In de tijd van de Grieken en Romeinen keken we al naar het ontstaan van twee grote wereldreligies, namelijk het Jodendom en het Christendom. In de tijd van monniken en ridders ontstaat er nog een grote religie, namelijk de islam. Wij gaan kijken naar het ontstaan en de verspreiding van de islam. Het gaat hier over een religie, dus het is vooral een cultureel iets, maar we zullen ook zien dat de politiek ermee te maken heeft. Maar goed, eerst maar eens kijken naar dat woord islam.
Nou, hier kun je nu niet omheen natuurlijk. Islam betekent letterlijk onderwerping. Oftewel, je onderwerpen aan Allah, de enige God die er is. En hieruit kunnen we ook een ander woord afleiden, namelijk moslim, oftewel moeslim. Want moslims zijn zij die zich onderwerpen aan Allah, de enige God.
En daar heb je het weer, de enige God. De islam is dus net als het jodendom en het christendom een monotheïstische religie. En dat begrip pakken we nog even een keertje terug, monotheïsme. Dat betekent dus een religie waarin maar één God wordt vereerd. In tegenstelling tot politie is, maar waarin meerdere goden worden vereerd.
Nou, het jodendom en het christendom, daar hebben we al naar gekeken. Hier staan nog even zo kort de hoofdpunten op een rijtje. Maar we focussen ons nu even op die profeten.
Want waar we al zagen dat jodendom en christendom heel veel met elkaar gemeen hebben, blijkt dat er ook een lijn is tussen het jodendom, het christendom en de islam. En dat begint dus met die profeten. Want moslims erkennen Mozes als profeet.
En ze erkennen ook Jezus als profeet. Maar zij zeggen dat Mohammed uiteindelijk de enige juiste profeet is, die de enige juiste boodschap van God heeft gekregen. En Mohammed die werd zo geboren rond ongeveer 570 na Christus op het Arabisch Gireiland, zien we hier. Hij wordt geboren in de handelstad Mekka. Rond 610 krijgt hij net buiten de stad een visioen.
God spreekt tot hem, Allah spreekt tot hem. En vanaf dat moment gaat hij als profeet door het leven. Nou, de machthebbers van Mekka vinden dat niet.
En daarom moet hij uiteindelijk de stad ontvluchten, want ze vinden die Mohammed eigenlijk maar een onruststoker. En Mohammed vertrekt naar de noordelijke gelegen stad Medina. En met die tocht die in 622 plaatsvindt, daarmee begint eigenlijk de islamitische jaartelling. Dus de islam die ontstaat 622 na Christus, kunnen we zeggen.
De god die de islamieten vereren, is dezelfde god als de joodse god en dezelfde god als de christelijke god, alleen wordt hij nu weer anders genoemd, namelijk Allah. De belangrijkste profeet kun je raden, dat is Mohammed. En ook de islam is een religie van het boek, oftewel ze hebben een heilig boek, in dit geval is dat de Koran.
Daarin vind je onder andere ook de belangrijkste leefregels en voor de moslims zijn dat de zogenaamde vijf zuilen. Die islam verspreidt zich vanaf 622 na Christus razendsnel over de Arabische wereld. En de vraag is hoe dat zo kan. Wat zijn daar de oorzaken voor? Nou ten eerste als je gebieden wil veroveren is het fijn als de omliggende gebieden gewoon niet zo sterk zijn.
En dat was in die zevende eeuw het geval. De aangrenzende rijken rondom dat rijk van Mohammed die waren niet heel sterk. De islamieten hadden zelf hele sterke ruiterlegers, dus dat scheelde natuurlijk ook.
Maar ze hadden vooral ook de drang om hun geloof te verspreiden en dat noemen we de jihad. Iedere moslim heeft de verplichting om de islam te verspreiden. Verder zie je dat overal waar de moslims de baas werden, de islam ook meteen de basis werd van het bestuur.
De islamitische geloofsregels werden dus ook de regels eigenlijk van het bestuur en zo kwam iedereen in het gebied ermee in aanraking. Betekent dat ook automatisch dat iedereen zich meteen moest bekeren tot de islam? Nee dat niet, de moslims waren tolerant ten opzichte van de joden en de christenen, de andere volkeren van het boek zoals zij dat noemden. Als die belasting betaalden mochten zij hun geloof blijven aanhangen, zij het niet in het openbaar. Grote groepen joden en christenen bekeerden zich wel tot de islam.
Dat maakt hun leven een stuk gemakkelijker en bovendien is er sowieso dus een verwantschap tussen het jodendom, het christendom aan de ene kant en de islam aan de andere kant. Het is het vereren van dezelfde god, alleen dan weer op een andere manier. Maar goed, die islam verspreidt zich dus razendsnel en dat klinkt als één groot succesverhaal zoals je hier op dat kaartje kunt zien. Maar dat is niet zo.
De islamitische wereld is geen eenheid, net zoals de christelijke wereld ook geen eenheid is. Je hebt verschillende stromingen, dat zie je al heel snel na de dood van Mohammed ook voorkomen. Aan de ene kant heb je de Soenieten, aan de andere kant heb je de Shiiten.
En de geruzie tussen deze twee groepen begint eigenlijk na die dood van Mohammed, want de vraag is wie zijn opvolger moet worden. En de Soenitische stroming begint bij de schoonvader van Mohammed. Hij verklaart zichzelf tot opvolger van Mohammed. En de Soenieten zeggen dan ook dat de leider geen directe afstammeling van Mohammed hoeft te zijn.
Nou deze stroming krijgt als eerste de overhand in de islamitische wereld, want we zien dat de familie van de Oma Yaden, de Oma Yaden-dynastie, de macht grijpt. En zij breidt het islamitische rijk gigantisch uit. Nou dat zie je hier op dat kaartje. De Shiiten die zeggen dat de leider wel een afstammeling van Mohammed moet zijn.
Zij volgen namelijk Ali. Dat is de neef van Mohammed en dat zou de enige rechtmatige opvolger van Mohammed zijn. En de Omar Yadav familie wordt uiteindelijk verslagen door de familie van de Abbasiden.
En dat zijn dus de Shiiten en die nemen daarna de macht over. Die hebben de macht hele lange tijd in handen. Je ziet de verschil tussen de kaartjes.
Dat betekent dat de Abbasiden in Spanje, Portugal en Marokko niet meer islamitisch waren. Nee, dat is niet zo. Maar die behoorden gewoon niet tot het rijk van die Abbasiden.
Dat waren onafhankelijke kalifaten. Want de islam komt dus in conflict met die christelijke wereld. De moslims rukken razendsnel op in de 8e eeuw richting Europa.
Ze nemen het Iberisch Gireiland, Spanje en Portugal in. Ze steken de Pyreneeën over en komen zo rond 730 aan in het Frankische Rijk. En die Frankische koningen die doen er alles aan om die islamitische veroveringen te stoppen.
Dat lukt sinds 732 ook bij de slag bij Poitiers. Daar wordt de opmars van de moslims gestopt, maar Spanje en Portugal die blijven heel lang islamitisch. En uiteindelijk zo rond het jaar 1000 roept de pauze op tot de zogenaamde Reconquista. De herovering van Spanje en Portugal op de moslims.
En in 1492 is dat gelukt. Dan wordt de laatste moslimrijken in Spanje verslagen. Maar goed, dan zitten we al in de tijd van de steden en de staten. In de tijd van de monniken en ridders, tijd vak 3, staat de islamitische wereld op een veel hoger niveau dan christelijk West-Europa. De islamitische wereld kent een sterke wetenschappelijke bloei en dat komt onder andere omdat de moslims een groot deel van die oude hellenistische wereld veroveren.
En daarmee komen ze ook weer in aanraking met die oude Griekse geschriften van die filosofen zoals Aristoteles, die je hier bijvoorbeeld op een Arabisch manuscript ziet. De moslims gaan die oude Griekse geschriften bestuderen, ze gaan ze vertalen naar het Arabisch, ze gaan er commentaar op geven. En zo ontwikkelt ook in die Arabische wereld zich de natuurwetenschap, de wiskunde, de geneeskunde en al dat soort andere zaken waar die oude Griekse filosofen zich ook al mee bezig hadden gehouden.
En bovendien gaan de moslims ook zelf onderzoek doen en doen ze eigen uitvindingen, zoals zo'n prachtig astrolabium zoals je hier bijvoorbeeld ziet. Gedurende de middeleeuwen was de islamitische wereld veel verder ontwikkeld dan christelijk West-Europa.