[Müzik] [Alkış] [Müzik] Bloomberg ht'de canlı ekonomi Yayınları sabah raporuyla devam ediyor Ben Zeynep erataman bu bölümde gündemi TÜSİAD baş ekonomisti Gizem Öztok altın saçla değerlendiriyoruz Gizem Günaydın Hoş geldin yayına diyeyim ve hemen sorayım seninle son haftalarda denk geldiğimiz Tüm sohbetlerde Türkiye'nin bir Senin tabirinle dingden re Rating tablosuna geçtiğinden hep bize bahsediyordum yani yatırımcı nezdinde işte notumuz kırıldığı bir yerden diyelim şimdi bir miktar daha işte kanaat notu tarafında biraz daha değerlendirildiği belki daha iyi bir yere doğru derecelendirmeli E bir tabloya doğru gidiyoruz diyorduk bununla beraber Dün mesela Jim Rogers diyor ki Epeydir Türkiye'ye yatırım yapmıyordum ama belki Yeniden yapma zamanım geldi şimdi Jim rogers'ın güleryüzlü muhabirle sohbetli bir şahıs olduğunu hepimiz biliyoruz Ben de defa defalarca söyleşi yaptım kendisiyle Aslında iyi bir şey böyle bir şey demiş olması bakalım hakikaten paraya dönüşecek mi Bir yandan da 1 milyar dolarlık bir byyd ile yatırımı ile ilgili anlaşma dün geldi sanayi bakanı kacın açıklamaları bugün uluslararası basında da genişçe yer buldu üstüne de hatta cumhurbaşkanı yardımcısı Cevdet Yılmaz da bundan sonrasında bu doğrudan yatırımlarda biraz daha ivmelenen bir tabloya gittiğimizi söyledi şimdi her iki tarafta önemli cari açığın finansman kalitesi açısından bize o yüzden sana sormak istiyorum Türkiye'nin bundan sonrasın yatırımcı tarafında nasıl bir kanaat notu oluşur ve byyd den gördüğümüz yatırımları başka sektörlerde de sence Özellikle bu yılın ikinci yarısından başlayarak ivme kazanarak görme şansımız var mıdır Yani bu bdn imzalanması bence çok çok pozitif Eee yatırım açısından pozitif Tabii Eee sektördeki rekabet açısından bakıldığında Ayrıca konuşuyor olmak gerekiyor Bildiğim kadarıyla devamı da gelecek galiba eee Çin tarafından diye düşünüyorum o şekilde duyuyoruz açıkçası bizim Uzunca bir süredir alamadığımız tarzda Eee uzun vadeli kalitesi yüksek bir yatırım bu Dolayısıyla cari açığın finansmanı açısından nitelikli bir yatırım olduğu için Türkiye açısından son derece pozitif olumlu bir gelişme bunun devam etmesi çok mühim Eee bu bizim doğrudan yabancı yatırım dediğimiz şekilde gerçekleşen bir yatırım hep Arzu ettiğimiz ve Aslında Türkiye'nin dış finansmanında şu anda payının sadece % 5'lere de olan eee bir yatırım şekli Eee brüt finansmandan bahsediyorum dış finansmandan 200 küsur milyar dolar olandan Dolayısıyla Eee ben son derece pozitif buluyorum şimdi devamı gelmesi için birkaç tane daha böyle Deal olabilir Zeynep Elbette ki Ama dediğim gibi en önce Enflasyonun kalıcı düşmesi gerekiyor ardından birtakım yapısal süreçlerde süreklilik gerekiyor Eee regülasyonların çok sık değişmiyor olması gerekiyor yabancı yatırımcı açısından bu çok kritik sürekli regülasyonun değiştiği bir ortamda uzun vadeli öngörü sağlayamadığı için uzun vadeli yatırım da yapamıyorsunuz Hele ki yaptığınız yatırım bir üretim süreci ise bu mümkün olmuyor Eee Dolayısıyla Eee buraları aşabilirsiniz yatırım Çekme imkanımız olacak bu Dolayısıyla e B'nin Geliyor bdn geliyor olması çok pozitif ama genele yayılan Bir doğrudan yabancı yatırım çekmeye başlıyoruz söylemi biraz eksik kalabilir Şu aşamada yine de çok pozitif Hani azımsamamak lazım Eee bunun dışında reacting konusuna Gelecek olursak zaten çok Uzunca bir süredir büyük resme bakmamız gerektiğinden bahsediyorduk şimdi önümüzde şöyle bir dön olma ihtimali var Eee zaten hani gri listeden de çıktık konuştuğumuz gibi diğer reyting ajanslarından da reyting artışları e görmeyi bekliyoruz bundan sonra gene bu şekilde doğruları yapmaya devam edersek biraz ağır gidiyoruz ama sonuçta büyük resimde Eee pozitif bir noktadayız geçtiğimiz kaybettiğimiz bir 10 yılı düşünecek olursak Eee bunun dışında Eee bundan 45 ay sonrasına gidelim Eee enflasyon Muhtemelen % lere gelmiş olacak Hatta bundan E çok daha Sesim geliyor değil mi Bu arada evet evet evet biz seni Gayet net duyuyoruz Gizem Evet Hatta bundan çok daha olumlu bir Eee beklenti var 50'lerin altında Eee Bir de bunun üzerine maliye politikasını çok yakından takip ediyoruz E şimdi bu vergi paketinin yaklaşık milli gelir oranının % olması bekleniyor tasarruflar daha düşük 0.3 seviyesinde ama bütçeye baktığında 1 ile 1 puanla 1,5 puan arasında bir iyileşme Eee çalışması olduğunu görüyoruz bunu cebe koyalım Bir de 3 puanlık kısım deprem harcamalarından kaynaklanıyor bütün bunları topladığımızda 2025'te dahil ettiğimizde sürece deprem harcamalarında bittiğini varsay olursak 2025'te Türkiye'nin gerçekten milli gelir bütçe milli gelir oranın % uklara gerilediği bir ortam söz konusu oluyor olabilir Bu da gene tetikleyici unsur olur Zeynep Eee bütün bu büyük resimde baktığımızda Ben Eee sermaye girişinin devam etmesini beklerim Hatta bir tur daha Eylül Ekim'de tetiklenme ihtimali olduğunu düşünüyorum Bu bahsettiğim para politikası ve maliye politikası açısından bakışta ama uzun vadeli yatırım için dediğim gibi Eee genele yayılmış bir Trend olması için Türkiye'nin Eee başka bir takım yapısal dönüşümleri yeniden yerine getiriyor olması gerektiğini de düşünüyorum enflasyon bunlardan Sadece biri gibi gözüküyor Yeni de bu yatırım son derece pozitif ve olumlu daha önceki 10 yıllık D Rating sürecimizi yani not düşüşüm Ben son bir yıldır not artışı sürecine yerine bıraktığını düşünüyorum Evet büyük resimde şimdi Rogers Bence biraz gecikli olabilir bu arada çünkü para piyasası Sonuçta şimdi bir da tabii ekonomi politikalarında iyileşmeler bu tip yatırımlar için zemin oluşturuyor diye hep konuşuyoruz şimdi para politikası tarafında epey bir ödev yapıldı Tabii aktarım mekanizması nasıl iyileştirilir bunu konuşmaya Şüphesiz devam ediyoruz ama E bir yandan da şu konuşuluyor artık top maliyede mi olmalı Dün Selva hocayla da ele aldık biraz daha alım gücü kuvvetli olan kesim tarafına hitap edecek bir servet vergisi mesela burada gündeme gelebileceğim bahsetti Hoca E senin bu tip adım beklentilerin var mı Maliyet tarafında bundan sonrasında hangi uygulamaları görebilir sürekli vergi tarafını mı konuşacağız tasarruf tarafında şimdiye kadar gelen tedbirler Sence ne kadar tatminkar çünkü en son yayınımızda milli gelirin % biri gibi bir şey hedefleniyor ki hani devede kulak kalır diye konuşmuştuk istersen Burayı da biraz daha açalım Aslında tasarruf harcamaların kısılması tarafında % 1 değil Zeynep çok daha düşük % 0.4 0.3 civarında Benim bahsettiğim % bir Vergi paketi Eee muhtemel olacak eee vergide de şimdi şöyle bir durum var Mühim olan maliye politikasında harcamalarınızı verimli hale getirmeniz gerekiyor ve E biraz tasarruf etmeniz gerekiyor gerçekten Türkiye açısından bakıldığında vergi tarafında İsa kayıt dışılık çok e ciddi problem bu kayıt dışılıkla çok ciddi bir şekilde mücadele edilmesi gerekiyor ve bunun Uzun soluklu olması gerekiyor Yani sadece Eee var olan ekonomi yönetiminin stratejisi değil Türkiye'nin Eee bundan sonraki tüm ekonomi yönetimlerinin stratejisi olması gerekiyor kayıt dışılıkla mücadele buradan çok ciddi bir vergi kaybımız söz konusu vergi koymak da yetmiyor bunun denetimini Çok doğru yapmak gerekiyor Eee kaldı ki koyduğunuz verginin de Eee adaletli olması gerekiyor Tabana yayılması gerekiyor Şu anda dolaylı dolaysız vergilerin payların Aslında sağlıksız bir süreç var bunun daha sağlıklı bir sürece Eee oturması gerekiyor artı bakan Bey'in bahsettiği gibi Eee teşvik sisteminde çok karmaşıklıkları var bugün teşvik sistemini incelediğinizde bir sürü teşvik var çoğu kullanılmıyor kullanılanlarda da belki e farklı sağlıksız süreçler ortaya çıkıyor Bunların hepsi devlet bütçesinde sıkıntı Dolayısıyla ilk başta bütçeyi Bu anlamda daha sağlıklı işler hale getirmek Eee gerekiyor ardından da örneğin sermaye Kazancı vergisi Eee tam olarak yok Belki bu tarz vergileri de belli bir dönem almanız gerekiyor Eee Dolayısıyla Eee vergilendirmeye de Eee bu şekilde Eee yaklaşıyoruz burada önemli olan sabit gelirli kesimin sırtına artık daha fazla yük bindirmemek sosyal anlamda Eee toplamda vergi olayına Bence böyle bakılması lazım Bu konuda da çalışmalar yapılıyor e belli bir istişare süreci geçti ama dediğim gibi Eee esas paketi görmemiz gerekiyor Ben Temmuz sonuna kadar da birinci bacağın açıklanacağını düşünüyorum Onun dışında Türkiye'nin maalesef son 10 yıldır demeyelim son 3 be yıldır Eee yaptığı Servet transferi çok net eee Eee ve burada da bir maliyet belli kesimlere çıkıyor Eee vergi de bunlardan bir tanesi olacak gibi gözüküyor dediğim gibi burada sosyal anlamda sabit gelirlinin üzerine daha da fazla yük bindirmeye Eee adımlar atılması Eee ve vergi esaslarından şaşılası gerekiyor Adaletli bir Eee sürecin Eee karşımıza çıkması lazım Eee öyle de bekliyorum açıkçası öyle de olacağını düşünüyorum Umarım öyle olur Bu ilk pakette şimdi bir yandan da Eee asgari Kurumlar Vergisi konusu ele alınıyor Bu hafta yine çıkan cuma günü çıkan Bloomberg Business week Türkiye'nin 37 sayısında da Tahsin Akça'nın kaleminden konuyla ilgili bir yazı var Çok kısaca oraya da dönmek istiyorum aslında gizlem Çünkü senin de hani şirketler açısından bu anlamda Belki bir görüşünü almak kıymetli olur diye düşünüyorum yakında meclise gelmesi beklenen vergi paketinde öngörülen asgari kurumlar vergisinde net kar dışında satış hasılatının % 2'sinin Es alınıyor olmasını Uzmanlar ve sektör temsilcileri olumsuz değerlendirdi diyor Tahsin uygulamanın özellikle hasılatı yüksek fakat karlılığı düşük ya da zarar eden şirketleri ciddi maliyetlerle karşı karşıya bırakarak faaliyetlerini riske atabileceği bunun da kayıt dışılığa yönlendirebilecek şeklinde eleştiriler yapılıyor demiş Ne dersin Şimdi şöyle yaklaşmamız gerekiyor ilk başta pakette olası teknik Eee Detay şöyle asgari kurumlar vergisi ikiye ayrılıyor Eee Normalde bizim bildiğimiz Eee globalde uygulanacak olan OECD sütun 2 asgari Kurumlar Vergisi e cirosu 750 milyon euronun üzerinde olan şirketler için uygulanacak olan % 115 vergi bu % 115 vergi Eğer bir takım teşviklerle Türkiye'de efektif kurumlar vergisi oranı çok düşük Yani bir takım teşvikler aldığınızda Eee ödediğiniz Kurumlar Vergisi % 20202 olmuyor çok çok düşük % 10'ların altına iniyor Dolayısıyla eğer başka bir ülkede de gene bir şirketiniz var ise tamamlayıcı top up ta veriyor olacaksınız % 155 için bunu da Türkiye'de vereceksiniz Dolayısıyla % 155'e tamamlanacak bu Global anlamdaki asgari Kurumlar Vergisi Şimdi bir de ikinci olarak esas tartışılan demin yazıda geçen yerel yurt içinde uygulanacak olan asgari Kurumlar Vergisi artı asgari gelir verg vergisi bu asgari Kurumlar Vergisi de daha küçük şirketleri ilgilendiren Çünkü zaten cirosu 750 milyon euronun üzerinde olan büyük şirketler bu mükellefler tam olarak e vergilerini ödüyorlar fakat dediğim gibi diğer E biraz daha cirosu düşük şirketlere bakıldığında e Sayın bakan da açıklama yapmıştı Mehmet Şimşek Bu konuda 1 milyon mükellef Varsa bunun yarısının zarar gösterdiğini görüyoruz tespiti var maliyet de hı hı ve bu kayıt dışılıkla alakalı ve bu doğru naylon fatura konusu doğru maalesef burada Eee teknik açıdan bu tarz bir verginin uygulanması problemli gözüküyor Evet Eee vergicilik var ve Aslında hasılatını olduğu halde zarar gösterdiğiniz bazı şirketlerin bazı mükelleflerin zarar gösterdiği tespit edilmiş durumda Eee birazcık bunun üzerine Eee geçilmeye çalışılıyor Aslında Tabii denetimi daha da verimli hale getirip Hiç buralara girmemek Eee daha faydalı olabilir çünkü Eee vergi esasına baktığımızda Yani bu hasılat kriteri üzerinden değil de Eee kazanç üzerinden vergilendirme esası zedeleniyor burada E böyle bir problem oluyor ama dediğim gibi bakan beyin yaklaşımı veya malinin yaklaşımı da burada ciddi anlamda kaçakçılık var Eee 1 milyon mükelleften yarısı zarar ediyor olamaz Eee yaklaşımı mevcut Eee orta bir yol bulunacağını düşünüyorum burada dediğim gibi kayıt dışılık çok fazla olduğu için biz bu konuyu tartışıyoruz şu anda yoksa hasılat üzerinden bir vergilendirme Eee kriteri Eee vergi Eee esasları açısından bakıldığında çok tercih edilir Doğru bulunur bir yöntem değil Eee Ama tabii Türkiye'nin geçtiği süreci farklı nitelendiriyor olabilirsiniz o ayrı bir konu bir de üçüncüsü var Zeynep asgari gelir vergisi Burada da gene Eee serbest meslek erbabının Aslında e kestiği veya kesmediği faturalar ki orada da Eee çok ciddi vergi kaçakçılığı olduğunu biliyoruz hepimiz Dolayısıyla oraya da bir vergilendirme yeniden bir vergilendirme sistemi getir MEye çalışılıyor Dolayısıyla burada vergi toplamaya çalıştığınız ama verimli vergi toplayamadığı ve gerçekten karlılığı olan şirketlere bir mali açısından bakıldığında bir çözüm kendi açılarından bütçe açısından bakıldığında bir çözüm üretilmeye çalışılıyor kayıt dışılıkla mücadele anlamında şimdi Burada şu problem çıkıyor bu bahsettiğimiz şirketlerdeki mükellefler ikiye ayrılıyor bir gerçekten vergisini ödeyen mükellefler bunlar için Maalesef bu uygulama son derece dezavantajlı ve sağlıksız duruyor bir de gerçekten vergisini ödemeyen naylon fatura kesen mükellefler Hı hı Dolayısıyla bu süreç birazcık tartışmalı şu veya bu olmalı Eee demem benim zor Çünkü ekonominin iki gerçeği var Ama dediğim gibi hasılat kriteri Eee kazanç üzerinden vergilendirme esasını zedeleyen bir süreç Eee o da Eee verginin teknik boyutuyla ilgili şimdi buradan bir Bu arada başka bir şey daha şunu da ekleyeyim Zeynep Eee bu uyum süreci de Zorlu tam enflasyon muhasebesinin Eee başlayacağı bir süreçte uygulanacağı bir süreçte Dolayısıyla bu Aynı zamanda da bir karmaşıklık da yaratabilir böyle de bir Eee risk mevcut Eee Bu esnada ihracatçıyı nasıl bir süreç bekler İstersen biraz Orayı da ele almaya çalışalım Dün mesela İso dan gelen ihracat iklim endeksi yine Eee 50'nin üzerinde bir rakamla karşı kımızda ama bir yılın zirvesinden de geri dönmüş bilhassa böyle bir seçim ajandasında Fransa ile ilgili pazarda gerilemenin sürdüğünü bize gösteriyor Orada hem ithalatta hem ihracatta 7 numaralı pazarımız Fransa olduğunu görüyoruz O yüzden bizim için ilk 10da olması itibariyle önemli Fransa ile ilgili de önümüzdeki süreçte işte aşırı sağ ve aşırı solu bir kenarda bırakarak bir orta hükümet kurulabilir mi bu tartışılıyor işte macron'a Melen şon tarafının yaklaşmak istemediği biliniyor bir taraf nfb birinci oldu zaten macron taraf ikinci parti oldu o yüzden burada 289 ulaşmak için artık aritmetik önümüzdeki bir hafta içinde biraz daha hızlanacak gibi gözüküyor hem Fransa seçimleri hem ihracat iklim endeksinde gelen Eee pazarlarım ilişkin değerlendirmeleri şöyle bir toparlayacak olursak özellikle yılın ikinci yarısı ihracatçı için nasıl geçecek diye düşünüyorsun piyasa açısından bakıldığında Eee şaşırtıcı bir şekilde löpen süreçte kalmayı eee e piyasaya olumlu yansımış gibi gözüküyor yani paritede yukarı yönlü hareket gördük Eee Alman ya ve Fransa spredy baktığımızda bir Eee daralma gördük ama eee şeyi söylemek zor yani Avrupa'nın gidişatı zaten problemli yani macron lopen fark etmez belki meloni süreci birazcık daha farklı olabilir İtalya'da ama Eee toplamda bakıldığında Avrupa Eee tam bir lider çıkartamıyorum eee ve iktisadi açıdan bakıldığında da yapısal problemleri var istihdamda da yaşlılık problemi var Avrupa'nın Eee pmı datasına baktığımızda da yeniden Avrupa imalat pm'nin aşağıya doğru döndüğünü görüyoruz Şimdi orada şöyle bir durum var yükseldiği ve aşağı döndüğü dönemler olacak muhtemelen belli bir bantta sıkışan bir Avrupa üretim süreci göreceğiz Biz 23 yıllık vadede Ben kısa vadede Avrupa'nın bu sıkışmış yapısal üretim probleminden çıkabileceğini düşünmüyorum Eee çünkü dediğim gibi bir lider çıkartamıyorum Eee ve yaşlı bir Eee Avrupa Eee var katı bir Avrupa var para politikası için de bu geçerli Dolayısıyla bunların hepsini topladığında Türkiye'nin en önemli ihracat partnerinin Eee İleriye yönelik bir E Talep vaad etmeyeceğini düşünüyorum ben Eee ihracat iklim endeksindeki düşüş pmı ile alakalı Yani Teknik bir konu pmı orada aşağı dönünce en önemli ihracat partnerinizin olduğu ihracat iklim endeksi de aşağı doğru dönüyor Eee Haziran PM ayına baktığımızda En alttaki ülkeler zaten belli Almanya Avusturya Fransa diye gidiyor Dünyanın en üstündeki ülkelerde Asya artı Rusya Hani Eee Doğu Asya diyelim artı Rusya'nın olduğunu görüyoruz Türkiye'de de son gelen imalat rakamı son derece sıkıntılı Eee istihdam alt detayı son derece sıkıntılı Yeni siparişler detayı gene Eee üretim süreçlerinin sekteye uğradığını net şekilde ortaya koyuyor kısa vadede talep anlamında dış talep anlamında bakıldığında Türkiye ihracatçısı için Avrupa pazarının En azından 2 yıllık vadede Eee çok da böyle güzel bir tablo Eee gösterdiğini düşünmüyorum şimdi bizde de en son mesela imalat pmı 47,99 da gelmişti yine daralmaya işaret etmişti Belki onu da hatırlatmakta e fayda var Eee Bu esnada hazır yurt dışına da hafifçe geçmişken bir Amerika'yı da ele alalım istiyorum çünkü orada istihdam piyasasında bir soğuma sinyali tarım dışı istihdamda gördük Evet manşet rakam Rakam beklenti üzeri fakat önceki iki aya ilişkin çok ciddi aşağı yönlü revizyon var saatlik ücret artışlarında evme kayıpları var işsizlik oranı tekrar % 4'ün Üstüne geldi derken piyasa buradan eller havaya şeklinde bir sonuç çıkardı ve 50 bas puan ve hafifçe üzerinde Belki bir eee Faiz indirimine bu sene FED'in Eylülde ve Aralıkta olmak üzere iki defa gidebileceğini düşünüyor bunu fiyatlıyor Gerçi piyasa fiyatlaması Çok oynak Seninle biz burada 67 faiz indirim bekleyen piyasada konuştuk neredeyse Hiç beklemiyor tarafında konuştuk işte açılım tabiriyle FED Piyasayı terbiye etti senaryosunu da konuştuk şimdi sen Amerika'nın ekonomisini nasıl görüyorsun bir seçim senesinde Çünkü Amerika tarafı da işte Biden aday olarak kaldı kalmadı bunun hala uluslararası basında bu sabah manşetleri de meşgul ettiği bir sabaha uyandık FED politikasını Bu seçim ortamı nasıl etkiler bir yandan da bu tartışılıyor sen Neler düşünüyorsun bu konuda Gizem yani seçim öncesi bir faiz indirimi gelebileceğini düşünüyorum Eee seçim konusu Tabii yavaş yavaş artık konuşulmaya başlandı Eee biliyorsun geçtiğimiz hafta da kamala Harris konusu birazcık gündeme gelmişti Eee trump'ın da güçlü bir şekilde devam ettiğini de görüyoruz dolayısı Biz bayağı sıcak bir böyle Eylül Ekim Kasım geçireceğiz Muhtemelen bu anlamda haber akışı yoğun ABD ekonomisi de soğuma emareleri göstermeye başladı sonunda çok kötü gitmiyor Bu arada onu söyleyebilirim yani öyle bütün o hatırlayacak olursan hard lingler daralmalar vesaire büyük kurumlar tarafından tahmin edilen sürecin hiçbir şekilde olmadığını gördük biz bu yıl ABD ekonomisinde ve ancak şimdi birazcık daha fazla soğuma emareleri görmeye başlıyoruz Eee Bu anlamda bakıldığında Enflasyonun zaten belli bir seviyede takılacağını konuşuyorduk o süreç de oluyor Şimdi bundan sonrasında artık Eee yavaş yavaş Enflasyonun da kırılmaya başladığı 2025'te girerken Eee konuşuyor olalım Zeynep Eee % 3'ler altına karışı ya da 2.8 her neyse işte kalıcı olarak inmeye başlayacağı ve ABD ekonomisinin bundan 6 ay sonra biraz daha E soğuduğu bir sürece giriyoruz gibi gözüküyor Bu anlamda bir faiz indirim süreci beklenmeli Ama burada çok uzun soluklu bir faiz indirim sürecine mi girer ABD ekonomisi Bence biz bunu tartışacağız yani bence iki tane Bu yıl gelir ya da bir tane Bu yıl gelir ardından Önümüzdeki yıl gene arka arkaya iki tane görebiliriz ama bu böyle uzun sürekli bir eee gevşeme mi olur Uzun soluklu bence soru işareti aynı durum Avrupa'da da var özetle dünya e para politikası bir gevşeme sürecine gireli oldu baya ve bu sürece devam ediyor ama 2025 ortalarına geldiğimizde Biz Bence bu süreci yeniden gözden geçiriyor olacağız Eee Global yorum yaparken ABD tarafında da ben de bekliyorum Bu yıl olabileceğini düşünüyorum İki tane faiz indiriminin artık seçim öncesi imkansız görüşlerine de hiç katılmıyorum açıkçası Eee FED çok farklı politika izleyen Bu anlamda da bağımsız bir kurum şimdi bugün zaten pulan bir de senatoda bankacılık komitesinde sunum var E yarı sunum var evet Evet yarın da temsilciler meclisinde yine Mali Hizmetler komitesine ilişkin bir e sunumu olacak Metin aynı ama soru cevap kısmı farklı olacak o yüzden e Paul da burada yakından izlemek lazım ne söyler dersin Jackson Hall öncesi burada nasıl bir sinyal verir ya Paul çok dengeli konuşan Eee Bir başkan ve hatta dönem dönem Eee bana göre olması gerektiğinden daha fazla güvercine kayarak Eee konuşan da bir Başkan Eee genel itibariyle duruşunu değiştirmeyecektir Ama dediğim gibi tabii ABD ekonomisinin bir değerlendirmesi olacak Ve o değerlendirmenin içinde işte kademe kademe cümlelerde de farklılaştığını görüyoruz Eee yavaş yavaş indirim sürecine doğru ilerle dediklerini Eee sinyalini alma ihtimalimiz var sadece şu oluyor enflasyonla mücadelede Bence FED de istediği kadar hızlı gidemedi ve bunun yarattığı bir temkinlilik oluyor konuşmalarda bütün e FED bölgesel başkanlarına da baktığınızda Yani ben toplam Münferit konuşmaları açıklamaları değil de toplam resme baktığımda bu temkinl de birazcık daha özellikle enflasyon belli bir aşamada rezistans gösterince arttığını görüyorum Nitekim de zaten hani faiz indirimlerinin ötelenmesi de Eee bununla alakalıydı Bence bu söylem genel itibariyle devam edecektir E bu yaklaşım bu dengeli yaklaşım Eee Dolayısıyla piyasada ne yapar buradan istediği cümleyi çıkartır Zeynep Tıpkı daha önce olduğu gibi Eee çok böyle pav Eee sivri cümleler kurmadığı takdirde net sivri cümleler kurmadığı takdirde genelde puble konuşmasından piyasa işine gelen güvercin cümleleri çekiyor Kasım 2023'ten bu yana bu süreç böyle devam ediyor Şimdi biz bir yandan Tabii power'ı takip edeceğiz bir yandan Fransa seçimlerinin çıktılarını izliyoruz işte İngiltere seçimlerinin sonrasını takip etmiş olduk biden'ın acaba adaylığı kalıcı mı gidici mi Bir yandan bunu takip ediyoruz E bir yandan da içeride Tabii herkes diyor ki TL'de acaba reel değerlenme süreciyle biz neredeyiz bundan sonrasında reel getiriyi Biz nerede bulacağız mesela Haziran istatistiklerinde % 1,62 ile m at Eee en ileride çıkmış Bu anlamda sunduğu reel getiri ile yatırımcısına şimdi Önümüzdeki sürece baktığında merkezin de işi biraz daha zor Ve belki ince Ayarlara kalmış gibi gözüküyor çünkü bir taraftan rezerv güçlendiriliyor bir yandan da rezervi güçlendirirken ister istemez piyasaya TL vermiş oluyor ve Api tarafında da kendini hissettiren bir gerçekleşme oluyor o zaman işte gecelik repo faizlerine bakıyoruz işte politika faizinin altında mı kaldı üstünde mi kaldı heyecanla bu veriyi bir yandan da takip ediyoruz şimdi Önümüzdeki sürece baktığında sana göre t'de ne kadar bir reel değerlenme veya mevduat yatırımcısı için ne kadar bir reel getiri sana göre söz konusu olacaktır İstersen biraz bu tarafı da açmaya çalışalım Eee onu da herhalde süremiz yettiğince konuşuruz kalanı da Perşembeye kalır Eee açıkçası Eee piyasada hem kredi faizlerine hem mevduat faizlerine baktığımızda likitte olduğu için bir gevşeme olduğunu görüyoruz Bu da aslında aktarım mekanizmasının ince ayarı ile ilgili aramızda çokça tartıştığımız bir konu repo faizinin de tcmb faizinin altında çok oluşması aslında şu döngüde çok tercih edilir bir şey değil o yüzden merkezin hem dövizi hem de TL lik kitlesini ciddi anlamda Bence sıkı tutuyor olması gerekiyor çekiyor olması gerekiyor Ve tabii ki rezerv biriktirmeye devam etmesi gerekiyor bence burada genel itibariyle tahmin etmekte zorlandığımız konu merkezin rezerv politikası yani tl'deki gidişat şimdi 32' civarındayken bir süre daha böyle olacak diye düşünüyoruz Fakat bunun birazcık daha netleşiyor olması Eee piyasaya daha yardımcı olacak bir konu Ama tabii politika yapıcı da Eee burada elini belli etmek istemiyor olabilir bu da bir Eee yöntem Eee ben biraz Zorlu görüyorum bu süreci Yani daha önce biliyorsun tl'deki sıçrayışlar engellemek için 3 milyar dolara yakın rezerv yaktı Türkiye Şimdi de aslında TL'yi bıraksanız nominal anlamda ciddi değerlenecek ve bunun ekonomiye Tabii ki zararı var şu anda tercih edilir bir süreç değil o yüzden En azından belli bir seviyede tutmaya çalışan Merkez politikasını doğru buluyorum Fakat öngörülebilir bulmuyorum y dediğim gibi politika yapıcı bunu böyle tercih ediyor olabilir ama şimdi yıl sonu tahminleri 35 36' vara gelmiş durumda gerçekten daha da fazla döviz çekip burayı oralara taşıyacak mı merkez yoksa biz Yıl sonuna geldiğimizde 32'nin altında bir yerde mi oluşacağı y bıraksanız zaten oraya gidiyoruz ve ben Flow da bekliyorum Dolayısıyla bu var olan stratejinin En azından birazcık daha öngörülebilir iletişiminin yapılıyor olması daha faydalı gibi gözüküyor Bunun dışında zaten hani merkezin fonlaması iki bacağı vardır Birisi swap diğer ap zaten swaplar kalmıyor Bir dönem sonra Muhtemelen Londra ile swaplar da açıldığını göreceğiz bu bu onya Flow yaratacaktır Çünkü şu anda hedge ederek gelmiyor e FX hedge bir şekilde girecek olan fonlar da olacaktır Dolayısıyla yeniden bir tur daha Ben demin bahsettiğim gibi Eee döviz girişi bekliyorum Şöyle bir Eee konu tartışılıyordu bundan 2 ay evvel bu Carry return aldıktan sonra Eylül'de çıkacak yerine ne gelecek ben biraz o noktada değilim yerine Türkiye'de var olan Makro hikayeyi tetikleyecek iki süreç var Bunlardan bir tanesi maliye politikası diğeri Enflasyonun illerin altına geliyor olması dolayısıyla Eee bütün bunlara baktığımızda yeniden Bir akım süreci görebiliriz ve bu gene Eee döviz likiditesi yönetimini Eee zorlaştıran bir süreç olabilir buralarda merkezin tam olarak ne düşündüğünü nasıl yaklaştığını Eee birazcık daha biliyor olsak E daha kolay olur açıkçası Çünkü 32'lik kurda Zeynep birazcık dediğim gibi ithalat talebi yaratıyor Gerçi son gelen veri tüketim malı ithalatı yavaşlıyor bu çok memnun edici bir gelişme ve Türkiye'de son 2 aydır talep yavaşlıyor gerçekten artık soğumayı konuşabiliyoruz bunlar hep enflasyonla mücadelede pozitif gelişmeler ama öngörülebilirlik adına bu döviz kurundaki vaziyetin Biraz daha net geçmesi hem ihracatçı reel kesim açısından fayda sağlayacak hem de tabii Eee finansal Piyasalar açısından fayda sağlayacak hem de enflasyonla mücadelede biraz daha öngörülebilir bir ortam olacak ama tabii ben bunu e masanın öteki tarafından söylüyorum politika yapıcı bu belirsizliğe farklı yaklaşıyor olabilir Daha fazlasını da perşembe sabahı yine sapar raporunda buluşalım burada konuşalım TÜSİAD baş ekonomisti Gizem Öztok altın saat Çok teşekkürler aktardığın tüm değerli yorumlar için kısa bir Reklam Arası verelim ardından cumhurbaşkanının NATO ziyareti başta olmak üzere siyaset gelişmelerini de Bloomberg genel HT Genel Müdürü Ali Türkoğlu ile ele [Müzik] [Alkış] [Müzik] [Alkış] [Müzik] alacağız sabah raporuna siyaset gündemiyle devam ediyoruz Bloomberg Genel Müdürü Alican Türkoğlu bizimle Alican Günaydın e bydy sormadan edemeyeceğim sana şimdi Cumhurbaşkanı yardımcısı Yılmaz'ın açıklamaları da var sabah saatlerinden beri Biz de hem inanç sözlerle hem Gizem sok altın saçl ekonomistlerle birlikte masaa yatırma şansı bulduk şimdi ekonomistlerin bakış açısı nasıl Bunu gördük siyaset neler söylüyor neler bekliyor biraz da orayı açalım hem de Türkiye Amerika temasını da ele alırız belki beraberinde tabii şimdi bir kere o beklenen doğrudan yatırımların ilk adımı olarak düşünülüyor ve değerlendiriliyor Ankara tarafından yani 1 milyar dolarlık yatırım işte 5.000 kişiye doğrudan istihdam yıllık 150.000 araç kapasiteli e elektrikli ve şarj edilebilir hibrit oto üretim tesisi ve bunun üzerine bir de e Arge merkezinin kurulması imzal imzal Görüşmeler de devam Edi Evet onu Görüşmeler de devam ediyor Şimdi 2026 sonu 2026 sonundan itibaren üretimin yapılacağı ifade ediliyor byyd tarafıyla ilgili olarak Eee ve tabii daha devamında sorular var Muhtemelen bu sorulara cevap gelecektir önümüzdeki günlerde ama Eee Bendeki bilgi Muhtemelen bu 2020 yılında hatırlarsın Volkswagen için e yatırım Yapması planlandığı da Eee Manisa bölgesinde bir 3364 dönümlük bir Eee arazi kamulaştırılmış tı Manisa'nın Yunus Emre Eee bölgesinde Eee Muhtemelen o arazinin tahsis edilebileceği ifade ediliyor bydy Eee bu yatırım içinde ama bu cevaplar Yani henüz açıklanmayan Eee konularla ilgili açıklam Önümüzdeki birkaç gün içerisinde gelecek diye tahmin ediyorum ama dediğim gibi Ankara'nın beklentisi İşte bu yeni ekonomi politikası ve yeni yürünen yol içerisinde beklenen doğrudan yatırımların Bu sadece ilki daha devamı gelecek özellikle Eee Önümüzdeki dönemde işte Enflasyonun inmesi not artırımları gelmesi ile beraber Eee çok daha farklı yatırımların Türkiye'ye geleceği yönünde beklentiler var korunuyor Hatta artarak devam ediyor Dolayısıyla Bu da bunun ilk olumlu ad olarak değerlendirilmeli görüşü var şimdi bir yandan da Türkiye Amerika temaslarına bir geçelim istersen Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da NATO'nun kuruluşunun 75 yılına tekabül edecek şekilde Amerika ziyareti 9-11 Temmuz tarihleri arasında takip edilecek diye Dün de haftaya başlarken söylemiştik Şimdi burada tabii önemli noktalardan bir tanesi de biden'ın herhalde beklenti görüşüleceği yönünde Eee şimdi bu Nato zirvesi bir kere işte 32 üyeyle ilk kez toplanacak Finlandiya ve İsveç'te dahil olduğu E bu bu NATO toplantılarına bu NATO zirvesinde ana Gündem Aslında iki ana Gündem var diyebilirim birisi Ukrayna konusu yani Hem Ukrayna ile ilgili Ukrayna'nın savunmasının nasıl geliştirileceği konusu artı Ukrayna'nın NATO'ya katılma süreci ile ilgili yol haritasının da konuşulabilecek ifade ediliyor bir diğeri de tüm NATO müttefiklerinin savunmasını sağlamak arttırmak ve caydırıcılığı yükseltmek Aslında bu konularla ilgili görüşmeler yapılacak yine işte stoltenberg rut deye görevi dev devredeceğim de bir Erdoğan Biden görüşmesi bu zirvede yapılacak görüşme nedeniyle Eee ertelenmişti hatırlanacağı gibi Dolayısıyla Türkiye Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri açısından özellikle terörle mücadele konusunda Ankara'nın beklentileri açısından önemli bir Zirve olarak değerlendiriliyor Ben dün birkaç kişiyle görüştüm özellikle Türkiye tarafından ne gibi mesajlar verilecek hem Erdoğan'ın konuşmasında hem Erdoğan'ın yapacağı ikili toplantılarda bir Eee NATO'nun ruhuna uygun olacak şekilde müttefiklerin birbirlerine özellikle savunma sanayinde Eee Türkiye'ye uygulandı bilindiği gibi yaptırımlar kısıtlamalar engellemeler uygulamaması gerektiğinin özel olarak vurgulanacak söyleniyor Eee bu yaptırımların Çünkü sadece bireysel olarak herhangi bir müttefikin ulusal savunma sistemine zarar verdiği değil bunun dışında ittifakın uluslararası güvenlik ortamına da sıkıntı çıkardığını vurgulanacak ifade ediliyor terörle mücadelede tüm NATO üyelerinin tüm NATO üye ülkelerin birbirlerine destek olması gerektiği Dolayısıyla terörizmle mücadele konusunda NATO'nun beraber hareket etmesinin gerektiğinin özellikle altı çizilecek e tüm bunların da NATO'nun Güney Kanada ve Avrupa'nın güvenliği içinde temel unsurların başında geldiği söylenecek Dolayısıyla Türkiye'nin NATO zirvesinde ön plana çıkartacağı başlıklar Bendeki bilgilere göre Bunlar şimdi bir yandan da tabii işte Türksat alın fırlatılması gibi bir gündemle Biz güne başladık içerisinde yine takip edeceğimiz önemli başlıklar var Eee Öncelikle AK Parti sözcüsü Çelik'ten gelen açıklama var emeklilerle ilgili özellikle bu kök maaş hikayesi önemli çalışmalar sürüyor Çeşitli konularla ilgili çalışmalar sürüyor emeklilere dair ama karar yok çalışmalar devam edecek şeklinde açıklaması vardı yine alım gücü erimesi açısından Bugün bir diğer toplantı saat 11'de Türkiş genel merkezinde gerçekleşecek ücretler ve vergi konusu Burada da eline alacak ele alınacak Türkiş Ve hakiş le beraber disk de normalde alışıla gelmedik üzere Bu basın top to anısında yer alacak Bakan Çelik'in açıklamalarına biraz netlik getirebilir miyiz şimdi şöyle Eee Tabii bir süredir bu emeklili maaş en düşük emekli maaşının artması konusundaki beklenti zaten dile getiriliyor şimdi Bendeki bilgi şu Evet kök maaşı sen de söyledin kök maaştaki düşüklük ötürü maaşı 10.000 liranın altında kalan 1.8 milyon emekli olduğu yönünde bir bilgi var böyle bir sayı var Dolayısıyla birtakım kuris bilgileri paylaşılıyor bu en düşük emekli maaşının belirli oranlara çıkarılması yönünde 12 Cumhuriyet zannediyorum Evet 10.000'den 12.000 çıkacak emekliye sus payı başlığını işlemiş onlar Ç Eee böyle bir çalışmanın olduğunu biliyorum Eee ama oranın ne kadar olduğu konusundaki belirsizlik olduğunu işte Ömer Çelik de söyledi zaten şimdi Bendeki bilgi şu Eee ne kadar olacak kaça yükselecek konusu gerçekten belirsiz Evet Ankara'da en çok konuşulan 12.000 lir olacağı yönünde Ama bendeki bilgi bu hafta Türkiye Büyük Millet Meclisi içerisinde görüşülen öğretmenlik meslek kanununun içerisine Eee bununla ilgili bir ek maddenin eklenerek gelecek haftaya yani Maaşlar yatmadan önce gelecek haftaya bu konunun yetiştirilmesi yönünde Dolayısıyla ana beklentim bugün olur yarın olur bilmiyorum ama bu konuyla ilgili kararın Eee bakanlık tarafından açıklanması ve dediğim gibi meclisteki görüşülen mevcut öğretmenlik meslek kanunu içerisinde eklenmesi yönünde ana beklentinin de 12.000 lir olduğunu söyleyeyim e blomberg HT genel müdür Can Türkoğlu Çok teşekkürler siyasetin nabzını beraber tuttuk Böylece sabah raporunu noktalı yayınımızı yatırım bülten Pelin yantura devrediyoruz saat 9.45 piyasa masasında Burcu Kıratlı ile birlikte ekranınız dayız hoşça kalın [Müzik] [Alkış] [Müzik]