchoz

  • Sowieckie przedsiębiorstwo rolnicze.

• NPF (Narodowa Partia Faszystowska)

  • Założona przez Mussoliniego.

• Gułag i Kułak

  • Gułag: Główny zarząd obozów.
  • Kułak: Bogaty chłop przeciwny kolektywizacji.

• NSDAP (Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników)

  • Przemieniona przez Hitlera z Niemieckiej Partii Robotniczej.

• Appeasement

  • Polityka appeasementu w Europie wobec Hitlera.

• Nurty w malarstwie okresu międzywojennego

  • Surrealizm, dadaizm, futuryzm.

Ważne daty

• Anschluss Austrii: 1938
• Układ w Locarno: 1925
• Hitler kanclerzem: 1933
• Powstanie Ligi Narodów: 1920
• Traktaty laterańskie: 1929
• Czarny czwartek: 24 października 1929
• Marsz na Rzym: 1922
• Pucz monachijski: 1923
• Ustawy norymberskie: 1935
• Noc kryształowa: 1938
• Pakt antykominternowski: 1936
• Układ monachijski: 1938
• Układ Ribbentrop-Mołotow: 23 sierpnia 1939
• Traktat Brianda-Kellogga: 1928
• Powstanie ZSRS: 30 grudnia 1922

Ważne postacie

• Franklin Delano Roosevelt

  • Prezydent USA, inicjator New Deal.

• Benito Mussolini

  • Włoski dyktator, przeprowadził marsz na Rzym.

• Orson Welles

  • Autor "Wojny światów".

• Edward Daladier

  • Premier Francji, uczestnik konferencji monachijskiej.

• Neville Chamberlain

  • Premier Wielkiej Brytanii, polityka appeasementu.

• Francisco Franco

  • Przywódca wojny domowej w Hiszpanii.

• Ferdynand Foch

  • Francuski marszałek, krytyk traktatu wersalskiego.

• Józef Tiso

  • Przywódca Słowacji, kolaborant z Niemcami.

• Mustafa Kemal (Ataturk)

  • Prezydent Turcji, reformator.

• Lew Trocki

  • Współpracownik Lenina, zamordowany na zlecenie Stalina.

• Heinz Guderian

  • Twórca blitzkriegu.

Obrazy i wydarzenia

• Liga Narodów: pierwsze Walne Zgromadzenie.
• Benito Mussolini: marsz na Rzym.
• Heinrich Himmler: twórca SS i Gestapo.
• Hitlerjugend: młodzieżówki nazistowskie.
• Józef Stalin: obozy pracy w ZSRR (łagry).
• Charlie Chaplin: aktor międzywojnia.
• Guernica: bombardowanie podczas wojny domowej w Hiszpanii.
• Neville Chamberlain: appeasement.
• Wielka Czwórka: konferencja wersalska.
• Rzeź Ormian: konflikty w Turcji.
• Pakt Kellogga-Brianda: wyrzeczenie się wojny.
• Józef Tiso: Słowacja.
• Józef Goebbels: propagandysta nazistowski.
• Zamach na Lenina: 1918
• Pakt Laterański: Mussolini i papież Pius XI.
• Spędzanie kułaków: okres Wielkiego Głodu.

Czas trwania zajęć był intensywny, ale obejmował wiele kluczowych zagadnień z historii świata po I wojnie światowej. Dziękuję za uwagę i do następnego powtórzenia!