Środki czystości i kosmetyki

Budowa cząsteczki wody

• Wzór: H2O (dwa wodory, jeden tlen)
• Budowa kątowa
• Wiązanie kowalencyjne z przesunięciem elektronów w kierunku atomu o większej elektroujemności
• Cząsteczka dipolowa: część z tlenem ma ładunek ujemny, a z wodorem dodatni
• Woda ma budowę polarną

Oddziaływanie wody z tłuszczami

• Tłuszcze: łańcuchy węglowęglowe i wodorowe bez polaryzacji (ładunek zerowy)
• Woda i tłuszcz nie mieszają się (przykład: granica tłuszcz-woda)
• Powierzchnie hydrofobowe (np. lakiery) nie oddziałują z wodą
• Powierzchnie hydrofilowe (np. kreda, bawełna, drewno) przyciągają wodę

Napięcie powierzchniowe

• Powstaje na granicy woda-powietrze
• Przykład: nartnik chodzący po wodzie
• Utrudnia wnikanie wody w pory skóry i tkaniny
• Można zmniejszyć dodając środki powierzchniowo czynne (np. mydło)

Środki powierzchniowo czynne

• Zmniejszają napięcie powierzchniowe
• Mydło jako przykład: C17H35COONA
• Dysocjuje na anion stearynianowy i kation sodu
• Anion stearynianowy ma część hydrofilową (ładunek) i hydrofobową (ogon)

Mechanizm mycia

• Wieloetapowy proces
• Zmniejszenie napięcia powierzchniowego przez środki powierzchniowo czynne
• Otoczenie brudu przez cząsteczki mydła
• Tworzenie miceli, piana ułatwia unoszenie brudu
• Potrzeba tarcia do skutecznego usunięcia brudu

Twardość wody

• Wynika z obecności kationów wapnia i magnezu
• Mydło reaguje z nimi, tworząc nierozpuszczalne sole (np. stearynian wapnia)
• Im twardsza woda, tym trudniej ją spienić

Kosmetyki

• Produkty do oczyszczania, pielęgnacji i ochrony ciała
• Emulsje: mieszanina dwóch nierozpuszczalnych cieczy
• Emulganty stabilizują emulsje

Rodzaje emulsji

• Olej w wodzie (OW): duża ilość wody, mało oleju (np. kremy nawilżające, mleko)
• Woda w oleju (WO): duża ilość oleju, mało wody (np. majonez, kremy natłuszczające)
• Emulgatory takie jak lecytyna są powszechne w produktach spożywczych

Uwagi dodatkowe

• Lecytyna jest powszechnym emulgatorem, ale może być alergenem
• Emulgatory są istotne do utrzymania stabilności produktów spożywczych