gdy spojrzymy na film Filipa Bajona pod tytułem Przedwiośnie możemy mieć wrażenie że jest to historia która mówi o miłości chcesz miłościach Cezarego Baryki i Tłem do tej historii jest dwudziestolecie międzywojenne Ale czy to jest rzeczywiście Przedwiośnie które stworzył Żeromski warto się przyjrzeć temu tekstowi bo niekoniecznie wizja Filipa Bajona jest tą którą należy brać pod uwagę Nazywam się Inwestycyjna od ponad 20 lat razem z moimi uczniami i podróżuje przez literaturę język i kulturę jestem również egzaminatorem państwowej komisji egzaminacyjnej znam maturę od podszewki wiem jak przygotować ucznia do tego egzaminu i Znam zasady które obowiązują Przy sprawdzaniu maturalnych prac [Muzyka] Stefan Żeromski był autorem który bardzo intensywnie wpływał na wyobraźnię społeczną był traktowany jako autorytet więc pt niektóre dawał do publicznego odbioru były rzeczywiście brane pod uwagę jako głos ważny w danym momencie należy pamiętać o tym że Żeromski tworzy w różnych epokach bo jego początek twórczy to okres Młodej Polski to modernizm końcówka wieku 19 początek wieku 20 ale również tworzy dwudziestoleciu międzywojennym zatem jako autor już znany i ceniony w dwudziestoleciu międzywojennym może też wypowiadać się na tematy które są ważne aktualne Bardzo dla niego życiowe wypowiada się na tematy polityczne biorąc pod uwagę Przedwiośnie mówimy o tekście który ewidentnie jest tekstem politycznym i to jest tak myślę sobie podstawowe założenie które Żeromski chciał dać w tym tekście historia którą możemy tam czytać historia Cezarego Baryki to opowieść o młodzieńcu bóg który zanurzony jest sytuację polityczną społeczną Nie tylko i wyłącznie Polski w momencie kiedy rozpoczyna się dwudziestolecie międzywojenne to historia tak naprawdę patrzenia na świeżo wzrokiem młodzieńca na przemianę które się dokonują iw Polsce i poza nią wątek miłosny wątek miłosny oczywiście jest obecny bo mamy do czynienia przecież z młodym człowiekiem a młodym człowieku emocje zwłaszcza te związane z miłością na pewno się budzą w każdym z nas one są więc nie można opowiadać historię która jest pozbawiona takiego elementu Zwłaszcza gdy jest to historia młodzieńca ale Najważniejszym elementem w tym tekście to przesłanie polityczno-społeczne Co jest głównym tematem który można by wskazać w Przedwiośniu bo dla Żeromskiego Przedwiośnie miało wymiar pewnego rodzaju pouczenia z sygnału dla społeczeństwa zdają sobie sprawę z tego że jest traktowane jako autorytet biorąc pod uwagę to że miał świadomość wpływania na ludzi tak naprawdę nie chciał dawać prostych odpowiedzi i nie chciał odpowiedzi dawać w ogóle nawet jeżeli miałyby skomplikowane wolał pozostać na pytaniach więc Przedwiośnie to tak naprawdę powieść pytanie powieść dotycząca tego co mogłoby być i jak może się rozwijać Polska to powieść która pokazuje możliwości a nie daje informacji wybierz to Przedwiośnie jestem które ewidentnie próbuje pokazywać jaka jest rewolucja o jakiej rewolucji Polska myśli o jakiej rewolucji Polska marzy i Żeromski wprowadza w ten tekst dwie Rewolucje każda z nich jest inna każda z nich niesie czy też mogłaby nieść inne konsekwencje pierwsza rewolucja to rewolucja którą obserwować możemy zaraz na początku tekstu młody Cezary Baryka urodzony w 1901 roku więc w zasadzie można by powiedzieć człowiek 20 wieku spotyka się z rzeczywistością rewolucji która wybuchła w Baku rewolucji komunistycznej i jest nią zafascynowany bo widzi że jest to coś co przynosi zmianę widzi zaangażowanych ludzi widzi że ruch się robi na ulicy i pierwotna fascynacja rewolucją jest elementem który bardzo mocno wpływa na relacje Cezarego z jego rodziną zwłaszcza z matką bo ojciec w tym momencie jest powołany do armii rodzice Cezarego są Polakami w parku znajdują się tylko i wyłącznie służbowo Ze względu na pracę ojca ale to tam Cezary próbuje znaleźć swoje miejsce swoje miejsce jako młodzieniec swoje miejsce jako osoba która chce być inna niż to pokolenie które z pokoleniem rodziców stąd może fascynacja rewolucją rewolucją która przecież jest inna niż dotychczasowy świat rewolucja przynosi zupełną zmianę kompletną całkowitą to może pociągać Rewolucja Jest młoda tak samo jak młody jest Baryka więc idzie za głosem swojej młodości za głosem młodej rewolucji za głosem wielu innych młodych którzy do tego ruchu się włączają Ale jaka jest rewolucja którą pokazuje Żeromski Żeromski nie fascynuje się rewolucją na Żeromskiego rewolucja jest niebezpieczna definiuje rewolucje w ten sposób to mordowanie ludzi przez ludzi z racji rzeczy dóbr i pieniędzy więc dla Żeromskiego rewolucja nie jest jakimś objawieniem społecznym dla Żeromskiego Rewolucja Jest głównym zagrożeniem chcę przednią ostrzec chcę ją przerazić chcę zaskoczyć odbiorcę tym co tak naprawdę rewolucja niesie za sobą bo patrząc na rzeczywistość rewolucji Żeromski stara się bardzo wyraźnie zasygnalizować że łamie ona ludzi niszczy ideały wprowadza nieład i anarchię jak wygląda rewolucja w Baku promocja w Baku to tak naprawdę wyjście ludzi przeciwko innym ludziom w tym mieście które łączy w sobie wiele kultur Można by powiedzieć tyle narodowości okazuje się że ewolucja nie chce uznać takiego szerokiego Spektrum społecznego tylko i wyłącznie ci którzy są traktowani przez rewolucję jako prawi mogą żyć tylko ci którzy się przyłączają do rewolucji mają prawo za funt chować za funkcjonować oczywiście na tym poziomie który rewolucja nakazuje więc nie ma mowy o tym żeby ktoś miał jakieś pieniądze oszczędności wszystko trzeba dać na rzecz rewolucji Nie ma mowy o tym żeby byli bogaci Skoro są również biedni więc trzeba to wyrównać jaki sposób zabrać bogatym Czy dawać biednym Nie po prostu zabrać bogatym i taka sytuacja dotyczy wielu osób w Baku dotyczy również rodziny Cezarego Baryki on sam tego nie zauważa o nie zauważa jakim kosztem jest utrzymywany Można by powiedzieć wręcz przy życiu przez matkę która ukrywa mimo wszystko jakieś dobra rodzinne otrzeźwienie dla Cezarego jest obserwowanie tego co tak naprawdę się dzieje w obrębie Wielkiego wspaniałego działa rewolucji mordy i zniszczenie to jest oraz który coraz bardziej do Cezarego dociera mordy i zniszczenie zwłaszcza poruszony jest obrazem wymordowanych Ormian których przecież jeszcze kilka dni temu znany jako swoich znajomych zamiaru osoby które mijają na ulicy Jako kogoś niebezpiecznego Jako kogoś do wyeliminowania Jako kogoś kto żyje tak samo jak on tej przestrzeni która jest przestrzenią Wspólną a teraz teraz Żeromski pokazuje nam sposób naturalistyczny jak bardzo rewolucja potrafi myśleć się na tych których nie lubi trupy i śmierć to obraz który jest obrazem rewolucji w Baku taki obraz zachowuje Cezary Baryka w pamięci po pierwszej fascynacji zaczyna dostrzegać czym tak naprawdę Rewolucja Jest bo widzi ogrom śmierci ogrom zniszczeń A widzisz jakiś słup rewolucjoniści traktują ludzi nawet tych których już zdążyli zabić widzi jaki sposób podzielają ich z resztek godności jaki sposób podzielają ich z resztek rzeczy materialnych które mogą stanowić jakąkolwiek wartość na przykład zerwana razem ze skórą obrączka z palca matki Cezarego dopiero ta rzeczywistość powoduje że Cezary zaczyna mieć refleksję dotyczącą tego czy rewolucja rzeczywiście jest dobrem społecznym Dlaczego młodzież dlaczego część społeczeństwa chętnie szła za rewolucją Dlaczego nie było kogoś kto by powiedział w jaką stronę można się rozwijać żeby uniknąć tego co niesie ze sobą rewolucyjnych świat można by oczekiwać że inteligencja będzie wyznaczać kierunek ale inteligencja w tamtym momencie wtedy kiedy nagle czuje się że mamy wolność mamy wreszcie upragniona niepodległość wykazuje się dekadenckim nihilizmem z jakiego powodu po prostu za dużo idei za dużo pomysłów za dużo koncepcji i to powoduje zniechęcenie i osłabienie myśli politycznej Inteligencji Polskiej tamtym czasie a rewolucja Rewolucja Jest czymś co przynosi rozwiązanie bo rewolucja jak pisał Aleksander wat to prosty katechizm tam nie ma rzeczy skomplikowanych czarne jest czarne białe jest białe oczywiście i Czerń i Biel ustalają władze rewolucyjne więc nie możemy mówić Czy to jest prawda czy fałsz jedyna prawda prawda rewolucji naprawdę rewolucji dotyczy tego że Rzeczywistość w której się znajduje człowiek ma być przebudowana przebudowana od podstaw przebudowana od samych fundamentów bo w ten sposób wygląda rzeczywistość rewolucji która rozgrywa się w Rosji świat zobaczył że można państwo zdemontować że można państwo doprowadzić do ruiny tylko po to żeby na tych ruinach wnosi coś nowego propagandowo Coś pięknego wspaniałego bo przecież świat Zachodni zachwycał się tym w jaki sposób rozwija się rewolucyjna Rosja jak i dobrobyt tam panuje jaka równość oczywiście piękny obraz podawany przez propagandę a rzeczywistość to jest to co Cezary Baryka Gdzie w Baku śmierć zniszczenie i nietolerancja Aleksander wat patrząc na rewolucję podsumuję w ten sposób Im więcej krwi tym lepszy dowód że sprawa jest święta i tak właśnie prezentuje się rewolucja którą próbuje pokazać swoją w tekście Żeromski to krwawe dzieło to dzieło przynoszące śmierć i zniszczenie to taka rzeczywistość w której człowiek tak naprawdę nie jest istotny bo istotna jest tylko i wyłącznie idea to dla idei należy umierać idea jest prosta jesteś z nami albo giniesz i tak jak zauważył właśnie VAT można powiedzieć że rewolucja stała się konstrukcją sekciarstwo ą w całości albo giniesz po tym doświadczeniu trudno jest Cezaremu baryce patrzeć na rzeczywistość która dzieje się w Polsce w Polsce która również w jakiejś części zaczyna się fascynować tym co jest dokonanie wschodu socjaliści zgłoszą swoje racje socjaliści pokazują że Polska powinna iść w takim samym kierunku jak Rosja Cezary nie potrafi się z tym zgodzić nie jest mile widziany na spotkaniach specjalistycznych Dlaczego Dlatego że on widział dlatego że jest świadkiem tego Do czego doprowadza rewolucja on nie doświadczał tylko i wyłącznie okrągłych haseł nawiedza ah-in on dotykał tych którzy zostali przez rewolucję zabici między świadkiem niszczenia niszczenia życia Dlatego nosi w sobie pod względem tej rzeczywistości rzeczywistości komunistycznej Rewolucyjnej która może się stać również w Polsce jednocześnie nie potrafi znaleźć za to za czymś opowiedzieć rewolucja do niego tak naprawdę nie przemawia w pełni tak samo nie przemawia do niego to w jaki sposób działają władzę władze które chcą uniknąć rewolucji nie znajduje się w jednym ani w drugim miejscu z jakimi oczekiwaniami pojawia się Cezary Baryka w Polsce bo z Baku wędruje do Polski spotyka ojca spotyka ojca który Wracam właśnie z frontu i wspólnie wędrują do Polski do Polski która wydaje się być w tym momencie patrząc na to co się działo w Baku jakimś rajem jakąś rzeczywistością cudowną zwłaszcza w momencie kiedy ojciec zaczyna rozwijać przed oczami swojego syna obraz Polski która jest piękna wspaniała rozwijająca się obraz Polski związanej z inną rewolucją Seweryn Baryka przedstawia synowi obraz Polski która rozwija się z rzędu na pewną ideę ze względu na pewien techniczny wynalazek rewolucyjny Seweryn opowiada o szklanych domach Szklane Domy to wynalazek jakiegoś dalekiego krewnego podobno Seweryna Baryki więc duma w rodzinie wzrasta czym są Szklane Domy Szklane Domy To wyobrażenie dobrobytu to pewnego rodzaju iluzja marzenie marzenie o Polsce wielkiej wspaniałej Technologicznie rozwiniętej Szklane Domy to Polska którą można by porównywać do kraju takiego jak Ameryka bo skąd w ogóle taka nazwa wziął się to od konstrukcji które były budowane Stanach Zjednoczonych to właśnie tamten moment jest związany z pojawianiem się wysokich budynków Stanach Zjednoczonych o ogromnej ilości okien można mieć wrażenie że to Szklany dom ale koncepcja którą przedstawia Seweryn synowi to koncepcja jeszcze bardziej Nowatorska bo Szklane Domy według inżyniera z rodu Baryków to rzeczywiście domy wykonane ze szkła bo to technologia tania z piasku więc piasku otrzymuje się ten surowiec który potem stanowi fundament do zbudowania domu domu taniego domu który można łatwo oczyścić i pojawia się to jako element symboliczny postawienie domu który jest cały ze szkła zasadzie ma sygnalizować również to że kraj społeczeństwo które żyje w takiej przestrzeni to społeczeństwo bardzo otwarte to społeczeństwo świadome tego że każda rodzina pokazuje w jaki sposób żyję to przestrzeń w której nie kryją się żadne złe rzeczy to przestrzeń moralnie czysta etycznie idealna pomysł szklanek mów miał nie tylko i wyłącznie być elementem technologicznym to nie tylko i wyłącznie rewolucyjne rozwiązanie żeby z piasku i wody realizować wielkie powierzchnie szklane które mają stanowić podstawę do zbudowania domu domu który mógł być ogrzewany wodą kolejny element również tani Więc taki do mógłby być dla każdego dostępny taki dąb mógłby być przecież i dla bogatych i dla biednych A to wspaniale jest żyć takiej nowoczesnej przestrzeni a jednocześnie Szklany dom to sygnał czystości czystości moralnej czystości duchowej całego organizmu społecznego w Polsce to zupełna nowość to pokazanie że teraz wtedy kiedy wreszcie otrzymaliśmy możliwość samostanowienia o sobie bo jesteśmy w Polsce niepodległej możemy pokazać jakim wspaniałym narodem jesteśmy może mieć wgląd w ten nara a zatem rewolucyjne Szklane Domy miały pokazać jak wspaniałej idealne jest społeczeństwo polskie miały pokazać że Polacy naprawdę zasługi walina tak wspaniały kraj jakim jest Polska wtedy w tamtym czasie jednak Szklane Domy to tylko marzenie To tęsknota romantyczna tęsknota romantyczna tęsknota za cudem dla Polski rzeczywiście można by oczekiwać tego że jakiś cud powinien się zdarzyć ponieważ rzeczywistość Polski w okresie dwudziestolecia międzywojennego zaraz na początku Rzeczywistość niełatwa to rzeczywistość pełna sporów pełna kłótni pełna malwersacji gospodarczych Ponieważ to nie tylko i wyłącznie nadzieja na coś nowego po sześciu latach od odzyskania niepodległości wtedy kiedy powstaje Przedwiośnie obraz Polski z gospodarczy i polityczny jest bardzo różnorodny i właśnie o takiej wersji Polski pisze Żeromski mamy zatem powieść która próbuje pokazać że Polska oczekuje czegoś Wielkiego Oczekuję czegoś cudownego a jednocześnie zmaga się z rzeczywistością która przychodzi i atakuje rzeczywistością rewolucji rewolucja komunistyczna to zniszczenie i śmierć przed tym chcę przestrzec żeromskim rewolucja technologiczna to prawdopodobnie nieosiągalne marzenie jednocześnie patrząc na dokonania władz polskich tamtym czasie można powiedzieć że to marzenie starano się realizować bardzo małymi krokami mogą powodować że społeczeństwo oczekiwało więcej i więcej i szybciej zatem napięcia polityczne tamtego czasu to napięcia Żeromski chciał pokazać w Przedwiośniu aby uświadomić czytelnikom Polakom wagę sytuacji w jakiej się znajdują to nie jest powieść o miło strach Cezarego to nie jest powieść o podróży z rosyjskiego baku do Polski to powieść pytanie o kształt niepodległej to powieść pytanie o miejsce każdego człowieka w tej strukturze która Właśnie się teraz próbuję konstytuować i to jest największa wartość tego tekstu pytanie które stawia ten tekst jest najistotniejszym pytaniem jaka Polska można mieć wrażenie że to pytanie jest zostawione nie tylko i wyłącznie wtedy kojarzę Przedwiośnie z tekstem otwarty powiedzieć otwarta polega na tym że nie mamy wyraźnego zakończenia i patrząc na to co umieścił Żeromski Zakończ się opowieści wyraźnie widać bohater jest pomiędzy tymi którzy są reprezentantami władzy z policją a tłumem który oczekuje zmian niby wchodzi w tłum a tak naprawdę jest samotny Nie potrafię się odnaleźć nie rozumie władzy i nie rozumie tych którzy oczekują że rewolucyjne przemiany mogą doprowadzić Polskę do jakiegokolwiek rozwiązania korzystnego dla niej to pytanie które jest stawiane cały czas bo przecież Polska Cały czas próbuję znaleźć swoją drogę Żeromski skomponował tak swój utwór że nie tylko i wyłącznie na czasu dwudziestolecia międzywojennego przypadają te pytania o miejsce każdego obywatela w strukturze Państwa również obecnie patrząc na to co się dzieje na naszej scenie politycznej wypada się zapytać gdzie chce być jaką Polskę chcemy budować i wrażenie że takie pytanie Żeromski pozostawiał nie tylko i wyłącznie tym którzy żyli w momencie kiedy on żył i tworzył ale również tym którzy przyszli po nim czyli tobie i mnie jeżeli przed tobą egzamin maturalny to jesteś w dobrym miejscu zasubskrybuj ten kanał w każdy poniedziałek i czwartek nowy materiał przydatny do twojej natury zapraszam cię również na stronę matura na maksa pl gdzie znajdziesz kurs zawierający wszystkie istotne aspekty dotyczące twojej matury To co widzimy się w [Muzyka]