Leukemie

Wat is leukemie?

• Verzamelnaam voor verschillende vormen van kanker van witte bloedcellen (leukocyten).
• Groei van witte bloedcellen in het beenmerg verandert kwaadaardig.
• Voorloper-wittebloedcellen ontwikkelen zich niet tot rijpe cellen.
• Overproductie van witte bloedcellen die hun functie niet goed kunnen uitvoeren.

Terminologie

• Term leukemie betekent "wit bloed" (afgeleid van het Oudgrieks).

Epidemiologie

• In Nederland overleden in 2019:
  • Totaal 1.383 mensen aan leukemie.
  • Waarvan 590 aan myeloïde leukemie en 330 aan lymfatische leukemie.
• Wereldwijd in 2020: 474.519 diagnoses van leukemie.
• Hoogste incidentie in Aziatische landen (48,6%), gevolgd door Europa (21,2%) en Noord-Amerika (14,3%).

Verschijningsvormen van leukemie

• Acute leukemie: Kwaadaardige cellen zijn onrijp.
• Chronische leukemie: Opeenhoping van rijpe cellen.

Onderverdeling

• Lymfatische vorm: Ontstaan in ontwikkeling van lymfoblast naar lymfocyt.
• Myeloïde vorm: Ontstaan in de myeloïde lijn.

Vier hoofdsoorten

• Acute Lymfatische Leukemie (ALL): Bij kinderen en jongvolwassenen.
• Acute Myeloïde Leukemie (AML): Vooral 20-40 jaar en ouder dan 60 jaar.
• Chronische Lymfatische Leukemie (CLL): Vooral bij ouderen.
• Chronische Myeloïde Leukemie (CML): Vooral tussen 50-60 jaar.

Oorzaken

• Mutatie in DNA van stamcellen, oncogen of tumorsuppressorgen.
• Risicofactoren:
  • Erfelijke aanleg.
  • Blootstelling aan ioniserende straling of chemische stoffen.
  • Bepaalde kankerbehandelingen.
  • Roken en virale infecties.
  • Consumptie van gerookt vlees.
  • Osteomyelitis.

Klachten

Acute leukemie

• Plotselinge klachten, snel erger zonder behandeling.
• Tekort aan bloedcellen:
  • Bleekheid, vermoeidheid, duizeligheid.
  • Hartkloppingen.
  • Bloedingen en blauwe plekken.
  • Terugkerende infecties.
  • Koorts, nachtzweten.

Chronische leukemie

• Klachten treden vaak later op.
• Specifieke klachten:
  • Vol gevoel of druk in buik door zwelling milt/lever.
  • Zwelling lymfeklieren.

Behandeling

• Niet operatief, door verspreiding door het lichaam.
• Behandelopties:
  • Chemotherapie: Vernietiging leukemiecellen.
  • Signaaltransductie-remmers: Voorkomt celvermenigvuldiging.
  • Bestraling.
  • Immunotherapie.
  • Beenmerg- of stamceltransplantatie.

Leukemie bij jonge kinderen

• Vooral acute lymfatische leukemie (80% genezingskans).
• Gevoelig voor chemotherapie.

Overdraagbaarheid en erfelijkheid

• Hogere kans bij veel familiegevallen.
• Geen directe erfelijkheid vastgesteld.