Επισκόπηση
Αυτή η διάλεξη εξερευνά την έννοια της καταπίεσης στην ψυχανάλυση, ιδιαίτερα τη θεωρία της πρωταρχικής καταπίεσης του Φρόιντ, και την ανάπτυξή της μέσα από τις ιδέες μεταγενέστερων στοχαστών όπως ο Λακάν και ο Λαπλάνς.
Φρόιντ, Άντλερ και το Πρόβλημα της Καταπίεσης
- Ο Άντλερ επέκρινε την φροϋδική καταπίεση για κυκλική λογική: ο πολιτισμός προκαλεί καταπίεση, αλλά η καταπίεση δημιουργεί τον πολιτισμό.
- Ο Φρόιντ απάντησε ότι υπάρχουν δύο στιγμές: η καταπίεση που δημιουργεί τον πολιτισμό (πρωταρχική) και η καταπίεση που διατηρείται από κάθε γενιά (μεταγενέστερη πίεση).
- Αυτή η διάκριση σημαίνει ότι ο κύκλος είναι αναπτυξιακός, όχι λογικά αντιφατικός.
Πρώιμα Μοντέλα του Νου και οι Αλλαγές του Φρόιντ
- Οι προ-φροϋδικοί ψυχολόγοι θεωρούσαν τη συνείδηση ως ένα φαινόμενο κατωφλίου βασισμένο στην ένταση των ερεθισμάτων.
- Ο Φρόιντ προσαρμόζει αυτό για να συμπεριλάβει ένα αμυντικό κατώφλι, που προστατεύει το νου από ανησυχητικό ασυνείδητο υλικό.
- Ο Φρόιντ εισήγαγε την ιδέα της ψυχικής «επένδυσης» (καθεξής) και της «αντιεπένδυσης» (αντι-καθεξής) για να περιγράψει τη ροή και την άμυνα της ενέργειας στο νου.
Πρωταρχική Καταπίεση και Μεταγενέστερη Πίεση
- Η πρωταρχική καταπίεση δημιουργεί το διαχωρισμό μεταξύ ασυνείδητων και προσυνειδητών συστημάτων.
- Οι περισσότερες καθημερινές καταπιέσεις (μεταγενέστερη πίεση) εξαρτώνται από την προηγούμενη λειτουργία της πρωταρχικής καταπίεσης.
- Η αντι-καθεξής (αντιεπένδυση) διατηρεί την πρωταρχική καταπίεση κρατώντας ορισμένες ιδέες εκτός συνείδησης.
Κλινικό Παράδειγμα και Μηχανισμός
- Στις φοβίες, το άγχος εμφανίζεται όταν το προσυνειδητό απομακρύνεται από το ασυνείδητο περιεχόμενο, οδηγώντας σε υποκατάστατα ιδεών και διευρυνόμενες ζώνες αποφυγής.
- Αυτό δείχνει πώς η αντιεπένδυση λειτουργεί για να απομονώσει και να ελέγξει το άγχος αλλά μπορεί να περιορίσει όλο και περισσότερο τον εξωτερικό κόσμο.
Ορμές, Στα θεροποίηση και η Ανάπτυξη της Πρωταρχικής Καταπίεσης
- Ο Φρόιντ ορίζει την ορμή ως μια δυναμική διαδικασία με πηγή, ενέργεια (πίεση), στόχο και αντικείμενο.
- Οι ορμές «σταθεροποιούνται» σε ορισμένες νοητικές αναπαραστάσεις στην πρώιμη ζωή, συχνά μέσω αλληλεπιδράσεων με τον φροντιστή.
- Η πρωταρχική καταπίεση ξεκινά όταν η ανάγκη του βρέφους και η ικανοποίησή της δεν ευθυγραμμίζονται πλήρως, αφήνοντας ένα υπόλειμμα που ονομάζεται επιθυμία.
Λακάν και Λαπλάνς: Σημαίνοντα, Τραύμα και Επιθυμία
- Η πρωταρχική καταπίεση περιλαμβάνει την εμφύτευση αινιγματικών σημαινόντων ή μηνυμάτων από τους φροντιστές που το βρέφος δεν μπορεί να ερμηνεύσει πλήρως.
- Ο Λαπλάνς περιέγραψε δύο φάσεις: την εμφύτευση σημαινόντων και την μετέπειτα επανενεργοποίηση και προσπάθεια σύνδεσης (συμβολισμός).
- Η αποτυχία πλήρους συμβολισμού αυτών των σημαινόντων οδηγεί σε έναν πυρήνα μη-νόηματος, διαμορφώνοντας την επιθυμία και τα συμπτώματα σε όλη τη ζωή.
Ερμηνεία και Καλλιτεχνική Δημιουργία
- Η ψυχαναλυτική ερμηνεία στοχεύει να φέρει στο φως τον παράλογο πυρήνα (απαράβατο σημαινόμενο) μέσα στο υποκείμενο.
- Η καλλιτεχνική δημιουργία παρομοιάζεται με το να φτιάχνεις κάτι από το τίποτα—δημιουργώντας γύρω από μια κεντρική έλλειψη ή κενό.
- Η ορμή είναι η νοητική εργασία που απαιτείται από τη σύνδεση του σώματος, και τόσο η τέχνη όσο και η ψυχανάλυση προσπαθούν να μεταφράσουν και να μεταβολίσουν αυτά τα αινιγματικά υπολείμματα.
Βασικοί Όροι & Ορισμοί
- Καταπίεση — η διαδικασία διατήρησης ενοχλητικών σκέψεων ή επιθυμιών εκτός συνειδητής επίγνωσης.
- Πρωταρχική Καταπίεση — η αρχική καταπίεση που καθιερώνει το όριο μεταξύ ασυνείδητου και προσυνείδητου.
- Μεταγενέστερη Πίεση — οι μεταγενέστερες καταπιέσεις που προϋποθέτουν μια αρχική πρωταρχική καταπίεση.
- Καθεξής — ψυχική επένδυση νοητικής ενέργειας σε μια ιδέα ή αντικείμενο.
- Αντι-καθεξής — αντιεπένδυση που κρατά τις καταπιεσμένες ιδέες εκτός συνείδησης.
- Ορμή — μια δυναμική διαδικασία με σωματική πηγή, ενέργεια, στόχο και αντικείμενο.
- Σημαίνων — στους όρους του Λακάν, ένα σύμβολο ή αναπαράσταση που σημαίνει κάτι για ένα άλλο σημαινόμενο.
- Σταθεροποίηση — η προσκόλληση μιας ορμής σε μια συγκεκριμένη νοητική αναπαράσταση ή αντικείμενο.
Ενέργειες / Επόμενα Βήματα
- Επανεξέταση των εννοιών της πρωταρχικής καταπίεσης, της ορμής και του σημαινόντος.
- Σκέψη πάνω στο κλινικό παράδειγμα της φοβίας για την κατανόηση της αντιεπένδυσης.
- Προετοιμασία για περαιτέρω μελέτη των ορμών και του ρόλου της επιθυμίας στην ψυχανάλυση.