馃摐

Kryzys Rzeczypospolitej: Historia i Postacie

Mar 30, 2025

Kryzys i Upadek Rzeczypospolitej - Notatki

Dynastia Wettin贸w

  • Wettinowie: Dynastia rz膮dz膮ca Polsk膮 od czas贸w Augusta II.
  • August III: Kontynuacja rz膮d贸w po Augustie II.

Wa偶ne wydarzenia

Sejm Niemy (1717)

  • Konfederacja tarnogrodzka: Konflikt z Augustem II, interwencja cara Piotra I.
  • Zakaz g艂osowania dla pos艂贸w i senator贸w, co uniemo偶liwi艂o liberum veto.

Wojna o sukcesj臋 polsk膮

  • Konflikt mi臋dzy Stanis艂awem Leszczy艅skim a Augustem III po 艣mierci Augusta II.
  • Zwyci臋stwo Augusta III.

Stronnictwa polityczne

  • Family Familia: Stronnictwo zwi膮zane z Czartoryskimi, d膮偶膮ce do reform z pomoc膮 Rosji.
  • Republikanie: Potoccy, chc膮 reform bez wp艂ywu Rosji, bli偶ej Francji.

Prawa kardynalne (1768)

  • Uchwa艂a sejmowa, uchwalona przez Miko艂aja Repnina.
  • Utrzymanie wolnej elekcji, liberum veto, unii polsko-litewskiej, prawa dla dysydent贸w.

Konfederacja Barska (1768)

  • Zawi膮zana w Barze w obronie wolno艣ci szlacheckich i praw katolickich.

O艣wiecenie Stanis艂awowskie

  • Stanis艂aw August Poniatowski jako mecenas sztuki i kultury.
  • Collegium Nobilium: Nowoczesna szko艂a utworzona przez Stanis艂awa Konarskiego w 1740.
  • G艂os wolny, wolno艣膰 ubezpieczaj膮cy: Dokument Stanis艂awa Leszczy艅skiego o reformach.

Konfederacja Targowicka (1792)

  • Zawi膮zana w Petersburgu, postrzegana jako zdrada.
  • D膮偶y艂a do przywr贸cenia w艂adzy Katarzyny II.

Insurekcja Ko艣ciuszkowska (1794)

  • Powstanie narodowe, dow贸dca Tadeusz Ko艣ciuszko.

Wa偶ne postacie

  • Stanis艂aw Leszczy艅ski: Kr贸l i te艣膰 Ludwika XV.
  • Tadeusz Rejtan: Bohater sejmowy, symbol oporu.
  • Hugo Ko艂艂膮taj: Wa偶ny polityk okresu Sejmu Wielkiego.
  • Kazimierz Pu艂aski: Walka w konfederacji barskiej, bohater USA.
  • J贸zef Poniatowski: Order Virtuti Militari, zwi膮zany z Napoleo艅skimi czasami.
  • Stanis艂aw Konarski: Za艂o偶yciel Collegium Nobilium.

Kluczowe wydarzenia i daty

  • Bitwa pod Po艂taw膮: 1709
  • Sejm Niemy: 1717
  • Uchwa艂a praw kardynalnych: 1768
  • Konfederacja barska: 1768
  • Obrady Sejmu Wielkiego: 1780-1792
  • Uchwa艂a konstytucji: 3 Maja 1791
  • Insurekcja Ko艣ciuszkowska: 24 marca 1794

Obrazy i wizerunki

  • Tadeusz Rejtan: Obraz Matejki, symbol oporu.
  • August II, August III, Stanis艂aw August Poniatowski: W艂adcy Polski.
  • Collegium Nobilium: Szko艂a rycerska.
  • Panorama Rac艂awicka: Wa偶ne wydarzenie w historii.

Podsumowanie

  • Kryzys i upadek Rzeczypospolitej to skomplikowany temat z wieloma wydarzeniami i postaciami.
  • Warto zwr贸ci膰 uwag臋 na reformy, konflikty wewn臋trzne oraz wp艂yw zaborc贸w.

Full transcript