Overview
Tinalakay sa lektura ang pag-usbong ng mga sinaunang kabihasnan sa mga lambak-ilog sa Mesopotamia, Indus, China, at Egypt, at ang kanilang mahahalagang kontribusyon.
Mga Unang Kabihasnan sa Lambak-Ilog
- Sumibol ang mga sibilisasyon sa mga lambak-ilog ng Tigris-Euphrates, Indus, Wangho, at Nile.
- Dahil sa ilog, napaunlad nila ang pangingisda, pagsasaka, at kalakalan.
Katangian ng Kabihasnan at Sibilisasyon
- Ang kabihasnan ay masalimuot na pamumuhay sa lungsod na may organisadong pamahalaan, relihiyon, at teknolohiya.
- Hindi lahat ng taga-lungsod ay sibilisado; pagsubok ng kapaligiran at kakayahan ang sukatan.
Kabihasnang Mesopotamia
- Unang kabihasnan na binubuo ng Sumer, Akkad, Babylonia, Assyria, at Chaldea.
- Cuneiform ang sistema ng pagsulat; Epic of Gilgamesh ang tanyag na epiko.
- Sargon I, Hammurabi, Tiglat Pileser I, Ashurbanipal, Nebuchadnezzar ay kilalang pinuno.
Kabihasnang Indus
- Sa rehiyon ng Indus River umusbong ang Harappa at Mohenjo-Daro.
- Kilala sa planadong lungsod, drainage system, at pictogram na sistema ng pagsulat.
- Ang mga Dravidian ang bumuo sa kabihasnan na ito.
Kabihasnang China
- Nagsimula sa mga dinastiyang Xia (alamat), Shang (bronze age), Zhou (Mandate of Heaven, Confucianismo, Daoismo), Qin (Great Wall), Han (Silk Road, papel).
- Sumunod ang Sui, Tang (Golden Age), Sung (compass, printing, gunpowder), Yuan (Mongol), Ming, at Qing.
- Natapos ang dinastiya sa Rebolusyon ng 1911, naging Republika ng China.
Kabihasnang Egypt
- Pinamunuan ng mga pharaoh, taguri sa hari at diyos ng Egypt.
- Hieroglyphics ang sistema ng pagsulat.
- Nagsimula sa Upper at Lower Egypt; pinag-isa ni Menes.
- Matandang Kaharian: panahon ng piramide.
- Gitnang Kaharian: ekspedisyon at kalakalan.
- Bagong Kaharian: pinalawak ang imperyo; nagkaroon ng babaeng pinuno na si Hatshepsut; pinakaaalam na pharaoh si Rameses II.
- Sumailalim sa iba't ibang dinastiya at pananakop ng dayuhan (Persian, Greek, Roman).
- Natapos sa paghahari ni Cleopatra VII at pagsakop ng Rome.
Key Terms & Definitions
- Kabihasnan — Masalimuot at organisadong lipunan na may sentralisadong pamahalaan at kultura.
- Sibilisasyon — Pamayanan na may mataas na antas ng kaayusan, madalas sa lungsod.
- Cuneiform — Sistema ng pagsulat ng mga Sumerian sa Mesopotamia gamit ang stylus at clay tablet.
- Hieroglyphics — Sinaunang sistema ng pagsulat ng Egypt na gumagamit ng mga simbolo o larawan.
- Mandate of Heaven — Paniniwala ng mga Chino na ang kapangyarihan ng emperador ay mula sa kalangitan.
- Silk Road — Ruta ng kalakalan na nag-uugnay sa China at mga kanlurang lupain.
Action Items / Next Steps
- Basahin ang mga halimbawa ng cuneiform at hieroglyphics.
- Maghanda ng maikling ulat tungkol sa mga pangunahing dinastiya ng China o Egypt.